نمایشگاه آتش سرد/ عکاسان جنگ

گالری «سلام» با رویکرد بازخوانی تاریخ معاصر ایران، میزبان عکس‌هایی از جنگ ۸ ساله ایران و عراق خواهد بود که تاکنون به نمایش در نیامده‌اند. این نمایشگاه با عنوان «آتش سرد» در روز جمعه ۱۳ بهمن‌ماه افتتاح می‌شود.

  «آتش سرد» با حمایت «موسسه هوم» به روی دیوار می‌رود و در برگیرنده بیش از صد عکس دیده نشده از جنگ هشت‌سالۀ ایران و عراق است که توسط احمدرضا نوری و جاسم غضبان‌پور گردآوری شده است.

  آثار هنرمندانی چون مهرزاد ارشدی، شهید سعید‌ جانبزرگی، محمد‌حسین حیدری، جهانگیر رزمی، جاسم غضبان‌پور، علی فریدونی، بهرام محمدی‌فرد، ساسان مویدی و عربعلی هاشمی در این نمایشگاه به نمایش درخواهد آمد.

علاقه‌مندان برای بازدید از این نمایشگاه می‌توانند تا ۲۷ بهمن از ساعت ۱۵ تا ۲۱ به گالری «سلام» مراجعه کنند.
آدرس: خیابان ولیعصر، بالاتر از پارک‌وی، خیابان فیاضی (فرشته)، مجتمع سام سنتر، طبقه منفی یک
گالری شنبه‌ها تعطیل است.

معرفی کتاب عکاسی مستند/علی اکبر شیر ژیان

«عکاسی مستند ثبت مردم در محیط طبیعی آنان توسط دوربین عکاسی است. بر اساس تاریخ عکاسی مستند اجتماعی، این رشته گونه انتقادی از عکاسی است که روی زندگی فردی و اجتماعی مردم متمرکز باشد و هدف آن بالابردن آگاهی فکری آنان نسبت به خود و محیط شان است. در حقیقت عکاسی مستند اجتماعی، مردم و اثرات آنان روی همدیگر و ارتباط آنان با واقعیت را بررسی می‌کند بنابراین نمی‌توان فقط به ظاهر آن بسنده کرد و هر عکس که در آن صحنه واقعی یا انسان دیده می شود را مستند شمرد،...».
کتاب عکاسی مستند نوشته علی اکبر شیر ژیان یک کتاب تالیفی آموزشی است که علاوه بر شرح و تحلیل و نقد عکاسی مستند ایران و جهان به خواننده خود چگونه عکس مستند گرفتن را نیز آموزش می‌دهد. در کتاب به شرح و تعریف و بیان تفاوت‌های تک عکس و مجموعه عکس می‌پردازد. او عکاسی مستند را به سه گروه عکاسی مستند به عکس مستند هنری، ژورنالیستی و عکاسی مستند تاریخی طبقه بندی و تعریف می‌کند و پرسش‌هایی راجع به هریک از الفبای تصویر مانند رنگ، نور، زاویه، زمان و مکان، ترکیب بندی و ... مطرح می کند تا چگونگی تحلیل عکاسی مستند را به خواننده آموزش دهد.
 بخش اول کتاب به پاسخ پرسش هایی مانند آموزش چطور سبک و یا استایل شخصی در عکاسی بوجود بیاوریم؟ روش ارائه مجموعه عکس، نوشتن پروپوزال برای پروژه های عکاسی مستند، بیانیه هنرمند، چگونه از پروژه خود پورتفولیو تهیه کنیم؟، معرفی چند ورک شاپ و مستر کلاس بین المللی عکاسی مستند، جدول فستیوال های بین المللی عکاسی در جهان پاسخ داده می شود.
بخش دوم به تحلیل و نقد عکاسی مستند در ایران و جهان و انواع آن پرداخته شده است.
علی اکبر شیر ژیان آموزش عکاسی را در سال 1381 در خانه عکاسان ایران دیده است و در سال 1388 عکاس منتخب زیر سی سال بنیاد ورلد پرس فوتو شناخته شده است. او نمایشگاهها و جوایز زیادی در کارنامه خود دارد و در ایران و ترکیه به آموزش عکاسی مشغول است.
کتاب عکاسی مستند توسط نشر شورآفرین منتشر شده است.

 

فوتوژورنالیسم ازجنس زنانه/نیوشا توکلیان

نیوشا توکلیان کار خود را ازشانزده سالگی با مجله زن امروز آغاز ودر حال حاضر با آژانس های معتبر عکس خارجی همکاری می کند او اکنون از چهره های شناخته شده ایران و بنیاد ورد پرس فوتو  است. توکلیان هم به عنوان عکاس و هم داور در این جشنواره حضور داشته است. اوعلاوه بر عکس های مستند ژورنالیستی در حوزه هنر هم فعالیت دارد و آثار هنری او در نمایشگاه های متعدد داخلی و خارجی به نمایش درآمده است. موضوع اغلب عکسهای توکلیان در هر دو حوزه، زنان است. او پروژه های متعددی را برای عکاسی زنان ایرانی بصورت سفارشی کار کرده است. توکلیان درآثار اخیرش از زنان جهان اسلام مانند عراق، نیجریه و سوریه و... عکاسی کرده است. عکس های مستند ژورنالیستی او عکاسی پرتره محیطی هستند و همانند عکس های هنری اش چیدمان شده اند و سوژه ها را در اغلب موارد جلوی بکگراند ساده ای مانند دیوار کرکره مغازه و ... قرار می دهد و از آنها عکس می گیرد. بطور مـثال عکس های مادران شهدا و یا چهل منبران که از زنان خرم آبادی در مراسم عزاداری امام حسین(ع) گرفته است. او زنان ایرانی را از وقتی نه ساله می‌شوند و در شرع مقدس اسلام به تکلیف می رسند تا مجموعه اخیرش با نام ایران که به سفارش مجله تایم عکاسی شده به تصویرکشیده است.
توکلیان در آثارهنری اش زنان و بطور خاص جوان ایرانی را افسرده و در سکوت و انزوا نشان داده است. "گوش کن" مجموعه عکسی است حول یک آرزوی زنانه، آرزوی خواننده شدن و شنیده شدن . مجموعه ای که با بیان ممانعت شرعی از شنیده شدن صدای آواززنان توسط مردان با دیگر اهداف فمنیستی هنرمند عکاس قرابت دارد.
اما روایت او اززنان کرد چیز دیگری است. زنانی که علیه تروریسم بی وطن داعش به پا خواسته اند و مردانه با آن مبارزه می‌کنند. زنان شجاع و با شهامتی که لباس رزم پوشیده و اسلحه بدست گرفته اند تا با داعش بجنگند.  
عکس‌های مستند در جهان را می‌توان به سه گروه عکاسی مستند ژورنالیستی، عکاسی مستند هنری و عکاسی مستند تاریخی تقسیم نمود.عکاسی مستند در ایران منحصر به عکاسی مستند ژورنالیستی است که به خاطر واقعه نگری انسان وامانده از زندگی اجتماعی را نشان می دهد و از نشان دادن وجوه دیگر او غفلت می ورزد.( عکاسی مستند، علی اکبر شیر ژیان). عکس‌های توکلیان نیز در زمره‌ی عکس‌های مستند ژورنالیستی هستند که بجای ثبت واقعیت ثبتی واقعه نگر دارند. و البته سفارشی بودن برخی از این گزارش‌ها ومجموعه‌های مستند بر روند شکل‌گیری آنها بی‌تاثیر نبوده است.

جامه دران/ روایتی از عزاداری بازار تبریز

جامه دران عنوان کتابی است شامل عکس‌هایی از مراسم قدیمی و سنتی عزاداری امام حسین(ع) که در سال ۱۳۹۳ چاپ و منتشر شده است. هادی لزیری عکاس مجموعه حاصل بیش از سه سال عکاسی را از میان هزاران فریم عکس انتخاب و چاپ کرده است.از انگیزه های شکل‌گیری چنین مجموعه ای میتوان به تعلق داشتن عکاس به زادگاهش یعنی تبریز و حضور دایمی او در بازار تبریز و این مراسم نام برد. تجربه حضور سی ساله عکاس در مراسم عزاداری بازار تبریزبه دلیل دادن اطلاعات دقیق‌تر و آگاهی بیشتر او با فضا به غنای مجموعه کمک می‌کند. عکس‌های او در کتاب با متن پژوهشی راجع به آیین عزاداری در بازار تبریز چاپ شده است.
این مراسم در بنای آجرین بازار که در یونسکو به عنوان اولین بازار مسقف آجری ثبت شده بیش از سیصد سال اجرا می‌شود. آیین عزاداری جزو لاینفک بازار تبریز است. سازنده بنای بازار این ملک را در ایام محرم وقف عزاداری نموده و هرساله بازاریان در این ایام آن را سیاهپوش و برای عزاداری آماده میکنند. سه دسته اصلی عزاداران سینه زن عجم سینه زن عرب و دسته‌ی زنجیر زنان هستند که هریک با پوشش و نواها و مرثیه های خاص به خود طبق برنامه ریزی هرساله بازاریان به عزاداری می‌پردازند.
عکس‌های هادی لزیری از سیاهپوش کردن بازار آغاز می‌شود و به جزییات مراسم عزاداری نیز می‌پردازد. در میان عکس‌ها که پر  مستندات خوب و دقیقی هستند مجموعه عکس‌های پرتره عزاداران نیز جالب توجه است. عکاس اقشار مختلف دسته جات از کودک تا پیر غلامان بازار را با بکگراندی مشکی عکاسی کرده است. سیاه و سفید بودن این مجموعه به بیان بهتر حال و هوای عکس‌ها کمک کرده است.

چشم ما حیرت/ مجتبی حیدری

 نمایشگاه عکس «چشم ما حیرت» در محوطه میدان امام حسین(ع) در ایام محرم تا اربعین برپا بود. این نمایشگاه حاصل تلاش و سفرهای چندساله مجتبی حیدری به عراق است. حیدری از پیاده روی زائران حرم حسینی عکاسی کرده است و تکیه موضوعی خود را بر موکب داران و خدام زائران اباعبدالله الحسین(ع) قرار داده است. نمایشگاه به گفته عکاس به چند دلیل در فضای باز برگزار شده بود. دلیل اول آنکه قالب  دیوار گالری با سایزهای عکس های او و ارائه و چیدمان آنها سازگاری نداشت و دلیل دوم آنکه مخااطب گالری ها قشر خاصی هستند و هدف عکاس نمایش عمومی آثار برای همه اقشار و عاشقان امام حسین(ع) بوده است.
عکس ها در سایزهای مختلف و کنار هم چیده شده اند و هر چیدمان حامل روایتی است از داستان دلباختگی به حضرت که دین، آیین و مذهب نمی شناسد،آنجا که تنها مسیحی راه آهن بصره یعنی یوسف طوما الیاس از زوار شیعه پذیرایی می کند.
حیدری زائر-عکاسی است که فقط در طول مسیر و موضوع نیست بلکه در عرض و حاشیه آن عکاسی می کند. او تنها به ثبت و برداشت عکس اکتفا نکرده است و از روی عکس ها می شود گفت حیدری با آنها چند روزی را گذرانده است و هرعکس متناسب با داستان موکب دار فضا و حال و هوای خود را دارد و بخوبی آن را به بیننده منتقل می کند. استفاده درست عکاس از نور حال و هوای معنوی موکب داران را بهتر بیان می کند. پرهیز از نمایش چهره آنها شاید با منطق صداقت و عدم ریا و خودنمایی این موکبداران که عمیقاً و از صمیم دل از زوار پذیرایی می کنند سازگار باشد.
بخش دیگر عکس های حیدری پرتره هایی هستند که چهره خود را پوشانده اند. پوشش آنان به دلیل گردو غباری است که در طول مسیر با آن روبرو شده اند.عکاس با قرار دادن سوژه هایش بر پسزمینه مشکی و با بکار بردن نکات فنی حین عکاسی و شارپنس و وضوح بالا بیننده را مقابل این چهره های بهت زده میخکوب می کند و بیننده را نیز به حیرت می کشاند. برداشت عکاس از داستان پیاده روی اربعین در چشم های زائران متبلور می شود. او در توضیح عکس هایش می نویسد:« از سختی های این گروه از زائران اربعین، باد و طوفانی است که موجب می شود سر و صورتشان را با پارچه های مختلف بپوشانند و فقط چشم هایشان می ماند که عیان است، همان بخشی از وجودشان که راه به باطن و قلبشان دارد و میتوان حیرت را با خیره شدن به آنها مشاهده کرد. بنابراین در سفر به وادی حیرت و حرکت بین حیرت زدگان مکتب سیدالشهدا(ع)، چشم ها بصورت تنها و مستقل، حرف های زیادی دارند که از حیرت صاحبانشان برایمان بگویند. ...»

دهم ماه/ سعید کیایی

عکس‌های سعید کیایی در قالب کتاب دهم ماه تصاویری است از اجتماع زنانه در قالب هیئت های هفتگی، ماهانه و مراسم عزاداری ایام محرم و صفر است. رویکرد عکاس به چنین اجتماعی صرفاً عکاسی مستند نیست،­­­ بلکه رویکردی پژوهشی است به زندگی روزمره زنان ایرانی (تهرانی)با تاکید بر تحلیل شکل و سازو کار حضور آنها در مراسم ها و نشست‌های مذهبی و روضه خوانی است.

محدودیت عکاس هم به لحاظ جنسیت هم به لحاظ زمانی برای حضور در جمع‌های اختصاصی بانوان سبب تاثیرات کیفی و کمی در مجموعه عکس‌های وی شده است.

در مقدمه کتاب با تحلیلی جامعه شناختی از چنین جمع‌های زنانه صحبت شده است. از نظر نویسنده مداحی زنان و چنین مجالسی متاثر از مجالس مردانه است و زنها هنوز به روایتی زنانه و لطیف از عاشورا دست نیافته اند و چه بسا ذکر مصیبت‌های زنان کربلا نیز روایت مردان است از این واقعه. روایت مردانه همچنان بر این عکس‌ها حاکم است زیرا عکاس این مجموعه (سعید کیایی) از دیدگاه و با محدویت هایی که ذکر شد روایت ناقص اما ارزشمندی را ثبت کرده‌اند. ارزش این مجموعه به این دلیل است که شاید اولین و تنها ترین تلاش برای شکل‌گیری مجموعه جدی عکس با این موضوع باشد.

 تصویری که از زنان ایرانی در قالب عکس، نقاشی و ... دیده ایم بسیار متفاوت از واقعیت است و یا بخش کوچکی از زندگی این جمعیت است.

تصاویری زنان مذهبی که اکثریت زنان ایرانی را  تشکیل می‌دهند، غالباً از فضای ساده زندگی نسلی از مادران فداکار شهداست و خوب میدانیم این همه ی پتانسیل تصویری زنان ایرانی نیست. زنانی که بواسطه ویژگی های اختصاصیشان برای دوربین‌های عکاسان سوژه های پر رمز و راز و جذابی هستند.

کیایی همراه با هر تصویر جملات توصیفی(کپشن) نیز درج کرده است که برای توصیف عکس‌ها و دادن اطلاعات بیشتر از این مجالس به مخاطب کمک می‌کند. این توضیحات بار بخش تصویری اتفاقاتی که تصویر نشده‌اند را به دوش می‌کشند.

عکس‌های سرخ/ جمشید بایرامی

صادق و ساده‌ است، همانطوری که خودش را در صفحه شخصی اش معرفی کرده است. عکس‌هایش نیز پر از فرم‌های ساده‌، پر از آدم‌های ساده! به دنبال آدم‌هایی می‌گردد که غل و غش نداشته باشند یکدست و بی روی و ریا زندگی می‌کنند. شاید می‌خواهد این ویژگی ها که مختص شخصیت خودش است از دل تصویر بیرون بکشد. جمشید بایرامی، عکاسی خودآموخته است که بقول خودش عکاسی را از دانشگاه خودش فارغ التحصیل شده است. بی هیچ ترس و واهمه‌ای از گذشته خود می‌گوید اینکه چند کلاس سواد دارد و با صداقت تمام از پیشینه تحصیلی‌اش برایمان می‌گوید و جالب‌تر اینکه از موفقیت‌هایش کمتر حرفی به زبان می‌آورد!
 بایرامی عکاسی را بی هیچ آموزش و پیش‌زمینه‌ای از جنگ با عراق آغاز کرده است و اکنون یک چهره بین المللی است. عکس‌ها به غایت پر از رنگ است و البته فرم‌های ساده. رنگ در خدمت معناست و گاهی بصورت نمادین استفاده شده است. او سالهاست که از مراسم عزاداری اباعبدالله (ع) عکاسی می‌کند و به گوشه کنار کشور و غالبا روستاهای دور افتاده سفر می کند. او در این عکس‌های مستند به دنبال بی آلایشی است و هرجا که این آیین سنتی دستخوش تغییر نشده باشد مقصد و سوژه او برای عکاسی است. بایرامی قصد دارد عکس‌هایش را دردو کتاب مجزا با موضوع عاشورا و اربعین چاپ کند.اما عکس‌های او از مراسم حج نیز دیدنی هستند. عکس‌هایی پر از رنگ و خلاف تصور ما از این مراسم که انتظار هیچ رنگی جز سفید را نداریم. عکس‌ها با رنگ هایی خالص و سرزنده، فضای پویا و فعال حجاج را به تصویر می‌کشد. فضایی پر از نشاط معنوی.
بایرامی با آژانس ها و مجلات عکس خارجی  از جمله  AFP , SEPA  رویترز، سیگما، مجله تایم و... همکاری داشته است .او بیش از ده نمایشگاه عکس داخلی و خارجی را در کارنامه خود دارد.