پوسترهای تاریخی / خانه طراحان انقلاب اسلامی

روز‌ها می‌آیند و می‌روند، اما بعضی روزها با همیشه فرق دارند. روزهایی‌ که تاریخ ساز می‌شوند، و برای یک دنیا یا یک ملت اهمیت می‌یابند و در دل صفحات تقویم جای می‌گیرند. خانه طراحان انقلاب اسلامی با وام گرفتن از زبان گیرا و سریع الانتقال گرافیک، مدتی است که به سمت طراحی پوسترهای مناسبتی رفته و همزمان با رصد اتفاقات حال و آینده، نیم‌نگاهی نیز  به روزها و اتفاقات مندرج در تقویم دارد و سعی می‌کند با استفاده از زبان هنر و بیان تصویری آن، یک تقویم گرافیکی ایجاد نماید و تاریخ و انسان‌های تاریخ‌ساز را پیش روی مخاطبانش قرار دهد.

شاید بسیاری از ما به صرف آگاهی از روزهای تعطیل به سراغ تقویم برویم اما مسلماً در مواجه با چنین تقویم هنری، مغلوب جذابیت‌های فرمی و محتوایی آن می‌شویم؛ زیرا کشش و جذابیت این آثار به ‌قدری است که ذهن مخاطب را برای لحظاتی به خود معطوف می‌سازد. همچنین تنوع بصری و تکنیکی این آثار نیز بیننده را درگیر خود می‌کند چنان که دوست دارد تقویم را همچون یک آلبوم تورق نماید و به پیشواز روزهای نیامده برود. 

خانه طراحان انقلاب اسلامی پیش‌تر نیز با سلسله پوسترهای «یک ملت هستیم»، «صداقت آمریکایی»، «میراث مقدس»، «به خانواده برمی‌گردیم»، «اینجا ایران است»، «شمر زمانه‌ات را بشناس» و ... نزد مخاطبان این عرصه شناخته شده بود؛ البته هر چند در اکران شهری این آثار باز سهم ساکنین تهران بهتر و بیشتر از شهرستان‌ها لحاظ شده اما علاقه‌مندان به چنین آثاری می‌توانند با رجوع به سایت این مجموعه، به طور مستقیم در جریان جدیدترین اقدامات خانه طراحان انقلاب اسلامی قرار بگیرند و حتی از نسخه با کیفیت و قابل چاپ پوسترها نیز استفاده نمایند. 

نمایشگاه کارتون‌های علی جهانشاهی / خانه کاریکاتور

سال ۱۳۴۴ در تهران به دنیا آمد. هر چند فارغ‌التحصیل رشته طراحی صنعتی از دانشکده هنرهای زیبا است، ولی او را بیشتر به سبب کاریکاتورهایش می‌شناسند. البته در زمینه طراحی صنعتی نیز جوایز معتبری کسب کرده اما از سال ۱۳۶۵ و با گروه کاسنی فعالیتش را به صورت حرفه‌ای در حوزه کاریکاتور آغاز نمود. او همچنین یکی از اعضای مؤسس کیهان کاریکاتور نیز می‌باشد.

علی جهانشاهی قریب به بیست و یک سال است که در زمینه کارتون و تصویرسازی فعالیت دارد. او در این مدت با مجلات و روزنامه‌های متعددی از جمله: همشهری، سروش، داستان، صبح امروز، جام‌جم، کیهان کاریکاتور، آفتابگردان، مجله شهر و برخی مطبوعات در ونکوور کانادا همکاری داشته، او در سال ۱۳۹۰ نیز مسئول بخش تصویرسازی گروه مجلات همشهری بوده است. 

با وجود سکونت در کانادا، به تازگی نمایشگاهی از کارتون‌های علی جهانشاهی در تهران بر پا گردید. این نمایشگاه مشتمل بر ۲۵ اثر اورژینال از جهانشاهی بود که از اول تا دهم مهر امسال در خانه کاریکاتور ایران به نمایش در آمد. نکته مهمی که با مشاهده آثار او بیشتر به چشم می‌آید تمرکز وی بر طراحی خطی و اولویت بخشیدن به ارز‌ش‌های خط در قیاس با رنگ است، که باعث می‌شود طرح‌ها به راحتی با مخاطب ارتباط برقرار نمایند. همکاری بلند مدت جهانشاهی با مطبوعات و ترسیم کاریکاتورهای ژورنالیستی به سبب اقتضا و کارکردی که دارند به آثار او نوعی سادگی و صراحت بخشیده‌اند، که به درک سریع مخاطب می‌انجامد.

موشن گرافیک «یادتونه» / خانه طراحان انقلاب

چند ساعت بعد از توافق وین بود که اوباما طی مصاحبه‌‌ای ادعا کرد، آمریکا قادر است، توان نظامی ایران را خیلی سریع از بین ببرد! اما خبر نداشت که با همین جمله ساده کار خودش را تمام کرده و به سوژه اول جوانان انقلابی خانه طراحان بدل شده است.

به طوری‌که در ۱۱ شهریور ماه، موشن گرافیک «یادتونه» بر روی سایت خانه طراحان انقلاب قرار گرفت و همزمان پخش تلویزیونی آن نیز آغاز شد. بخش مهمی از این اثر را تصاویر مستند آرشیوی تشکیل می‌دهند؛ به شکلی که کار جنبه استناد گونه یافته و جای هیچ شک و شبه‌ای را باقی نگذاشته است. 

با توجه به این‌ که ذات موشن گرافیک روایتگری است، می‌توان سخت‌ترین و پیچیده‌ترین مسائل را نیز خیلی ساده و با چاشنی گرافیک، حرکت و صدا، به مخاطب انتقال داد. در این اثر تصویرسازی‌ها حالتی کلاژگونه دارند و همواره دستی پیش می‌آید و بریده‌ تصاویر مختلف را در صفحه قرار می‌دهد. همراه شدن این تصویرسازی‌های ساده و سر راست همراه با صدای طنازانه امیر جوشقانی، باعث شده تا مطالب سیاسی نهفته در کار به راحتی برای مخاطب قابل فهم شود. 

این اثر در ۴ دقیقه و ۲۰ ثانیه، تنها گوشه‌ای از قدرت نظامی ایران را در برخوردهای مستقیم با نیرو‌ی ارتش آمریکا به تصویر کشیده و یادآور تعدادی از ضربه های مهلکی است که نیروی نظامی ایران، در سال های اخیر به هیمنه آمریکا وارد آورده است. 

حروف در هم تنیده / محمد سعید نقاشیان

هر هنرمند سلوک فردی ای دارد که خواه ناخواه در اثرش نمایان می شود و این سلوک همیشه توسط مخاطب دیده یا فهمیده نمی شود.

نقاشی خط یکی از آن هنرهایی است که شاید تکلیف مخاطب عادی با آن روشن نباشد، هنری که هم نقاشی است و هم خط. در این گونه آثار هنرمند از خوشنویسی، به شیوه ی مرسوم آن و برای نگارش شعر یا مطلبی استفاده نمی کند؛ بلکه حروف یا کلمات را عناصر بصری ای می داند که به واسطه ی آن ها مفهوم مورد نظر خود را به نمایش می گذارد. در واقع در نقاشی خط خوانش کلمات آنقدر ها موضوعیت ندارد، بلکه کارکرد آن ها در چیدمان کلی اثر است که مهم می شود.

تبعا هنرمندی که وارد این حوزه می شود هم باید به اصول خوشنویسی آشنایی داشته باشد و هم درک دستی از چیدمان عناصر(کمپوزوسیون)؛ محمد سعید نقاشیان از جمله هنرمندانی است که به این دو مسلط است، گواه این ادعا ۲۵ سال فعالیت حرفه ای او در زمینه ی خوشنویسی سنتی و ۱۸ سال تجربه ی وی در خوشنویسی خط معلی است. نقاشیان در دانشگاه نیز به تحصیل رشته ی گرافیک پرداخته که در شناخت درست او از ترکیب بندی نقش مهمی دارد. وی نقاشی خط را با صورتی مدرن و با استفاده از حروف فارسی، هم بر مبنای خوشنویسی سنتی و هم خوشنویسی نو تر(خط معلی) به مخاطب ارائه می دهد.

در آثار نقاشیان میان موضوع و نقاشی خط ترسیم شده ارتباط وجود دارد، مثلا در یکی از آثار او با نام موج، به کمک رنگ و چیدمان، این مفهوم در ذهن مخاطب زنده می شود، یا در اثر دیگری به نام میترا(خورشید) با چیدمان درست حروف، تصویر خورشید به ذهن متبادر می گردد. وی در سایت شخصی خود می نویسد: "من در آثارم بیشتر سعی کردم به فلسفه ی وجود خط بپردازم و با شناخت درست نسبت به حروف و شان نزول حروف و باطن حروف و فلسفه وحدت وجود از نگاه بزرگان و عرفای شیعه، دست به خلق آثاری با این تفکر و اندیشه بزنم."

به نظر می رسد که در پس این حروف در هم تنیده، چیزهایی هست که به درست یا غلط، شاید برای هیچ کس جز خود هنرمند فهم شدنی نیست.

خط در مجسمه‌های علی‌رضا آستانه

کوین شوارتز، استاد مطالعات فارسی دانشگاه مریلند در مقاله ای با عنوان "حروف فارسی"، در کنار پرویز تناولی و فرهاد مشیری از او به عنوان یکی از سه هنرمند ایرانی نام می‌برد که باعث گسترش خواص خط فارسی شده است. هرچند وی را بیشتر به سبب استفاده از رسانه‌های غیر مآلوف درکالیگرافى می‌شناسند اما در نقاشی و مجسمه نیز دستی دارد.

علی رضا آستانه در آثارش و به ویژه مجسمه‌هایش به دنبال یافتن جنبه‌های مینیمالیستی و چیدمان نوآورانه‌ای‌ در خط نویسی معاصر است. رابطه نشانه‌ای کلمه و شکل محوریت اصلی عمده آثار آستانه را به خود اختصاص داده اند به طوریکه در مجموعه «قفس های کلامی» شاهد رویکرد جدید او به ریخت کالیگرافی و استفاده مینیمال از آن در کالبد چیدمان های فلزی هستیم که منجر به خلق آثاری منحصر به فرد در مجسمه سازی معاصر ایران شده است. هر یک از آثار  این مجموعه‌ نتیجه‌ی کنجکاوی و بازیگوشی او در عین پذیرفتن محدودیت‌ها و امکانات ذاتی کالیگرافی است؛ نه تلاش برای نوآوری و بداعت، که خود معتقد است این گزینه آخر اصلا دغدغه‌ی او نبوده و نیست.

تاکنون نمایشگاه های بسیاری از آثار این هنرمند ایرانی در تهران و سایر کشورهای دیگر برپا گردیده است که «عملکرد گل‌ها» در گالری هما از جمله نمایشگاه‌های متأخر او در سال ۱۳۹۴ می‌باشد. همچنین آثار او  تا به حال در حراجی‌های معتبر بین المللی همچون کریستی، بونامز، ساتِبیز، میلون فرانسه و حراج تهران به مزایده گذاشته شده و مورد توجه علاقه‌مندان به این هنر قرار گرفته است.  در دوسالانه (بی ینال) ونیز ۲۰۱۵ نیز نقاشی‌های این هنرمند در پاویون ایران به نمایش در آمدند. 

 کالیگرافی اصطلاحی غربی است که به هنر خوشنویسی اطلاق می‌شود. حالتی نقاشی گونه که در آن خطوط با یکدیگر برخورد دارند و در واقع نوعی چیدمان خط  است. این هنر متفاوت از حروف‌نگاری (تایپوگرافی) به حساب می‌آید.

پاییز من/ مرتضی اسدی

نقاش می تواند نقاشی کند بدون آن که ملزم به نمایش دادن یک پیام یا به تصویر کشیدن موضوعی خاص باشد. شاید این عمده تفاوت میان نقاشی و گرافیک و تصویرسازی است. اثر گرافیست در تعامل با مخاطب تعریف می شود و باید پیامی را به مخاطب منتقل کند، خواه تبلیغاتی، خواه فرهنگی؛ تصویر ساز هم ملزم به روایت یک داستان در غالب تصاویر است، اما نقاش این الزامات را ندارد.

در واقع نقاش می تواند از مفاهیم و موضوعات رئالیستی(واقعی) برداشتی انتزاعی داشته باشد و مفهوم را ساده شده و تنها با رنگ و فرم به تصویر بکشد؛ کاری که مرتضی اسدی در آخرین نمایشگاهش با عنوان "من و پاییز" استادانه انجام داده. 

نقاشی های وی علارغم وحدت موضوعی بسیار متفاوت اند. در برخی از آثار رنگ ها و نقش ها پاییزی است ولی در بعضی دیگر نه. رنگ های گرم پاییزی، مربع های آبی کاربنی و رنگ های گرم در مرکز آن و... تصویری است که نقاش از پاییزِ اطرافش برای مخاطب به تصویر می کشد. آثار اسدی از منظر به کار بردن رنگ و ترکیب بندی عناصر، استادانه و زیباست

در بخشی از معرفی نامه ی این نمایشگاه می خوانیم: "من چیزی به جز پاییز در پیرامون خود نیافتم. پاییزی که باید آن را چون جان شیرین دوست داشت و در انتظار زمستانی سخت و در انتظار بهاری دیگر ماند."

مرتضی اسدی لیسانس نقاشی اش را از دانشگاه تهران دریافت کرد و فوق لیسانس را در همین دانشگاه، در رشته تصویرسازی ادامه داد. وی دارای دکترای پژوهش هنر از دانشگاه شاهد و نیز دکترای تاریخ هنر از دانشگاه سوربن پاریس است. در کارنامه ی اسدی علاوه بر تدریس در دانشگاه های مختلف هنر و عضویت در هیئت علمی دانشگاه شاهد، برگزاری ده ها نمایشگاه فردی و گروهی نیز دیده می شود