نشریه خط

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

پیش ‌نهاد ویژه

توسط زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷

در آستانۀ جام‌جهانی فوتبال ۲۰۱۸، خانه طراحان انقلاب اسلامی با راه اندازی کمپین «با هم قهرمانیم» مجموعه پوسترهایی را با همین عنوان و با شعار «یک ملت، یک ضربان» طراحی و اجرا نموده و در سطح شهر به اکران در آورده است. هدف از راه اندازی این کمپین حمایت از تیم ملی فوتبال ایران و تأکید بر وحدت و انسجام ملی به عنوان یک عنصر پیشبرندۀ مهم است، که حاصل آن پیشرفت و پیروزی ایران و ایرانی در تمامی عرصه‌های ورزشی و غیر ورزشی می‌باشد. گفتنی است این روزها تعدادی از این آثار بر فراز بزرگ‌ترین دیوارنگارۀ کشور در میدان حضرت ولی‌عصر‌(عج) نیز به نمایش درآمده‌اند، تا بیش از پیش حال و هوای فوتبال را با چاشنی وحدت و همدلی همراه سازند. 

محمدرضا دوست محمدی، محمد شکیبا، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و محمد تقی‌پور از جمله طراحان و عوامل ساخت پوسترهای «با هم قهرمانیم» می‌باشند.

مینا مختارزاده ؛ ۲ مرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۰ خرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷
زهره حاضری ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷

۸ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «غرب» ثبت شده است

درهای قدیمی، نمادی از ذوق و هنر ایرانی

تاریخ نشر : يكشنبه / ۷ خرداد ۱۳۹۶

درهای ورودی و معماری آن ها در گذشته، به عنوان دریچه ی ارتباطی درون و بیرون و عنصری تأثیرگذار برای القای هرچه بیشتر حس دعوت کنندگی افراد به داخل بنا، از اهمیت بسیاری برخوردار بودند. درهایی که برای استحکام بیشتر از چوب بلوط و گردو ساخته می شد و نوع ساخت و نقوش به کار رفته در آن ها، به گونه ای سخاوتمندانه و با آغوشی باز مهمان را به داخل بنا دعوت می کرد. خصوصیت متمایز کننده ی در های قدیمی، بهره گیری از  کلون و کوبه است که افراد داخل بنا را از زن یا مرد بودن مهمان آگاه می کرد. نقوش و تزیینات منحصر به فرد و مطابق با سبک معماری هر دوره ی تاریخی بر روی درها به گونه ای است که می توان با توجه به آن ها، هویت تاریخی بسیاری از بناها را  تشخیص داد و این بدان معناست که در معماری قدیم، تعبیه و طراحی تک تک اجزا، حساب شده و هدفمند صورت می گرفته است. نکته ی قابل توجه در مورد درهای قدیمی به کار بردن نقش و نگار و طرح هایی متناسب با کاربرد بنا بر روی درها است؛ بدین صورت که از نقوش طراحی شده  و حتی فرم و سبک ساخت درب خانه های اشرافی و کاخ ها و سایر بناها، به عنوان وجه تمایز بیرونی عمارت و نمادی برای بیان کاربرد در ورودی استفاده می شده است.

البته شیوه ی ساخت و معماری درهای امروزی با گذشته تفاوت های زیادی دارد. می توان تقلید کورکورانه از غرب که منجر به رسوخ معماری التقاطی برای ساخت بناها شده است را به عنوان مهم ترین عامل ایجاد این شکاف یاد کرد؛ این امر موجب شده تا تمایل افراد برای به کار بردن عناصری پرزرق و برق و عاریه ای از معماری غرب و حتی نامتناسب با عناصر معماری ایرانی، به منظور نمایش شکوه و عظمت هرچه بیشتر بناها، خودنمایی کند که این مهم در معماری درب های امروزی هم به چشم می خورد. متأسفانه درهایی که روزگاری نمادی از ذوق و هنر ایرانی و روزنه ارتباطی بودند، جای خود را به درهایی آهنی و حتی چوبی اما سرد و بی روح داده اند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۷ خرداد ۹۶ ، ۰۲:۵۸
زهره حاضری

نمایشگاه تهران در قاب کاشی

تاریخ نشر : يكشنبه / ۱۰ بهمن ۱۳۹۵

دوره قاجار یکی از دوره های مهم و تأثیرگذار در تاریخ ایران محسوب می شود که به دلیل زیاد شدن مراودات فرهنگی/سیاسی با غرب، تحولات عظیم و شاید نه چندان خوشایندی در معماری ایران رخ داد. هنر کاشی کاری و تزیینات بنا هم به نوعی دستخوش الگوپذیری و تقلید از غرب شد. از کاشی به عنوان عنصری تزیینی (نقش‌های منعکس شده روی آن در این  دوره)، می توان به عنوان سندی برای اثبات این ادعا استفاده کرد. در کاشی کاری این دوره با الهام از کارت پستال ها و تمبرها و موضوعات نوظهوری همچون؛ مناظر طبیعی و پرندگان، انسان با لباس اروپایی، تاج، گل لندنی و ..._که همگی سوغات فرنگ بودند_شاهد طرح ها و تزییناتی متفاوت هستیم. این تأثیرپذیری با ورود رنگ های جدیدی همچون قرمز و ارغوانی در این هنر، به اوج خود رسید.

در همین راستا دو تن از هنرمندان کشور به نام های همایون عبدالرحیمی و فاطمه مجدنیا، حاصل ۵ سال فعالیت تحقیقاتی خود بر روی هنر کاشی کاری دوره قاجار را در قالب حدود ۲۰۰ قطعه عکس به نمایش گذاشتند. در این نمایشگاه که در خانه هنرمندان تهران و از ۱۸ تا ۲۴ آبان ماه سال جاری برگزار شد، عکس هایی از قطعات کاشی های به جامانده از بناهای این دوره به نمایش درآمدند که بیانگر نقوش، مضامین و سیر تحول هنر کاشی کاری در این دوره است. چیدمان عکس ها و نورپردازی محل برگزاری نمایشگاه از نقاط قوت و شاید وجه تمایز آن باشد. به گونه ای که  می توان نحوه قرارگیری و ابعاد عکس ها را تعمدی هنرمندانه برای تداعی هرچه بیشتر دیواری با کاشی کاری های رنگی و سنتی به شمار آورد.


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ بهمن ۹۵ ، ۰۰:۴۸
زهره حاضری

بررسی جایگاه زن در عکس‌های لالا ایسایدی

تاریخ نشر : جمعه / ۲۶ آذر ۱۳۹۵

لالا ایسایدی (Lalla A. Essaydi)، هنرمند مراکشیِ ساکن نیویورک است، که عمده شهرت خود را به واسطه عکاسی از زنان عرب در فضای صحنه آرایی شده به دست آورده است. هرچند اَسایدی به زعم خودش در جستجوی بازتاب خویش در آثارش می‌باشد، اما جنسیت او بیش از هر مسئله دیگری در کارش تأثیر گذار بوده است. به طوری که عکس‌های او همواره ترکیبی از خوشنویسی اسلامی همراه با نمایش پیکر زنان است، در واقع مسئله هویت زن عرب مسلمان، دغدغه اصلی ایسایدی به شمار می‌آید. به همین سبب نیز می‌کوشد تا از زاویه دید خود در مقام یک زن هنرمند لیبرال، مسلمان و سنت گرا به آن بپردازد و مخاطبانش را به مقاومت در برابر کلیشه‌ها دعوت نماید.  

ایسایدی به واسطه تجربایتش از زندگی در مراکش، پاریس، عربستان و ایالات متحده آمریکا، با نگاهی فمنیستی به زن می‌نگرد و تمرکزش در به چالش کشیدن سه مفهوم مهم مذهب، فرهنگ و جنسیت است. 

با توجه به تحصیلات ایسایدی در دو رشته نقاشی و عکاسی، او بهترین استفاده را از فضا کرده؛ به طوریکه زنان در عکس‌های او به واسطه فضایی که در آن قرار گرفته‌اند تعریف می شوند و خود دارای هیچ هویت مستقلی نیستند. در واقع فضا، البسه و خطوط شبه عربی که هم‌چون رسم حنا گذاری، سر تا پای زنان را پوشانده، وجود یک زن عرب مسلمان را شکل می‌دهند و همگی به نوعی استعاره‌ای از شخصیت منفعل زن در جامعه عربی-اسلامی هستند که بدین شکل زن را در خود محصور کرده‌اند. 

در عمدۀ عکس‌های او شخصیت‌های اصلی با آن چشمان سیاه سرمه ‌کشیده‌شان چنان به لنز دوربین خیره شده‌اند، که گویی در تلاش‌اند تا با نگاه خود حرف‌هایشان را به گوش مخاطبان غربی‌شان برسانند. هر چند این نگاه منجمد و سرد نسبت به شخصیت زن در جوامع اسلامی، مقرضانه و به دور از واقعیت است، اما نوع نگاه ایسایدی را می‌توان متأثر از زندگی در مراکش و به ویژه عربستان سعودی و مقایسه آن با فضای کشورهای غربی دانست. چرا که در کشور بسته و متحجری هم چون عربستان حقوق زن در ابتدایی‌ترین سطوح نیز نادیده گرفته می‌شود. 

با این حال مخاطبان آثار ایسایدی در برخورد با عکس‌های او مسلماً نگاه او را به کل جوامع اسلامی بسط می‌دهند و آن را صرف یک کشور یا یک فرهنگ خاص نمی‌بینند و مسبب آن را نیز مذهب و فرهنگ برآمده از آن به حساب می‌آورند. فضای آثار ایسایدی و نوع نگاه یک جانبه‌ او را می‌توان در آثار دیگر هنرمندان زن مسلمان ساکن در کشورهای اروپایی و به ویژه ایالات متحده نیز مشاهده کرد. 

حال سوال اصلی این‌جا است که چرا عده‌ای از هنرمندان زن رشد یافته در کشورهای اسلامی در برخورد با فضای فرهنگی و هنری غرب، در عوض تعمق در ریشه‌های فرهنگی – مذهبی خویش و پرورش آن‌ها در فضای جدید، مقهور جاذبه‌های فرهنگ غرب می‌شوند و با استفاده‌ی ابزاری و شبه روشنفکرانه از مذهب، فرهنگ و جنسیت خود، می‌کوشند تا بر موج هنری اسلام ستیزی در غرب سوار شوند و به این شکل خود را مطرح سازند؟

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۶ آذر ۹۵ ، ۰۴:۱۶
زهرا اردکانی

مترسک سیاه / نمایش داعش در کارتون و کاریکاتورها

تاریخ نشر : پنجشنبه / ۲۱ مرداد ۱۳۹۵

داعش را هر کس از نگاه خود می‌بیند؛ خاور میانه یک‌جور، غرب یک‌جور و شرق هم به شکلی دیگر. اما تفاوت نگاه‌ها حقیقت را تغییر نخواهد داد. به غیر از هنرمندان مزدور در بعضی دولت‌ها، معمولا هنرمندان و به خصوص کاریکاتوریست‌ها که زبان نیش‌دار و تندتری دارند، بی‌پرده حرف می‌زنند و به دنبال افشای حقیقت‌اند. اگرچه تا زمانی که داعش به جان مردم غرب نیفتاده بود، آن‌ها ترجیح می‌دادند خیلی کاری به کار این ماری که در آستین پرورده بودند نداشته باشند؛ اما انعکاس حمایت‌های غرب از داعش دامان‌شان را گرفت و بعد از این بود که رسانه‌ها و هنرمندان مغرب‌زمین هم رو به هجو داعش آوردند. 

کاریکاتورهای مربوط به داعش، غالبا به دنبال افشای ماهیت آن و دستان به اصطلاح پشت پرده‌ی این جریان‌اند. غربی‌ها غالبا به بُعدِ توحش و بی‌مغزی داعش می‌پردازند و آن را موجودی می‌دانند که از زیر بوته سبز شده است. اما در منطقه‌ی اصلی درگیری‌ها یعنی خاورمیانه اغلب کاریکاتوریست‌ها به کشورها و سیاسیون حامی داعش هجوم می‌برند. این موضوع در ایران که هم تحت تأثیرِ اعمال این گروه است و هم کاریکاتوریست‌های حرفه‌ای زیادی دارد، بیش‌تر نمود دارد. چند نمایش‌گاهی که در یکی دو سال اخیر برگزار شده هم شاهد این مدعاست.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۱ مرداد ۹۵ ، ۰۱:۵۷
فرزین خاکی

محدوده قرمز/ جلال سپهر

تاریخ نشر : يكشنبه / ۲۳ خرداد ۱۳۹۵

جلال سپهر را پیش‌تر با عکس‌های تبلیغاتی و تجاری‌اش می‌شناختیم. او اینک در چند مجموعه اخیرش فرش ایرانی را دستمایه خلق آثار هنری خود کرده‌است. فرشی که هویت و راز و رمزهای زندگی ایرانی با آن عجین شده است. فرش‌های ایرانی در فضای بیرونی و نامانوسی گسترانیده شده‌اند تا راز و رمزهای خود را آشکار کنند. محدوده قرمز جاده‌ای سرخ و وسوسه انگیز و راهی است که ادامه ندارد. محدوده قرمز گویی خط قرمزی است میان غرب و شرق و بقول هنرمند محدوده قرمز وسعتی است به نام خاورمیانه. در عکس اول که از نظر پرسپکتیو و زاویه دید متفاوت است و شاید موقعیت مکانی این محدوده را مشخص می‌کند فرش‌ها مانند خطی قرمز فضای کادر را به دو قسمت تقسیم می‌کنند که می‌توان آن را تعبیر به غرب و شرق کرد و این خط قرمز را محدوده میانه کادر یا خاورمیانه در نظر گرفت. سپهر با پرسپکتیو یک نقطه‌ای که با امتداد خطوط جاده در آسمان قطع می‌شود ما را در میان این محدوده می‌کشاند تا از درون و از نزدیک لمسش کنیم. ردیف سربازان حاکی از حضور و فضای نظامی و استراتژیک منطقه است. منطقه‌ای  که با هجوم گردباد و حفره‌ای سوخته بر فرش که گویی اثر بمب است تهدید به نابودی می‌شود. جایی که ساکنینش محکوم به رفتن هستند. جایی که محدوده خطر است و بر سر راه گریز از آن موانعی بزرگ قرار دارد. محدوده قرمز جایی است که نظامیان کوله‌بارشان را بگذارند و من و تو را از آنجا برانند. جلال سپهر در این مجموعه از توان فنی‌اش در عکاسی تبلیغاتی برای ارائه عکس‌هایی با کیفیت و با وضوح بالا و نوردهی‌ بسیار دقیق استفاده کرده‌است. عکس‌هایی با نور و رنگی دلفریب همچون موضوعش(خاورمیانه) چشم‌ها را مینوازد و نظر همه را به سوی خود جلب می‌کند.

۱ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۳ خرداد ۹۵ ، ۱۴:۳۵
کلثوم پیامنی

طراحی مد برای زنان با حجاب / دولچه و گابانا

تاریخ نشر : چهارشنبه / ۷ بهمن ۱۳۹۴

کمپانی غربی می‌خواهد پول دربیاورد، کی، کجا و چه‌گونه بودن‌ش زیاد مهم نیست اگرچه که گاهی اهداف فرهنگی‌ش را در لفاف اقتصاد برآورده می‌کند. برند دولچه و گابانا یا همان D&G معروف این‌بار اولین مجموعه‌ی اسلامی‌اش را رونمایی کرده است. بازار ۲۶۰ میلیارد دلاری فعلی و ۴۸۰ میلیارد دلاری سال‌های آینده‌ی پوشاک در کشورهای مسلمان، هر شرکت و طراح و صاحب صنعتی را وسوسه می‌کند تا به انحاء مختلف این سرمایه‌ی بالقوه را در دست بگیرد. دولچه گابانا سعی کرده تا ذائقه‌ی پوشش زن مسلمان و به طور خاص عرب را بفهمد و رنگ،‌جنس و نحوه‌ی عمل‌کرد لباس‌ها را متناسب با آن طراحی کند. رنگ‌های مات و سنگین مثل سفید و سیاه و بژ در وهله‌ی اول به لباس‌ها ظاهری آشنا داده و نمی‌گذارد که این مشتری‌های غالبا ثروت‌مند به راحتی آن را پس بزنند. اما طراحان این کمپانی پرحاشیه ظاهرا خیلی هم فضای زنان را در کشورهای عربی نشناخته‌اند. طراحی لباس‌های نیمه شفاف به شکل توری هم‌راه با پوشش کامل سر و بالاتنه ترکیب عجیبی را به وجود آورده که با فیگورهای خاص مدل‌‌ها عجیب‌تر نیز شده‌اند!

استفاده از موتیف‌ها و تزئینات شرقی، دو رنگ متضاد تیره و روشن و ساختار یک‌پارچه‌ی این عباهای زنانه، آن‌ها را به عرف این محصولات نزدیک کرده است. این دومین مجموعه‌ای است که دولچه گابانا ویژه‌ی یکی از فرهنگ‌های شرقی طراحی می‌کند، کیمونوهای ژاپنی و اکنون عباهای عربی. اگرچه این لباس‌های پرکار و گران‌قیمت مشتری خاص خودش را در کشورهای عربی دارد و بعید است که در کشورمان به طور عام مورد استقبال قرار گیرد، اما این جدیت طراحان مُد نشان از هجوم قریب‌الوقوع اقتصادی-فرهنگی شرکت‌های غربی به بازار پوشاک مسلمانان دارد، همان‌طور که پنج شرکت معروف دیگر نیز وعده‌ی رونمایی در رمضان آینده را داده‌اند.

با این توصیفات جریان مد و لباس اسلامی-ایرانی که در دهه‌ی گذشته مورد توجه مسئولین داخلی قرار گرفته، باید جدی‌تر شده و تکلیف خود را روشن کند. بعضی جشن‌واره‌های شعارزده‌ی داخلی و بعضی شوهایی که به کلی فلسفه‌ی حجب و حجاب را زیر سوال می‌برند دوای بازار پرآسیب ما نیستند. شاید جشن‌واره‌ی مد و لباس فجر در روزهای نزدیک ما را کمی به آینده‌ی این میدان فرهنگی-اقتصادی مهم امیدوار کند.

۲ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۰۷ بهمن ۹۴ ، ۱۲:۲۲
فرزین خاکی

کاریکاتورهای سیاسی / بزرگ‌مهر حسین‌پور

تاریخ نشر : دوشنبه / ۶ مهر ۱۳۹۴

ادبیات جدی دنیای سیاست، همیشه آن را سوژه‌ی خوبی برای نقیضه‌گویی و طنزپردازی کرده است. شاید اولین نمونه‌ی بارز این نوع از طنز را بتوان در ماه‌نامه‌ی سابق گل‌آقا یافت، جایی که کاریکاتورهای سیاسی جان تازه‌ای به خود گرفت. بزرگ‌مهر حسین‌پور ازجمله هنرمندانی است که با گل‌آقا شناسانده شد و کار حرفه‌ای‌ش نیز از همان‌جا آغاز شد. او به دلیل توان‌مندی در تکنیک‌های متنوع نقاشی و استعداد و تخصصی که در طنز و کاریکاتور داشت، طی این سال‌ها رفته رفته به یکی از مطرح‌ترین کاریکاتوریست‌های کشور تبدیل شد و این موضوع، روزنامه‌ها و مجلات را بیش‌تر متوجه او کرد. کاریکاتورهای خویش‌فرمای حسین‌پور اگرچه کم‌تر به سراغ شخصیت‌های سیاسی می‌آمد، اما کارهای این چند ساله‌ی او برای جرایدی هم‌چون «مردم امروز»، «صدا»، «خط‌ خطی» و «چل‌چراغ»، او را سیاسی‌تر از پیش کرد. جسارت، صراحت و ذوق طنزپردازی از ویژ‌گی‌های کار اوست؛ علاوه بر این‌ها، توانایی در ترسیم پرتره‌های واقعی او را در کشیدن کاریکاتورهای کم اغراق‌تر موفق کرده است. با مقایسه‌ی کاریکاتورهای او از چهره‌ی هنرمندان و سیاست‌مداران، می‌توان دریافت که وی در ترسیم چهره‌ی سیاسیون احتیاط بیش‌تری به خرج داده و از اغراق‌های زیاد اجتناب کرده، این مساله مقبولیت مطبوعاتی حسین‌پور را افزایش داده است. 
بعد از انتخابات ۸۸ که موضع‌گیری‌های سیاسی جدی‌تر و آثار هنرمندان هر دو طیف روتر و پررنگ‌تر شد، بزرگ‌مهر حسین‌پور مرجعی تبلیغاتی برای اصلاح‌طلبان شد. تعداد زیاد آثار او در هجو احمدی‌نژاد و در مدح دکتر ظریف در یکی دو سال اخیر، به خوبی نشان از سیاسی‌تر شدن او دارد.
بسیاری از آثار او با بهره بردن از تضاد به طنز می‌رسد. از تن کردن لباس سوپرمن غربی بر تن جلیلی، تا سلفی اوباما با برج آزادی تهران. این جا به جا کردن مرزها در بعضی موارد به خصوص درمورد روابط غرب با ایران، در پس ظاهر طنز و غیر جدی‌‌ای که دارد به دنبال عادی‌سازی و شکستن قبح‌هایی است که در سی و چند سال گذشته بر اصولی مهم بنا شده بودند. اگرچه اقتضای کار ژورنالیستی، همه‌فهم  و عامه‌پسند بودن است، اما حسین‌پور گاهی زیرکی‌ به خرج می‌دهد. مثلا در کاریکاتوری که ظریف و کری از کوه بالا می‌روند، کوهی که به نظر می‌رسد قله‌اش به کف معاش مردم خواهد رسید. تو گویی در این سال‌ها بی‌خردانی دره‌ای حفر کرده‌اند که تنها با عرق ریختن طرفین پر خواهد شد. او نشان داده که مردم طرف آمریکایی به کار و خرید و خود مشغو‌ل‌ند و در سمت ایران، همه بر لبه‌ی پرت‌گاه منتظر توافق و راه افتادن زندگی هستند!  انگار نه انگار که مذاکرات هسته‌ای یک نیاز آمریکایی بوده و تا کنون نیز چرخ زنده‌گی دل‌باخته‌گان ایرانی‌ش را نچرخانده است.

۱ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۰۶ مهر ۹۴ ، ۱۶:۵۸
فرزین خاکی
زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۸ اسفند ۱۳۹۶
کلثوم پیامنی ؛ ۱۹ آبان ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۱۱ مهر ۱۳۹۶
زهرا اردکانی ؛ ۵ مهر ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۲۰ شهریور ۱۳۹۶
درباره خط
چگونه با خط هم‌کاری کنیم؟
دوستان خط
تماس با خط
طراح قالب : گلبرگ دانلود