جایگاه انیمیشن در جشنواره فیلم فجر

در سالی که به نام انیمیشن نام گذاری شده بود، حضور ۸ انیمیشن سینمایی در جشنواره فیلم فجر سبب شد تا بار دیگر پس از «شاهزاده روم» صحبت‌ها درباره انیمیشن‌ ایرانی و جایگاه آن‌ در جشنواره فیلم فجر جدی‌تر دنبال شود. با وجود این‌که «شاهزاده روم» در جشنواره سی و سوم ناملایمات بسیاری را از سر گذراند اما در اکران به موفقیت کم نظیری دست یافت و همین امر موجب شد تا سایر انیماتورها نیز با قوت بیشتری به کار خود ادامه دهند. البته تصور می‌رفت که مسئولین هم با نگاهی ویژه‌ و توجهی بیشتر به این حوزه بنگرند اما جشنواره سی و چهارم فجر نشان داد که همچنان آش همان آش است و کاسه همان کاسه!

عدم اکران پویانمایی‌ها در کاخ رسانه‌ای جشنواره و در نظر نگرفتن هیچ بخشی برای حضورشان، باعث شد تا سازندگان این هشت اثر طی نامه‌ای به شکلی محترمانه اعتراض خود را به این دیده نشدن اظهار کنند، که سرانجام آن به اکران محدود آثار در کاخ مردمی جشنواره ختم شد. در اختتامیه نیز دو جایزه ویژه بهترین کارگردانی و بهترین پویانمایی به ترتیب به حامد کاتبی برای «در مسیر باران» و محمد امین همدانی برای «فهرست مقدس» اعطا گردید.

هر چند سازندگان این آثار سودای سیمرغ نداشتند، اما توجه رسمی به حوزه مهم و تاثیرگذار پویانمایی اتفاقی است که هر چه زودتر بیافتد جلوی ضرر‌های فرهنگی بیشتر را می‌گیرد. در سینمای امروز جایگاه پویانمایی ها در میان ده فیلم برتر اکران جهانی است، چرا که دیگر به عنوان محصولی برای کودکان شناخته نمی‌شود و مخاطبان بزرگسال را نیز در بر می‌گیرد. مخاطب هشت اثر حاضر در جشنواره امسال فجر را هم بیشتر باید نوجوانان و بزرگسالان دانست، زیرا نوع داستان‌ها و شخصیت‌پردازی آثار به گونه‌ای است که بیشتر مورد توجه بزرگسالان واقع می‌شود. 

«در مسیر باران» ساخته حامد کاتبی، «پادشاه آب» اثر مجید اسماعیلی، «فهرست مقدس» ساخته محمد امین همدانی، «کله آهنی» به کارگردانی غلامرضا ملااحمدی، «ناسور» اثر کیانوش دالوند، «بازمانده» ساخته احسان طاهری، «قلب خورشید» به کارگردانی احمد علمدار و «نبرد خلیج فارس2» به کارگردانی فرهاد عظیما، هشت پویانمایی سینمایی راه یافته به جشنواره سی و چهارم فیلم فجر بودند که متأسفانه در سایه کم توجهی مسئولان به تلاش‌های چند ساله دوستان انیماتور، نادیده گرفته شدند. با این حال امیدواریم در سال آینده شاهد اکران عمومی حداقل یک یا دو اثر پویانمایی در سینماهای کشور باشیم تا این راه پر پیچ و خم کم کم همواره گردد و روزی انیماتورهای با استعداد ایرانی به جای کوچ در وطن بمانند و شکوفا شوند.

گرافیک جدید شبکه آی‌فیلم / محمد جهانی مقدم - علی‌رضا پورشکوری

بعد از شبکه سوم سیما، حالا شاهد تحولات گرافیکی در شبکه بین المللی «آی فیلم» هستیم. این شبکه سه زبانه (فارسی، عربی و انگلیسی) از سال ۱۳۸۹ به طور رسمی فعالیت خود را آغاز نمود و نخستین لوگو آن به سال ۱۳۹۱ بازمی‌گردد. طرحی ساده که اولین حرف آن، «i » به صورت کوچک طراحی شده بود و بیشترین مانور گرافیکی آرم استیشن‌ها، بر روی این حرف صورت می‌پذیرفت، زیرا سایر حروف صورتی ایستا و غیر قابل انعطاف داشتد. البته لوگو قدیم این شبکه شباهت بی چون و چرایی با طرح معروف «فوجی فیلم» داشت، به طوریکه حتی نقطه قرمز رنگ و کروی شکل مربوط به حرف آی نیز، که نقطه قوت اثر به حساب می‌آمد، تا حد زیادی یادآور لکه قرمز درج شده در لوگو این شرکت معروف بود.  

اما از این‌ها که بگذریم به لوگو جدید این شبکه می‌رسیم، که از ۱۲ دی‌ماه امسال -۱۳۹۴- مهمان قاب‌ تلویزیون‌هایمان شد. در بسته گرافیکی جدید شبکه آی فیلم که حاصل همفکری محمد جهانی مقدم -طراح گرافیک- و علیرضا پورشکوری –مدیر هنری شبکه– است، با تغییر و تحولات اساسی مواجه هستیم. در واقع تغییرات صورت گرفته، جان تازه‌ای به این شبکه بخشیده‌ و آن را از ورطه تکرار خارج نموده است. آن چه در لوگو این شبکه بیش از همه امیدوار کننده می‌نمایاند، خارج شدن صد در صد از طرح قبلی و طراحی دوباره آن است. چرا که لوگو جدید بر خلاف پیشین،  در عین سادگی، از پویایی و سیالیت چشم نوازی نیز برخوردار است و سطح کیفی طراحی آن به حدی است که می‌تواند جز برترین لوگوهای صدا و سیما باشد. همچنین با وجود مخاطبین بین‌المللی این شبکه در سطح پنج قاره دنیا، کیفیت گرافیک شبکه، آنجایی خودش را نشان می‌دهد که در کنار سایر کانال‌های معتبر و معروف جهانی در معرض انتخاب مخاطبان قرار می‌گیرد. خوشبختانه تلفیق گرافیک پویا و شاداب این شبکه با فرهنگ ایرانی-اسلامی‌مان می‌تواند معرف جلوه‌های کمتر دیده شده کشورمان باشد. در بسته گرافیکی جدید این شبکه سعی شده تا از هنرهایی چون نقاشی، فرش، خوشنویسی، کاشی‌کاری، نگارگری و...  تا حد مطلوب استفاده گردد و این شبکه به عنوان سفیر فرهنگی ایران در میان مخاطبان شناخته شود.

حرف و حدیث‌های سی و چهارمین پوستر فیلم فجر

در آستانه سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر، رونمایی از پوستر جشنواره باز هم حرف و حدیث‌هایی به همراه داشت. شاید بیشترین حرف‌ها و نقدها پیرامون تغییرات اساسی است که در پوستر امسال دیده می‌شود. در پوستر سی و چهارم بر خلاف سال‌های قبل طراح در بند تلفیق نشانه‌های سینمایی با نمادهای ایرانی-اسلامی نیست و به سراغ یکی از شناخته ‌شده‌ترین چهره‌‌‌های سینمای پس انقلاب رفته است. 

استفاده از چهره بازیگران شاخص و تاریخ‌ساز در سینما، امر معمول و مرسومی است، که در  پوستر معتبرین جشنواره‌های سینمایی همچون کن و ونیز دیده می‌شود. به طور مثال پوستر جشنواره ونیز ۲۰۱۵ با ادای احترام به سینمای هنری و تصاویری از «ژان پیر لئو» بازیگر فیلم «چهارصد ضربه» و «ناتاشا کینسکی» بازیگر معروف آلمانی رونمایی شد. از همین رو پوستر امسال جشنواره فجر نیز به خسرو شکیبایی تقدیم شده است. 

هرچند برخی این تغییر را به پای تقلید گذاشته‌اند اما این اتفاق بیشتر به نوعی تغییر رویکرد شبیه است که البته باز هم از عنصر خلاقیت بهره چندانی نبرده و تنها در حد یک ایده مانده است. باید دید آیا این ایده خام و سنت شکن، سال‌های بعد نیز دوام خواهد آورد و مسیر پختگی را طی خواهد کرد یا خیر. 

ایده اصلی پوستر امسال متعلق به مجید برزگر است و طراحی و اجرا توسط بزرگ‌مهر حسین‌پور بر اساس عکسی از امیر عابدی انجام شده است. حسین پور برای طراحی شخصیت شکیبایی به سراغ فیلم‌های مهم او رفته و گوشه‌ای از هرکدام را در اثر خود آورده است. به گفته بزرگ مهر، فًرم شیدایی چهره خسرو شکیبایی و عینکش از فیلم «هامون»، موهایش از فیلم «بانو» و نگاه سه رخ استاد از فیلم «عاشقانه» و شال او از فیلم «پری» اقتباس شده است. 

همچنین استفاده از طرح‌های سنتی ختایی و گل‌های شاه عباسی در طرح لباس خسرو شکیبایی تنها اتفاقی است که به جهت ایرانی‌سازی پوستر صورت گرفته؛ چرا که در طراحی فونت جشنواره و سیمرغ آن هیچ تغییر و تحول چشمگیری دیده نمی شود. به دلیل خلاء تفکر گرافیکی، پوستر امسال بیشتر به یک پرتره نقاشی شبیه شده تا پوستر مهمترین جشنواره سینمای ایران!   

بیل‌بوردهای شهری فیلم محمد رسول الله

فیلم محمد رسول الله از آن اتفاقاتی است که به نظر می‌رسد در تاریخ این کشور و به خصوص سینمای جهان اسلام ماندگار خواهد شد. پروژه‌ای که سوای هزینه‌ی چند ده میلیاردی‌ش، به دلیل نیاز دنیا به شناختن این مهم‌ترین انسان تاریخ و از طرفی علاقه‌ی وافر مردم ایران به پیام‌برشان، برای همه مهم و حائز اهمیت است. از چند هفته پیش از موعد اکران فیلم، شهرداری تهران دست به کار شده و تبلیغات این فیلم را به شیوه‌ای کمی متفاوت و خاص انجام داده است. بیل‌بوردهای شهری و استندهای پیرامون میادین مهم شهر با تصاویری از صحنه‌های فیلم پوشیده شده‌اند. تصاویر زیبای محمد فوقانی از صحنه‌های مهم فیلم و به خصوص لوکیشن پرکار آن، قاب‌هایی اندک از فیلمی چند ساعته را به چشم ره‌گذران می‌رساند تا آن‌ها را برای دیدن کل فیلم به سینماها بکشاند.
این تبلیغات بدون هیچ‌گونه نوشته‌ای و منحصرا با تصاویر فیلم انجام می‌شود. بیل‌بوردها سعی دارند در سکوتی خاضعانه با نمایش تصاویری غالبا احساس‌گرا، درون مخاطب را با خود هم‌راه کنند. نوشته‌هایی که معمولا برای معرفی دست‌اندرکاران هر محصول سینمایی آورده می‌شد، به درخواست کادر فیلم، از تصاویر حذف شده تا آوردن نامی، نمای تصاویر را خراب نکند. برای چند هفته، تهران تابلوهایی زیبا از زنده‌گی زیباترین انسان تاریخ را به دیوارهای‌ش آویزان کرده است.

باشگاه سینمایی معماری / خانه فیلم معمار

روز جهانی معماری در سال ۱۳۸۸، بهانه ای شد برای شکل گیری نهادی به نام خانه فیلم معمار؛ که نمایش فیلم "آموختن از بارسلونا" به همراه جلسه نقد و بررسی آن در خانه هنرمندان، از شور و اشتیاق برپایی چنین محفلی، خبر می داد. بیژن شافعی، آرلن استپانیان، بهرام شکوهیان، فرزانه عطاء اللهی، سوسن یزدانی و حمید ناصرنصیر، اعضای مؤسس خانه فیلم معمار هستند.
در آغاز فعالیت این باشگاه، معمول بود که در پنجشنبه آخر هر ماه، فیلم مستند دوبله شده ای از آثار معمارانی چون آنتونیو گائودی، هرتزوگ دمرون، سانتیاگو کالاتراوا، دومینیک پرو، ژان نوول و ... در خانه ی هنرمندان ایران به نمایش گذاشته شود. البته فعالیت این باشگاه سینمایی، به علت تجدید‌ نظر در روش‌های اجرایی، اندیشیدن به ایده‌های نو برای نوزایی محتوایی و نوسازی ساختاری، با توقفی همراه شد تا سازوکار و چرخه فعالیت مجموعه، به سویی میل کند که توان پایداری و توسعه داشته و نوع ارائه فیلم‌ها، سخنرانی‌ها و برنامه‌ها با ایده‌های نو غنی‌تر شود. بعد از گذشت مدتی، خانه فیلم معمار، فعالیت خود را از سر گرفت و وقفه به وجود آمده، توانست در روند فعالیت خانه، موثر واقع شود؛ ضمن اینکه پرداختن به فیلم ها و مستندات داخلی هم توانست روحیه ی جدیدی به خانه بخشیده و فقدان آن را در دوره قبلی جبران نماید.
این نهاد، در ادامه فعالیت های انجمن فرهنگی جامعه مهندسان معمار، سامان یافته و می کوشد در همه حال بدنه جامعه حرفه ای معماری را به کانون های مدنی، متصل نگه دارد.