فراخوان اولین کتاب سال گرافیک مذهبی

مرکز هنرهای تجسمی حوزه‌ی هنری درنظر دارد اولین "کتاب سال گرافیک مذهبی" را در زمینه‌ی طراحی پوستر، بروشور، نشانه و لوگوتایپ، صفحه‌آرایی و طراحی جلد کتاب و نشریات منتشر کند. این کتاب در قطع رحلی و بصورت چهاررنگ و نفیس چاپ و منتشر خواهد شد. طراحانی که مایلند آثارشان در این مجموعه‌ی نفیس چاپ شود، حداکثر تا ۲۶ مردادماه ۱۳۹۶ فرصت دارند آثار خود را به دبیرخانه‌ی این رویداد هنری ارسال کنند.

داوطلبان شرکت در این رویداد هنری باید آثار خود را در ابعاد ۲۲*۳۰ سانتی‌متر بصورت CMYK و با کیفیت DPI ۳۰۰ و با فرمت JPEG از طریق ایمیل به نشانی [e-mail] ارسال کنند. محدودیتی برای تعداد آثار وجود ندارد. ضروری است فرم شرکت توسط داوطلب پر شده و به همراه تصویر هنرمندضمیمه‌ی آثار باشد. آثار توسط یک هیئت از طراحان گرافیک که از سوی مرکز هنرهای تجسمی حوزه‌ی هنری تعیین گردیده‌اند، برای چاپ در کتاب انتخاب می‌شوند. ارسال آثار به معنای پذیرش نظر این هیئت است. هنرمندان می‌توانند برای تکمیل اطلاعات و دریافت فرم ثبت نام به سایت http://www.tajasomi.ir مراجعه نمایند. همچنین متقاضیان شرکت در این رویداد می‌توانند پرسش‌های خود را از طریق تماس با شماره‌ تلفن‌های ۸۸۸۰۸۱۰۳ و ۸۸۸۹۵۳۹۸ مطرح کنند.

مکان‌نگاری عکاسانه خاستگاه‌ها و رویکردها/ علیرضا ملکیان

«برای تهیه متن و در راستای به دست‌آوردن اطلاعاتی مانند تاریخ جریان‌های عکاسی، نام عکاسان و همچنین موارد فنی، از دو کتاب مرجع بسیار مهم  دانشنامه عکاسی در قرن نوزدهم و دانشنامه عکاسی در قرن بیستم از انتشارات روتلج انگلستان از معتبرترین منابع تاریخ عکاسی، استفاده شده است».
ملکیان علاوه بر پرداختن به اصطلاح زمین‌نگاری جدید New Topographics، « واژه‌ی مکان‌نگاری را نیز نه در اشاره به جریان و رویدادی خاص، بلکه به معنی فعل عکاسی کردن از یک مکان در این کتاب مورد استفاده قرار داده است. در تعریف اخیر، یک اثر مکان‌نگاری دارای ویژگی‌های مشخصی است: وسیع است مانند چشم‌انداز یا محدود است مانند یک کوچه؛ ماهیت شخصی را نمایان می‌کند مانند یک کوه و یا یک ساختمان و یا مکان بی‌مرزی را به تصویر می‌کشد، مانند یک دشت؛ و در ‌‌نهایت به شیوه‌ی سیاه و سفید تهیه شده‌است و یا به شیوه‌ی رنگی».
مؤلف شرح و صورت بندی رویکردهای پیشتاز مکان‌نگاری را بر اساس سیر تاریخی اتفاقات و جریان‌های رسانه‌ی عکاسی نگاشته است. او مکان‌نگاری را از اولین عکس ثبت ‌شده تاریخ (نمایی از پنجره‌ای واقع در لاسگراس ۱۹۲۶.م) توسط ژوزف نیسفور نی‌پس در قرن نوزدهم آغاز و با مکتب دوسلدورف و آندریاس گورسکی در قرن بیستم به پایان می‌برد.
کتاب مکان‌نگاری عکاسانه؛ خاستگاه‌ها و رویکرد‌ها به ترجمه و نگارش علیرضا ملکیان از سوی مؤسسه‌ی فرهنگی-پژوهشی چاپ و نشر نَظَر منتشر شد. این کتاب در ۱۲۰ صفحه گلاسه و رنگی چاپ شده و در پیوست آن، اطلاعاتی تکمیلی درباره عکاسانی که در متن بر نام آن‌ها تاکید شده در اختیار خوانندگان قرار داده شده است. در این پیوست منابع با نگاه بازتر و فارغ از موضوع کتاب انتخاب شده‌اند تا وجوه نسبتاً متفاوتی از فعالیت عکاسانِ مکان‌نگار را نمایندگی کنند. خواندن این کتاب برای بدست آوردن نگاهِ کلی به یک جریان و شکل مهم از بدنه عکاسی از گذشته تا به امروز دارای اهمیت است و به علاقه مندان به عکاسی توصیه می‌شود.

نفس/ نگار لطیفیان منتخب جشنواره هنرهای تجسمی نفس

انجمن اهدای عضو این سال‌ها تلاش‌های زیادی برای فرهنگ‌سازی جهت اهدای عضو به بیماران نیازمند و در انتظار پیوند انجام داده است، از جمله ساخت فیلم و رسانه‌ای کردن خبر اهدای اعضا هم‌وطنانی که مرگ مغزی شده‌اند اما در کنار تمام این تبلیغات اعلام کرده است: طبق آمار جهانی، نیمی از موارد مرگ مغزی می توانند اهدای عضو نمایند در حالیکه سالانه فقط یک چهارم موارد به اهدای عضو می رسند.
لذا در جهت فرهنگ‌سازی برای اهدای زندگی،  این‌بار زبان هنر به عنوان زبان لطیف و گویا در اولین جشنواره هنرهای تجسمی نفس به بیان زیبایی های این کار خداپسندانه و زندگی‌بخش پرداخته است. در این جشنواره کلیه هنرمندان رشته‌های تجسمی از جمله عکاسی شرکت داشته‌اند و آثار برگزیده مرداد ماه سال جاری در خانه هنرمندان به نمایش گذاشته شد. در بخش عکس، اثر نگار لطیفیان، دانشجوی دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران برگزیده اول جشنواره شد. نگار لطیفیان در این اثر به معضل فروش کلیه و کبد پرداخته است. عکس‌های او دیوارنگاره‌هایی هستند که از کوچه شهید حسینی واقع در خیابان ولیعصر برداشته شده‌اند. دیوارهای این کوچه پر از آگهی‌های غیرمجاز و غیرقانونی فروش اعضا هستند، کاری که با اهدای عضو مصدوم مرگ مغزی کمتر شاهد آن خواهیم بود و چه بسا بیشتر نیاز پیوند از طریق اهدای عضو این عزیزان مرتفع شود.
لطیفیان سرتاسر کوچه به طول هفت متر را بصورت متوالی عکاسی کرده است. و با کنار هم قرار دادن عکس‌ها، طوماری از آگهی‌های غیرمجاز را در صفحات کتابی آکاردئونی کنار هم آورده است. کتاب عکس‌های او طومار زندگی است. طومارزندگی کسانی که برای زنده ماندن در آن خود را خریده یا فروخته‌اند. همان‌طور که هنرمند با نحوه ارائه اثرش به ما یادآوری می‌کند کتاب کوچه شهید حسینی نیازبه نگاهی ذره‌بینانه و با توجه و دقت بیشتری به معضلات اجتماعی دارد.

کتاب‌هایی که باید دید

در قفسه کتاب‌های کتاب فروشی لای تمام کتاب‌های خواندنی عکاسی، توجه‌ام را جلب کردند. لای کتاب را که باز کردم تمام صفحاتش عکس بود. عکس‌ها را که می‌دیدم انگار کتاب قطوری از تاریخ ایران را ورق می زدم. کتابی درباره هرآنچه یک ایرانی باید بداند. انگار داشتم شاهنامه را می‌دیدم و شکوه و عظمت مردان و زنان ایرانی را دوباره بازسازی می‌کردم.
این کتاب‌ها مثل شاهنامه خواندنی نیستند بلکه دیدنی اند. علاوه بر شور، غیرت و همیت ایرانی، بخش مهمی از تاریخچه عکاسی ایران را در خود ثبت کرده‌اند. جنگ تحمیلی شاید بهترین فرصت برای عکاسان حرفه‌ای و آماتور بود که توانایی ‌های خود را تقویت کنند و یا در معرض دید بگذارند. جنگ تحمیلی موجب رشد و اعتلای عکاسی مستند و هنری در دهه‌های بعدی و تا کنون بوده‌است. متاسفانه بسیاری از نگاتیو‌های عکاسان در آرشیوهای خبرگزاری‌ها، ستاد تبلیغات سپاه و بسیج از بین رفته‌است. در اوایل جنگ با آگاهی از ارزش‌های استنادی عکس، صیف الله صمدیان و مرتضی ممیز به جمع‌آوری عکس‌های عکاسان جنگ پرداختند و توانستند چند جلد از کتاب "دفاع در برابر تجاوز" را در آلمان با کیفیت بالایی چاپ و اذهان عمومی مردم دنیا را نسبت به مظلومیت ایران در جنگ روشن کنند.
جلدهای اول تا ششم این مجموعه کتاب‌های مصور با عنوان «جنگ تحمیلی» و با موضوعاتی از قبیل:‌ اردوگاه آوارگان عراقی، آموزش‌های دفاعی و نظامی رزمندگان، تهاجم نیروهای عراقی و خط مقدم نبرد، بمباران مدارس و اماکن عمومی، ورود آوارگان عراقی به کشور، کمک‌های مردمی به جبهه و تشییع شهدای ایرباس و بمباران شیمیایی حلبچه، هر کدام در 208 صفحه منتشر شده اند. بعد از جنگ نیز تا جلد نهم این بار توسط انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس در ایران چاپ شد. عکاسان به چاپ عکس‌هایشان در قالب کتاب توجه بیشتری نشان دادند. شاید بهترین روش برای دیده شدن و تحقیق و مطالعه این آثار که بدنه اصلی عکاسی مستند ما را تشکیل می‌دهد، چاپ عکس‌ها به صورت کتاب است.
احسان رجبی عکاس کتاب "چشم نوشته‌ها" در ابتدای کتابش نوشته است: «عکاس نبودیم؛ رفته بودیم جبهه که بجنگیم، اما چیزی اطرافمان می‌گذشت که نمی‌شد تعریفش کرد. باید سند جمع می‌کردیم؛ سندی که اگر زنده ماندیم، نشانمان بدهد که خواب نبود‌ه‌ایم، خواب نمی‌دیده‌ایم.»
مجموعه عکس "خط پشتیبان" می‌خواهد تلاش‌گران عرصۀ پشتیبانی را که در طول جنگ ناپیدا فعالیت می‌کردند، آشکارا به نمایش بگذارد. کتاب "تبادل" روایت اسیرانی است که سال‌ها در زندان‌های رژیم صهیونیستی زندانی بوده‌اند و در جریان جنگ سی و سه روزه لبنان و بعد آن عکاسی شده‌اند.
"طریق ماندگار" حاصل عکس‌های نمایشگاه گروهی جمعی از عکاسان جنگ با همین نام است. کتاب های دیگری با عناوین "قاب شیدایی" عکس‌های سعید حاجی خانی، "عراق علیه ایران" احمد علیزاده نوحی، "خروش لاجوردی" عکس‌هایی از شهدای اصفهان و "حماسه الوند" عکس‌هایی از شهدای استان همدان در طی هشت سال دفاع مقدس است.
"دیار نزدیک" هم مجموعه ای است از سفر مردم به مناطق جنگی که می خواهد ارادت و اشتیاق مردم این سرزمین با تاریخ قهرمانان هشت ساله جنگ تحمیلی خود را به نمایش بگذارد.

و اما پس از جنگ...

اما بعد از جنگ... دوربین‌ها هم غلاف شد. بعضی رفتند دنبال کارشان آخر از اول هم عکاس نبودند، بعضی رفتند و پست‌های اداری گرفتند بعضی هم شدن معلم ما و شما . مهدی منعم هم رفت پی عکاسیش.
مهدی منعم عکاس دوران دفاع مقدس است و تا امروز دو کتاب از عکس‌هایش را چاپ کرده است. کتابی که حاصل ادامه فعالیت عکاسی او با موضوع جنگ است. مهدی منعم دغدغه عکاسی از جنگ را با پیگیری موضوع  مصدومان نظامی و غیر نظامی طی چندین سال پیاپی عکاسی کرده‌است. در مجموعه "قربانیان جنگ" منعم با سفر به استان‌های مرزی از مردم بی‌گناهی که در جنگ و یا انفجار مین‌هایی که عراقی‌ها در منطقه کاشته‌اند و پاکسازی نشده‌اند عکاسی کرده‌است.انفجار این مین‌ها موجب نقص عضو بسیاری از افراد آن مناطق شده‌است. کتاب او سند مظلومیت مردم ایران در جنگ تحمیلی ایران و عراق است.
منعم سوژه هایش را در هاله‌ای از ابهام در پشت شخص دیگر و یا پشت پرده یا هرچیزی پنهان می‌کند. سوژه‌های او اغلب بخش پنهان آسیب‌هایی است که بعد از جنگ متوجه مرزنشینان است. او تکه تکه گی را با برش‌هایش در هنگام ترکیب‌بندی تشدید و بر مفهوم قطع عضو تاکید بیشتری می‌کند. عکس‌های او از دست‌های قطع شده بعد عاطفی حس لامسه را برمی‌انگیزانند. در یکی ازعکس‌هایش تصویر دختر خردسالی است که با چشمان نافذش مخاطب را منقلب می‌کند. دخترک با لباسی پراز پولک که لباس محلی مناطق کردنشین است احاطه شده و دست‌هایی را می‌بینیم که بر گردنش حلقه زده‌اند. یک دست طبیعی و یک دست مصنوعی . مادری که تنها با یک دست از عهده تمام مسولیتش برنمی آید و شاید وجود دخترش آن را کامل کند. یا در عکسی دیگر مادری فرزندش را در آغوش گرفته اما مادرش نمی‌تواند با انگشتهای ظریف و زنانه‌اش فرزندش را نوازش کند و مردی که دست همسرش را گرفته است.
 این دست‌ها حامل پیام صلح و نماد مظلومیت غیرنظامیان بی‌گناهی است که هنوز هم طعمه مین‌هایی هستند که دشمن بعثی در مناطق مرزی کاشته‌اند.

تهران بی‌گاه / مهران مهاجر

مهران مهاجر پس از گذشت سه دهه تجربه عکاسی، کتاب تهران "بی‌گاه" را به چاپ رساند. تهران بی گاه، کتابی است که از دو جهت قابل تأمل است. در بخش اول این کتاب می‌توان آموزه های یحیی دهقانپور از معلمان برجسته عکاسی ایران و تاثیرش را بر مجموعه اول عکاس دید و در مجموعه‌های بعدی نیز تجربیات خود عکاس و سیر تحول تاریخ سیاسی اجتماعی تهران را از منظر او در این سال‌ها بررسی کرد .
عکس‌های مهران مهاجر تنها دیدنی نیستند بلکه بیشتر خواندی‌اند. او عکاسی است که با اشراف کامل بر مدیای عکاسی از امکانات بیانی عکس و عکاسی در خدمت بیان معانی ذهنی خود بهره می‌گیرد. عکس‌های تهران بی‌گاه به زعم هنرمند عکس‌های خیابانی است . مخاطب انتظار دارد با فضای شهری مملو ازشلوغی انسان‌ها و ماشین و... روبرو شود اما مهاجر در عکس‌هایش صورت ظاهری تهران را نشان نمی‌دهد بلکه روح تهران و حال و هوای سیاسی اجتماعی آن را به تصویر می‌کشد. برخلاف نام کتاب که تهران بی‌گاه و بی زمان است عنصر زمان مفهوم کلیدی عکس‌های اوست و برای خوانش عکس‌هایش باید بدانیم عکاس چه زمانی عکس‌ها را گرفته است. اولین مجموعه متعلق به سال ۱۳۶۸ سال پایانی جنگ تحمیلی، مجموعه بعدی تهران بی‌گاه اوایل سال ۱۳۸۸ قبل از انتخابات پر حادثه آن سال و مجموعه "تهران بسته " که مربوط به ۱۳۹۳ است و در دولت یازدهم پرونده تهران بسته می شود.
در تهران بی‌گاه عکاس عامدانه شهری خالی از سکنه را با تمهید عکاسی در زمان‌های کم تردد و استفاده از پین‌هول تصویر کرده است، روشی که با مدت زمان طولانی اکسپوز کم‌ترین حضور آدم‌ها را هم از بین برده تا شهر تهران را خالی و مردمانش را بی‌انگیزه و ناامید نشان دهد. عکاس به گوشه دیوار پناه برده و مانند شخصی در حال گریز به کوچه‌ها سرک می‌کشد.این گریز و پنهان شدن در مجموعه بعدی یعنی تهران بسته ادامه پیدا کرده و این‌بار عکاس با گریز از جامعه به فضای شخصی و بسته خانه خود پناه برده و به ناچار از این فضای بسته به نظاره شهری نشسته است که دیگر چیزی از آن باقی‌نمانده است. نگاه تلخ مهاجر تنها قدری در مقدمه کتابش آنجا که عکس‌هایش را تامل در عکاسی و بازیگوشی‌های عکاسانه می‌خواند شیرین می‌شود.