شاید در نگاه اول نتوان از فرم قندونی شکل بنا، عملکرد آن را حدس زد؛ اما زمانی که نزدیک ساختمان می‌شوی و پا به درون بنا می‌گذاری؛ فضای مرکزی آن، روایت متفاوتی را از این مجموعه یادمانی، در اختیار بازدیدکننده قرار می دهد.
طرح یادمان شمس تبریزی واقع در شهر خوی، که توسط مهندسین مشاور بهمبر انجام شده؛ بنایی است درونگرا، که با حرکت در رمپ مارپیچی که در فضای مرکزی آن واقع شده، رقص سماع صوفیان را برای بازدیدکنندگان یادآور می‌شود. حرکت دوارگونه ای که عموماً در مکانی دایره ای شکل می‌گیرد. در این فضا، بازدیدکنندگان می توانند ضمن حظ بصری از حال و هوای ویژه‌ای که در این بخش از بنا ایجاد شده، دقایقی را نشسته و تمرکز کنند.
در این طرح، تلاش شده، سیر و سلوک از جهانی مادی به فضایی روحانی، که به نوعی دست کشیدن از تعلقات دنیوی است، با زبان معماری بیان شود. بیانی که این عروج عارفانه را با حرکتی سلسله وار از شکل مربع(نماد زمین و جسم و ماده) به شکل دایره(نمادی از آسمان و روح) نمایش می دهد.
رقص سماع، که یکی از آموزه ها و نوآوری های شمس تبریزی محسوب می‌شود، توانسته در این طرح، منبع الهام مناسبی برای ایده گرفتن فرمی باشد. این مهم سبب شده طرح، ضمن برخورداری از کالبدی زیبا و جذاب، دارای محتوا و مفهوم مرتبط با موضوع طرح باشد.
