گلابتون و اسب سپید / فرشته نجفی

گلابتون و اسب سپید نام کتابی است که می توان گفت بیش تر از داستان، تصویرسازی آن باعث جذابیت و موفقیت آن شده است.تصویرسازی این کتاب توسط تصویرساز با تجربه و پرسابقه ی ایرانی، فرشته نجفی اجرا شده است.
تصاویر این کتاب مانند دیگر آثار نجفی فضایی افسانه ای و فانتزی کودکانه دارد، تک تک تصاویر با ترکیب بندی حساب شده و هنرمندانه و رنگ آمیزی دقیق با ترکیب رنگ های دلنشین خلق شده و کتاب را به یک اثر هنری تبدیل کرده است. گلابتون و اسب سپید توسط نشر نظر به چاپ رسیده و از آثار منتخب نمایشگاه تصویرگری بولونیا ۲۰۱۲ بوده است.
آثار فرشته نجفی تا کنون در بسیاری از جشنواره های داخلی و خارجی برگزیده شده است. وی اکنون ساکن کشور ایتالیا است و در گذشته طراح گرافیک بسیاری ازنشریات ایرانی مخصوص کودکان بوده و بیش از بیست جلد کتاب برای کشورهای مختلف تصویرسازی کرده است.

حیوانات در داستان ها / مهدیه صفایی نیا

در تصویرسازی برای کودکان زیاد پیش می آید که تصویرگر با توجه به داستان باید نقش های انسانی به حیوانات بدهد. نمونه های موفق این کار را در پویانمایی(انیمیشن) های تلویزیونی دیده ایم مانند "پسر شجاع"، "تام و جری"، "عصر یخبندان" و...
یکی از ویژگی های مهم آثار مهدیه صفایی نیا آن است که حیوانات به خوبی در آن ها نقش های انسانی به خود گرفته اند. مثلا روباهی که سوار دوچرخه است، گورخری که کتاب می خواند، حیواناتی که با هم بازی می کنند و... .
این کار در تصویرسازی آن قدر ها هم آسان نیست و هنرمند باید علاوه بر آشنایی کامل با دنیای کودکان، در طراحی و اجرای تکنیک نیز تجربه و مهارت کافی داشته باشد. حیوانات مهدیه صفایی نیا، هم دوست داشتی و مهربان به نظر می رسند و هم نقش های انسانی را به خوبی ایفا می کنند. به طوری که کودک هرگز به صفات واقعی موجودات و درنده خو بودن بعضی از آن ها در دنیای واقعی فکر نمی کند.
مهدیه صفایی نیا هنرمند فعال در تصویرسازی کودکان است. او دارای مدرک کارشناسی ارشد تصویرسازی از دانشگاه هنر تهران است و تا کنون بیش از سی و پنج جلد کتاب کودک را تصویرسازی کرده است و با نشریاتی مانند قلک، سروش کودکان و... همکاری داشته است.

مهمان اصغرآفا / معرفی یک بازی موبایل

بازی‌های دیجیتال در میان کودکان و نوجوانان نسل امروز طرفداران بسیاری دارد؛ مهمان اصغر آقا نمونه‌ای از همین بازی‌هاست که به مناسبت عید نوروز تولید شده. این بازی شخصیتی پرخور دارد که باید خوراکی‌های روی میز را به دور از چشم صاحب خانه بخورد! سازندگان بازی هدف از گنجاندن چنین رفتاری را، زنده کردن نوستالژی عید دیدنی‌ها و لذت یواشکی خوردن عنوان کرده‌اند. هر چند این بازی گرافیک نسبتا خوبی دارد اما انتقاداتی نیز بر آن وارد است. به گفته ی کاربران، روند بازی تکراری و خسته کننده بوده و داستان جذابی هم ندارد. همچنین گفته‌اند که این بازی هدفمند نیست و جریان خاصی را دنبال نمی‌کند.

طراحی بعضی شخصیت‌ها مانند پسربچه‌ی بازی، به گونه‌ای است که با وجود پرخوری و بی توجهی به تذکر بزرگترها، در قبال این خوردن‌ش جایزه هم می گیرد که به هنگام بازی، موجب تشویق کودکان به گستاخی در برابر بزرگ‌ترها می‌شود. همچنین درمورد گفت و گو ها و نوع لباس میزبان می‌توان گفت که به دور از شان و عرف جامعه طراحی شده است. در مجموع به نظر می‌رسد که این بازی نه تنها از لحاظ تربیتی الگوی مناسبی ارائه نمی‌دهد، بلکه از نظر مسائل تکنیکی مانند متحرک‌سازی هم نتوانسته نظر کاربرانش را جلب کند.

نمایش حجاب در شخصیت های کارتونی

داشتم عکس های اینستاگرام رو بالا پایین می کردم که رسیدم به یک برگ کمیک استریپ که بالایش نوشته بود «آموزش حجاب» به ذهنم رسید که الان با مجموعه ای از  خانم های محجبه و لپ گلی روبرو می شوم ولی تفاوتی وجود داشت. مادر و دختری که در داستان بودند در جلوی محارم خودشان بی حجاب بودند و درخارج از منزل پوشیده بودند.

بچه های ایرانی قهرمانان ایرانی / خانه ی انیمیشن

قهرمانان هر کشور می توانند  نمایندگانی  از ارزش های اخلاقی، ملی، آیینی و دینی باشند. بروز چنین صفاتی در شخصیت های ابر قهرمان فیلم ها و کارتون های خارجی دیده می شود. برای مثال آمریکا با استفاده از ابرمردانی مانند سوپرمن، اسپایدرمن، بت من، مرد آهنی، مردان ایکس و غیره به رویارویی با دشمنان سیاسی یا ایدئولوژیک خود و ترویج  فرهنگی خاص می پردازد. این ابرمردان مرزهای فرهنگی میان کشورها را درنوردیدند  و طرفداران جهانی یافتند. چنین مسئله ای در ایران هم بارز است برای مثال کودکانی که دوست دارند مانند مرد عنکبوتی لباس بپوشند و... .در چنین شرایطی اگر قهرمان پروری ملی مبتنی بر ارزش های فرهنگی صورت نپذیرد چیزی ازهویت بومی و ملی  کشور باقی نمی ماند به طوری که کودکان و نوجوانان نسبت به ارزش های فرهنگ بومی خود بیگانه می گردند. ایران دارای مجموعه ای غنی از  قهرمانان ادبی است که با اقتباس از آن ها  کودک ایرانی  با فرهنگ اصیل خود آشنا می گردد. هم چنین  شخصیت های واقعی علمی، ورزشی، دینی و ایثارگران الگوهای مناسبی برای قهرمان پردازی هستند. در آغاز سال تحصیلی برگزاری نمایشگاه نوشت افزاردر کانون پرورش فکری قدمی کوچک در نمایش قهرمانان ایرانی برای کودکان بود . خانه ی انیمیشن هم همزمان  با تولید تیزرهای کوتاه و با دسته بندی مشخص درباره قهرمانان ورزشی، خلبانان، متخصصین، ثنا و ثمین و.... سعی کرده تا کودکان را به خرید این کالاها دعوت کند. علاقمندان میتوانند با مراجعه به سایت www.ghahreman.ir با این پویش همکاری کنند.

کدوبدو/ مرتضی ناییجی، هاجر مهرانی

«کدو بدو» تولیدی از NAS است. تولیدات این شرکت در بردارنده ی نقدی اجتماعی است. از آثار این استودیو می توان به « دیرین دیرین» اشاره کرد. چنین تجربه ی موفقی باعث می شود تا سطح توقعات بالا برود. مخاطبین انیمیشن « کدو بدو» خردسالان هستند واین مجموعه  از نظر گرافیکی و حس و حال فضا  با تجربه ی قبلی این استودیو متفاوت است.  دیگر از دیالوگ کاراکترها و ته مایه ی ادبی خبری نیست بلکه بیشتر از طنز بصری و موقعیت های داستانی استفاده  شده است.
طراحی شخصیت های این مجموعه منحصر به فرد است. به گونه ای که همه ی ویژگی های شخصیت در یک مستطیل یا مربع خلاصه گشته، بافت یک میوه ی خاص مانند کدو، توت فرنگی و... در خود شخصیت ها دیده می شود و عکس دهان انسانی در کنار چشمان فانتزی وجود دارد. ترکیبی عجیب که شاید برای حافظه ی تصویری ایرانیان  جدید بنماید و در ابتدا هم کمی غریب باشد. هر شخصیت در هر قسمت پوششی مانند عینک، کلاه، سیگار، چمدان و... دارد که به وسیله ی آن شغل، نقش و جنسیت  کاراکتر مشخص تر می شود. طنز به کار رفته در این سریال پخته و منطقی به نظر می آید که نشان از یک گروه ایده پرداز است.
کلیشه های کارتونی و قهرمانانی که جهانی هستند مانند زورو یا دزد دریایی یک چشم، در کدو بدو بازتولید شده اند.  چنین نمایشی سبب می شود که ذهن مخاطب با دیدن یک علامت کوچک متوجه ویژگی های کاراکتر شود و ایجاد موقعیتی هجوآمیز از آن شخصیت به طنز این انیمیشن اضافه کند. چنین کاراکترهایی که شاید  بتوان به آن ها شخصیت های جهان وطن گفت در آثار ایرانی کمتر یافت می شوند. مشخص نیست که  بازنمود فرهنگی شخصیت های یاد شده  از نظر سازندگان اولویت داشته است یا خیر. آیا بهتر نبود از کاراکترهایی بومی استفاده می شد؟  اگر نه شاید مقیاس «ایرانی بودن» دستخوش تغییراتی است که حضور چنین شخصیت هایی هم طبیعی به نظر می رسد.
 به صورت کلی با مجموعه ای  یک دقیقه ای ، طنز و متفاوت از نظر گرافیکی  و شخصیت پردازی  روبرو هستیم که در پس خنده ای در طول زمان پخش پیامی منتقل می شود و اثر گذاری این پیام به دلیل موجز و طنز آمیز بودن بیشتر است.

پوسترهای جشنواره نمایش عروسکی تهران-مبارک

مبارک نام یکی از شخصیت‌های قدیمی نمایش‌های عامیانه است، که به سبب گفتار طنزآمیز و جمله‌های نیش دارش سال‌های سال محور اصلی نمایش های خیمه‌ شب‌بازی بوده است. مبارک از چنان جایگاهی در فرهنگ  عامه برخوردار است، که امروزه نیز شهرت و محبوبیت خود را از دست نداده است. پس دور از ذهن نیست که برگزار کنندگان جشنواره بین المللی نمایش عروسکی تهران، نام مبارک را به عنوان برند جشنواره خود انتخاب نمایند. هر چند این اتفاق از جشنواره یازدهم (1385) رسمیت یافت، اما پیش از آن نیز در دوره های دهم، ششم، پنجم و سوم جشنواره، شاهد حضور شخصیت مبارک در پوستر اصلی جشنواره بودیم. 

در طول شانزده دوره برگزاری جشنواره بین المللی نمایش عروسکی تهران (از سال 1368)، به جز شخصیت مبارک، دیگر عناصر و نشانه های شناخته شده  تئاتر عروسکی نیز در پوستر اصلی جشنواره حضور داشتند. با این حال در طی این بیست و هفت سال ایده های برگرفته از این عناصر پخته تر و جا افتاده تر گشتند و بیشتر به دنیای مخاطبان اصلی جشنواره یعنی کودکان، نزدیک شدند. هر چند به سبب تغییر هر ساله طراحان پوستر، این روند هنوز شکل منسجمی به خود نگرفته و همواره با فراز و فرودهایی کمی و کیفی همراه بوده است. 

با این همه پوستر امسال جشنواره، با وام گرفتن از برخی عناصر نمایش های خیمه شب بازی، همچون عروسک و نخ های آویزان از آن و با تکیه بر دو رنگ آبی و سفید و نوع ترکیب بندی عروسک سوار بر اسب و کبوتر و ابر نشسته بر دستان او، توانسته به دور از سردرگمی، به خوبی دنیای آبی و آزاد کودکان را با دنیای عروسک ها پیوند دهد و شعار جشنواره امسال «آسمان عروسکها آبی است»، را به تصویر درآورد.

مرضیه سرمشقی، متولد 1355 و دارای مدرک کارشناسی نمایش، گرایش نمایش عروسکی، از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران و فارغ التحصیل کارشناسی ارشد گرافیک از دانشگاه تربیت مدرس تهران، با اشراف بر دو حوزه گرافیک و نمایش عروسکی، پوستر شانزدهمین جشنواره بین المللی نمایش عروسکی تهران- مبارک را طراحی و اجرا نموده است.