دستها/ هاجر سلیمی نمین

‌Body Art یا معادل فارسی آن هنر بدنی و یا هنر اجرایی آمده  گونه‌ای از بیان هنری معاصر است که هنرمند  خود نیز بخشی از اثر هنری می‌شود. بادی آرت میتواند نوعی رمانتیسیسم مدرن قلمداد شود زیرا تا حدودی هر دو بر بیان آلام و رنج های بشری و فداکاری های شخصی متکی هستند.
عزاداری برای امام حسین(ع) سراسر با هنر آمیخته شده است. از شعر و مدح و روضه گرفته تا نمایش تعزیه و... . بیان آلام و نوحه سرایی ها با زبان بدن که شاید قوی ترین زبان به لحاظ جهان شمولی اش باشد توسط مردم عزادار انجام می شود.
جمعه عکس های نعیمی ثمین با الهام از روایات و وقایع عاشورا خلق شده اند. عکس ها صرفا تصاویری هستند از بادی آرتی که هنرمند اجرا کرده است. عکاسی در اینجا به مثابه ثبت استنادی عمل کرده است. ثمین روایاتی که با دست در ارتباطند مانند: « چون سواران دشمن بر حسین(ع) می‌تازند دست بر دعا برمیدارد.» و « حسین(ع) دستان رقیه را غرق بوسه می‌کند.»و «زینب(س) نماز شب می‌خواند» و« حسین(ع) سکینه(س) را به آغوش می فشرد و اشک‌هایش را پاک میکند.» را تصویرسازی کرده است..
هنرمند در این اثر وقایع را به ساده ترین عناصر تجسمی یعنی خط و نقطه ترجمه و تصویر کرده است. دستهای هنرمند آنچه بردستهای اصحاب عاشورای ۶۱ هجری گذشت را روایت می‌کند. دستهای یک هنرمند به عنوان عضو موثر در خلق اثر هنری خود از جایگاه ویژه ای برخوردار است و اینجا بجای خلق اثر به محمل و بافت ارائه اثر مبدل شده است. زبان بیان این واقعه هروقت و هرجا مختصرتر و به بیان هدف نزدیکتر بوده است دلنشین‌تر نیز گشته است. تصویرگری های هاجر سلیمی با اینکه ازساده ترین عنصر بصری با حنا بر دستانش نقش بسته اما بسیار گویا و قابل فهم است. هنرمند شیعه این مفاهیم را با جان خود درک کرده است و به همین خاطر برای بازنمایی اش دچار تکلف زبان نیست. نقطه ها در روایاتی که امام مستقیم با خدا ارتباط می‌گیرد و دست بر دعا برمیدارد تکامل یافته اند و به کلمه و جمله تبدیل شده‌اند. یا در جایی که امام دخترانش را می‌بوسد دستها غرق نقطه هایی که استعاره از بوسه هستند شده اند و این محبت واسع و جامع ویژه امام است که همه وجود بنده مترحم را دربرمیگیرد. یا آنجا که روایت امام سر حضرت عباس را از زمین بلند می‌کند هنرمند نیم دایره ای را کنایه از قمر بنی هاشم بر بلندترین انگشت تصویر کرده است که بر جایگاه والای حضرت عباس نیز تاکید می‌کند. این مجموعه در قالب کتاب با عنوان جمعه چاپ و منتشر شده است.

فراخوان سومین جشنواره هنرهای گرافیکی رضوی

به مناسبت سالروز میلاد با سعادت حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام و حضرت معصومه (س) و بزرگداشت حضرت احمدبن موسی علیه السلام (شاهچراغ) و هم‌زمان با دهۀ کرامت، بنیاد بین‌المللی فرهنگی هنری امام رضا علیه السلام با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سیستان و بلوچستان، سومین جشنواره هنرهای گرافیکی رضوی را برگزار می‌نماید.

جشنواره امسال در قالب‌های تصویرسازی، آرم و نشانه، پوستر و طراحی جلد، با محوریت احادیث رضوی، به‌خصوص حدیث سلسله الذهب، زندگی و سیره رضوی (مجالس مناظرات، نماز باران، سفر حضرت از مدینه تا مرو ....)، زیارت بارگاه رضوی و بقاع متبرکه و القاب امام رضا علیه السلام برگزار می‌گردد.

علاقه‌مندان برای حضور در سومین جشنواره هنرهای گرافیکی رضوی، تا دهم تیرماه ۱۳۹۶ فرصت دارند تا آثار خود را ارسال نمایند؛ همچنین جهت کسب اطلاعات تکمیلی و نحوۀ آگاهی از فرآیند ثبت نام و ارسال اثر، می‌توانند به تارنمای شمس توس به نشانی portal.shamstoos.ir  و sistanbaloochestan.shamstoos.ir مراجعه نمایند.

جشنواره خلاقیت و نوآوری تبریز در هنر اسلامی

دانشگاه هنر اسلامی تبریز اردیبهشت ماه امسال برای سومین بار میزبان «جشنواره بین المللی خلاقیت و نوآوری تبریز در هنر اسلامی و صنایع دستی» بود. این جشنواره که به همت دانشگاه هنر اسلامی تبریز و با همکاری مرکز تحقیقات فرهنگ، تاریخ و هنر جهان اسلام موسوم به ارسیکا از سال ۱۳۹۲ به صورت دو سالانه برگزار می‌گردد، امسال نیز در سومین تجربه خود در دو بخش علمی و نمایشگاهی میزبان ۱۰۰ هنرمند از ۳۱ کشور جهان اسلام بود. 

هدف از برگزاری این جشنواره را می‌توان نزدیک کردن هنرمندان مسلمان جهان به جهت ایجاد هم افزایی فکری و فرهنگی و نشان دادن عظمت و بزرگی اسلام به ویژه در عرصه هنر متعالی دانست. 

گفتنی است سومین جشنواره خلاقیت و نوآوری تبریز در سه بخش بین المللی، ملی نگارگری و داخلی ویژه دانشجویان در تاریخ ۱۴ اردیبهشت ماه با حضور دکتر رضا صالحی امیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افتتاح گردید و در ۲۲ اردیبهشت نیز طی مراسمی با سخنرانی دکتر زهرا احمدی پور، معاون رییس جمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور  و معرفی آثار برگزیده به کار خود خاتمه داد. 

تکنیک لاستر/عباس اکبری

"لاستر بیش از۸۰۰ سال پیش به وجود آمد. ابوالقاسم، سفال گر و تاریخ دان در مورد لاستر می گوید: (( لاستر چیزی است که به آرامی آتش دیده، مثل طلای سرخ نور را منعکس کرده و مثل نور خورشید می درخشد.)) ظروف لاستر با سطوح درخشان از تغییر شکل نقره و مس به طلای درخشان به  دست آمده است که در طول قرن ها این دانش ناپدید شده بود."(۱)
عباس اکبری  دانش آموخته دکترای پژوهش هنراز دانشگاه تهران و مدرس دانشکده معماری و هنر دانشگاه کاشان، با پژوهشی عمیق بر روی این تکنیک قدیمی و احیای آن توانسته است، این تکنیک کهن کاشان را در آثاری مدرن زنده کند. ایشان مجموعه آثار خود با لعاب زرین فام را در نمایشگاه گروهی "سفالینه های زرین فام از دیروز تا امروز" در سال۱۳۹۲ به نمایش گذاشته و به صورت مکتوب نیز کتابی از این آثار تحت عنوان ظرف ها منتشر کرده اند که  استادانی چون آلن کایگر، گرگ دیلی و فرانک هلمس  از بزرگان هنرسرامیک جهان بر آن مقدمه نوشته اند.
لاستر که ما آن را با نام لعاب زرین فام می شناسیم بین قرن های ۵تا۸ هجری قمری که دوره دوم سفالگری ایران و اوج این هنر بوده است، ابداع و متداول شد. این لعاب، تشکیل لایه بسیار نازکی از نانو ذرات مس و نقره با جلای فلزی در طیف های رنگی گوناگون است که بر روی لعاب در سومین مرحله پخت در شرایط احیاء کوره ایجاد می گردد. در ساخت لعاب این سفالینه که از گونه‌های نفیس و بسیار با ارزش در میان ظروف سفالین دوره اسلامی است، از تکنیک خاصی استفاده می‌شود. دست‌یابی به این تکنیک آنقدر سخت است که گاه هنرمندان و صنعتگران عدم توفیق خود را به نایافتنی بودن و غیرقابل پیش‌بینی بودن آن نسبت می‌دهند. اما هنرمندانی چون عباس اکبری با کاوش های علمی و بررسی منابع به جای مانده از دوران اسلامی به خوبی آن را باز آفرینی کرده است.علاوه بر تکنیک منحصر به فرد این ظروف، کنتراست داخل و بیرون آنها و استفاده ی هنرمندانه از خط فارسی و رنگ های درخشان این تکنیک، مجموعه ظرف ها را متفاوت و جذاب کرده است.

۱. گرگ دیلی، مدیرگروه سرامیک دانشکده هنر دانشگاه دولتی استرالیا، برگرفته  از کتاب ظرف ها، نوشته عباس اکبری.۱۳۹۲.نشرپیکره

لذت شیرین مادری / مجموعه خیمه

«لذت شیرین مادری» عنوان تازه‌ترین اثرِ بانوان هنرمند انقلاب اسلامی در مجموعه «خیمه» می‌باشد؛ که به صورت انتشار استیکرهای تلگرامی و آگهی نماهای شهری، در مشهد مقدس اکران شده است.

هدف از اجرا و انتشار چنین آثاری در وهلۀ نخست، تغییر نگاه جامعه و به ویژه جوانان نسبت به مسئله فرزندآوری و مادر شدن است و در وهلۀ دوم نیز، تغییر سیاست‌های جمعیتی و ایجاد عزمی جدی برای از بین نرفتن سن جوانی کشور و جلوگیری از پیر شدن آن می‌باشد. چرا که در سال‌های گذشته سیاست‌های جمعیتی به سمت شعار معروف «فرزند کمتر، زندگی بهتر» پیش رفته و به طور ناخودآگاه جوانان را به سوی فرد گرایی سوق داده است. به همین سبب در این نگاه، مادر شدن برای زنان هم‌چون سرعت گیری تعریف شده که آن‌ها را در مسیر زندگی مجبور به ترمز می‌کند تا از سرعت پیشرفت خود بکاهند و یا آن را متوقف سازند! در این میان مسئولان جامعه نیز که نمی‌خواستند ترافیک متولدین دهۀ شصت دوباره تکرار گردد، با تولید و پخش فیلم‌ها، سریال‌ها و مجموعه‌های کارتونی متعدد، داشتن فرزندِ کمتر را به نوعی فرهنگ در میان خانواده‌ها تبدیل کردند. فرهنگی که مخاطبانش کودکان متولد شدۀ دهه شصت بودند؛ و حالا کودکان دیروز، جوانان امروز هستند. جوانانی که تشکیل خانواده و سپس فرزندآوری برای‌ خودشان و جامعه به مسئله‌ای سخت تبدیل شده است. 

هر چند تبلیغ و ترویج آثاری از قبیل «لذت شیرین مادری» که در تبلیغ مقام و جایگاه مادر است و یا مجموعه پوسترهای «با یک گل بهار نمی‌شه» که خیلی پیش‌تر و با هدف هشدار مضرات کاهش جمعیت، توسط خانه طراحان انقلاب اسلامی اجرا و منتشر گردیده بود، بسیار خوب و اثر گذار می‌باشند. اما فرهنگ بذر یک روزِ نیست که به سرعت جوانه بزند، بلکه به صرف سال‌ها زمان و انرژی نیازمند است تا درخت خشک شده دوباره ریشه بگیرد.

در پایان گفتنی است مجموعه پوسترهای «لذت شیرین مادری»، به سفارش شهرداری مشهد و توسط سرکار خانم آرزو آقاباباییان در مجموعه «خیمه» طراحی و اجرا شده است. 

برگزیدگان دهمین سوگوارۀ هنر عاشورایی / تصویرسازی

امسال در بخش تصویرسازی دهمین سوگوارۀ هنر عاشورایی، از مجموع آثار ارسالی به دبیرخانۀ جشنواره ۴۶ اثر فرصت حضور در نمایشگاه را کسب کردند، که از این میان هیأت داوران، متشکل از آقایان ابوالفضل همتی آهویی و اکبر نیکان‌پور و سرکار خانم فاطمه رادپور، شش اثر را به عنوان برگزیدگان بخش تصویرسازی انتخاب و معرفی نمودند. 

«آستان حضرت قاسم (ع)» از علی محمدی، «حماسه عاشورا» اثر مهدی مزرعه فراهانی و «نبرد حضرت قاسم با دشمنان» از معصومه صحبتی، به ترتیب سه اثر برگزیدۀ بخش تصویرسازی این دوره از سوگوارۀ هنر بودند. همچنین داوران آثار کاظم باقری‌نیا «نبرد حضرت قاسم‌بن‌الحسن با سپاه یزید»، مروارید رشوند سرداری «قاسم‌بن‌الحسن» و مژگان سعیدیان اصل «قاسم‌بن الحسن» را شایسته تقدیر دانستند. 

نکته قابل تأمل در آثار برگزیدۀ بخش تصویرسازی، به کارگیری سنت‌ها با نگاهی نو و خلاقانه است. به طوری‌که هنرمندان با حرکت به سمت انتزاع و استفاده از رنگ‌ها و فرم‌های تمثیلی به سراغ رمزگشایی از حماسه عاشورا رفته‌اند. هر چند در هنرهای سنتی و مذهبی ایران، رگه‌هایی از انتزاع وجود دارد، اما در بیان واقعه‌ای عظیم و اثرگذار هم چون عاشورا، که هیچ‌گاه موضوعیت خویش را از دست نمی‌دهد و همواره در هر دوره‌ای می‌توان از آن آموخت؛ هنرمند باید آگاهانه و محافظه‌کارانه وارد فضای انتزاع شود و در بیان عظمت عاشورا اغراق را آن‌چنان از حد نگذراند که موضوعیت قیام عاشورا از اعتبار بیافتد و چیستی و چرایی این واقعه مهم فراموش گردد.

فضاسازی هیئت اباعبدالله / هیئت هنر

هیئت عزاداری امام حسین (ع) هرکجا باشد و با هر شمایلی متعلق به ایشان است و میزبان عزاداران عاشق حضرت. آنچه که در ایام سوگواری ماه محرم اهمیت زیادی دارد رسیدن به شعور و معرفت حسینی است. هیئت هنر که متشکل از دانشجویان و دانش آموختگان هنر و دیگر عاشقان اباعبدالله است با این تفکر که به میهمانانشان معرفت حسینی هدیه کنند، دست به نوعی فضاسازی متفاوت زده و با طراحی هنرمندانه ی تک تک اجزاء و فضاها و انتشار مطالب مربوط به واقعه ی عاشورا به سبکی جدید، هیئتشان را زینت داده اند. قرار دادن آثار هنری مربوط به ماه محرم در راهروی ورودی هیئت، نظر عزاداران را جلب کرده و آن ها را به تفکر وا می دارد. طراحی هنرمندانه ی لباس خادمین و فضاسازی داخلی خیمه ی عزاداری نوعی احترام به میهمانان را در خود گنجانده است و نیز فضاسازی محوطه باعث ایجاد حس نزدیکی عزاداران با تنهایی و مظلومیت خانواده ی امام حسین (ع) شده است.
هنر های تجسمی در هیئت هنر دست به دست هم داده اند تا بزرگترین وظیفه ی خود یعنی جلب عامه ی مردم به ارزش های اسلامی و بالابردن شعور و معرفت دینی را انجام دهند.