ماه از نگاه آسمانیان / حسن روح الامین

زاویه دید را شاید بتوان از مهمترین و تعیین کننده ترین وجوه ترکیب بندی دانست؛ وجهی که مانند سایر وجوه ترکیب بندی و در کل، مبانی بصری، قواعدی خاص خود دارد و برای صورت های گوناگونش معانی خاصی تعریف شده است؛ اما این معانی، مطلق نیستند و در آثار متعددی استثنا خورده اند. دو اثر "حسن روح الامین" با موضوعیت حضرت اباالفضل (ع) نمونه های نقض یکی از این معانی است. زاویه دید از بالا غالبا زاویه نگاهی تحقیرآمیز قلمداد می شود که به واسطۀ آن، سوژه و احتمالا عملش، خُرد به نظر می آید؛ اما این دو اثر گواه آنست که عظمت سوژه گاه آنقدر زیاد است که حتی در خردترین قالب ها نیز خود را می نمایاند و اگر هنرمند احاطۀ کافی بر زبان تصویریش داشته باشد، می تواند قواعد معمول و مرسوم را نیز زیر سوال برد. نگاه از بالا در این دو اثر، نه نگاه مخاطب عادی به سوژه، که گویی نگاه ناظر آسمانی است؛ چرا که زیبایی و عظمت حماسۀ شگرف این علمدار رشید را تنها اهالی عالم بالا می فهمند؛ و از این رو مخاطب نیز از آن منظر به اثر نگاه می کند نه از منظر خود؛ وعملا مطلق بودن این قانون نیز مانند بسیاری از قوانین زیبایی شناسانه زیر سوال می رود.
اثر "سقا" تصویر یکی از ناب ترین لحظات حیات قمر بنی هاشم (ع) است که در ترکیبی ساده اما محکم با تاکیدی ویژه بر سوژه، بواسطۀ رنگ و تیرگی و روشنی و ایجاد فرمی بسیار زیبا، از نگاه همان ناظر آسمانی به نمایش درآمده و نسیمی از روح آن لحظات را به جان مخاطب می رساند. اثر دیگر نیز تصویری غمبار اما حماسی از لحظاتی است که این امیر رشید مورد هجمۀ حرامیان قرار گرفته است. ترکیب مناسب و متمرکز بر سوژه، با خطوط شکسته و پر تکاپو به خوبی بیانگر حس این لحظات است.