از میان خانه‌های اعیان قاجاری خانه‌ی مقدم سرنوشتی متفاوت پیدا کرد. خانه‌ای متعلق به عصر مظفری که نسل به نسل منتقل شد و آخرین میراث‌دارش، این خانه‌ی آجری را متحول کرد. محسن مقدم از نخستین باستان‌شناسان ایرانی و جزو موسسان دانش‌کده‌ی هنرهای زیباست. او از شخصیت‌های مطرح در تاریخ‌شناسی هنر و مجموعه‌داری به شمار می‌رود. آخرین نسل از مقدم‌ها، بعد از بازگشت به ایران و سکونت در خانه‌ی اجدادی‌ش، سعی کرد تمام دیده‌ها و داشته‌های‌ش را در بنای خانه به کار گیرد و آن را به موزه‌ی امروزی بدل کرد.
او قطعات تاریخی و کم‌یاب کاشی و سنگ و هم‌چنین اشیاء تزئینی و کاربردی دیگر را از طرق گوناگون و به سختی جمع کرد و برای حفظ و تماشای همیشه‌گی آنها، جداره‌های خانه را تماما با آنها پوشاند. اما مقدم علاقه‌ی خود به آثار تاریخی را به همین‌جا محدود نکرد. او بنای دو هزار متری خود را با ترکیبی از سبک‌های معماری ساخت. استفاده از سبک‌های باغ‌سازی ایرانی، ژاپنی و اسپانیایی، یا معماری قلعه‌های قرون وسطا و تقلید از چهل‌ستون اصفهان، نمونه‌هایی از ساخت و ساز موزه‌ای اوست که سعی داشت در این فضای کوچک آنها را گرد هم آورد.
معماری اصلی مجموعه اما به همان سبک اندرونی – بیرونی ۱۵۰ سال پیش باقی مانده و با سه حیاط مجزا امکان تنوع سبکی مورد نظر مقدم را فراهم کرده است. مقدم و هم‌سرش با همان دید باستان‌شانی‌ای که داشتند به نمایش آثار تاریخی و نصب آنها در جای جای مجموعه بسنده کردند و شاید تنها تغییر معمارانه‌ی بنا، طراحی دیواره‌ی تجدد توسط هوشنگ سیحون باشد. به طور کلی خانه-موزه‌ی مقدم به دلیل تعدد و تنوع ریزفضاها و جزئیات و تزئینات پرکارش، هم‌چنین فضای سبز متنوع و انبوهی که دارد، محیطی دوست‌داشتنی را در میان منطقه‌ای شلوغ و صنعتی از شهر ایجاد کرده است.
