انتخابات آمریکا در نگاه کاریکاتوریست ها

انتخابات ریاست جمهوری آمریکا چند هفته ایست که تمام شده و مشابه هر واقعه سیاسی مهم دیگر کاریکاتوریست ها در ایران و سایر نقاط دنیا به این انتخابات پرداختند. برخی بیشتر به فضا و طرز تفکر کاندیداها پرداختند و برخی هم اتفاقات رخ داده طی مناظره ها را به تصویر کشیدند. در اغلب کاریکاتور ها، دونالد ترامپ فردی جنگ طلب، ترسناک و به دور از ادب و نزاکت مرسوم روسای جمهور تصویر شده.هرچند معلوم نیس دیگر روسای جمهور آمریکا، که ظاهر آرام و اتوکشیده ای داشتند برای صلح واقعی در دنیا چه گامی جز جنگ های پی در پی برداشته اند؟! در کاریکاتور های دیگر آبروریزی ها و هتاکی های دو طرف مناظره تصویر شده. 

کاریکاتور به عنوان یکی از سیاسی ترین هنرها در این انتخابات هم همچون سایر انتخابات ها حضور داشت. حضوری که هم برآمده و نشانگر واقعیت ها بود و هم نقش مهمی در القای ترس به دل مخاطبین در صورت پیروز شدن ترامپ، داشت.

نکته ای که توجه ها را به خود جلب می کند تصویر شدن درگیری ها در اغلب این کاریکاتورهاست؛ ترامپ و کلینتون در اکثر این آثار همچون دو جنگجو ترسیم شده اند، نه دو رقیب.

ترسی که برخی از این آثار اصرار به القای آن به مخاطب دارد در برخی از کاریکاتور ها مشخص تر است. مثلا در یکی از کار ها ترامپ کمربند انفجاری به خود متصل کرده که احتمالا در صورت پیروز شدن در انتخابات با انفجار آن، آمریکا را نابود خواهد کرد. یا در اثر دیگری نشان صلیب شکسته یا نشان نازی ها بر روی سر ترامپ نقش بسته که در ذهن شباهت هیتلر و ترامپ را تداعی می کند و ویرانی هایی که نازی ها بر سر دنیا آوار کردند را به خاطر مخاطب می آورد.

در هر پدیده ی سیاسی و اجتماعی ای، آثار هنری حضور پررنگ و تاثیرگذاری دارند و کاریکاتور را شاید بتوان سیاسی ترین این هنر ها دانست.

عیار/ مانگای ایرانی

کارتون های ژاپنی یا به اصطلاح دقیق تر انیمه های ژاپنی، بر اساس داستان های مصوری تولید می شوند که به آن مانگا می‌گویند. برخی از هنرمندان جوان ایرانی به صورت خودجوش تلاش کرده اند تا  مانگایی طراحی کنند که به داستان سمک عیار می پردازد. فرم ژاپنی، قهرمان پردازی نسبتا غربی و داستان ایرانی و ادبی در این اثر دیده می شود. طراحی های این مانگا نسبت به همتاهای ژاپنی خود چیزی کم ندارد. مانگای عیار به عنوان یکی از اولین مانگاهای ایرانی که ترکیبی از چند فرهنگ است، توانسته دوستداران مناسبی پیدا کند. این مانگا(داستان مصور) توسط سایت دنیای انیمه طراحی و منتشر شده است. اسطوره ها و قصه های کهن ایرانی قابلیت تبدیل شدن به کمیک استریپ ها و انیمیشن های جذاب را دارند ولی آن چه مهم می نماید، خوب گفته شدن این داستان ها است. یکی از نکاتی که باعث موفقیت مانگای عیار شده، طراحان آن هستند که خود تا مدت ها با انیمه ها و مانگاهای ژاپنی آشنا بوده اند و سعی کرده اند این داستان مصور را جذاب تولید کنند. احتمال دارد گفته شود چنین مانگایی از پایه ژاپنی است و داستان ایرانی آن به چشم نمی آید بلکه تقلیدی از دیگر آثار غیر بومی است. بله چنین نکته ای را نمی‌توان انکار کرد ولی مهم ترین اتفاق، اقتباس از داستان ادبی قدیمی در فضای امروزی به طور جذاب است که طرفداران مناسبی هم دارد. چنین روندی یعنی برداشت از اسطوره های ایرانی در انیمه های ژاپنی نیز دیده می شود. برای مثال انیمه ی ارسلان به تازگی تولید و پخش شده؛ ولی نکته ی قابل تامل این است که اگر هنرمندان و فعالین فرهنگی داخلی نسبت به افسانه های ایرانی و بازتولید مناسب آن بی توجه باشند، کشور دیگر آن چنان که دوست دارد این افسانه ها را  پرداخت می کند و تصاویری نمایان می‌شود که به هیچ وجه رنگ و بوی ایرانی ندارند. به نظر نگارنده آثاری هم چون مانگای عیار می تواند ایرانی نامیده شود، زیرا که تولید کنندگان آن حداقل در همین مرز و بوم نفس می کشند و ناخودآگاه ارزش های فرهنگی ایرانی در زندگی شان وجود دارد.

تصاویر شاهنامه / سعید خزائی

شاهنامه ی فردوسی شاهکاری است از ادبیات فارسی که می تواند بارها و بارها با تصاویری از جانب هنرمندان تصویرساز کشورمان به چاپ برسد و الهام بخش آن ها برای نوآوری در هنر تصویرگری باشد.
سعید خزایی تصویرسازی چند جلد از مجموعه ی صد جلدی شاهنامه که توسط انتشارات خانه ی ادبیات به چاپ رسیده را انجام داده است و مجموعه ای کاملا نو پدید آورده که هم فضای کاملا ایرانی و حماسی شاهنامه را به تصویر کشیده و هم نوآوری در آن ها دیده می شود. نوع طراحی، ایجاد بافت های خاص، و استفاده از کلاژ و پرداختن به جزئیات، همه و همه باعث شده که این مجموعه برای مخاطب جذاب باشد.
سعید خزایی اکنون مدرس دانشگاه است و در چندین نمایشگاه گروهی و انفرادی شرکت داشته. وی دارای مدرک کارشناسی ارشد تصویرسازی از دانشگاه هنر و معماری تهران است.

نمایشگاه تصویرسازی‌های عاشورا / نگارخانه لاله

نگارخانۀ لاله از ششم مهر تا دوم آذر با هدف به تصویر کشیدن حماسۀ عاشورا از منظر هنر، نمایشگاهی از آثار خلق شده در کارگاه یک روزۀ تصویرسازی عاشورا، برپا کرده است. در این کارگاه بیست تصویرگر شاخص، از جمله اکبر نیکان پور، کیانوش غریب پور، حسام الدین طباطبایی، مانلی منوچهری و رضا مکتبی به خلق آثاری با موضوع عاشورا پرداختند. 

این روزها و به مناسبت ایام محرم و صفر، بیست اثر به تصویر درآمده در این کارگاه یک روزه، در نگارخانه لاله در معرض نمایش علاقه‌مندان به حوزه‌ی تصویرگری قرار گرفته است. در بیانیۀ این نمایشگاه چنین آمده که این آثار فارغ از متن و به صورت مستقل تصویرسازی شده‌اند. در این میان برخی از هنرمندان با الهام از تصاویر عامیانه، نگارگری و چاپ سنگی، سعی کرده‌اند جامۀ نوینی بر پیکرۀ سنت تصویرسازی عاشورایی بپوشانند و برخی نیز با رویکردهای معاصر و جدید، اقدام به خلق تصاویر عاشورایی کرده‌اند. با این حال نقطۀ اشتراک همۀ این تصاویر، ارائه روایتی خلاقانه و بدیع از نبرد خیر و شر در گذار از حدود هزار و چهارصد سال است.

تخیلات مه آلود / سمیه زارعی

ساخت فضاهای تخیلی و رویاگونه در تصویرسازی، کاری است که نیازمند شناخت کافی هنرمند از ساخت فضاهای واقعی است. به عنوان مثال وقتی هنرمندی می خواهد یک آدمک کارتونی را ترسیم کند باید از آناتومی واقعی انسان شناخت کاملی داشته باشد تا بتواند تغییر شکل صحیحی را ایجاد کند.
سمیه زارعی در آثارش فضاهایی تخیلی را به وجود آورده است که تغییر شکل در آنها نقش مهمی را ایفا می کند که اینگونه تغییر شکل حاصل شناخت هنرمند از ترسیم واقعیت است. ویژگی دیگری که در آثار او دیده می شود نوع تکنیک و به کار بردن مواد است که فضاها را مات و مه آلود کرده است و این نکته باعث شده حس رویا گونه ی تصاویر قوی تر شود. توانایی او در ترکیب فرم ها و ایجاد موجودات و فضاهای جدید و عجیب نیز دیگر نقطه ی قوت او می باشد.
سمیه زارعی هنرمند فعال در هنر تصویرسازی است و تا کنون جوایز متعددی از جشنواره های گوناگون دریافت کرده است. وی همچنین در بسیاری از نمایشگاه های گروهی شرکت داشته است و چندین نمایشگاه انفرادی نیز برگزار کرده است.

دوختنی های یک هنرمند / فریبا بروفر

استفاده از بعضی تکنیک ها و مواد در آثار هنری غیر مرتبط با آنها باعث غافلگیری مخاطب می شود و این غافلگیری نوعی تمایز در آثار هنرمند به وجود می آورد.
فریبا بروفر یکی از اساتید هنر تصویرسازی است که سال هاست در این هنر فعالیت دارد اما مدتی است که در آثارش بیننده را شگفت زده می کند. استفاده ی وی از تکنیک دوخت سه بعدی و بازی با نخ های رنگی و ایجاد بافت های زیبا و هنرمندانه باعث شده که آثار وی در سال های اخیر رشد چشمگیری داشته باشد. برای مثال او برای طراحی صورت یک انسان از انواع پارچه و و دوخت های مختلف با نخ های رنگی استفاده می کند. سایه پردازی را با ایجاد فواصل بین دوخت ها و ریز و درشت کردن بافت ها انجام می دهد و درواقع هنرش را به جای اجرا با ابزار رایج با نخ و سوزن به اجرا در می آورد.
فریبا بروفر دارای مدرک کارشناسی ارشد تصویرسازی از دانشگاه هنر تهران است و هم اکنون مدرس دانشگاه سوره می باشد.

هنر عاشورایی پاکستان

محرم؛فرصتی است برای عرض ارادت و گام برداشتن در راهی نورانی برای وصال به عشقی آسمانی! هر کسی در هر جای دنیا، شیوه ای را در پیش می گیرد تا شاید التیامی باشد بر قلب شکسته و چشمان اشکبار خود.در پاکستان هم ارادتمندان و دوستداران امام حسین(ع) با برپایی نمایشگاه نقاشی گوشه هایی از حماسه پرشورعاشورا وعاشوراییانی را که امروزه پرچم این مکتب را برافراشته و برای زنده نگه داشتن آن قلبشان می تپد، به تصویر کشیده اند.تصاویری از زنان و مردان پاکستانی که در چهره آنها عشق به حسین (ع) با اندوهی وصف ناشدنی گره خورده است و عکسهایی که نه به واقعه عاشورا بلکه به عاشوراییان امروز که برای روشن ماندن این چراغ راه هدایت و کشتی نجات تلاش می کنند، به نمایش درآمده است.در مجموع می توان گفت این نمایشگاه برای نمایش آثار هنر آئیینی عاشورا  در پاکستان اختصاص یافته و با نگاهی اجمالی به آنها با چگونگی ابراز ارادت و رسومات مردم پاکستان در ماه محرم، تا حدودی آشنا می شویم.