تصویرگری کتاب کودک / علیرضا گلدوزیان

تصویرسازی و انتشار کتب کودک امروزه رونق بسیاری گرفته است. در سال صدها جلد کتاب کودک تصویرسازی و منتشر می‌شوند ولی تعداد کمی از آن ها اصول تصورسازی برای کودک را دارا هستند و تعداد معدودی هم مورد توجه منتقدین قرار می‌گیرند. در این میان تصویرسازانی هستند که از انواع جشنواره های هنری و داستانی کودک در جهان، جایزه دریافت می‌کنند ولی در رسانه‌های جمعی کمتر به آنها پرداخته می‌شود که گاهی نمی‌فهمیم دلیل دریافت جایزه چه بوده.  

"علیرضا گلدوزیان" از آن دست تصویرگرانی است که شاید دلیل موفقیت او در جشنواره های مختلف را نمی‌دانیم. آثار این هنرمند از نظر استفاده از تکنیک های متنوع اهمیت دارد. تنوع در تکنیک باعث می شود کودکان رابطه‌ای محسوس و قابل لمس با فضای داستان پیدا کنند. تصویرگری غیر دیجیتال با به کارگیری رنگ های متنوع و زنده باعث تقویت تمایلات هنری و حس زیبایی شناسی و درک معنا و مفهوم رنگ ها، خواص و تاثیرات آنها می شود. علاوه بر این، موجب ایجاد رابطه تخیلی/ عاطفی بین کودک و شخصیت ها و از همه مهم تر تقویت خلاقیت در آنها می شود. تصویرگری های گلدوزیان می تواند با کودکان و نوجوانان رابطه خوبی برقرارکند. تنوع در آثار او تا جایی است که در هیچ یک از آثارش الگوی یکسانی دیده نمی شود و متناسب با هر قصه از تکنیک و ابزار متفاوتی استفاده می‌کند.

صفحات پُر / علیرضا گلدوزیان

توجه به فضای مثبت و منفی در همۀ هنرها مهم است اما در گرافیک و بویژه صفحه آرایی، مهم تر؛ از این جهت که در این هنرها مخاطب و نیاز او نقشی پررنگ تر دارد. وجود فضای خالی در هر اثر هنری، اهمیت فضای پر را دوچندان کرده و توجه و تمرکز مخاطب را به آن جلب می نماید؛ ضمن اینکه در صفحه آرایی، وجود چنین فضایی، موجب آرامش بصری مخاطب نیز می شود و مطالعه را برایش آسان و شیرین می سازد. البته این امریست که به وضوح در صفحه آرایی مجموعه کتاب های "اختران" نادیده گرفته شده است. اگرچه طراح تلاش کرده با بهره گیری از تصاویر کوچک شخصیت های داستان در لابه لای متن و متناسب با محتوا، و همچنین در مواردی تغییر رنگ زمینه، از یکنواختی کسالت بار صفحات بی حاشیۀ متن کم کند، اما همچنان سطور طولانی که صفحه را از چهار سو، پر کرده و مجالی برای استراحت چشم مخاطب نمی گذارند آزاردهنده می نماید. همچنین قرار دادن شماره صفحات در لابه لای متن و در جاهایی متنوع و غیرثابت، مخاطب را سردرگم می کند. در مجموع می توان گفت که اگرچه این گونه از صفحه آرایی، خلاقانه به نظر می رسد اما چون هدف اصلی را مخدوش نموده، چندان ستودنی نیست. لازم به ذکر است مدیر هنری این پروژه علیرضا گلدوزیان، طراح گرافیک، کوروش پارسانژاد و صفحه آرا، شاپور حاتمی بوده است.

نقاشی های لطیف / علی خدایی

سال‌های دهه 60 به دلیل ادبیات جدیدی که تحت تاثیر انقلاب و جنگ خلق شد با ادبیات دهه 40 و 50 و حتی دهه‌های بعد از آن تفاوت های مهمی داشت. این تغییر و تحولات در ادبیات کودک و تصویرسازی‌های مربوط به آن هم دیده می‌شد.

با این حال تصویرسازی کتاب‌های کودک در دهه شصت پایه و اساس تصویرگری در دهه 70 و دهه‌های بعد از آن بوده و مرهون تلاش هنرمندان آن دوره است.

علی خدایی نویسنده و تصویرساز، فعالیت حرفه‌ای خود را در اواخر دهه شصت آغاز کرد و در دهه 70 به اوج فعالیت خود رسید. برخی از تصاویر کتاب‌های درسی دهه 70 و همچنین کتاب‌های داستانی کودک و نوجوان با تصاویر و داستان‌های او در ذهن ما نقش بسته است. تنوع رنگ‌های ملیح و خالص از نقاط مثبت کارهای او به شمار می‌رود. فرم‌های به کار برده‌شده در آثار و نوع شخصیت‌پردازی‌ها ادامه تصویرسازی سال‌های شصت بوده‌است. نوع رنگ‌گذاری و تنوع رنگی در اغلب آثار تصویری خدایی از سال‌های ابتدایی شروع کار، تا امروز بر همان سبک وسیاق مانده‌است؛ با اینکه آثار جدیدی از او دیده‌ایم اما برخی ویژگی‌ها، هویت تثبیت شده آثار اوست.

پوشاک اسلامی / LiL Umah

تا به حال چقدر به لباس هایی که می پوشیم توجه کرده ایم؟ نه به این که حالا چی بپوشم و نه این که چطور ست کنم؟! در واقع این ها همان سؤالات معمولی هستند که ما به هنگام حضور در هر نوع جمعی از خود می پرسیم تا بهتر دیده شویم؛ اما تا به حال اتفاق افتاده که به لباس هایمان به چشم یک عنصر تبلیغاتی نگاه کنیم؟
نحوه لباس پوشیدن ما نشان دهنده وجوهی از شخصیت ماست که بسته به محل استفاده از آن می تواند بیانگر موقعیت اجتماعی یا شغل ما و بسیاری چیزهای دیگر نیز باشد. در واقع لباس های بی زبان ما خیلی درباره ما حرف می زنند، پس چه بهتر که ما خودمان لباس هایمان را دست آموز کنیم تا همان چیزی را بگویند که ما می خواهیم.
سایت Lilumah هم با بهره گیری از زبان لباس ها، سعی در تبلیغ و آشنایی مردم و به خصوص کودکان غربی با دین اسلام کرده است. این سایت انگلیسی زبان، تمرکزش را بر روی پوشاک کودکان گذاشته و با طراحی خوش رنگ و لعاب لباس ها سعی در جذب آنان کرده است، زیرا در فضای غرب، شاید مسلمان بودن برای کودکان راحت و قابل فهم نباشد؛ چون در آن سر دنیا مثل این جا، مسلمانی راحت نیست و مسلمانان در آن جا می کوشند تا از طرق گوناگون خود را معرفی نمایند و دین شان را نیز هر چه بهتر تبلیغ کنند.

تصویربازی / مریم سادات منصوری

شاید سخت باشد درباره تصویرسازی‌های مریم سادات منصوری متنی نوشت. حس شیرین تصویر‌سازی‌های او از جنس بازی‌های کودکیمان  است. زمانی که بریده‌های روزنامه و مجلات بزرگترهایمان را کنار هم قرار می‌دادیم و بازی می‌کردیم حتی برایشان داستان می‌ساختیم.

زاویه دیدهای متفاوت و تنوع تکنیک در آثار او مفاهیمی را ایجاد می کند که فراتر از تصویرسازی برای کودکان است و می‌تواند همه سنین را وارد بازی کند. مریم سادات منصوری فارق التحصیل رشته نقاشی از دانشگاه الزهرا است. او برای نشریات و مجلات مربوط به کودک و نوجوان تصویرسازی می کند و در زمینه طراحی جلد و لوگو نیز فعالیت‌دارد. 

اسباب بازی‌های ایرانی وهدفمند / چوبین

انتخاب و خرید اسباب‌بازی‌ها برای والدین دغدغه مند کار سختی است. بسیاری از اسباب‌بازی‌ها در وهله‌ی اول نیت سازندگان خود را مشخص نمی‌کنند و نمی‌توان فهمید که روی کودک چه تأثیری خواهند گذاشت. شرکت سرگرمی‌های رشد آفرین چوبین با اعتقاد به تأثیر شگرف بازی‌های دوران کودکی در شخصیت و توانمندی‌های افراد، تمرکز خود را بر طراحی، ساخت و ارائه بازی‌هایی قرار داده است که می‌تواند دانش، مهارت و ویژگی‌های شخصیتی کودکان را رشد دهد.  
به نظر می‌آید این شرکت با توجه به اهداف ذکرشده در وب‌سایتشان، برای دوری از تأثیرات مخرب پلاستیک در طولانی‌مدت و لزوم ارتباط کودکان با مواد طبیعی، استفاده‌ی حداکثری از متریال چوب را برای محصولات خود برگزیده است و سعی می‌کند با قیمتی قابل‌رقابت با محصولات غیرچوبی، زمینه را برای بهره‌مندی کودکان بیشتری از این محصولات فراهم کند.
محصولاتی مانند تاتی رو که اهمیت سلامت کودک را مدنظر گرفته است و یا آجرک نمونه‌هایی هستند که نشان‌دهنده‌ی دقت نظر طراحان این مجموعه است. البته با توجه به قیمت این محصولات، اهمیت بسته بندی خوب و جذاب آن دوچندان می شود که طراحان این مجموعه باید دقت بیشتری در این مورد لحاظ کنند. همین طور در مورد استفاده از رنگ و طرح در محصولات  ضعفهایی دیده می شود و هنوز فضای زیادی برای رشد وجود دارد. می توان انتظار داشت در آینده محصولات متنوع تر و جذاب تری از این مجموعه را مشاهده کنیم.

مجموعه لوازم التحریر شکرستان

به تازگی قسمت کوچکی از بازار مصرف لوازم التحریر  را محصولاتی با فرهنگ ایرانی و اسلامی پوشش داده است. لوازم‌التحریر شکرستان دو سالی است وارد بازار رقابت شده است.
این محصولات با بهره گرفتن از کاراکترهای جذاب کارتون شکرستان و کیفیت خوب مواد اولیه‌ی استفاده‌شده، مورد استقبال مصرف‌کنندگان قرار گرفته است. شخصیت های آشنای اهالی شکرستان بر روی جلد دفاتر و لوازم دیگر، جذاب و همراه با طنز موجود در انیمیشن است. در حال حاضر تعداد تولیدات لوازم‌التحریر این مجموعه محدود است اما این پتانسیل وجود دارد تا علاوه بر محصولات موجود، طیف گسترده و جدیدتر از لوازم موردنیاز کودکان و نوجوانان را در بر گیرد، نکته‌ی دیگر آنکه قیمت این محصولات می‌تواند مناسب‌تر در نظر گرفته شود تا طیف وسیع‌تری از مصرف‌کنندگان بتوانند از آن‌ها استفاده کنند و به دلیل قیمت، مجبور به خرید دفاتری با تصاویر غیر ایرانی نشوند.
 در این میان تأثیرات فرهنگی این محصولات چندان مشخص نیست . قطعاً استفاده از محصولات شکرستان، بهتر از خرید محصولاتی با تصاویر باب اسفنجی، مرد عنکبوتی و باربی است ولی آیا فرهنگی که شکرستان و کاراکترهای آن در ذهن کودکان می‌سازند، فرهنگی اسلامی ایرانی است؟ آیا قهرمان مشخصی که بتواند الگویی راستین برای کودکان باشد میان این کاراکترها وجود دارد؟ رفتارهای اشتباه و به‌دوراز فرهنگ اسلامی که در بیشتر کاراکترهای این مجموعه باحالتی از تمسخر نمایش داده‌شده است، می‌تواند الگوی رفتاری برای دانش آموزان باشد و یا آن‌ها را از انجام رفتارهای غلط بازدارد، درحالی‌که همین شخصیت‌ها به‌عنوان قهرمان بر روی محصولات نقش بسته است؟ شکرستان به‌عنوان قدم‌های اول می‌تواند خوب و حتی موفق ارزیابی شود ولی  برای ادامه‌ی مسیر تولید لوازم التحریر بومی به نظر می‌آید لازم است قدم‌های بعدی با دقت بیشتری برداشته شود.