فرش‌های آموزشی ویژه کودکان

فرش یکی از کاربردی‌ترین هنرهای دستی است که از دیرباز تا به امروز در نزد ما ایرانیان از جایگاه خاصی برخوردار بوده است. در واقع در دنیا، فرش را با ایران و ایرانی را با فرش می‌شناسند؛ اما ما ایرانیان چه مقدار از جنبه‌های کارکردی این هنر اصیلِ وطنی را می‌شناسیم و تا چه میزان به گسترش ابعاد مختلف آن‌ فکر کرده‌ایم؟ 

به طور مثال چرا تا به حال در این زمینه برای کودکان طراحی خاصی صورت نگرفته است؟ در صورتی‌که فرش، این قابلیت را دارد تا برای کودک هم چون یک اسبابِ بازی باشد و کودک نه تنها روی آن بنشیند و بازی کند، بلکه با اشکال و فرم‌های طراحی شده بر روی آن نیز سرگرم شده و از این طریق آن‌ها را بیاموزد. 

طراحی فرش‌های آموزشی برای کودکان موضوع مهمی است که تا به حال کمتر به آن توجه شده، اما اکنون با اهمیت یافتن روزافزونِ مسئله ی‌ آموزش و تلاش برای ایجاد سبک زندگی ایرانی-اسلامی، فضای مغتنمی به جهت ورود و گسترش این موضوع به وجود آمده است. هر چند سایر کشورها نخستین گام‌ها در این زمینه را برداشته‌اند، اما مسلماً نگاه شرقی و زیبایی‌شناشی طراحانِ جوان ایرانی در کنار مواد اولیه طبیعی و مرغوب و بافندگان حرفه‌ای، حرف دیگری برای گفتن دارد.  نقوش سنتی فرش ایران، بستر حاصل‌خیزی برای به بار نشستن طرح‌های نو و روزآمد به حساب می‌آیند. به طوری‌که  با نگاهی خلاقه می‌توان ضمن نزدیک کردن کودک به هویت شرقی و ایرانی خود، از این طرح‌‌ها در جهت پیش‌برد اهداف اولیه آموزش و تربیت بهره جست و بنیانِ یادگیری و تفکر را در ذهن کودک مستحکم ساخت.

نگاهی به لباس کاروان ایران در المپیک ۲۰۱۶

پس از حاشیه‌های فراوان بر سر لباس تیم ملی فوتبال، حال نوبت لباس ملی پوشان حاضر در المپیک ریو است. هرچند طراحی لباس برای کاروان ورزشی ایران در المپیک مسئله‌ی تازه‌ای نیست، اما این‌بار شدتِ ضعف طراحی و قدرت شبکه‌های مجازی سبب شدند تا حرف مردم به گوش مسئولین امر برسد، تا شاید کمی به مقوله هنر و البته طراحی به طور جدی‌تری نگاه شود. با نگاهی به لباس‌های طراحی شده برای کاروان‌های ورزشی سایر کشورها، به خوبی می‌توان دریافت که هنرمند تمام سعی خود را نموده تا در عین سادگی بیشترین ارتباط را میان مردم و ورزشکاران برقرار نماید، تا در این ارتباط بصری بتواند گوشه‌ای از فرهنگ و هویت کشور خود را به مخاطب القا کند. 

در این میان هرقدر آثار طراح اولیه لباس‌های کاروان ورزشی ایران، ساده، نچسب و بی ارتباط با فرهنگ ایران امروز بود، نمونه طرح‌های طراح جدید نیز به عنوان یک لباس رسمی، بیش از حد تجمل‌گرا و شلوغ به نظر می‌رسد و هم‌چون ایده‌ی خامی است که راه زیادی تا پختگی دارد و استفاده شتاب‌زده از سه رنگ پرچم ایران نیز به تنهایی نتوانسته شاخصی فرهنگی و هویت ساز باشد.

جای تعجب است که با وجود رشته‌ای مجزا به نام‌ طراحی پارچه و لباس و راه‌اندازی جشنواره‌ی مد و لباس فجر، هنوز طراحان لباس در ایران نتوانسته‌اند به نوعی سبک یا ویژگی شاخص در آثارشان دست یابند. و البته مسئولان امر نیز هنوز فهم درستی نسبت به اهمیت مسئله دیزاین یا طراحی و بعد رسانه‌ای آن ندارند تا انتظارعمل به آن را از آنان داشته باشیم. همه‌ی این عوامل موجب شده تا محصولات ارائه شده برای آوردگاه‌های مهم و رسمی هم‌چون المپیک، بازی‌های آسیایی یا جام جهانی هنوز در مرحله آزمون و خطا باشد و ما هم‌چنان نسبت به طراحی لباس ملی‌پوشان با دیده‌ی تردید بنگریم.

نقاش مناظر خاک آلودم/ پرویز کلانتری

پرویز کلانتری در زمان تدریس در دانشکده معماری و زمانی که دانشجویان را برای طراحی از بناها، به شهرهای مختلف می برد، به تدریج با حضور در چنین فضاهایی، میل و علاقه به نقاشی از بناهای معماری در او برانگیخته شد. او از سال ۱۳۵۳ با شروع نقاشی‌های کاهگلی، دوره ی تازه‌ای را در زندگی هنری خود آغاز کرد. 

با استفاده از کاهگل، آثار نقاشی بدیعی خلق کرد که بازتابی زیبا از طبیعت و روستاهای ایران را به تصویر می کشید. این آثار برگرفته از قاب های تصویری بود که او حس مکان را در معماری ایرانی با آن ها تجربه کرده بود. در این مجموعه از آثار او، تجلی زندگی در بافت شهر و روستا از زاویه دید انسانی، آن چنان هنرمندانه و هوشمندانه ترسیم شده که حس و حالی واقعی از بافت شهری و روستایی ایران را در نظر بیننده به تصویر می کشد. کاری که او با کاهگل انجام داد، طاق ‌ها و گنبدهایی که در کارهایش خلق کرد، جان تازه‌ای به معماری فراموش شده ایران بخشید و نوعی درک هویت ایرانی او را نشان می داد. نقاشی متفاوت و عمیقا وفادار به عناصر بومی ... کلانتری نقاشی بود که در بازنمایی عناصر شهر و روستای ایرانی، به نوعی هویت خاکی خود را جستجو می کرد و چه خوب گفت که نقاش مناظر خاک آلودم... .

حرف و حدیث‌های سی و چهارمین پوستر فیلم فجر

در آستانه سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر، رونمایی از پوستر جشنواره باز هم حرف و حدیث‌هایی به همراه داشت. شاید بیشترین حرف‌ها و نقدها پیرامون تغییرات اساسی است که در پوستر امسال دیده می‌شود. در پوستر سی و چهارم بر خلاف سال‌های قبل طراح در بند تلفیق نشانه‌های سینمایی با نمادهای ایرانی-اسلامی نیست و به سراغ یکی از شناخته ‌شده‌ترین چهره‌‌‌های سینمای پس انقلاب رفته است. 

استفاده از چهره بازیگران شاخص و تاریخ‌ساز در سینما، امر معمول و مرسومی است، که در  پوستر معتبرین جشنواره‌های سینمایی همچون کن و ونیز دیده می‌شود. به طور مثال پوستر جشنواره ونیز ۲۰۱۵ با ادای احترام به سینمای هنری و تصاویری از «ژان پیر لئو» بازیگر فیلم «چهارصد ضربه» و «ناتاشا کینسکی» بازیگر معروف آلمانی رونمایی شد. از همین رو پوستر امسال جشنواره فجر نیز به خسرو شکیبایی تقدیم شده است. 

هرچند برخی این تغییر را به پای تقلید گذاشته‌اند اما این اتفاق بیشتر به نوعی تغییر رویکرد شبیه است که البته باز هم از عنصر خلاقیت بهره چندانی نبرده و تنها در حد یک ایده مانده است. باید دید آیا این ایده خام و سنت شکن، سال‌های بعد نیز دوام خواهد آورد و مسیر پختگی را طی خواهد کرد یا خیر. 

ایده اصلی پوستر امسال متعلق به مجید برزگر است و طراحی و اجرا توسط بزرگ‌مهر حسین‌پور بر اساس عکسی از امیر عابدی انجام شده است. حسین پور برای طراحی شخصیت شکیبایی به سراغ فیلم‌های مهم او رفته و گوشه‌ای از هرکدام را در اثر خود آورده است. به گفته بزرگ مهر، فًرم شیدایی چهره خسرو شکیبایی و عینکش از فیلم «هامون»، موهایش از فیلم «بانو» و نگاه سه رخ استاد از فیلم «عاشقانه» و شال او از فیلم «پری» اقتباس شده است. 

همچنین استفاده از طرح‌های سنتی ختایی و گل‌های شاه عباسی در طرح لباس خسرو شکیبایی تنها اتفاقی است که به جهت ایرانی‌سازی پوستر صورت گرفته؛ چرا که در طراحی فونت جشنواره و سیمرغ آن هیچ تغییر و تحول چشمگیری دیده نمی شود. به دلیل خلاء تفکر گرافیکی، پوستر امسال بیشتر به یک پرتره نقاشی شبیه شده تا پوستر مهمترین جشنواره سینمای ایران!   

تصویرسازی های عاشورایی / میثم نامدار

تولید آثار ایرانی که نشان از هویت ایرانی داشته باشد، همواره از دغدغه‌های هنرمندان جوان ایرانی بوده و هست. هویت واژه‌ایست که مفاهیم بسیاری را در دل خود جای می‌دهد. در آثار هنری نیز تنها مربوط به یک جنبه خاص نمی‌شود بلکه تکنیک اجرا، ترکیب‌بندی، موضوع و دیگر عوامل مؤثر باید دست در دست یکدیگر دهند تا بیانگر هویت برآمده از آن باشند.

میثم نامدار از جمله جوانانی‌ست که با این دغدغه پا به عرصه هنر گذاشته و مجموعه آثار مختلف او گویای این حقیقت است. کتیبه نگاره عنوانی‌ست که وی بر شیوه کاری خود گذاشته چرا که نشان از شیوه کتیبه‌های ایران باستان دارد. استفاده زیبای این هنرمند از تکنیک‌های چاپ دستی "لینولئوم و چاپ سیلک" نیز او را در این مسیر یاری نموده‌اند. از ویژگی‌های بارز تصویرسازی‌های این هنرمند استفاده از رنگ‌های لکه‌ایست که علاوه بر مشابهت با آثار قدیمی جذابیت خاصی به کار داده است و توجه مخاطب را نیز به نقطه‌ای خاص معطوف می‌کند. لکه‌های سیاهی که با تکرار در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند حس پویایی و تحرک را به طراحی دو بعدی شخصیت‌ها و فضا که عاری از سایه و روشن‌های رئال هستند می‌بخشد. دو مجموعه حاضر به نام های "وارث ذوالفقار" و "زنان عاشورایی" علاوه بر ویژگی‌های گفته شده از نظر طراحی فیگور و ترکیب‌بندی یادآور نقاشی‌های قهوه خانه ای ایرانی‌ست که این انتخابی زیرکانه برای به تصویر کشیدن موضوع مذهبی است.

میثم نامدار دانش‌آموخته رشته گرافیک در مقطع کارشناسی‌ارشد می‌باشد که در حال حاضر به عنوان طراح، مدرس دانشگاه و مدیر مسئول استودیو 37 فعالیت دارد.