زباله ها و خلاقیت

اطراف ما پر از اشیایی است که در نگاه اول زباله به نظر می‌آیند ولی شاید واقعاً این‌طور نباشد!
اشیایی که به‌طور روزمره بیرون ریخته می‌شود، می‌توانند تبدیل به محصولاتی جدید و زیبا شوند. این کار تنها نیاز به کمی ذوق، سلیقه و خلاقیت دارد. اگر نگاهی دقیق‌تر به اطرافتان بیندازید خواهید دید که بسیاری از چیزهایی که خریداری می‌شوند قابلیت ساخته‌شدن به دست خودتان و با کمترین هزینه رادارند. تنها کافی است کمی در اینکه چه چیزی را دور می‌ریزید دقت کنید.
مثلاً می‌توان به‌راحتی با چسباندن پارچه‌های اضافی و یا کاغذهای رنگی به  یک یا چند کارتون بزرگ از آن‌ها به‌عنوان جعبه‌هایی برای نظم دادن اتاق خود و یا کودکان استفاده کرد و یا بارنگ کردن ظروف پلاستیکی و شیشه‌ای مواد غذایی، آن‌ها را تبدیل به‌جا شمعی کنید و بسیاری نمونه‌های دیگر که با خلاقیت هر کس می‌تواند ساخته شود.
زمانی که صحبت از بازیافت به میان می‌آید، اغلب مردم غرفه‌های بازیافت یا مخازن تفکیک زباله را به یاد می‌آورند. اگرچه این فرایند درصورتی‌که به تفکیک نهایی در کارخانه‌های بازیافت و تبدیل زباله‌ها به مواد خام اولیه برای تولید دوباره‌ی محصول منجر شود، حائز اهمیت است، ولی قدمی سازنده‌تر نیز پیش‌ازاین مرحله وجود دارد.
بازیافت خانگی سال‌هاست، در کشورهای مختلف جهان موردتوجه قرارگرفته است. از نکاتی مانند مصرف کمتر مواد غیرقابل بازیافت و اصلاح الگوی مصرف در این عرصه که بگذریم، با مقوله‌ای به نام بازیافت خانگی، می‌توان، از ورود مواد به چرخه‌ی بازیافت صنعتی جلوگیری کرد.
برای پی بردن به اهمیت بازیافت بخصوص بازیافت خانگی چند نکته قابل‌ذکر است. با یک جستجوی ساده می‌توان به هزاران نکته دست‌یافت که اهمیت این موضوع را نشان می‌دهد.به‌عنوان مثال بازیـافت هر تـن کاغذ باطله، ماهانه از تخریب ۹۰ هـزار هکتار جنگل، مصرف ۱۲میلیون لیتر آب و ۱۲۰ هزار کیلووات برق می‌کاهد.کیسه‌های نایلونی برای سالیان متمادی (حتی بیش از 500 سال) در خاک باقی‌مانده و تجزیه نمی‌شوند. همچنین کیسه‌های نایلونی سالانه باعث خفگی و مرگ هزاران موجود دریایی بخصوص لاک‌پشتان دریایی می‌شوند. دیگر فایده بازیافت نیاز به فضای کمتر برای دفن زباله‌هاست. متأسفانه هنوز تعداد کارخانه‌های بازیافت نه‌تنها در ایران در اکثر نقاط جهان بسیار کم است و علاوه بر پسماندهای تر، حجم زیادی از زباله‌های خشک نیز در مناطق مختلف دفن می‌شوند. آمارهای تکان‌دهنده نشان می‌دهند به ‌زودی از انباشت زباله‌ها، قاره‌ای جدید در اقیانوس ایجاد خواهد شد.
بازیافت خانگی به  بازگرداندن زباله‌ به چرخه‌ی استفاده،  پیش  از خروج  از محیط خانه، گفته می‌شود. که در دودسته‌ی بازیافت مواد خشک و مواد تر مجزا می‌شود. برای بازیافت مواد خشک به مقدماتی نیاز است که به‌صورت خلاصه بیان‌شده است:
اولین قدم دانستن اهمیت این موضوع و ایجاد دغدغه‌ی درونی است تا انگیزه‌ای برای فعالیت در این زمینه فراهم شود. این دغدغه باید دائماً به انسان یادآوری شود تا از انجام این فعالیت‌ها خسته و بی‌انگیزه نشود و آن را برای مدت طولانی ادامه دهد تا به یک عادت در خانواده تبدیل گردد. در دومین قدم ابتدا باید  ضایعات خشکی که در طول یک ماه دور ریخته می‌شود جمع‌آوری شود. (به‌طورمعمول موادی که در یک خانه تبدیل به زباله می‌شوند، با توجه به عادت افراد خانواده در طول ماه‌ها مشابه هستند.) پس از جمع‌آوری مواد، تمامی آن‌ها  بخصوص ظروف و بسته‌بندی‌هایی که با مواد غذایی و یا شیمیایی در ارتباط بودند، باید شسته و ضدعفونی شوند. با بهره گرفتن از خلاقیت و به کمک انواع اتصالات و چسب‌ها و اضافه کردن رنگ می‌توان  محصولات کاربردی و تزیینی  مختلفی خلق کرد. مثلاً با کمک دگمه‌های لباس‌های کهنه و مهره‌های رنگی که از وسایل تزیینی و یا زیورآلات قدیمی باقی‌مانده‌اند،  می‌توان ظروف و اشیای ساخته‌شده با مواد بازیافتی را تزیین کرد. در ابتدای کار ممکن است کمی سخت به نظر برسد ولی باپشتکار و کمک از تصاویر متنوعی که وجود دارد می‌توان به‌مرور به دست‌ساخته‌هایی خاص دست‌یافت. با این مواد می‌توان سرگرمی‌های بسیاری برای کودکان فراهم کرد.  خلاقیت هر فرد می‌تواند منجر به تولید میلیون‌ها محصول از موادی شود که در ظاهر زباله و جزء ضایعات بودند. این کار نه‌تنها به کاهش زباله منجر می‌شود، بلکه باعث کاهش خرید بسیاری از محصولات تزیینی و سرگرمی نیز شده و به اقتصاد خانواده کمکی هرچند کوچک می‌کند. علاوه بر این خلاقیت و نوآوری را در مخاطبان به‌خصوص کودکان تقویت می‌کند.

میناکاری در زیورآلات/غزاله ناصری

در فضای هنری این روزها کمتر می‌توان هنرمندی را یافت که عرق ملی خود را در آثار هنری‌اش بروز دهد و البته بروز این حس در کار هنری احتیاج به ظرافت و قوه ی هنرمندی  دارد تا دچار شعارزدگی و پرگویی نشود. غیر از اینکه  هنرمندان چقدر بتوانند این نکته را در کارهایشان نشان دهد، تلاش در این مسیر هم ارزشمند است.
غزاله ناصری فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی ارشد رشته ی صتایع دستی از دانشگاه هنر، از آن جمله هنرمندان جوانی است که در کنار اهمیت دادن به مهارت و بالا بردن سطح کیفی کارهایش، به مباحث تحقیقاتی نیز توجه نشان داده است. آثار او برگرفته از داستان‌های شفاهی ایرانی است. داستان‌هایی که با زندگی مردم آمیخته بوده و جزء مهم و لاینفک فرهنگ بومی مردم ایران‌زمین به شمار می‌آید. تکنیک آثار او میناکاری گرم روی فلزاست. این تکنیک ازجمله تکنیک‌های قدیمی و اصیل ایرانی است که بخصوص در حوزه‌ی زیورآلات رو به فراموشی رفته بود. امروزه تعداد کسانی که این تکنیک را با تنوع رنگی بالا به‌صورت حرفه‌ای انجام می‌دهند در ایران انگشت‌شمارند. این هنرمند سعی دارد با استفاده‌ی گسترده و حرفه‌ای از این تکنیک آن را زنده نگه‌داشته و به‌روزرسانی کند و با پیشرفت‌های فنی و تغییر سلایق مخاطبان نیز هماهنگی ایجاد کند. آثار این هنرمند  در خارج از ایران نیز با استقبال مخاطبان غیر ایرانی مواجه شده و تا امروز دو نمایشگاه انفرادی و گروهی برگزار کرده است.

عجیب های با شخصیت/ ثنا حبیبی راد

اگر تا دیروز عروسک ها صرفا وسایلی برای بازی کودکان بودند و یا بعدها به یک وسیله تزئینی در خانه ها تبدیل شدند، به جرأت می توان گفت که امروزه به یک تکنیک هنری خلاقانه بدل گشته اند، تکنیکی که ثنا  حبیبی راد برای نمایش متفاوت شخصیت تصویرسازی هایش به کاربسته است.

دیدن کاراکترهای عجیب و غریب، تغییر یافته و فرا واقعی در تصویرسازی ها چندان اتفاق جدید و دور از ذهنی نیست، اما وقتی یک تصویر گر به این شخصیت ها اجازه می دهد که لباس های پارچه ای بر تن کنند و پا به دنیای واقعیت بگذارند، ماجرا جور دیگری است.

تقریبا می توان مطمئن بود که هر مخاطبی در نخستین ملاقات با این عروسک های کج و معوج ودوست داشتنی به جذابیت و جسارتی که در ساخت آنها به کار رفته است اذعان خواهد داشت. 

ساخت این عروسک ها بسیار ساده و بدون تکلف صورت گرفته است. با این وجود کاراکترهای متفاوت آنها به راحتی قابل درک است.

استفاده از پارچه های رنگارنگ نخی ، دوخت راحت و نمایش چهره عروسک ها با رسم خطوط ساده و یا دوخت چند دکمه توانسته است ضمن جذابیت برای بزرگسالان، نگاه و تخیل کودک را نیز بسط داده و آن را محدود نکند.

تصویر بازی چوگان در آثار هنری

بازی چوگان که از سرگرمی های شادی آفرین در میان ایرانیان بوده و هست، سابقۀ تاریخی کهنی دارد. توصیفات فردوسی از چوگان بازی پادشاهان باستانی در شاهنامه، خود شاهدی بر این موضوع است. این بازی به ویژه در مراسم نوروزی و جشنهای ملی جایگاه ویژه ای داشته است. خاطرات شیرین این بازی که به عنوان یکی از ورزش های باستانی یادآور رسوم پهلوانی و جوانمردیست، در آثار هنری ایرانیان به صورت نقش و نگار دیده می شود. در آثاری از قبیل نگارگری ها، ظروف قلم زنی و میناکاری، زیورآلات، پارچه های قلم کار، نقاشی های قهوه خانه ای و ... می توان ردپای این بازی را در پیوند میان هنر، ورزش و ادبیات، در فرهنگ ایرانی مشاهده کرد. 
بخشی از این تصاویر برگرفته از نشریه ی اجلاس بین المللی میراث فرهنگی ناملموس است که با موضوع چوگان در مهرماه سال 93در اصفهان برگزار شد.

کیف‌های دست دوز / فاطمه کارگری

 پارچه های رنگی با جنس های متفاوت مواد خامی هستند که با ذوق و سلیقه هنرمندانه و بکارگیری مبانی رنگ، فرم و ترکیب بندی به کیف های دل خواهی تبدیل می شوند. از ویژگی هایی که فاطمه کارگری در طراحی کیف ها در نظر می گیرد سبکی، راحتی و همچنین ابعاد متفاوت آنها است. ترکیب بندی  پارچه ها از نظر رنگ و طرح بسیار خوب در کنار هم قرار گرفته اند.

این گونه هنرمندان با تولید وسایل شخصی و کاربردی، حضور صنایع دستی را در زندگی ما بیشتر می کنند .

فاطمه کارگری متولد 1361 است. مدرک کارشناسی رشته نقاشی را از دانشکده هنر و معماری و کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه سوره گرفته و  در حال حاضر مشغول به تولید کیف‌های دست‌دوز طراحانه است.