قاب توسل / هیئت هنر

درگذشته‌های نه‌چندان دور، در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر، محلی تعبیه می‌شد که در آن مخزن آب و چند کاسه کوچک فلزی قرار داشت تا رهگذران تشنه‌لب، آبی بنوشند و نفسی تازه کنند. دیوارهای این فضا با تصاویری از شمایل امام حسین، نقاشی‌های مذهبی، تذهیب و آرایه‌های ایرانی و اسلامی پرشده بود. معمولاً نیز مانند ضریح ائمه پنجره فولادی داشت. برای تأمین روشنایی این محل در شب، اهالی محل یا وقف کننده‌ی آن شمع یا فانوس‌هایی در آن قرار می‌دادند. در این فضای معنوی که مردم به نشانه‌ی سقای دشت کربلا، سقاخانه‌اش نامیدند، هرکسی نذرونیازی داشت، شمعی روشن می‌کرد و گاهی هم پارچه سبز یا قفلی به پنجره‌های سقاخانه وصل می‌کردند تا حاجت‌روا شوند. در این فضا که عامل ایجادکننده‌ی آن نذر یا وقف بود، توسل مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کرد.
چند سالی است که در هیئت محبین اهل‌بیت هنر، فضایی با الهام از مفهوم سقاخانه طراحی و ساخته می‌شود که هرسال با متریال و طرحی متفاوت عرضه‌شده است. با توجه به اهمیت اسم یک اثر هنری و تأثیرات آن بر مخاطب، امسال، طراحان این اثر، نام قاب توسل را به‌جای سقاخانه برای آن برگزیدند ولی معنا همان است با ارائه نامی جدید بدون وجود پیش‌فرض‌ها و ذهنیت‌های موجود در مورد سقاخانه. آن‌طور که به نظر می‌آید، دقیقاً تداعی فضای سقاخانه موردنظر نبوده و اهمیت مفهوم برای طراحان قاب، بیش از ظاهر آن است، گویی این‌که المان‌های استفاده‌شده نیز از این فضا دور نبوده و با وجود تغییر اسم سعی شده همان فضا به شیوه‌ای نو ارائه شود. یکی از طراحان این اثر در توضیح اسم قاب می‌افزایند:" سقاخانه در دو سال گذشته هم با توجه به اشاره‌ای که به حرم‌ها و بالأخص حرم امام رضا داشت، به‌نوعی تأکید بیشتر بر همین مفهوم توسل بود؛ و البته برای ما این قاب، همواره تداعی‌کننده‌ی حرم امام رضا را با خود داشت."
او در توضیح ایده‌ی امسال برای این قاب می‌گوید:" مفهوم کلی که ما دنبالش بودیم این بود که آدمی هرچه به منبع حقیقی نور نزدیک‌تر شود، از آن بیشتر بهره می‌گیرد و وجودش باارزش‌تر می‌شود، ولی قطعاً هیچ‌وقت عین آن نور نمی‌شود ولی می‌تواند بسیار بسیار نزدیک شود. آدم‌ها از نقطه‌ای که هستند و می‌خواهند به سمت نور (حقیقت) حرکت کنند، مسیری را طی می‌کنند، این مسیر همان چیزی است که در لایه‌های مختلف کاردیده می‌شود. از کاشی‌های خالی و بدون نقش بیرون حرکت به سمت نقش پذیرفتن و رنگ گرفتن در مرکز. مرکز کار هم ۴ تا ترنج برنجی هست که دقیقاً همان ترنج‌های ضریح امام رضا است."
اثری که دو سال پیش برای اولین با برای این مفهوم اجرا شد، قابی شبیه به ایوان طلا بود که به گفته‌ی طراحان با همین مفهوم ارزش پیدا کردن وجود انسان با نزدیکی نور طراحی شد. نوری که در این قاب وجود مظهر امام و یارانشان بود. طراحان اثر، قاب سال گذشته نیز مفهوم نزدیکی به نور با شکسته شدن انسان در خود و جدا شدن از منیت های وجودش را با بهره گرفتن از آینه‌کاری‌های حرم امام رضا به نمایش گذاشتند. شاید نکته مهم در این سه اثر، اجرای خوب و انتخاب هوشمندانه‌ی متریال، بوده باشد که باعث شده جدای از میزان موفقیت در انتقال مفهوم موردنظر طراحان، در ارتباط گرفتن با بیننده‌ی اثر موفق باشد.

فضای مذاکره / بابک گلکار

تصور کنید اشکال سنتی قالیچه‌های عشایری قد بکشند و سر به فلک بگذارند، مسلماً آن وقت دیگر مفهوم پیشین خود را ندارند و باید تعبیر جدیدی از آن ها ارائه داد. بابک گلکار این تصور را به حیطه هنرهای تجسمی آورده و به آن عینیت بخشیده است. «مذاکره فضایی برای امکان هم زیستی» نام کامل این سری از آثار او است که با توجه به شباهت های معماری مدرن غرب و دستبافته های عشایری خاورمیانه، به ویژه ایران، شکل گرفته است. 

در این آثار با قالیچه هایی خوش رنگ و لعاب مواجهیم که در پایین قرار دارند و از دل طرح و نقش‌‌شان ساختمان‌های سفیدی قد کشیده اند. برج هایی که هر چه صعود می‌کنند از هویت شرقی‌شان کاسته و کم کم شبیه آسمان خراش های نیویورکی می شوند. دست بافته‌ شرقی و برج سفید، هرچند مجموعاً یک اثر را ساخته اند اما نتوانسته اند به هویتی مستقل برسند و فرش ایرانی در پایین و برج سفید در بالا، هر کدام مفهوم جداگانه‌ای را به ذهن مخاطب متبادر می‌کنند. 

هرچند می‌توان فرش را به معنای ریشه های برج در نظر گرفت. اما این پایین بودن بیشتر حس عقب ماندگی و ماندن در گذشته را دارد، گویی ما هنوز در خواب و خیال تمدن ۲۵۰۰ ساله‌مان اسیر مانده ایم و به جای ورود به دنیای جدید در گذشته‌ها سیر می‌کنیم، اما غرب با سود جستن از داشته‌های ما خودش را بالا و بالاتر کشیده است. 

موضوعات تحقیقاتی گلکار غالبا برگرفته از تجزیه و تحلیل شرایط فضای ارتباطی معاصر است، که بر اغلب انسان‌ها مسلط شده است. این هنرمند ایرانی متولد برکلی و بزرگ شده تهران است و هم اکنون نیز ساکن ونکوور کانادا می‌باشد. البته با این همه دوری، سال گذشته در تهران نمایشگاهی از چیدمان آثار او به نام «کارگل» در گالری آب انبار به نمایش در آمد و مورد توجه علاقه‌مندان قرار گرفت.

قالیچه های سیال / فائق احمد

فائق احمد هنرمندی از کشور آذربایجان است، او در باکو متولد شده و درهمان جا نیز به تحصیل در رشته مجسمه سازی پرداخته است. مطالعه او بر روی کیفیت هنری قالی‌های آذربایجان و باز آفرینی‌های زیبایی شناختی از قالی‌های سنتی این کشور به او شهرتی جهانی داده است.
احمد ترکیب‌بندی های سنتی را به هم می ریزد و با خط سیری اتفاقی به چیدمانی مجدد دست می‌یابد. آثار او قالی‌هایی دست‌بافته‌اند که از ارزش های هنریِ متمایز از یک قالی دستبافت برخوردارند. این قالی‌ها به مثابه یک اثر هنری ترکیب شده با تفکرات هنرمند و ریشه دار در سنت قالیبافی آذربایجان هستند، که گاه به صورت یک تابلو هنری، یا یک مجسمه و یا به صورت چیدمانی مفهومی مطرح می‌شوند.
جالب اینجاست که سنت قالیبافی کشور آذربایجان بخشی از سنت قالیبافی ایران به حساب می‌آید و همچنان نیز در استان های آذربایجان شرقی و غربی ادامه دارد؛ اما با وجود چنین پشتوانه هایی هنوز نتوانسته ایم سنت هایمان را به درستی باز‌‌ آفرینی کنیم و در گذشته گیر کرده‌ایم.
آثار فائق احمد تا به حال در شهرهای مختلف جهان از جمله پاریس، لندن، نیویورک، روم، ونیز، مسکو، دوبی، دهلی، هنگ کُنگ و باکو به نمایش در آمده اند و سبب شهرت جهانی او و قالی آذربایجان گشته اند.

عصر عاشورا _عصر انتظار / سید احسان باقری

 استاد فرشچیان در عصر عاشورا حکایت ذوالجناح را که پیک شهادت سوارش شده، تصویر کرده و امروز "سید احسان باقری" حکایت شهیدان کربلای ایران را به نمایش گذاشته‌است . 

عکس عصر انتظار اقتباسی از تابلوی عصر عاشورا است که در شهرک سینمایی دفاع مقدس، با همکاری گروهی از هنرمندان بازسازی و خلق شده‌است. از آنجایی که پرداختن به آثار اقتباسی در ایران کم اتفاق می افتد؛ یکی از ویژگی‌های با ارزش این اثر به شمار می‌رود. عکس چیدمان شده احسان باقری می‌تواند نگاه دوباره‌ای به عکاسی اقتباسی بین هنرمندان ایرانی باشد . 

استفاده از نیروهای متخصص نیز از نقاط قوت کار است. عکس‌های چیدمان شده نیاز به طراحی نمایشی دارد، به همین دلیل باقری از تیمی شامل طراحان‌صحنه، گریم، نور برای خلق این اثراستفاده کرد. 

این اثر اقتباسی حاصل ماه‌ها تحقیق و بررسی و جمع‌آوری گروهی متخصص سینمایی از سوی سید احسان باقری است .

پوسترهای نوشتاری / فرهاد فزونی

آنچه در نگاه اول پوسترهای فرهاد فزونی رابه بیانیه یک تفکر تبدیل کرده، شیوه خاص چیدمان نوشتار در پوسترهای او است. 

مانند اغلب طراحان نسل پنج،  فزونی نیز اهمیت ویژه ای برای نوشتار و تایپوگرافی قائل است. 

نوشتار در آثار او عناصری الصاقی نیستند که صرفا جهت اطلاع رسانی به کار برده شوند، بلکه طراح به اندازه تصویر به آنها اهمیت داده  است. 

ویترین کاغذی / هانیه بابا ربیع ، زینب عاشوری ، المیرا مرادی ، فائزه مینویی

روحیه مان عوض می شود وقتی ویترین یکی از  کتاب فروشی های حوالی خانه یا محل کار مان، تغییر کند. در روز با رفت و آمد در خیابان قطعا بارها چشممان به ویترین های رنگارنگ و انباشته از اجناس گوناگون خورده است، ولی شاید تا به حال با دیدن هیچ کدام از آنها جلوی فروشگاه میخ کوب نشده باشیم؛ کاری که دکور فروشگاه ترنجستان سروش، در میان شلوغی و ازدحام بصریِ خیابان انقلاب، به خوبی توانسته انجام دهد.

سادگی، تناسب طرح با محیط اطراف، زیبایی و استفاده ی خلاقانه از مواد و ابزار، از وجوه تمایز آن با چیدمان ویترین فروشگاه های دیگر است.

 یکی از مواردی که در طراحی  چیدمان ویترین از طرف طراحان باید در نظر گرفته شود، مخاطبان و عابران پر مشغله خیابان است. چیدمان دکور ویترین باید به گونه ای باشد که عابر در حال رفت و آمد خیابان را به خود جذب کند و حرف خود به سادگی بزند.

هانیه باباربیع، زینب عاشوری، المیرا مرادی و فائزه مینویی، طراحان جوان و خلاق دکور این مجموعه، فارق التحصیلان رشته گرافیک از دانشگاه هنر هستند که این موارد را به درستی در طراحی و اجرای خود در نظر گرفته اند.