نوآوران / شبکه افق

این روزها شاهد پخش برنامه با عنوان "نوآوران" از شبکه افق هستیم. برنامه‌ای که با هدف معرفی نوآروان ایرانی در شاخه‌های مختلف، دنیای طراحی صنعتی را هم برای مخاطبان خود به تصویر می‌کشد. تا کنون با معرفی افرادی چون فرزاد برخورداری،علیرضا سحراگرد، محمدرضا شجاعی و... فعالیت‌هایی در دنیای طراحی خودرو را نمایش داده است که کمتر ایرانی تصور آن را دارد که این فعالیت‌ها در ایران انجام شده باشند. مستند نوآوران از خودباوری، سخت‌کوشی و خلاقیت افرادی سخن می‌گوید که با تمام موانع و مشکلات پیش‌رو افکار و آرزوهایشان را جامعه عمل می‌پوشانند. این مستند با ارائه گزارش‌هایی تصویری از محل کار و فعالیت طراحان و گفت‌و‌گوی حضوری در ارتباط با نحوه کار و بیان محدودیت‌ها و مشکلات از زبان طراحان سعی در ارائه تصویری واقعی از افراد فعال در این حوزه را دارد. تصویری که به راستی جای خالی آن در صدا‌و‌سیمای ایران احساس می‌شد.
شاید بتوان پرسش اصلی این مستند را علت جدایی دانش و خلاقیت تولید شده توسط دانشگاه‌ها و طراحان ایرانی با صنعت و تولید داخلی دانست. سوالی که در مستند نیز مطرح می‌شود. پاسخ این پرسش ابعاد گسترده‌ای دارد و هدف این مستند پاسخگویی به این پرسش نیست اما ارائه تصویری از فعالیت‌های موفق طراحان در سطوح داخلی و جهانی، همچنین ارائه هویت حرفه طراحی می‌تواند رسالت اصلی این مستند باشد.
روند برنامه گاه کسل کننده و دور از جذابیت لازم است. همچنین استفاده از تصاویر کوچک برای نصب روی دیوار، گاه اجرای ضعیف مجریان در پیشبرد گفت‌و‌گوها، فضای بی‌نظم استودیو،... نقاط ضعف برنامه است. اما می‌توان در برابر حسن حضور برنامه‌ای تازه در صدا‌و‌سیما که به دنیای طراحی می‌پردازد، از این موارد چشم پوشی کرد و به گروه پژوهش و سازنده این برنامه خدا قوت گفت. امیدواریم این سبک از برنامه‌ها در سا‌ل‌های آینده، بیشتر و با کیفیت بهتر برنامه‌ریزی و تولید شوند.

شجاعان و پهلوانان/ شرکت حرکت کلیدی

کمتر اتفاق افتاده است که  مجموعه های  انیمیشن ایرانی حضوری  مداوم و طولانی مدت در تلویزیون داشته  باشند. به تازگی، سریال های انیمیشن شجاعان و پهلوانان به تولید در فصل های بعدی رسیده است. مجموعه ی پهلوانان داستان زندگی پوریای ولی و سه شاگردش را در قرن هشتم هجری در شهر خوارزم  بیان می کند. جوانمردی، کمک به مظلوم و مقابله با جور و ستم  تم اصلی این سریال است. حال و هوای شرقی وطراحی فضای ایرانی در این مجموعه  بارز است .مجموعه ی شجاعان سریالی درباره تیم خلبانی است که در هشت سال دفاع مقدس به رویارویی با دشمنان می پردازند.

 

شکرستان عروسکی / فواد صفاریان‌پور

در ابتدا، تیزرهای مجموعۀ عروسکی «شکرستان» بدون ذکر نام اثر از شبکۀ نسیم پخش گردید، تا این‌که بالاخره در آخرین تیزر، به نام «شکرستان» اشاره شد و اولین قسمت آن در شب عید غدیر به روی آنتن رفت، اما پس از چندی ادامه پخش آن به بعد از ماه‌های محرم و صفر موکول شد. 

علت پخش تیزرها بدون ذکر نام شکرستان این بود که سازندگان اثر از ابتدا نمی‌خواستند به مخاطب القا نمایند که این مجموعه همان «شکرستان» انیمیشنی است. با توجه به این‌که سازندگان مجموعه انیمیشنی شکرستان در تیم تولید سری عروسکی آن نقشی نداشتند، تلاش گروه بر آن بوده‌ تا بدون اشاره به گذشته شخصیت‌ها، معرفی مجزایی از آنان داشته باشند و بر همان اساس نگاهی آزاد برای مخاطبان ایجاد نمایند.

مجموعه عروسکی «شکرستان» به همت موسسه صبا و به کارگردانی فواد صفاریان پور و تهیه کنندگی جواد فرحانی در شهرک سینمایی علی حاتمی تهیه و تولید شده و علاوه بر شخصیت‌های پیشین شکرستان، تعدادی کاراکتر جدید نیز برای این مجموعه عروسکی طراحی گشته است. در این مجموعه عروسکی عروسک‌گردانان و صداپیشگان مطرح تلویزیون حضور دارند، اما فقدان راوی قدیمی شکرستان، زنده یاد مرتضی احمدی بسیار به چشم می‌آید. 

گفتنی است طراحی دکور مجموعه نیز توسط پیمان قانع و بزرگ‌مهر حسین‌پور انجام گرفته است. حضور حسین‌پور در طراحی صحنه این مجموعه بر کاریکاتورگونه شدن فضاها تأثیر به سزایی داشته است. در این میان استفاده از ترکیب پنل‌های نقاشی شده دو بعدی که یادآور انیمیشن شکرستان است، به همراه عروسک‌هایی که از شکل دو بعدی خود خارج شده اند فضایی جدید وخلاقانه را رقم زده است. پنل‌ها در لایه‌های مختلف و با فاصله از یکدیگر چیده شده‌اند و فضای کلی اثر را شکل می‌دهند، به طوری‌که عروسک گردانان نیز در میان این پنل‌ها قرار می‌گیرند. با این همه اما نکته قابل توجه دیگر در تصمیم سازندگان مجموعه عروسکی شکرستان است، که هر قسمت از این مجموعه عروسکی را به یکی از هنرمندان حوزه نمایش عروسکی تقدیم نمایند تا بدین گونه قدردان گوشه‌ای زحمات آنان در این سال‌ها باشند. 

کدوبدو/ مرتضی ناییجی، هاجر مهرانی

«کدو بدو» تولیدی از NAS است. تولیدات این شرکت در بردارنده ی نقدی اجتماعی است. از آثار این استودیو می توان به « دیرین دیرین» اشاره کرد. چنین تجربه ی موفقی باعث می شود تا سطح توقعات بالا برود. مخاطبین انیمیشن « کدو بدو» خردسالان هستند واین مجموعه  از نظر گرافیکی و حس و حال فضا  با تجربه ی قبلی این استودیو متفاوت است.  دیگر از دیالوگ کاراکترها و ته مایه ی ادبی خبری نیست بلکه بیشتر از طنز بصری و موقعیت های داستانی استفاده  شده است.
طراحی شخصیت های این مجموعه منحصر به فرد است. به گونه ای که همه ی ویژگی های شخصیت در یک مستطیل یا مربع خلاصه گشته، بافت یک میوه ی خاص مانند کدو، توت فرنگی و... در خود شخصیت ها دیده می شود و عکس دهان انسانی در کنار چشمان فانتزی وجود دارد. ترکیبی عجیب که شاید برای حافظه ی تصویری ایرانیان  جدید بنماید و در ابتدا هم کمی غریب باشد. هر شخصیت در هر قسمت پوششی مانند عینک، کلاه، سیگار، چمدان و... دارد که به وسیله ی آن شغل، نقش و جنسیت  کاراکتر مشخص تر می شود. طنز به کار رفته در این سریال پخته و منطقی به نظر می آید که نشان از یک گروه ایده پرداز است.
کلیشه های کارتونی و قهرمانانی که جهانی هستند مانند زورو یا دزد دریایی یک چشم، در کدو بدو بازتولید شده اند.  چنین نمایشی سبب می شود که ذهن مخاطب با دیدن یک علامت کوچک متوجه ویژگی های کاراکتر شود و ایجاد موقعیتی هجوآمیز از آن شخصیت به طنز این انیمیشن اضافه کند. چنین کاراکترهایی که شاید  بتوان به آن ها شخصیت های جهان وطن گفت در آثار ایرانی کمتر یافت می شوند. مشخص نیست که  بازنمود فرهنگی شخصیت های یاد شده  از نظر سازندگان اولویت داشته است یا خیر. آیا بهتر نبود از کاراکترهایی بومی استفاده می شد؟  اگر نه شاید مقیاس «ایرانی بودن» دستخوش تغییراتی است که حضور چنین شخصیت هایی هم طبیعی به نظر می رسد.
 به صورت کلی با مجموعه ای  یک دقیقه ای ، طنز و متفاوت از نظر گرافیکی  و شخصیت پردازی  روبرو هستیم که در پس خنده ای در طول زمان پخش پیامی منتقل می شود و اثر گذاری این پیام به دلیل موجز و طنز آمیز بودن بیشتر است.

گرافیک جدید شبکه آی‌فیلم / محمد جهانی مقدم - علی‌رضا پورشکوری

بعد از شبکه سوم سیما، حالا شاهد تحولات گرافیکی در شبکه بین المللی «آی فیلم» هستیم. این شبکه سه زبانه (فارسی، عربی و انگلیسی) از سال ۱۳۸۹ به طور رسمی فعالیت خود را آغاز نمود و نخستین لوگو آن به سال ۱۳۹۱ بازمی‌گردد. طرحی ساده که اولین حرف آن، «i » به صورت کوچک طراحی شده بود و بیشترین مانور گرافیکی آرم استیشن‌ها، بر روی این حرف صورت می‌پذیرفت، زیرا سایر حروف صورتی ایستا و غیر قابل انعطاف داشتد. البته لوگو قدیم این شبکه شباهت بی چون و چرایی با طرح معروف «فوجی فیلم» داشت، به طوریکه حتی نقطه قرمز رنگ و کروی شکل مربوط به حرف آی نیز، که نقطه قوت اثر به حساب می‌آمد، تا حد زیادی یادآور لکه قرمز درج شده در لوگو این شرکت معروف بود.  

اما از این‌ها که بگذریم به لوگو جدید این شبکه می‌رسیم، که از ۱۲ دی‌ماه امسال -۱۳۹۴- مهمان قاب‌ تلویزیون‌هایمان شد. در بسته گرافیکی جدید شبکه آی فیلم که حاصل همفکری محمد جهانی مقدم -طراح گرافیک- و علیرضا پورشکوری –مدیر هنری شبکه– است، با تغییر و تحولات اساسی مواجه هستیم. در واقع تغییرات صورت گرفته، جان تازه‌ای به این شبکه بخشیده‌ و آن را از ورطه تکرار خارج نموده است. آن چه در لوگو این شبکه بیش از همه امیدوار کننده می‌نمایاند، خارج شدن صد در صد از طرح قبلی و طراحی دوباره آن است. چرا که لوگو جدید بر خلاف پیشین،  در عین سادگی، از پویایی و سیالیت چشم نوازی نیز برخوردار است و سطح کیفی طراحی آن به حدی است که می‌تواند جز برترین لوگوهای صدا و سیما باشد. همچنین با وجود مخاطبین بین‌المللی این شبکه در سطح پنج قاره دنیا، کیفیت گرافیک شبکه، آنجایی خودش را نشان می‌دهد که در کنار سایر کانال‌های معتبر و معروف جهانی در معرض انتخاب مخاطبان قرار می‌گیرد. خوشبختانه تلفیق گرافیک پویا و شاداب این شبکه با فرهنگ ایرانی-اسلامی‌مان می‌تواند معرف جلوه‌های کمتر دیده شده کشورمان باشد. در بسته گرافیکی جدید این شبکه سعی شده تا از هنرهایی چون نقاشی، فرش، خوشنویسی، کاشی‌کاری، نگارگری و...  تا حد مطلوب استفاده گردد و این شبکه به عنوان سفیر فرهنگی ایران در میان مخاطبان شناخته شود.