داستان یک طراحی / محمدرضا هدایتی 2

هر اتفاقی می‌تواند ذهن خلاق طراحان را به سمت ایده‌ای نو سوق دهد. این بار دیدن گزارشی از تلویزیون با موضوع این پرسش که:"آیا می‌دانید طرح روی لباستان چه مفهومی دارد؟" ذهن محمدرضا هدایتی را به خود مشغول می‌کند. تا اینکه چرم درسا تصمیم می‌گیرد مجموعه محصولی وارد بازار کند که گروه هدفش کاربران جوان‌ یا نوجوانانی‌ست که از محصولات چرمی یا غیر چرمی دارای نام و نشان‎های برون‌مرزی وگاها درون‌مرزی استفاده می‌کنند. این استفاده نه به این علت است که به کشور و یا فرهنگ خود علاقه ندارند. بلکه علت را می‌توان خالی بودن ایده در این عرصه و عدم دقت استفاده از فعالیت متخصصان، نظارت و مطالعه بر علایق این گروه از کاربران دانست. اینجاست که جرقه ایده جدید شکل می‌گیرد و آن استفاده از موضوع قهرمانان ملی و طراحی محصولات چرمی برای جوانان است. این ایده راهیست برای ایجاد هویت ملی در محصولات بر اساس یک داستان واقعی، داستانی که مدتهاست به فراموشی سپرده شده است.
فاکتورهای اصلی پروژه، طراحی خانواده‌ای با قیمت ارزان‌تر برای کاربران جوان تعریف می‌شود. محمدرضا هدایتی حالا با داشتن ایده‌ اولیه کار مطالعاتی خود را آغاز می‌کند. ورزش‌ها و قهرمانان بزرگ ایرانی را بررسی کرده و در نهایت بعد از چندین ماه مطالعات گسترده "اولین قهرمان اتومبیلرانی ایران" را به عنوان قهرمان ورزشی لوکس، برای محصولات چرم طبیعی که ذاتا محصولاتی لوکس هستند انتخاب می‌کند.
مرحله بعد مطالعه دقیق‌تر و رسیدن به الگویی برای طراحیست. بعد از مطالعات، دو فاکتور اصلی، یعنی نام مجموعه (برگرفته از شماره ماشین) و ترکیب رنگ محصولات (سفید، سبز، مشکی/ برگرفته از رنگ لوگو خودرو آلفارمو) استخراج می‌شود. در قدم بعدی با توجه به گروه هدف کیف پول جیبی، دست‌بند، جاسوییچی و کمربند به دلیل کاربری بیشتر بین جوانان و قیمت تمام شده پایین‌تر نسبت به دیگر محصولات به عنوان اعضای کلکسیون جدید چرم درسا تعریف می‌شوند. حالا زمان طراحی و ایده‌پردازی‌ست. طراحی و طراحی و طراحی... .

داستان یک طراحی / محدرضا هدایتی 1

"آیا به طراحی فشن علاقه دارید؟ نه، من عاشق طراحی داخلی خودرو هستم و چرم درسا بهترین جایی که میتونم تجربه و اطلاعات خوبی در مورد چرم به دست بیارم." این گفت‌و‌گوی صادقانه در یک مصاحبه کاری منجر به همکاری محمدرضا هدایتی با مجموعه چرم درسا می‌شود. همکاری که نشان از اعتماد چرم درسا به نیروی جوان و تلاش و خلاقیت محمدرضا هدایتی در راستای نیازهای مجموعه دارد.
محمدرضا هدایتی دارای مدرک کارشناسی طراحی‌صنعتی از دانشگاه هنر و معماری و کارشناسی ارشد از دانشگاه علم و صنعت است که از سال 91 به عنوان اولین طراح و طراح محصولات مردانه فعالیت خود را با چرم درسا آغاز می‌کند. هنگام ورود ایشان، چرم درسا تا حدودی دچار کاهش سهم بازار بود که ایشان مشکل را بالا رفتن سن محصولات می‌دانست؛ وجهه‌ای که در مسیر خلاف رویکرد چرم درسا است. از این رو پیشنهاد طراحی مجموعه محصولات در قالب "کلکسیون" را مطرح می‌کنند. ایشان معتقد بودند این شیوه‌ایست که برندهای موفق جهان سرلوحه کار خود قرار می‌دهند. همچنین طراحی محصولات در قالب کلکسیون می‌تواند ویترینی زیباتر، امکان سِت کردن محصولات برای مشتری، ایجاد وجهه‌ای لوکس و در نهایت افزایش فروش را به همراه داشته باشد. بعد از مطالعات و بررسی بازار، محمدرضا هدایتی کار خود را با پیشنهاد مجموعه "Black Point" (نقطه مشکی) آغاز می‌کند. انتخاب طراحی بافت مربع که بر خلاف نمونه‌های لوزی شکل، وجهه‌ای مردانه و استوار دارد و استفاده از رنگ مشکی که به گفته ایشان طرفداران بیشتر و امکان سِت کردن با دیگر لباس‌ها را دارد؛ انتخاب‌هاییست هوشمندانه که حاصل از مطالعات دقیق این طراح است. اما کار محمدرضا هدایتی به عنوان طراح تنها به طراحی ایده‌ای نو ختم نمی‌شود. بلکه مطالعات قبل از طراحی و شناخت فرآیند تولید از ملزومات حرفه‌ی طراحیست. شناختی که با هم‌فکری و ابتکار ایشان و مجموعه چرم درسا منجر به استفاده از امکانات موجود برای تولید ابردوزی چرم شد، روشی که کاهش بسیار زیاد هزینه‌های تولید را به همراه داشت.
این طراح جوان با تلاش یک ساله مطالعات و خلاقیت در طراحی و اجرا شگفتی مجموعه درسا را برمی‌انگیزد و بعد از این تجربه موفق چرم درسا همکاری خود را با ایشان ادامه می‌دهد. به گفته محمدرضا هدایتی :"طراحی و تولید مجموعه "Black Point" (نقطه مشکی) سه نتیجه مهم تحقیق، طراحی و آموزش را به همراه داشت که منجر به افزایش دانش و تکنیک تک تک افراد مجموعه، از خودم تا کارگران شد."

طرح هایی با نقشه هوایی / آذین والی

آذین والی Azin Valy  معمار و خالق برند نوظهور Cityzen by Azin (از ۲۰۱۲ تا کنون)، با بهره گیری از تصاویر ماهواره‌ای ناسا از شهر‌های مختلف جهان و چاپ آن‌ها به صورت دیجیتال بر روی پارچه هایی با کیفیت هم‌چون ابریشم، توانسته طرح‌های جدیدی را در قالب البسه، شال، کیف، دستمال‌گردن و سایر اقلام تزئینی وابسته، به دنیایی مُد معرفی نماید. 

این نگاه بومی و در عین حال جهانی، در آثار آذین والی او را به یکی از افراد مورد توجه در عرصه مد و لباس نیویورک بدل ساخته، به طوری‌که بسیاری از جامعۀ‌ مُد‌گرای آمریکا به سراغ نقشه هوایی شهر زادگاه‌شان رفته و از آن به عنوان معرفی وجهی از شخصیت خود استفاده کرده‌اند. از هنرمندان تا سیاستمداران و حتی ایرانیان ساکن ایالات متحده و برخی بازیگران ایرانی هم‌چون فاطمه معتمدآریا؛ گستره وسیع مخاطبان و طرفداران طرح‌های آذین والی را شکل می‌دهند. اما ایدۀ برند Cityzen by Azin بیشتر جامعۀ برند‌شناس و برندپوش را شامل می‌شود و برای مخاطبان عام نه به لحاظ مالی و نه به لحاظ زیبایی شناسی از جذابیت چندانی برخوردار نیست. چرا که این برند، طرح یا شاخصه‌ ظاهری خاصی ندارد و باید حتماً پیش‌زمینه‌ای جهت آشنایی با ایده اصلی آذین والی وجود داشته باشد. 

با این حال نوع نگاه آذین والی و جهانی شمولی آن در عین بومی گرایی‌اش، سبب شد تا انوشه انصاری (نخستین فضانور زن ایرانی) در مراسم اسکار ۲۰۱۷، شالی با نقشه هوایی مشهد (شهر زادگاهش) به تن نماید، تا تلویحاً اشاره‌ای به ایرانی بودنش و علت حضورش در آن مراسم باشد و بیان‌گر این نکته مهم که وقتی از فضا به زمین می‌نگریم هیچ مرزی به چشم نمی‌آید. این خود کنایه‌ای هنرمندانه به اقدامات اخیر ترامپ و قانون جدیدش در ارتباط با عدم اجازه ورود اتباع هفت کشور مسلمان از جمله ایران به آمریکا بود. 

نقدی بر نخستین نمایشگاه لباس عاشورایی

طراحی لباس، از جمله حوزه‌های مهم و کاربردی در طراحی است؛ هر چند شکل سنتی یا بازاری آن -به شکل خیاط خانه‌ها و مراکز تولیدی- در کشور ما رواج بیشتری دارد، اما حوزه آکادمیک و دانشگاهی آن نیز چند سالی است که جدی‌تر از گذشته دنبال می‌شود. در طراحی لباس دیگر صرفاً مسئله پوشش و رفع نیاز مطرح نیست، بلکه طراح در مقام هنرمندی ظاهر می شود که آراء و اندیشه‌های خود را در قالب طراحی لباس به ظهور می‌رساند، اتفاقی که می‌توان به شکل ملموس‌تر و البته حرفه‌ای‌تر در سایر کشورها به ویژه فرانسه، مشاهده کرد. 

امسال در اتفاقی بی‌سابقه هم‌زمان با شروع ماه محرم، شاهد برپایی «نخستین نمایشگاه لباس عاشورایی» بودیم که فی نفسه رخ داد مهم و مبارکی در عرصه هنرهای کاربردی و به ویژه طراحی لباس به شمار می‌آید، چرا که با توجه به فرهنگ عزاداری محرم در نزد شیعیان و به ویژه ایرانیان، توجه به طراحی لباسی مناسب و متناسب با این ایام خاص کار ارزشمندی است که تا به حال به آن پرداخته نشده و صرفاً لباس سیاه و سیاه‌پوشی، مهم‌ترین عنصر بصری عزاداری‌ها به حساب می‌آمده است.

هر چند این نمایشگاه در سه بخش و با محوریت «طراحی لباس عزاداری اقوام استان‌ها در ماه محرم و صفر، طراحی لباس‌های آئینی ویژه مراسم عزاداری در تکایا و هیئت ها در ایام محرم و طراحی لباس برای مراسم تعزیه خوانی واقعه روز عاشورا» برگزار گردید، اما آن‌چنان که از خروجی خبری آن برمی‌آید، حاصل این سه بخش هر چند در عنوان‌بندی بسیار خوب و مهم هستند اما در عمل آوردۀ جدیدی در این عرصه نداشته‌است. 

متأسفانه مسئولین نمایشگاه مذکور هم در بخش طراحی لباس و هم در نحوۀ ارائه البسه، چندان خوش ذوق نبوده‌اند و گویا به صرف برپایی نمایشگاه اکتفا کرده‌اند. مسلماً کپی کردن تصاویر و عناصر گرافیکی بر روی پس زمینه سیاه لباس‌ها ارتباطی با حوزه طراحی لباس ندارد و جایگزین کردن نمادهای عاشورایی هم‌چون پَر، دست، پرنده و غیره در عوض سرهای مدل‌ها، هر چند در معنا قابل توجه می‌نمایاند، اما در ظاهر چندان زیبا و اثرگذار نیست. 

در کل باید گفت نفس برگزاری چنین رویدادهای فرهنگی-آئینی هرچند مبارک است، اما تا زمانی که به طور هدفمند و با مطالعه کافی به سراغ این رخ‌دادهای مهم نرویم، چیزی دستمان را نخواهد گرفت، بلکه فقط ذوق جامعه را نسبت به چنین موضوعاتی کور خواهیم کرد. 

گره در مد اسلامی-ایرانی

فرش اصیل ترین هنر ایرانی است و بافت قدیمی ترین قالی گره دار موجود در جهان نیز به ایرانیان دوره هخامنشی نسبت داده می شود؛ که پادشاه ایران آن را به رسم هدیه برای همتای سکایی خود فرستاده بود و بعد از ۲۵۰۰ سال این دستبافته کم نظیر از گورهای یخ زده سیبری کشف شد. فرش ایران همچنان نیز تحفه مغتنمی برای خارجی ها به حساب می آید و حضور آن در هر خانه مایه مباهات است. علاقه غربی ها به فرش ایرانی در طول تاریخ به شکل های مختلفی دیده شده که گاه از سر اشتیاق بوده و یا از سر طمع، اما چند سالی است که شاهد استفاده از طرح ها و نقشمایه های فرش ایران در البسه و پوشاک برندهای معتبر جهانی هستیم.