موزه میراث روستایی گیلان، اولین اکو موزه ایران است که در پارک جنگلی سراوان، کیلومتر 18 جاده رشت-تهران، واقع شده است. ایده شکل گیری این موزه توسط دکتر محمود طالقانی با رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، در سال ۱۳۸۰ صورت گرفت که ماحصل آن راه اندازی اولین کارگاه این پروژه، در سال ۱۳۸۴ بود؛ که توسعه و گسترش آن تا به امروز نیز ادامه دارد.
استان گیلان، به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، تنوع فرهنگی- اجتماعی، نحوهی معیشت مردم و به تبع آن تنوع معماری، حوزههای متفاوتی را شامل میشود. بر پایهی مطالعات انجام شده، ٩ حوزهی فرهنگی- معماری در گیلان شناسایی و برای هر یک از آنها مکان ویژهای در سایت موزه انتخاب شده است. هر حوزه در قالب یک روستا معرفی میشود. برپایی این موزه، یکی از معدود تلاش هایی است که با هدف ثبت، نوشتاری کردن و بازسازی بخشی از میراث فرهنگی و معنوی سرزمین گیلان در راستای حفظ هویت بومی و شناساندن آن به مردم صورت گرفته است. این موزه، برای دستیابی به این مهم سعی میکند، علاوه بر ساخت بناهای سنتی به شکل اولیهی آن و نمایاندن نحوهی زندگی گذشتگان، به اجرای برنامههای متنوعی چون نمایشگاه صنایعدستی، عکس و نقاشی، دستاوردهای معماری، پوشاک محلی، سفرهی گیلانی، گونههای مختلف موسیقی محلی، بازیها و نمایشهای سنتی و ... بپردازد. بازدیدکننده، می بایست برای گردش در فضای موزه، از مسیر پر پیچ و خم عبور کرده، گاه از روی پلی گذر کند؛ که حس نوعی ماجراجویی را در مخاطب ایجاد می کند. تمامی نیازهای خدماتی-رفاهی بازدیدکننده نیز در این مجموعه، با حال و هوای ویژه اش تأمین می شود و بدین ترتیب می توان تجربه زندگی کوتاهی در گذشته این خطه از سرزمینمان داشت.