هفت پیکر / هما دلورای

هما دلورای، متولد ۱۳۵۹ در شهر کرج، دارای مدرک کارشناسی ارتباطات تصویری از دانشکدۀ هنرهای زیبا دانشگاه تهران و از جمله طراحان نسل پنجم گرافیک ایران است. وی از سال ۱۳۸۴ تاکنون در تعداد بسیاری از نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های داخلی و خارجی شرکت داشته و جوایزی را نیز کسب نموده است؛ که از آن میان می‌توان به کسب مقام اول در بخش طراحی جشنوارۀ دانشجویی هنرهای تجسمی در کرمانشاه (۱۳۷۸)، مقام ممتاز بخش تایپوگرافی جشنواره تجسمی مقاومت در تهران (۱۳۸۵)، جایزۀ ویژۀ منتخب طراحان مستقل ایران در سومین نمایشگاه سالانۀ تایپوگرافی اسماء الحسنی در تهران (۱۳۸۶) و بسیاری دیگر اشاره کرد.  

دلورای اگر چه بیشتر در حوزه‌های طراحی حروف و طراحی پوستر فعالیت دارد، اما امسال با اثری متفاوت در گالری پروژه‌های آران حضور یافت. «هفت‌پیکر» عنوان تازه‌ترین نمایشگاه هما دلاوری است، که در آن چیدمان هنری اعداد بستری را برای  بیان حرف‌های هنرمند فراهم آورده است. این نمایشگاه هم‌چنان که از نامش پیدا است، با سنت‌ها، عقاید و رسوم ایرانی‌ گره خورده، به‌طوری‌که حتی عدد هفت نیز در وجه نمادین خود مطرح شده و تأکیدی مضاعف بر نقش اعداد دارد. 

دلورای هفت پیکر را بر پایه باورهای عامی، اعتقادات سنتی و آموزه‌های مذهبی و آیینی شکل داده و در این راه مطالعاتی نیز در حوزۀ علوم غریبه داشته است؛ چرا که اعداد و حروف نقش‌گسترده‌ای در شکل‌گیری این علم دارند و از این‌رو بستر مناسبی را برای پرداخت او محسو می‌شوند. از آن‌جا که در علوم غریبه، اذکار، ادعیه و تکرار اهمیت زیادی دارد و با تکثیر یک کلمه و عدد، به قدرت و کارآیی آن افزوده می‌شود، بر این اساس اعداد خاصی معنی پیدا می‌کنند. در این میان دلورای اعدادی را که دارای بیشترین کاربرد در باورها و اسطوره‌های ایرانی بودند، انتخاب نموده و با توجه به تقدس و تمامیت عدد هفت در فرهنگ عامه، ۷ عدد را از میان آنها برگزیده است. در واقع دلورای ۷ پیکر را در هیبت ۷ عَلَم ساخته که هرکدام راوی حکایتی از فرهنگ بومی و سنت‌های مذهبی گذشته‌گانمان می‌باشد. 

گفتنی است بخشی از این نمایشگاه نیز به کتاب «کلثوم ننه» اختصاص داشت. این کتاب در واقع برداشت هنرمند از کتاب معروفی به همین نام می‌باشد که سیصد سال پیش به قلم روحانی مترقی آقا جمال خوانساری، در تقابل با خرافات و بدآموزی برخی از روحانیون نوشته شده بود. دلورای این کتاب را در سال ۱۳۹۱ طراحی کرده و از میان ۱۶ باب آن که از زبان  ۵ زن مُسن روایت می‌شود، ۷ باب را انتخاب نموده، که از جملۀ آنها باب چهارم در بیان حمام رفتن، باب پنجم در بیان معاشرت زنان با شوهران و باب ششم در بیان اقسام محرم و نامحرم است. 

هما دلورای در ساخت پروژه «هفت پیکر» از مجموعه‌ای از هنرهای ایرانی-اسلامی هم‌چون خوشنویسی، کتاب‌سازی و کتاب‌آرایی، پرده‌نویسی، گلدوزی و رودوزی‌های سنتی ایرانی هم‌چون چهل‌تکه‌دوزی و آجیده دوزی استفاده نموده و هم‌چنین از  قاب‌ها، فرم‌ها و عناصر تزئینی به کار رفته در هنرهای طلسمی و سایر سنت‌های تصویری ایرانی - اسلامی نیز بهره گرفته است. در حقیقت دلورای با به ‌کارگیری پیشینۀ غنی فرهنگ و هنر ایرانی و ارائۀ آن در قالبی جدید، این میراث گران‌بها را از شکل موزه‌ای خود خارج کرده و با رویکردی معاصر، نگاه جدیدی را به مخاطبان خویش عرضه داشته، که هم در امتداد تاریخ و هم در تماس با جهان امروز می‌باشد.

آثار چیدمان دهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر

دهمین جشنواره بین المللی هنرهای تجسمی فجر با هدف معرفی ایده های اصیل و آفرینش های تعاملی و خلاقانه هنری، از سوم بهمن تا چهارم اسفند ماه امسال به همت مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با همکاری مؤسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر، ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ها، مجامع هنری و نگارخانه‌ها برگزار گردید. 

از آن‌جا که رویکرد این دوره از جشنواره معرفی آثاری با قابلیت‌های نوین و تعامل‌گرا در قالب بهره مندی از یک یا چند رشته از ظرفیت‌های کلاسیک و جدید هنرهای تجسمی به جهت نمایش ایده‌ای اصیل و مفهومی هنرمندانه تعریف گردیده بود؛ فرصت مغتنمی برای دیده شدن آثار هنرمندان حوزه‌های جدید هنری هم‌چون هنر چیدمان فراهم آمد، تا بیش از پیش مورد توجه اهالی هنر و هنردوستان قرار گیرند. 

از جمله آثار چیدمان حاضر در دهمین دورۀ جشنواره بین المللی هنرهای تجسمی فجر می‌توان به «شعبده‌بازان» اثر نسیم ابوالقاسم قزوینی، «در گذر زمان» اثر فرناز دمنابی اصل، «حال ما خوب است اما تو باور نکن» یاسر قادر و شیدا فلاحی، «آب و زندگی» اثر سجاد صبور، «در ستایش زوال» اثر میترا سلطانی، «حکایت کن از بمب‌هایی که من خواب بودم و افتاد» اثر نگار مبارک‌زاده و «همین حوالی» اثر حسن کاکاوند اشاره داشت. 

هنر چیدمان یا اینستالیشن نه از جنبۀ کاربردی برخوردار است و نه جنبۀ تزئینی، بلکه کاملاَ در خدمت ایده و مفهوم قرار دارد و به همین جهت نیز می‌تواند در ارتباطات بینافرهنگی به عنوان یک رسانه مؤثر عمل نماید. اگر چه این هنر در غرب پیشینه‌ای نزدیک به صد سال دارد اما به طور رسمی از دهه ۱۹۷۰ مطرح شد؛ چرا که پیشروان آن متعلق به اوایل قرن بیستم بودند. با این حال در ایران هنر چیدمان هنوز توسعه نیافته و نتوانسته جایگاه واقعی خود را به عنوان یک هنر - رسانه بین المللی بیابد. از این رو توجه مضاعف جشنواره‌های تجسمی به حوزه‌های هنری جدید، نه تنها سبب شناخت و آشنایی بیشتر هنردوستان با این سبک‌ها می‌گردد، بلکه انگیزۀ هنرمندان این حوزه‌ها را نیز برای آفرینش آثار هنری بهتر و مؤثرتر بیش از پیش می‌افزاید.   

دستها/ هاجر سلیمی نمین

‌Body Art یا معادل فارسی آن هنر بدنی و یا هنر اجرایی آمده  گونه‌ای از بیان هنری معاصر است که هنرمند  خود نیز بخشی از اثر هنری می‌شود. بادی آرت میتواند نوعی رمانتیسیسم مدرن قلمداد شود زیرا تا حدودی هر دو بر بیان آلام و رنج های بشری و فداکاری های شخصی متکی هستند.
عزاداری برای امام حسین(ع) سراسر با هنر آمیخته شده است. از شعر و مدح و روضه گرفته تا نمایش تعزیه و... . بیان آلام و نوحه سرایی ها با زبان بدن که شاید قوی ترین زبان به لحاظ جهان شمولی اش باشد توسط مردم عزادار انجام می شود.
جمعه عکس های نعیمی ثمین با الهام از روایات و وقایع عاشورا خلق شده اند. عکس ها صرفا تصاویری هستند از بادی آرتی که هنرمند اجرا کرده است. عکاسی در اینجا به مثابه ثبت استنادی عمل کرده است. ثمین روایاتی که با دست در ارتباطند مانند: « چون سواران دشمن بر حسین(ع) می‌تازند دست بر دعا برمیدارد.» و « حسین(ع) دستان رقیه را غرق بوسه می‌کند.»و «زینب(س) نماز شب می‌خواند» و« حسین(ع) سکینه(س) را به آغوش می فشرد و اشک‌هایش را پاک میکند.» را تصویرسازی کرده است..
هنرمند در این اثر وقایع را به ساده ترین عناصر تجسمی یعنی خط و نقطه ترجمه و تصویر کرده است. دستهای هنرمند آنچه بردستهای اصحاب عاشورای ۶۱ هجری گذشت را روایت می‌کند. دستهای یک هنرمند به عنوان عضو موثر در خلق اثر هنری خود از جایگاه ویژه ای برخوردار است و اینجا بجای خلق اثر به محمل و بافت ارائه اثر مبدل شده است. زبان بیان این واقعه هروقت و هرجا مختصرتر و به بیان هدف نزدیکتر بوده است دلنشین‌تر نیز گشته است. تصویرگری های هاجر سلیمی با اینکه ازساده ترین عنصر بصری با حنا بر دستانش نقش بسته اما بسیار گویا و قابل فهم است. هنرمند شیعه این مفاهیم را با جان خود درک کرده است و به همین خاطر برای بازنمایی اش دچار تکلف زبان نیست. نقطه ها در روایاتی که امام مستقیم با خدا ارتباط می‌گیرد و دست بر دعا برمیدارد تکامل یافته اند و به کلمه و جمله تبدیل شده‌اند. یا در جایی که امام دخترانش را می‌بوسد دستها غرق نقطه هایی که استعاره از بوسه هستند شده اند و این محبت واسع و جامع ویژه امام است که همه وجود بنده مترحم را دربرمیگیرد. یا آنجا که روایت امام سر حضرت عباس را از زمین بلند می‌کند هنرمند نیم دایره ای را کنایه از قمر بنی هاشم بر بلندترین انگشت تصویر کرده است که بر جایگاه والای حضرت عباس نیز تاکید می‌کند. این مجموعه در قالب کتاب با عنوان جمعه چاپ و منتشر شده است.

فراخوان دومین جشنواره سراسری نقالی و پرده‌خوانی غدیر «نقالان علوی» در شهرکرد

مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری انقلاب اسلامی در راستای تقویت، بازپیرایی و بروزرسانی «پرده‌خوانی، نقالی و منقبت‌خوانی» در کشور، دومین دوره جشنواره سراسری نقالی و پرده خوانی غدیر(نقالان علوی)، را همزمان با دهه امامت و ولایت برگزار می‌کند. موضوعات این جشنواره، پرداختن به مقام شامخ ولایت حضرت علی‌بن‌ابی‌طالب (ع)، مفهوم واقعه غدیر، داستان غدیر خم، اشاعه‌ی سبک زندگی حضرت علی‌بن‌ابی‌طالب (ع) در زمینه‌های مختلف و نقش واقعه غدیر در زندگی مومنین و مسلمانان عنوان شده‌است.

از هنرمندان نقال و پرده‌خوان (آقا و خانم) دعوت می‌شود آثار خود را (حداکثر دو اثر که به مدت ۱۵ الی ۲۵ دقیقه تهیه شده‌است) در سه نسخه دی وی دی به همراه مدارک زیر، تا تاریخ ۲۵ مرداد ماه سال جاری به دبیرخانه‌ی جشنواره ارسال نمایند.

• سه نسخه دی وی دی اثر
• تکمیل فرم جشنواره
• سوابق هنری شرکت کننده
• چکیده متن نقالی (در صورت تهیه توسط هنرمند) یک صفحه A4
• یک قطعه عکس ۴×۳

آدرس دبیرخانه: تهران، خیابان سمیه، حوزه هنری، طبقه‌ی چهارم، مرکز هنرهای نمایشی- کد پستی: ۱۵۹۹۷۱۹۵۱۳ 

تلفن‌های تماس: [phone]

اعلام نتایج بازبینی یکم شهریور ۱۳۹۶بوده و تاریخ برگزاری جشنواره ۱۳ تا ۱۷ شهریور ماه خواهد بود. هنرمندان محترم می‌توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت‌های www.tasnimnews.com و http://shabestan.ir مراجعه فرمایند. 

جهت‌گیری مجدد / شاکر گوکچه باء

شاکر گوکچه باء (Sakir Gökcebag) هنرمند ترک‌تبار عرصه تجسمی است، که این روزها به خاطر یکی از آثار اینستالیشن‌اش از مجموعۀ «جهت‌گیری مجدد»، که توسط هنرمند ایرانی کاظم خراسانی کپی گردیده (در عین ناباوری برگزیده نهمین جشنواره بین‌المللی تجسمی فجر شده و رسوایی‌های دیگری را نیز در عرصه جهانی  در پی داشته است)  مورد توجه هنرمندان و هنردوستان ایرانی قرار گرفته است. 

این هنرمند ۵۲ ساله متولد شهر دنیزلی ترکیه و ساکن هامبورگ آلمان است. گوکچه باء تمامی مدارج عالی هنری از دوره کارشناسی تا دکتری هنرهای زیبا را در دانشگاه مرمره استانبول که از جمله قدیمی‌ترین دانشگاه‌های کشور ترکیه می‌باشد گذرانده و تا کنون جوایز هنری متعددی را از جشنواره‌های جهانی و ترکیه‌ای به دست‌ آورده است. همچنین نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی بسیاری از آثار عکاسی و مجموعه چیدمان‌های او طی سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۷ میلادی، در کشورهای مختلف هم‌چون ترکیه، آلمان، لهستان، پاریس، اتریش، سوئد و غیره بر پاگردیده است.  

از جمله نمایشگاه‌های متأخیر این هنرمند در سال ۲۰۱۵، می‌توان به نمایش دو مجموعه چیدمان به نام‌های «جهت‌گیری مجدد ۱ و ۲» (II & Reorientation I) اشاره کرد، که دربردارندۀ نگاهی مدرن به هنری سنتی هم‌چون قالی‌بافی هستند. در واقع اشیائی که در چیدمان‌های گوکچه‌ باء استفاده می‌شوند دارای وجهی جهانی‌اند، به طور نمونه استفاده از قالی که نمایندۀ قدرتمند هنر ایرانی و حتی ترکیه نیز در این زمینه از پشتوانۀ تاریخی محکمی برخوردار است، در چیدمان‌های او از قالب سنتی خود خارج می‌شوند و همچنان که از نام این دو مجموعه پیدا است، روایتگر تفکر مدرن و امروزی هنرمند می‌گردند. در واقع گوکچه باء، اشیائ معمول روزمره هم چون فرش را به شکلی غیر معمول به کار می‌برد و با توجه به زیبایی شناسی اشیاء، موجودیت جدیدی به آن‌ها می‌بخشد. 

خیالات چندوجهی / نمایش‌گاه گروهی

خیالات ما چندین بعد دارند و ما هر بار در ابعاد گوناگونی خیا‌ل‌پردازی می‌کنیم؛ این را هنگام مطالعه‌ی یک داستان، تماشای یک تصویر و لمس یک مجسمه می‌توان دریافت و شاید بتوان گفت که هرچه سوژه‌ی ما دقیق‌تر شود خیال ما نیز محدودتر عمل خواهد کرد.
نمایش‌گاه خیالات چندوجهی تلاش سه هنرمند است که در آن، راوی داستان‌هایی چندگانه و مجسم شده‌اند. آن‌ها هر بار ابعاد متفاوتی از ذهن ما را درگیر اثر خود می‌کنند، تصویرسازی‌ها اجازه‌ی گسترش ذهن را داده و مجسمه‌ها خیالات ما را جمع‌‌و‌جور می‌کنند. معصومه اعتبارزاده، علی‌رضا اوجی و مسلم علم‌زاده در این آثار جالب و متفاوت خود سعی داشته‌اند که علاوه‌ بر نمایش‌گاهی بودن کارها، میان آن‌ها روایتی مفهومی ایجاد کرده و کل نمایش‌گاه را به یک اینسالیشن تبدیل کنند. البته این تلاش، به نظر خیلی موفقیت‌آمیز نبوده و لااقل در ابعاد و کیفیات نمایش‌گاه فعلی پاسخ‌گو نیست. چینش ساده و موزه‌وار آثار، آن‌ها را کمی از یک اثر اینستالیشن حساب‌شده دور می‌کند و اجازه نمی‌دهد که مخاطب خود را در دل داستان‌ها احساس کند. نمایش‌هایی این‌چنینی که ظرفیت‌های فانتزی، ساده و داستانی دارند، می‌توانند در جذب مخاطب کودک موفق باشند و اصلا مخاطب اصلی خود را کودکان ببینند، کما این‌که در بازدید کوتاه خود از گالری شاهد جذب شدن کودکان به آثار هم بودیم.
این نمایش‌گاه چندی پیش به مدت دو هفته در خانه‌ی هنرمندان ایران به نمایش درآمد و قرار بود که عواید حاصل از فروش آن‌ها نیز به مصارف خیریه برسد.

سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز

پرفورمنس‌ آرت (Performance Art) که با عنوان «هنر اجرا» در ایران شناخته می‌شود؛ نوعی نمایش، بر آمده از هنرهای تجسمی است، به منظور ارائه انگاره‌های نو و حتی تبلیغ اندیشه‌های اجتماعی و عقاید سیاسی که از اوایل سدۀ بیستم میلادی کم کم رواج یافته است. 

نمونه‌های پیشین پرفورمنس آرت با جنبش‌های فوتوریسم، کنستروکتیویسم، باوهوس، دادا و سوررئالیسم همراه بوده و سایر هنرها هم‌چون هنر کنشی و بدنی، هنر خاکی و کانسپچوآل آرت نیز به نحوی با آن پیوند دارند.

پرفورمنس آرت را «هنر زنده» نیز می‌نامند، چرا که زنده بودن مشخصۀ اصلی آن است؛ بدین معنا که در برابر مخاطبان و گاه با مشارکت ایشان اجرا می‌شود. در مجموع، امروزه پرفورمنس آرت نه به عنوان یک سبک یا جنبش هنری بلکه به عنوان یک شیوه با امکانات چند جانبه به حساب می‌آید، که از سال‌های پس از جنگ جهانی دوم تاکنون صور مختلف و مشخص‌تری در آمریکا و اروپا یافته و در بسیاری از نقاط دنیا نیز هنرمندان و مخاطبانی را به سوی خود جلب کرده است. 

با این حال پرفورمنس آرت در فضای هنری و محیط آکادمیک ایران هنوز جایگاه مشخصی نیافته، اما شکل تا حدی جدی‌تر آن را می‌توان در جشنواره تخصصی «سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز» جستجو کرد. هرچند تنها شش دوره از عمر این جشنواره می‌گذرد اما حداقل در این زمان کوتاه توانسته رسمیتی نسبی به این هنر ببخشد و هنرجویان جوان را بیش از پیش با آن آشنا سازد. 

گفتنی است امسال نیز ششمین دورۀ جشنواره «سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز» با هدف معرفی این مدیوم به مخاطبان و هنرمندان سایر حوزه‌های هنری، آموزش مستقیم و غیر مستقیم و انجام فعالیت‌های تحقیقی و گسترش مباحث تئوریک در این زمینه، با تمرکز بر بر رابطه میان مکان، فضا و اهمیت آن در پرفورمنس‌آرت با شرکت سی هنرمند، از ۲۱ آذر ماه تا ۳۰ دی‌ماه سال ۱۳۹۵ به همت کانون نیومدیا موزه هنر‌های معاصر تهران، برای دومین بار در مکان همین موزه برگزار گردید.