بابانوئل به شرق می آید/ خانه ی پویا نمایی انقلاب اسلامی

انیمیشن کوتاه«بابانوئل به شرق می آید» به تهیه کنندگی خانه پویانمایی انقلاب اسلامی و کارگردانی حمید  حقانی  و  طراحی شخصیت محمد خیراندیش نزدیک به یک سال گذشته تولید و در آستانه ی سال جدید میلادی پخش شد. هم زمانی پخش این انیمیشن با انفجارهای تروریستی در ترکیه واکنشی جهانی را هم در برداشت. قسمت دوم این مجموعه  با نام «بابا نوئل در پاریس» نیز اندکی پس از انتشار قسمت اول پخش شد.

در قسمت اول بابانوئل برای کودکان شرقی و با توجه به طراحی فضا جایی در کشورهای عربی هدیه ی سال نو می آورد وکودکی انتظار این هدیه را می کشد. هویت اصلی بابانوئل مشخص نیست و با پیشرفت داستان متوجه می شویم که او یک شخصیت داعشی است  و بمب بر سر کودکان شهر می ریزد و همه جا را به آتش و خون می کشد.
در قسمت دوم بابانوئل یا همان شخصیت داعشی به پاریس می رود و بمبی  که به نظر یک هدیه می رسد بر فراز شهر می افتد.
بسیاری براین باورند که داعش دست پرورده ی  قدرت طلبان غربی و مزدوری آمریکایی است. کسانی که به نام اسلام و برای پول سعی بر بد نمایی وجهه ی حقیقی اسلام عزیز دارند. چنین دیدگاهی به صورت یک داعشی در لباس بابانوئل نمایان است. عملیات های تروریستی که در جای جای خاورمیانه به ویژه عراق و سوریه رخ می دهد در قسمت اول این انیمیشن به صورت انفجارهای مکرر در یک شهر عربی با نخل های فراوان دیده می شود. پسر کوچکی که در این شهر به عنوان ساکن حقیقی و مسلم واقعی معرفی می شود در قسمت دوم مورد اتهام غربیان قرار می گیرد در واقعیت نیز اروپاییان تفاوت چندانی میان باورهای کاذب داعش و باورهای اصیل و انسان ساز شیعی قائل نیستند. در پایان انیمیشن نیز، بر مزدور بودن داعش با استفاده از نمایش دسته ای از اسکناس های دلار در دستان بابانوئل دروغین  تأکید می شود.  این فیلم های کوتاه به خوبی توانسته اند پیامی که مورد نظر کارگردان و تهیه کننده بوده را منتقل کنند اما با تماشای این آثار سوالاتی نیز در ذهن شکل می گیرد.
چرا در نمایش یک شهر در شرق و خاورمیانه فقط غم، فقر و سیاهی را می بینیم؟ هیچ کنشی مبنی بر وجود ارزش های اسلامی و حتی بومی این منطقه که موجب شادی مردمان آن باشد دیده نمی شود. گویی  که شرقیان هویتی ندارند و منتظر کالاهای غربی و ارزش های فرهنگی غربی هستند.  در فضای سنتی شهر هیچ المان غربی وجود ندارد با این حال تنها یک بورد تبلیعاتی غربی درست در مقابل خانه ی کودک وجود دارد. چرا یک رسم محبوب غربی که همان دریافت کادو از بابانوئل است این چنین بدنمایانده شده است؟ زمانی که وارد فضای غرب می شویم همه جا رنگین است که در تضاد با فضای شرقی پر از شادی و مهر و نشاط به نظر می آید اما ساکنان آن بویی از محبت ندارند به طوری که حتی به یک ناتوان جسمی هم کمک نمی کنند وقتی که  در قسمت دوم بمبی بر فراز شهر از  ارتفاع بالا رها می شود منفجر نمی شود که این هم جای ابهام و از نظر منطقی جای سوال دارد. چگونه یک انسان نابینا متوجه حضور یک کادوی شب کریسمس می شود؟ در مجموع فیلم نامه ی قسمت دوم در مقایسه با قسمت اول ضعف بیشتری دارد.
استفاده ی ابزاری از کودکان و ناتوانان جسمی در این دو انیمیشن جالب نیست به طوری که مسلم حقیقی با محبت، آرام و معصوم و منفعل و بی دفاع معرفی شده و انسان غربی هم که قربانی تروریسم است ناتوان جسمی است. انتخاب این نوع شخصیت ها جلب توجه می کنند و ازنظر احساسی تاثیر بیشتری می گذارند  اما باید دید که در حقیقت حافظین اصلی و مدافعین واقعی سرزمین های اسلامی این چنین بی دفاع و ضعیفند؟  هم چنین حامیان غربی جریان تروریسیتی داعش اصلا در این مجموعه نمایش داده نشده اند و غربیان انسان هایی بدون درک، بدون وجدان و بی محبت   هستند که این نمایش غرب نیز در تقابل  با واقعیت است. 
در پایان باید گفت این آثار از نظر تکنیکی قابل قبول هستند ولی با توجه به کم کاری فرهنگی رسانه های اسلامی و شیعی  که دایه دار دفاع از ارزش های دینی هستند و ترویج پیامی کم عمق که بر روی مخاطبین غربی حتی اثر منفی هم دارد ، این فکر به ذهن می آید که شاید این نهادها تنها می خواهند به شعاری بسیار آشکار اکتفا کنند تا  فقط نشان دهند که تلاش می کنند نه اینکه تاثیری واقعی و کارآمد داشته باشند.

مترسک سیاه / نمایش داعش در کارتون و کاریکاتورها

داعش را هر کس از نگاه خود می‌بیند؛ خاور میانه یک‌جور، غرب یک‌جور و شرق هم به شکلی دیگر. اما تفاوت نگاه‌ها حقیقت را تغییر نخواهد داد. به غیر از هنرمندان مزدور در بعضی دولت‌ها، معمولا هنرمندان و به خصوص کاریکاتوریست‌ها که زبان نیش‌دار و تندتری دارند، بی‌پرده حرف می‌زنند و به دنبال افشای حقیقت‌اند. اگرچه تا زمانی که داعش به جان مردم غرب نیفتاده بود، آن‌ها ترجیح می‌دادند خیلی کاری به کار این ماری که در آستین پرورده بودند نداشته باشند؛ اما انعکاس حمایت‌های غرب از داعش دامان‌شان را گرفت و بعد از این بود که رسانه‌ها و هنرمندان مغرب‌زمین هم رو به هجو داعش آوردند. 

کاریکاتورهای مربوط به داعش، غالبا به دنبال افشای ماهیت آن و دستان به اصطلاح پشت پرده‌ی این جریان‌اند. غربی‌ها غالبا به بُعدِ توحش و بی‌مغزی داعش می‌پردازند و آن را موجودی می‌دانند که از زیر بوته سبز شده است. اما در منطقه‌ی اصلی درگیری‌ها یعنی خاورمیانه اغلب کاریکاتوریست‌ها به کشورها و سیاسیون حامی داعش هجوم می‌برند. این موضوع در ایران که هم تحت تأثیرِ اعمال این گروه است و هم کاریکاتوریست‌های حرفه‌ای زیادی دارد، بیش‌تر نمود دارد. چند نمایش‌گاهی که در یکی دو سال اخیر برگزار شده هم شاهد این مدعاست.

مجموعه پوستر «خط سرخ» / جمعی از هنرمندان

انگار قرار نیست که مستضعفین جهان با یک جنگ و دو جنگ ورق را برگردانند. خون‌های زیادی در ایران و عراق و سوریه، نیجریه و لیبی و تونس، بحرین و یمن و حجاز ریخته می‌شود تا این برگه نهایی تاریخ هم برگردد و روسیاهی به ذغال بماند..

از سختی‌ها و خرابی‌ها و تلفات این روزهای منطقه کم ندیدیم و نشنیدیم، از رشادت‌ها و قهرمانی‌های جوانان ایرانی و افغان و عراقی و سوری و لبنانی نیز. اما همه‌ی این‌ها را می‌توان جور دیگری هم دید و فهمید؛ که زیبانِگرترین بانوی تاریخ نیز در رثای عزیزان‌ش تنها از زیبایی سخن می‌گفت. این جورِ دیگر دیدن و نمایش زیبایی‌ها در دوران ما بر دوش هنرمندان است. قلم آن‌ها اگر از روح صیقل‌خورده و ذهن باریک‌بین فرمان بگیرد، ظرایفی را نشان‌مان می‌دهد که هیچ خبرنگار و تحلیل‌گری را توان آن نیست. کار خوبی که چند سال است "نهضت مردمی پوستر" آغاز کرده و جوانانِ علاقه‌مند و معتقد را به این عرصه فرامی‌خواند، به دنبال همین رسالت است. مجموعه‌ی اخیر آن‌ها که با هم‌راهی «آیه» و «کانون هنر شیعی»، در خلال کارگاه‌هایی در چند کلان‌شهر کشور تولید شد، موضوع مقاومت اسلامی، داعش و دشمنان مقاومت را هدف قرار داده بود و در نهایت با ۶۰ پوستر به کار خود پایان داد. پوسترهای این مجموعه به دلیل آزاد بودن شرکت‌کنندگان و ماهیت کارگاهی آن از طیف کیفی وسیعی تشکیل شده است و کارهای ضعیف و خوب هر دو در آن دیده می‌شود. شاید بتوان مهم‌ترین موضوع انتخابی توسط طراحان را دفاع از حرم حضرت زینب (ع) عنوان کرد که اغلب فرمی مشابه داشته و از نظر انتخاب تشبیهات هنری با یک‌دیگر متفاوت بودند.

به نام اسلام، به کام... !

این روزها نام ماهر زین را زیاد می شنویم... خواننده ای که متولد لبنان است و در دوران کودکی، به همراه خانواده اش به سوئد مهاجرت کرده، علاقه زیادی به موسیقی رپ داشته و تا به حال دو آلبوم را با مشارکت Awaking Records منتشر کرده است. شرکتی که پیش تر سامی یوسف آثارش را با مشارکت آن تولید می کرد و در حال حاضر از آن جدا شده است. هردو آلبوم ماهر زین، ظرف مدتی کوتاهی طرفداران زیادی در داخل و خارج کشور پیدا کرد. او بعد از "بزرگ ترین ستاره پاپ اسلام" سامی یوسف، به نقل از روزنامه های معتبر بین المللی، دومین خواننده ی مسلمان است که آثارش بازتاب زیادی در جهان دارد. اگر از همه نکات ریزی که در آثار ماهر زین به چشم می خورد بگذریم، نمی توان از کاربرد نمادی که در پرچم گروه ستیزه جوی داعش در نماهنگ "muhammad" هست، چشم پوشید. در این نماهنگ، به شکل واضحی نماد اصلی این گروه تروریستی پررنگ شده و کل داستان بر محور انگشتری روایت می شود که این نماد را تبیین می کند؛ انگشتری که این روزها با عنوان MaherZain ring شناخته می شود.

حال این سوالات مطرح می شود که، چرا امثال این نماهنگ ها، در بین جوانان ما طرف دار دارد؟ چرا سازندگان نماهنگ های دینی، توجهی به سلیقه مخاطب جوان نمی کنند تا آن ها مجبور نباشند نیاز خود را با این کلیپ ها برطرف کنند؟ ...و یا چرا مخاطبان و جوانان علاقمند به این کلیپ ها، دقتی در نمادها و مباحث فرهنگی به کار رفته در آن ها نمی کنند... چرا با بی اطلاعی محض، فقط لذت می بریم...؟!

برندگان کارتون و کاریکاتور داعش

نام داعش چند سالی است که با زندگی مسلمانان گره خورده است. و همین نام است که سرمنشأ بسیاری از مبارزات و مقاومت هاست. سازمان هنری رسانه ای اوج با مشارکت انجمن هنر های تجسمی انقلاب و دفاع مقدس و حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی در راستای این مبارزه قدم برداشته و مسابقه ی بین المللی کارتون و کاریکاتور داعش را با هدف ترویج فرهنگ مقاومت و پایداری، تاکید بر فرهنگ مقاومت و پایداری هنر های معاصر و متعهد و ایجاد زمینه های تعامل و گفتگو میان هنرمندان ایرانی با هنرمندان سایر کشور های جهان برگزار کرده است. موضوعات مسابقه شامل "داعش"، "ابوبکرالبغدادی"، "امیر قطر"، "نتانیاهو"، "باراک اوباما"، "فرانسوا اولاند"، "دیوید کامرون" و "پادشاه عربستان" است. در این پست تعدادی از آثار منتخب این مسابقه مشاهده می شود که از تنوع موضوعی و تکنیکی بالایی برخوردار است. موضوعات از زوایای مختلفی دیده شده اند. در بعضی تصاویر هنرمند موضوع را به صورت کاملا مستقیم به مخاطب نشان می دهد و در بعضی دیگر، موضوع ماهرانه به صورت غیر مستقیم و با کنایه نشان داده شده است و انسان را به تفکر و دقت بیشتری وا می دارد.

نمایشگاه گروهی کاریکاتورهای سیاسی / اس داعیل

کاریکاتور شاید در نگاه اول برای خنداندن مخاطب باشد اما همیشه صرف خندیدن یا خنداندن نیست؛ بلکه در پشت این تصاویر مضحک و اغراق آمیز، حقیقتی بس عمیق و حتی تلخ نهفته است. به قول رهی معیری، خنده تلخ من از گریه غم‌ انگیزتر است، کارم از گریه گذشته به این می‌خندم! 

 از همین رو در ۲۸ مرداد ماه امسال به مناسبت ایام مقاومت اسلامی، ۲۲ کاریکاتور از هنرمندانی چون عباس ناصری، علی میرزایی، رسول آذرگون، حمیدرضا مصیبی، بهرام ارجمندنیا، پویا عبدلی، مهدی عزیزی، محمدرضا ثقفی و مجید خسرو انجم، تحت عنوان نمایشگاه کاریکاتورهای سیاسی «اس‌داعیل» در نگارخانه مهر فرهنگسرای انقلاب به نمایش در آمدند. اس‌داعیل در واقع نشان‌ دهنده پیوند خونی میان اسرائیل و داعش است و از این جهت بسیار ارزشمند است. 

پیش از این نیز مسابقه بین المللی کارتون و کاریکاتور داعش با حضور ۱۰۷۲ اثر از هنرمندان ۴۳ کشور دنیا در ایران برگزار شد و در رسانه‌های معتبر بین المللی از جمله واشنگتن تایمز، شبکه فرات عراق، شبکه trt ترکیه، تلویزیون السلام عراق، خبرگزاری بلادی عراق، آژانس خبری تیما انگلستان و... بازتاب و انعکاس گسترده ای یافت. 

امروزه رسانه‌ها در خط مقدم جبهه‌ها ایستاده‌اند و تاثیرشان به مراتب بیشتر از سلاح‌های سرد و گرم چشیده جنگی است. کاریکاتور یکی از همین رسانه‌های قدرتمند است که  به سبب زبان تصویری همه فهم خود قادر است مفاهیم بسیاری را به صورت طنز آمیز اما تلخ و گزنده ابراز کند و افراد بسیاری را به خود جذب نماید تا نوعی جبهه مقاومت فرهنگی را شکل دهد و در برابر زورگویان ایستادگی نماید.

اسلامی بپوشیم / مولوی دیزاین

مثل معروفی هست که می‌گوید: از کوزه همان برون تراود که در اوست. در معنای عام یعنی عُلقیات و درونیات آدم‌ها در ظاهرشان بروز و ظهور پیدا می‌کند. کودکی که عاشق رنگ صورتی است، اکثر انتخاب هایش به صورتی ختم می‌شوند، ما بزرگ‌ترها نیز همین گونه ایم؛ خواسته یا ناخواسته، علایق و سلایقمان انتخاب‌ها و ظاهرمان را می‌سازند. 

هرچند با تمهیداتی می‌توان این ظاهر را خاص‌تر نیز جلوه داد، اما چه بهتر که این انتخاب‌های ویژه، پیامی ویژه‌تری را نیز در بر بگیرند، تا برای سایرین نیز جذاب و تأمل برانگیز باشند. طراحی و چاپ روی پارچه این امکان را می‌دهد، که آنچه را دل تنگمان می خواهد به زبان رنگ و نقش ترسیم کنیم تا حرف‌های‌مان دیده شوند. 

گروه اسلامی «مولوی دیزاین» در انگلستان، با استفاده از هنر چاپ و گرافیک اقدام به تولید تی‌شرت‌ها و پیراهن‌های اسلامی کرده تا به این شکل اسلام و مسائل روز دنیای اسلام هم چون، کشتار مردم مظلوم غزه، جنگ سوریه و... را به بطن جوامع غربی وارد کند. گرافیک جذاب این لباس ها باعث می‌شود تا مردم سایر کشورها نیز عُلقیات و دغدغه های مسلمانان را ببینند و بفهمند که در آن سوی کٌره خاکی چه می‌گذرد. استمرار این حرکت های مستقل و خودجوش هنری در نقاط مختلف جهان موجب می‌شود تا مردم، اسلام را خارج از رسانه های معتبر و رسمی غرب بشناسند و از نزدیک با مسلمانان واقعی و آداب مذهبی‌شان آشنا شوند.