طراحی محصول / پویان مختارانی

فرم در طراحی مسئله‌ایست بسیار مهم. چرا که یک فرم در دل خود هرآنچه را که یک محصول باید ابراز دارد، خواهد داشت. منظور از فرم تنها زیبایی یک محصول نیست؛ هرچند به گفته دانلد نورمن در کتاب "طراحی احساسی" زیبایی را نیز یکی از کارکردهای اصلی محصول معرفی می‌کند. با این پیشینه نمی‌توان به زیبایی تنها به عنوان امری ظاهری و بی فایده نگاه کرد.

فلسفه فرم و اهمیت آن در طول تاریخ طراحی‌صنعتی شاهد نظریه‌های مختلفی بوده و این نشان از اهمیت آن دارد. پویان مختارانی یکی از طراحان جوان ایرانی‌ست که می‌توان بازی با فرم را در کارهایش به خوبی مشاهده کرد. آثاری که در حوزه مبلمان و محصول جای می‌گیرند. طراحی در آثار مختارانی سمت و سویی چون طراحی بیونیک یا ارگانیک دارد. این سبک، واکنشی در برابر عملکردگرایی آلمان بوده است. احساس پویا و زنده بودن و فرم‌های الهام گرفته از طبیعت از ویژگی‌های بارز آن است. فرم‌هایی که برای تولید وابسته به روش‌های تولید پیشرفته و مواد جدید خواهند بود. مختارانی در گفت‌و‌گو با سایت خط در این رابطه می‌گوید: من هم مثل دیگر طراحان سبک اورگانیک، بی‌انتهایی، آرامش و ارتباط بین انسان و ذات طبیعت را احساس کرده و دنبال می‌کنم.

مجموعه کارهای حاضر نمونه‌هایی از طراحی‌های کانسپت مختارانی است که طی چند سال اخیر طراحی شده‌اند. از میان کارها اثر "budlight"  چراغ مطالعه‌ایست که قراردادی برای تولید انبوه با یک شرکت فرانسوی "signatuture concept " در چین داشته است که به گفته مختارانی متاسفانه در جریان رکود اقتصاد جهانی و کمبود منابع مالی شرکت، تولید نشده.

زیبایی رنگ ها / ماهو

در سال‌های اخیر استقبال گروه بزرگی از جوانان از محصولات دست‌ساخته، بخصوص در بخش لوازم‌التحریر و کیف، باعث شده است، هنرمندان نیز رغبت بیشتری به تولید محصولاتی ازاین‌دست داشته باشند.
علی شهباززاده دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی طراحی صنعتی به همراه همسرش زهرا ضیایی دانش‌آموخته‌ی رشته صنایع‌دستی، در کنار حرفه‌ی اصلی‌شان حدود 5 سال است که گروه هنری ماهو را تشکیل داده‌اند. این گروه در تلاش است، محصولاتی با ترکیب جنس و رنگ‌های متنوع و زیبا،  طراحی خلاقانه و نیز با قیمت مناسب ارائه دهند. گروه ماهو تلاش می‌کند محصولاتش به‌عنوان یک برند با قیمت مناسب شناخته شود تا مهم‌ترین گروه مشتریان مورد نظرشان که دانشجویان و دانش آموزان هستند، این محصولات را خریداری کنند.

آقای شهباززاده در گفتگو با نشریه خط، یکی از مهم‌ترین اقدامات برای برآورده شدن این خواسته را افزایش شمار تولید و نیمه ماشینی کردن مراحل تولید برشمردند که در آینده‌ای نزدیک تحقق می‌یابد."پروسه‌ی تولید محصولات ماهو که بیشتر متمرکز بر روی دفترچه و کیف‌های کوچک است، در حال حاضر به‌صورت دستی اتفاق می‌افتد که بخشی از آن مانند، برش‌ها به‌صورت نیمه ماشینی در حال تغییر است".

ایشان در توضیح سبک‌ کاری‌شان نیز می‌گویند:"سبک‌ کاری ما ventage یا کهنه‌کاری است که به علت پولیش خور بودن جنس کارها، به‌مرورزمان و با سایش دست بر روی جلد، حس قدیمی بودن را بیشتر القا می‌کند. این به معنی کثیف شدن کار نیست؛ بلکه با سایش رنگ برخی قسمت‌ها تیره‌تر شده و با این اتفاق قسمت‌های دیگر تمیزی خود را بیشتر نشان می‌دهد.

طراحی تی شرت / دلفین گوژپشت

این روزها حفظ محیط‌ زیست دغدغه بسیاری شده؛ اما برای حفظ طبیعت هنوز به آگاهی افراد بیشتری نیاز است. روزی کشور چین برای حفظ گونه ی در حال انقراض خود یعنی پاندا دست به دامان هنر شد. راهی که چین در پیش گرفت(استفاده از شخصیت پاندا در پویانمایی‌ها، عروسک‌ها و تمامی محصولاتی که مردم با آن سرکار داشتند) در کنار تحقیقات علمی و حفاظتی، نه‌تنها منجر به حفظ این‌گونه ی حیوانی شد، بلکه به نمادی از کشور چین نیز بدل شد و این روزها کمتر کسی هست که پاندا را نشناسد.

 این روزها شاهد فعالیت انجمن "طرح سرزمین" در راستای حفظ گونه ی حیوانی دریایی به نام "دلفین گوژپشت" و معرفی آن به مردم هستیم. در این میان ارزش و اهمیتی که گروه تولید تی شرت سکوک به حوزه محیط‌ زیست می‌دهد، قابل‌توجه است. به گفته طراحان سکوک، یکی از رویکردهای این مجموعه، استفاده از تصویر حیوانات در حال انقراض بر روی تی‌شرت هاست. این گروه که طراحان آن فارغ‌التحصیل رشته‌ی طراحی صنعتی هستند، ابتدا ایده‌ی استفاده از تصاویر حیوانات در حال انقراض را با تصویر گوزن ایرانی روی تی‌شرت‌ شروع کردند. این ایده‌ منجر به همکاری این دو گروه باهم شد. حاصل این همکاری تی‌شرت‌هایی است که به تصویر و نام دلفین گوژپشت تولید و در حال فروش است.

طرح روی لباس فرم گرافیکی و ساده‌ای از این حیوان رو به انقراض است که با امتداد آن بر پشت لباس بر جذابیت آن افزوده‌شده. نکته‌ی مهم طرح، ساده‌سازی فرم کلی بدن دلفین درعین‌ طراحی واقعی(رئال) است. خطوط داخل بدن دلفین، نمادی از امواج دریا و همچنین تحرک و جست و خیز این حیوان است که کاملاً با موضوع هماهنگی دارد. تنها نکته‌ای که نیاز به دقت بیشتری دارد، استفاده از نوشتار در این طرح است، باوجود اینکه این نوشته باعث فهم بیشتر مخاطب از موضوع است، ولی به نظر می‌آید از طرح گرافیکی، بدن دلفین جدا افتاده است. رنگ تیره ی پارچه به جلوه بیشتر طرح کمک کرده. قاعدتاً با تنوع رنگ بیشتر این محصول، می‌توان بر جذابیت و افزایش استقبال مخاطبان به آن افزود

طراحی لیبل نوشیدنی انگور / مسعود رستمی

بسته‌بندی محصولات صادراتی به سبب بازار مصرف خارجی که دارند عرصه‌ی مناسبی برای نمایش موتیف‌های فرهنگی کشور مبدا هستند. طراحی بسته‌بندی و لیبل بطری‌های نوشیدنی انگور طبیعی که برای صادرات به کشورهای دیگر طراحی شده‌اند، از این قضیه تبعیت کرده‌اند. این بسته‌ها ضمن دارا بودن فونت‌های فارسی در قالب تایپوگرافی، نقاشی‌های مینیاتور ایرانی و طرح‌های کاشی‌کاری ایرانی، حال و هوای خاستگاهشان را به مخاطب می‌شناسانند. تصاویر مینیاتوری به گونه‌ای انتخاب شده‌اند که در برابر رنگ مایع محتوی‌شان تکامل رنگی داشته باشند و از تکرار تیپیکال آن‌ها جلوگیری شده است. فونت معرف نام محصول شباهتی به خط نسخ (ویرایش شده) دارد که خود از خط‌های پرسابقه‌ی زبان فارسی است. از چالش‌های پیش‌روی این محصول می‌توان به جذب مشتری در بازار خارجی اشاره کرد. وجود نمونه‌های خارجی مشابه این محصول و گمنام بودن آن، ضرورت وجود یک محرک اولیه‌ی جذب مشتری را تقویت می‌کند. استفاده از بدنه‌ی باریک و بلند، تناسبات ظریفی را شکل داده و با توجه به عرضه‌ی آن در بازار خارجی، شباهت زیادی به بطری‌های نوشیدنی الکلی پیدا کرده است. این شباهت ضمن آن‌که هویت مستقل محصول را به‌عنوان یک نوشیدنی طبیعی غیر الکلی تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، توانایی جلب نظر مخاطب را خصوصا در ابتدای توزیع در بازار به محصول می‌بخشد.

نگاهی به لباس کاروان ایران در المپیک ۲۰۱۶

پس از حاشیه‌های فراوان بر سر لباس تیم ملی فوتبال، حال نوبت لباس ملی پوشان حاضر در المپیک ریو است. هرچند طراحی لباس برای کاروان ورزشی ایران در المپیک مسئله‌ی تازه‌ای نیست، اما این‌بار شدتِ ضعف طراحی و قدرت شبکه‌های مجازی سبب شدند تا حرف مردم به گوش مسئولین امر برسد، تا شاید کمی به مقوله هنر و البته طراحی به طور جدی‌تری نگاه شود. با نگاهی به لباس‌های طراحی شده برای کاروان‌های ورزشی سایر کشورها، به خوبی می‌توان دریافت که هنرمند تمام سعی خود را نموده تا در عین سادگی بیشترین ارتباط را میان مردم و ورزشکاران برقرار نماید، تا در این ارتباط بصری بتواند گوشه‌ای از فرهنگ و هویت کشور خود را به مخاطب القا کند. 

در این میان هرقدر آثار طراح اولیه لباس‌های کاروان ورزشی ایران، ساده، نچسب و بی ارتباط با فرهنگ ایران امروز بود، نمونه طرح‌های طراح جدید نیز به عنوان یک لباس رسمی، بیش از حد تجمل‌گرا و شلوغ به نظر می‌رسد و هم‌چون ایده‌ی خامی است که راه زیادی تا پختگی دارد و استفاده شتاب‌زده از سه رنگ پرچم ایران نیز به تنهایی نتوانسته شاخصی فرهنگی و هویت ساز باشد.

جای تعجب است که با وجود رشته‌ای مجزا به نام‌ طراحی پارچه و لباس و راه‌اندازی جشنواره‌ی مد و لباس فجر، هنوز طراحان لباس در ایران نتوانسته‌اند به نوعی سبک یا ویژگی شاخص در آثارشان دست یابند. و البته مسئولان امر نیز هنوز فهم درستی نسبت به اهمیت مسئله دیزاین یا طراحی و بعد رسانه‌ای آن ندارند تا انتظارعمل به آن را از آنان داشته باشیم. همه‌ی این عوامل موجب شده تا محصولات ارائه شده برای آوردگاه‌های مهم و رسمی هم‌چون المپیک، بازی‌های آسیایی یا جام جهانی هنوز در مرحله آزمون و خطا باشد و ما هم‌چنان نسبت به طراحی لباس ملی‌پوشان با دیده‌ی تردید بنگریم.

طراحی صندلی روبی / پویان مختارانی

هر کدام از ما در کودکی رویایی نسبت به آینده داریم. رویایی که علایق ما را شکل می‌دهند و مسیر زندگی و کارمان را رقم می‌زنند. پویان مختارانی متولد 1359 از جمله طراحان جوانی‌ست که از کودکی به طراحی و هنر علاقه داشته است، بعد از اتمام دوره دوازده ساله مدرسه وارد دانشگاه می‌شود و در رشته طراحی داخلی تحصیل می‌کند. مختارانی تا امروز در حوزه‌های مختلفی چون طراحی داخلی، طراحی صنعتی و طراحی گرافیک به صورت تیمی یا فردی فعالیت داشته است.

یکی از کارهای این هنرمند اثری‌ست به نام "صندلی روبی". در گفت‌و‌گویی که مختارانی با خط داشت گفت: این صندلی راکْ متناسب با آناتومیِ بدن انسان ساخته شده و ایده‌ی اصلی آن از بدن یک extra ordinary or super human گرفته شده است. صندلی طوری طراحی شده که وقتی شخص روی آن بنشیند، احساس قدرت  می‌کند. احساسی شبیه به یک ابَر انسان که قادر است همه‌ی اجسام دور و برش را کنترل کند. 10 بالشِ پُر شده از مواد سیال در قسمت پُشتی تعبیه شده که یادآور فرم هشت عضله‌ی شکمی ست، و دو بالش بزرگتر در مسندِ صندلی که شبیه عضلات کَفَل در آناتومیِ انسان است. نمودارِ فشار مورد بررسی در یک صندلی عادّی و صندلیِ راکِ روبی نشان می‌دهد در صندلیِ عادی انباشتِ بیش از حد فشار در قسمت نشیمنگاه وجود دارد، در حالی که در صندلیِ روبی به دلیل دو بالشِ پُر شده از مواد سیّال تجهیز شده، فشار وارده پخش می‌شود؛ در نتیجه دما در این قسمت به مقدار قابل توجهی کاهش می یابد و از تعرق نیز جلوگیری می‌شود.

سیستم راک دستی در این محصول کاربر را قادر می‌سازد تا با فشار کلاچ، صندلی را حرکت دهید و با تکرار این کار حرکت آن رو به جلو و عقب سریع‌تر می‌شود. این کلاچ با یک کابل فولادی که شبیه به سیستم ترمز دوچرخه است، عمل می‌کند. این کابل به یک قسمت باله مانند، متصل است که صندلی با آن تاب می‌خورد.

نمونه صندلی روبی در کشور چین و با هزینه شخصی 7000 دلار در سال 2009 ساخته شده است. به طور کلی صندلی روبی یک کالای کلکسیونی و لوکس است و به علت هزینه بالای تولید قابلیت تولید انبوه را ندارد.

آقای مختارانی به واسطه این اثر از طرف سفیر دانمارک در ایران جهت حضور در نمایشگاه معروف حراج "BRUUN RASMUSSEN "  دعوت شدند اما متاسفانه اثر ایشان در این نمایشگاه برای حراج موفق نبوده است. علاوه بر آن این محصول از طرف کمپانی ایتالیایی SEDERI MARTINI پیشنهاداتی داشته است. اما به گفته مختارانی به دلیل یک طرفه بودن شرایط پیشنهاد شده، با همکاری موافقت نکرده است.

بسته بندی محصولات میهن / عباس برنگی

بسته‌بندی محصولات به عنوان نخستین رابط فیزیکی بین مشتری و تولید‌کننده‌ی محصول نقش مهمی در جذب و ترغیب مشتریان برعهده دارد. استفاده از بسته‌بندی مناسب که بتواند طیف مخاطبین را در نظر بگیرد و با وجود تنوع آرا و نظرات، توجه مثبت همه را جلب کند، از چالش‌های این عرصه است. ضمن این‌که بسته‌بندی باید به گونه‌ای باشد تا شرایط انبارداری، حمل، نگهداری و عرضه را دشوار نکند. طراحی بستهبندی محصولات لبنی میهن، پروژه‌ای است که در قالب کار دانشگاهی توسط عباس برنگی طراحی شده است و علاوه بر دارا بودن شرایط فوق، پتانسیل جذب مخاطبین مختلف را دارد.