نشریه خط

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

پیش ‌نهاد ویژه

توسط زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷

در آستانۀ جام‌جهانی فوتبال ۲۰۱۸، خانه طراحان انقلاب اسلامی با راه اندازی کمپین «با هم قهرمانیم» مجموعه پوسترهایی را با همین عنوان و با شعار «یک ملت، یک ضربان» طراحی و اجرا نموده و در سطح شهر به اکران در آورده است. هدف از راه اندازی این کمپین حمایت از تیم ملی فوتبال ایران و تأکید بر وحدت و انسجام ملی به عنوان یک عنصر پیشبرندۀ مهم است، که حاصل آن پیشرفت و پیروزی ایران و ایرانی در تمامی عرصه‌های ورزشی و غیر ورزشی می‌باشد. گفتنی است این روزها تعدادی از این آثار بر فراز بزرگ‌ترین دیوارنگارۀ کشور در میدان حضرت ولی‌عصر‌(عج) نیز به نمایش درآمده‌اند، تا بیش از پیش حال و هوای فوتبال را با چاشنی وحدت و همدلی همراه سازند. 

محمدرضا دوست محمدی، محمد شکیبا، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و محمد تقی‌پور از جمله طراحان و عوامل ساخت پوسترهای «با هم قهرمانیم» می‌باشند.

مینا مختارزاده ؛ ۲ مرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۰ خرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷
زهره حاضری ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷

۳۶ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «صنایع دستی» ثبت شده است

ورشو سازی / استان لرستان

تاریخ نشر : چهارشنبه / ۲۵ آذر ۱۳۹۴

نام هنر ورشو سازی احتمالاً به گوش بسیاری از هم‌وطنانمان ناآشنا باشد و کمی باعث تعجب، از اشتراک نام این هنر بانام پایتخت لهستان. البته این نام مشترک تصادفی نبوده است. ورشو فلزی است سفیدرنگ و نقره مانند که آلیاژ آن ۲۰ درصد نیکل، ۳۵ درصد روی و ۴۵ درصد مس است، به‌خوبی ذوب و به‌آسانی قالب‌گیری می‌شود. این فلز به‌صورت ورق از کشورهای آلمان و لهستان به ایران وارد می‌شد و به علت جلا و درخشندگی زیاد و مقاومت طولانی در مقابل پوسیدگی به «ژرمن سیلور» مشهور شده بود. هنرمندان و استادکاران بروجردی با شکل دادن و قلم‌زنی روی این فلز، آن را تبدیل به ظروفی زیبا و کاربردی می‌کردند. بستر اصلی هنر قلم‌زنی در بروجرد بر روی ظروف ورشو است. قلم‌زنی روی این فلز سختی دوچندان نسبت به فلزات دیگر مانند مس و نقره دارد و این نکته قدر و منزلت دست‌ساخته‌های این استادکاران را فزونی می‌بخشد. به هنرمندان ورشو ساز، دوات گر نیز اطلاق می‌شده زیرا اولین وسیله‌ای که با این فلز می‌ساختند، دوات و بدنه جوهر خشک‌کن بود.
درباره تاریخچه هنر _ صنعت ورشوسازی در ایران، نظرهای گوناگونی وجود دارد ولی آنچه مسلم است شکوفایی این هنر در دوره قاجار و در زمان امیرکبیر بوده است و  بخش وسیعی از بازار قدیمی این شهر را تا دوران معاصر، به خود اختصاص می‌داده است. گستردگی این هنر به حدی بوده است که نام شهر بروجرد و ورشو باهم آمیخته‌شده است.هنرمندان بروجردی با استفاده از فن چکش‌کاری و خم‌کاری که با دستگاه‌های ساده و نیروی بازوی هنرمند میسر بود، آثاری فلزی از ورق‌های ورشو خلق می‌کردند و ظروف بسیاری نظیر سینی، دیس، بشقاب، قاشق و چنگال، سماور زغالی، قوری، زیر سماوری، چای دان، قندان، استکان، گلاب‌پاش، آفتابه‌لگن، سرمه‌دان و وسایلی که معمولاً در جهیزیه دختران یافت می‌شد، می‌ساختند. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در از رونق افتادن این هنر، عدم تولید فلز ورشو در دنیاست که با بررسی و توجه مسئولین و سرمایه‌گذاری روی این هنر به‌عنوان مهم‌ترین هنر این شهر، این مسئله را نیز قابل‌حل می‌کند.

۰ نظر موافقین ۴ مخالفین ۰ ۲۵ آذر ۹۴ ، ۰۱:۳۰
مینا مختارزاده

قاب توسل / هیئت هنر

تاریخ نشر : چهارشنبه / ۴ آذر ۱۳۹۴

درگذشته‌های نه‌چندان دور، در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر، محلی تعبیه می‌شد که در آن مخزن آب و چند کاسه کوچک فلزی قرار داشت تا رهگذران تشنه‌لب، آبی بنوشند و نفسی تازه کنند. دیوارهای این فضا با تصاویری از شمایل امام حسین، نقاشی‌های مذهبی، تذهیب و آرایه‌های ایرانی و اسلامی پرشده بود. معمولاً نیز مانند ضریح ائمه پنجره فولادی داشت. برای تأمین روشنایی این محل در شب، اهالی محل یا وقف کننده‌ی آن شمع یا فانوس‌هایی در آن قرار می‌دادند. در این فضای معنوی که مردم به نشانه‌ی سقای دشت کربلا، سقاخانه‌اش نامیدند، هرکسی نذرونیازی داشت، شمعی روشن می‌کرد و گاهی هم پارچه سبز یا قفلی به پنجره‌های سقاخانه وصل می‌کردند تا حاجت‌روا شوند. در این فضا که عامل ایجادکننده‌ی آن نذر یا وقف بود، توسل مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کرد.
چند سالی است که در هیئت محبین اهل‌بیت هنر، فضایی با الهام از مفهوم سقاخانه طراحی و ساخته می‌شود که هرسال با متریال و طرحی متفاوت عرضه‌شده است. با توجه به اهمیت اسم یک اثر هنری و تأثیرات آن بر مخاطب، امسال، طراحان این اثر، نام قاب توسل را به‌جای سقاخانه برای آن برگزیدند ولی معنا همان است با ارائه نامی جدید بدون وجود پیش‌فرض‌ها و ذهنیت‌های موجود در مورد سقاخانه. آن‌طور که به نظر می‌آید، دقیقاً تداعی فضای سقاخانه موردنظر نبوده و اهمیت مفهوم برای طراحان قاب، بیش از ظاهر آن است، گویی این‌که المان‌های استفاده‌شده نیز از این فضا دور نبوده و با وجود تغییر اسم سعی شده همان فضا به شیوه‌ای نو ارائه شود. یکی از طراحان این اثر در توضیح اسم قاب می‌افزایند:" سقاخانه در دو سال گذشته هم با توجه به اشاره‌ای که به حرم‌ها و بالأخص حرم امام رضا داشت، به‌نوعی تأکید بیشتر بر همین مفهوم توسل بود؛ و البته برای ما این قاب، همواره تداعی‌کننده‌ی حرم امام رضا را با خود داشت."
او در توضیح ایده‌ی امسال برای این قاب می‌گوید:" مفهوم کلی که ما دنبالش بودیم این بود که آدمی هرچه به منبع حقیقی نور نزدیک‌تر شود، از آن بیشتر بهره می‌گیرد و وجودش باارزش‌تر می‌شود، ولی قطعاً هیچ‌وقت عین آن نور نمی‌شود ولی می‌تواند بسیار بسیار نزدیک شود. آدم‌ها از نقطه‌ای که هستند و می‌خواهند به سمت نور (حقیقت) حرکت کنند، مسیری را طی می‌کنند، این مسیر همان چیزی است که در لایه‌های مختلف کاردیده می‌شود. از کاشی‌های خالی و بدون نقش بیرون حرکت به سمت نقش پذیرفتن و رنگ گرفتن در مرکز. مرکز کار هم ۴ تا ترنج برنجی هست که دقیقاً همان ترنج‌های ضریح امام رضا است."
اثری که دو سال پیش برای اولین با برای این مفهوم اجرا شد، قابی شبیه به ایوان طلا بود که به گفته‌ی طراحان با همین مفهوم ارزش پیدا کردن وجود انسان با نزدیکی نور طراحی شد. نوری که در این قاب وجود مظهر امام و یارانشان بود. طراحان اثر، قاب سال گذشته نیز مفهوم نزدیکی به نور با شکسته شدن انسان در خود و جدا شدن از منیت های وجودش را با بهره گرفتن از آینه‌کاری‌های حرم امام رضا به نمایش گذاشتند. شاید نکته مهم در این سه اثر، اجرای خوب و انتخاب هوشمندانه‌ی متریال، بوده باشد که باعث شده جدای از میزان موفقیت در انتقال مفهوم موردنظر طراحان، در ارتباط گرفتن با بیننده‌ی اثر موفق باشد.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۰۴ آذر ۹۴ ، ۱۱:۰۴
مینا مختارزاده

تولید محصولاتی اختصاصی برای هیئت

تاریخ نشر : شنبه / ۲۳ آبان ۱۳۹۴

با آمدن محرم آهنگ زندگی تغییر می‌کند. همه در تب و تاب آماده شدن برای عزاداری و برپایی مجالس روضه هستند. در این میان هنرمندان نیز به این جمع بزرگ می‌پیوندند و به نحوی دیگر ارادت خود را نشان می‌دهند.
هرساله در هیئت دانشجویان و دانش‌آموختگان هنر، قسمت فروش آثار هنری، در کنار بخش‌های متفاوت دیگر توجه عزاداران را به خود جلب می‌کند. هنرمندان در یک بازه‌ی زمانی کوتاه و با یک حرکت جهادی تعداد زیادی محصول در شاخه‌های مختلف تهیه می‌کنند. این آثار که تعدادی برای آراستن فضا و تعدادی هم برای فروش و کمک به مخارج هیئت تهیه می‌شوند، معمولاً از کیفیت خوب و طراحی دقیق دانشجویان و فارغ‌التحصیلان هنر بهره برده‌اند. اغلب آثاری که برای فضاسازی استفاده می‌شود نیز درنهایت به فروش می‌رسد و خریداران با این نگاه که این آثار در خیمه‌ی عزای امام حسین علیه‌السلام استفاده‌شده با حس و حالی دیگر به آن‌ها می‌نگرند. در این دهه و پیش از آن می‌توان جمعی هنرمند را دید که به‌دوراز منیّت ها و با اخلاص در کنار هم کار می‌کنند. این محصولات در شاخه‌های تخصصی سفال، چرم، پارچه، فلز و جواهرات و دیگر شاخه‌های هنری در طول 40 روز پیش از ده محرم، طراحی و ساخته می‌شوند. تولید لباس و کتیبه‌هایی خاص هیئت هنر در راستای ایجاد هویت بصری توانسته توجه بسیاری را به خود جلب کند.
بسیاری از این آثار نگاهی اصلاحی به سبک زندگی دارند. که البته رسیدن به این هدف نیاز به بررسی و دقت بیشتری دارد و با نگاهی طولانی مدت محقق می‌شود. آثاری که در محرم امسال برای کودکان طراحی و تولید شد باهدف آشنایی کودکان با فرهنگ عاشورا، در غالبی جذاب و توأمان با بازی ارائه گردید. در فضای فعلی جامعه که اغلب محصولات مربوط به کودکان کپی‌برداری از فرهنگ غرب است نیاز به این محصولات بیشتر حس می‌شود و باید در طراحی این آثار، در کنار اهداف محتوایی مورد نظر، جذابیت‌های بیشتری اعمال شود تا با استقبال مخاطبان نیز روبه‌رو گردد.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۳ آبان ۹۴ ، ۱۱:۳۱
مینا مختارزاده

فلز در دستان هنرمند / سلام

تاریخ نشر : يكشنبه / ۲۶ مهر ۱۳۹۴

زمانی که فلز سخت و بی‌روح در دستان هنرمند ایرانی قرار می‌گیرد، انگار روح در آن دمیده می‌شود و به سخن درمی‌آید.
گروه آفرینش‌های هنری سلام با مجموعه‌ای به نام حدید، هنر دست استادکاران اصفهانی را عرضه کرده است. محصولاتی با نمادهای عاشورایی که با شیوه‌ای نو به مجسمه‌هایی تبدیل‌شده‌اند که می‌توانند جزئی از زندگی مردم شوند و گامی باشد در جهت زنده ماندن این نمادها که در سال‌های اخیر روبه فراموشی می‌روند. این مجموعه در میان دیگر محصولات سلام، به لحاظ انتخاب مواد و تکنیک به‌کاربرده شده متمایز است.
 هنرمندان این مجموعه با استفاده از طرح پرندگان، کلاه‌خود و قسمتی از علم‌های عاشورایی گویی می‌خواستند این مجموعه را مختص هنر عاشورا کنند. فرم طوق که از دیرباز در مراسم و دسته‌های عزاداری محرم به‌تنهایی و با به عنوان تیغه‌ی میانی و بلندتر از همه در علامت-علم-عزاداری استفاده می‌شده، شکلی شبیه به درخت سرو دارد. سرو در گنجینه‌ی ادبیات فارسی بیانگر راست‌قامتی و رشادت است. بر همین اساس طوق را نمادی از حضرت اباعبدالله(علیه السلام) می‌دانند.
تکمیل‌کننده‌ی این آثار فلزی، پایه هایی از جنس چوب گردو است که با تکنیک سوخت چوب روی آن حکاکی شده است. نکته‌ی دیگر این مجموعه طراحی بسته‌بندی آن است که هرچند، طراحی خلاقانه و نویی دارد ولی با توجه به قیمت بالای محصولات می‌توانست، طراحی بهتر و جذاب‌تری داشته باشد.

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۶ مهر ۹۴ ، ۱۰:۲۸
مینا مختارزاده

خانه چوبی / عباس افتخاری

تاریخ نشر : يكشنبه / ۲۹ شهریور ۱۳۹۴

گاه مرز طراحی صنعتی و معماری از مو هم باریک‌تر می‌شود. دکتر عباس افتخاری نمونه بارز یکی از طراحان موفق صنعتی است که به عرصه معماری نیز ورود پیدا کرده است. 

خانه چوبی دکتر افتخاری تلفیقی از سبک‌‌های کلاسیک غربی با معماری ایرانی است و از شاخصه‌های مهم آن به‌ کارگیری صنایع دستی ایرانی به ویژه در ساختار پنجره های چوبی و اورسی است که با شیشه های رنگی و نقوش اسلیمی تزئین یافته است. در این بنا سعی شده تا حد امکان از تکنولوژی های ماشینی در ساخت قطعات و محصولات استفاده نشود. بنابرین به غیر از لوازم برقی متداول، سایر عناصر و محصولات داخلی و بیرونی خانه به صورت سنتی و هنری ساخته شده‌اند. این دست ساز بودن به ویژه در لوستر چلچراغ میانی خانه به خوبی قابل مشاهده است. 

اسکلت اصلی خانه از جنس فولاد است و تمامی سازه بنا به وسیله اتصال قطعات چوبی با کمک پیچ و مهره بنا شده، به‌طوری‌که امکان جداسازی قطعات و جابه جایی خانه به محلی دیگر نیز وجود دارد. از انواع چوب هم‌چون چوب توت و شمشاد در ساخت قطعات مختلف خانه استفاده شده، اما مهم ترین چوب مورد استفاده کاج روسی است. 

مهم ترین جنبه استفاده از تفکر طراحی صنعتی در ساخت این بنا، پیش بینی، انتخاب و جای‌گیری عناصر هنری و غیر متداول با عناصر مدرن و تکنولوژیک عصر حاضر به حساب می‌آید. 

۱ نظر موافقین ۲ مخالفین ۰ ۲۹ شهریور ۹۴ ، ۱۱:۰۵
زهرا اردکانی

کاردستی های مذهبی / ویژه ماه مبارک رمضان

تاریخ نشر : پنجشنبه / ۱۱ تیر ۱۳۹۴

همه ما تقریبا تصویر  مشابهی از جشن سال نو مسیحیان در ذهن داریم. بابانوئل قرمز، درخت کاج تزئین شده و... اما زمانی که از جشن‌های مشترک مسلمان، همچون عید فطر یا مبعث سوال می‌شود چه تصویری در ذهن ما شکل می‌گیرد؟ 

کاردستی‌ها، نقاشی‌ها و حتی تزئینات داخلی، از جمله عواملی هستند که می‌توانند به شکل گیری این تصویرسازی ذهنی کمک کنند، تا کودکان همچنان که سرگرم ساخت یک کاردستی مذهبی‌اند، ناخودآگاه به مفهوم نهادینه شده در آن نیز توجه نمایند. انتقال مفاهیم دینی به کمک بازی و سرگرمی، از مهمترین و اثرگذار ترین روش ها برای آشنایی بهتر بچه ها با ماهیت دین است؛ زیرا می‌توان دین را به زبانی کودکانه و تمثیل‌وار برای آنان به تصویر کشید. این شیوه آموزشی- تربیتی در کشورهای عرب زبان بیشتر به چشم می‌آید و ما نیز می‌توانیم در خانه یا مهدهای کودک ساخت کاردستی‌های مذهبی و هدف‌مند را جایگزین کارهای مشابه غیر دینی نمایند، تا کودکان با خاطره و حسی خوشایند دین خدا را بشناسند و به آن گرایش یابند.

ماه رمضان فرصت خوبی است برای شروع این کار، تا بچه‌ها و به خصوص سحر اولی‌ها خاطره دل‌انگیز و متفاوتی از رمضان امسال را در ذهن و قلب خود ثبت نمایند. ماهی که می‌توان حُسن ختامش را به عنوان جشنواره‌ای از کاردستی‌های مذهبی کودکان تدارک دید، به همراه کارت‌های دست ساز، ویژه تبریک عید سعید فطر، عیدی متفاوت‌تر و خاطره انگیز‌تر از هر سال.

۳ نظر موافقین ۲ مخالفین ۰ ۱۱ تیر ۹۴ ، ۱۲:۰۰
زهرا اردکانی

میناکاری در زیورآلات/غزاله ناصری

تاریخ نشر : سه شنبه / ۵ اسفند ۱۳۹۳

در فضای هنری این روزها کمتر می‌توان هنرمندی را یافت که عرق ملی خود را در آثار هنری‌اش بروز دهد و البته بروز این حس در کار هنری احتیاج به ظرافت و قوه ی هنرمندی  دارد تا دچار شعارزدگی و پرگویی نشود. غیر از اینکه  هنرمندان چقدر بتوانند این نکته را در کارهایشان نشان دهد، تلاش در این مسیر هم ارزشمند است.
غزاله ناصری فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی ارشد رشته ی صتایع دستی از دانشگاه هنر، از آن جمله هنرمندان جوانی است که در کنار اهمیت دادن به مهارت و بالا بردن سطح کیفی کارهایش، به مباحث تحقیقاتی نیز توجه نشان داده است. آثار او برگرفته از داستان‌های شفاهی ایرانی است. داستان‌هایی که با زندگی مردم آمیخته بوده و جزء مهم و لاینفک فرهنگ بومی مردم ایران‌زمین به شمار می‌آید. تکنیک آثار او میناکاری گرم روی فلزاست. این تکنیک ازجمله تکنیک‌های قدیمی و اصیل ایرانی است که بخصوص در حوزه‌ی زیورآلات رو به فراموشی رفته بود. امروزه تعداد کسانی که این تکنیک را با تنوع رنگی بالا به‌صورت حرفه‌ای انجام می‌دهند در ایران انگشت‌شمارند. این هنرمند سعی دارد با استفاده‌ی گسترده و حرفه‌ای از این تکنیک آن را زنده نگه‌داشته و به‌روزرسانی کند و با پیشرفت‌های فنی و تغییر سلایق مخاطبان نیز هماهنگی ایجاد کند. آثار این هنرمند  در خارج از ایران نیز با استقبال مخاطبان غیر ایرانی مواجه شده و تا امروز دو نمایشگاه انفرادی و گروهی برگزار کرده است.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۰۵ اسفند ۹۳ ، ۱۰:۴۰
مینا مختارزاده
زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۸ اسفند ۱۳۹۶
کلثوم پیامنی ؛ ۱۹ آبان ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۱۱ مهر ۱۳۹۶
زهرا اردکانی ؛ ۵ مهر ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۲۰ شهریور ۱۳۹۶
درباره خط
چگونه با خط هم‌کاری کنیم؟
دوستان خط
تماس با خط
طراح قالب : گلبرگ دانلود