سال‌های تغییر مکان / نمایشگاه بین‌المللی کتاب

مدتی است که نمایشگاه بین‌المللی کتاب هر ساله در مصلی بزرگ تهران برگزار می‌شود. مکانی وسیع که فاز اجرایی آن سال‌ها به طول انجامیده و پیش‌بینی دقیقی از زمان اتمام پروژه نیز وجود ندارد. امسال اما این رویه‌ی چند ساله تغییر کرده و قرار است برای اولین بار مجموعه‌ی نمایشگاهی شهر آفتاب پذیرای بازدیدکنندگان باشد. مجموعه‌ی شهر آفتاب از آن رو که برای برگزاری نمایشگاه و به عنوان نمایشگاه بین‌المللی طراحی شده، در وهله‌ی اول می‌تواند پذیرایی مناسب‌تری از میهمانان خود داشته باشد. درست در زمانی که مصلی تهران دچار فقدان خدمات مناسب شهری برای تعداد عظیمی از بازدیدکنندگان باشد، انتقال محل برگزاری به یک نمایشگاه مناسب ضروری به نظر می‌رسد.

هر سال دریغ از پارسال

امسال هم پوستر بیست و هشتمین دوره از نمایشگاه کتاب تهران چنگی به دل نمی زند. گویی پوستر رویداد هایی از این دست همیشه محکوم به ضعف هستند. پوستر امسال در یک نگاه کلی، زیبا و چشم گیر نیست هر چند ایده تبدیل کتاب به عدد بیست و هشت خوب است و نسبتا هم مناسب اجرا شده اما اتفاق جدیدی به نظر نمی رسد ضمن اینکه جایگیری خوبی هم در پوستر ندارد. به طور کلی بزرگترین ایراد پوستر درترکیب بندی آن است؛  باکس بندی نوشتار در بالای صفحه و بافت پس زمینه با عدد بیست و هشت هیچ کدام با هم سنخیت و وحدت ندارند و پوستر تکه پاره به نظر می رسد. نوع انتخاب رنگ ها و تکنیک اجرای پوستر هم به این تکه پاره بودن دامن می زند. عدم تاثیر شعار نمایشگاه امسال در این پوستر هم محل ایراد بعدی است. هرچند که تقریبا در این بیست و هشت دوره کمتر طراحی تلاش نموده تا شعار هر سال را در طراحی خود منعکس کند. 

با اینکه نام طراحان مطرحی در کارنامه پوسترهای نمایشگاه کتاب دیده می شود اما نتیجه کیفی پوستر های این چند سال با  این اسامی چندان هماهنگ نیست وجای سوال است که چرا پوستر بعضی از رویدادهای دولتی اینگونه با بی مهری مواجه می شود. اینکه ایراد از طراح است یا سفارش دهنده بحث مفصلی است اما آنچه در اینجا حائزاهمیت است بزرگ بودن بعضی از این اسامی است و این انتظار را به وجود می آورد که در این سالها تلاش خود را برا ی تغییر ذائقه کارفرمایان کرده باشند. هرچند نمونه های خوب هم در این میان بوده اند اما میزان کم آنها دلخوری را در قشر فرهیخته هنری باقی می گذارد؛ چرا که اینگونه رویداد های فرهنگی مسلما فرصت خوبی برای آشتی گرافیک با عموم مردم است تا جایگاه واقعی خود را میان مسئولین و مردم بیابد اما متاسفانه این همه بی توجهی حقیقتا کم لطفی است و نتیجه اش هم چیزی نیست جز فرو رفتن بیشتر این حرفه در باتلاق جشنواره ها.

افول در گذر زمان

آغازی پر انرژی همراه با افول در گذر زمان ، توصیفی  است که با یک نگاه کلی به پوسترهای نمایشگاه کتاب تهران می توان بیان کرد .این افول هم به کیفیت اجرای پوسترها مربوط می شود و هم به خلاقیتی که جایش خالی است.در حالی که چنین رویدادهایی ویترینی هستند برای نمایش خلاقیت،رشد و هویت طراحی گرافیک ایران، اما متاسفانه این نکته جز در معدودی از این پوسترها دیده نمی شود. دراغلب این پوسترها به اشاره ای دم دستی به شکل کتاب و شعار هر دوره اکتفا شده است. البته نا گفته نماند که طراحی پوستر برای  نمایشگاهی با مخاطبین گسترده و در سطوح فرهنگی مختلف بسیار دشوار است به ویژه آنکه موضوع مشترک این پوسترها یک رویداد تکرار شونده است که نوآوری و خلاقیت را مشکل می کند.

با این حال نسپردن کار به کاردان در این سالها منجر شده تا با مجموعه ای نا امید کننده رو به رو باشیم؛ در این میان پوستر بیست و هفتمین دوره از رویکردی متفاوت خبر می دهد که از نمونه های گذشته بسیار مناسب تر و خلاقانه تر است؛ رویکردی که امیدواریم امسال در پوستر بیست و هشتمین دوره نیز شاهد آن باشیم.

گفتنی است طراحی پوستر بیست و هشتمین دوره از نمایشگاه کتاب تهران به ابراهیم حقیقی سپرده شده است.از طراحان  پوستر سالهای گذشته این رویداد می توان به علی دیوان دری ،سیاوش فانی ،طاها فکوری،محسن یوسفی و ... اشاره نمود.