طراحی محصول / پویان مختارانی

فرم در طراحی مسئله‌ایست بسیار مهم. چرا که یک فرم در دل خود هرآنچه را که یک محصول باید ابراز دارد، خواهد داشت. منظور از فرم تنها زیبایی یک محصول نیست؛ هرچند به گفته دانلد نورمن در کتاب "طراحی احساسی" زیبایی را نیز یکی از کارکردهای اصلی محصول معرفی می‌کند. با این پیشینه نمی‌توان به زیبایی تنها به عنوان امری ظاهری و بی فایده نگاه کرد.

فلسفه فرم و اهمیت آن در طول تاریخ طراحی‌صنعتی شاهد نظریه‌های مختلفی بوده و این نشان از اهمیت آن دارد. پویان مختارانی یکی از طراحان جوان ایرانی‌ست که می‌توان بازی با فرم را در کارهایش به خوبی مشاهده کرد. آثاری که در حوزه مبلمان و محصول جای می‌گیرند. طراحی در آثار مختارانی سمت و سویی چون طراحی بیونیک یا ارگانیک دارد. این سبک، واکنشی در برابر عملکردگرایی آلمان بوده است. احساس پویا و زنده بودن و فرم‌های الهام گرفته از طبیعت از ویژگی‌های بارز آن است. فرم‌هایی که برای تولید وابسته به روش‌های تولید پیشرفته و مواد جدید خواهند بود. مختارانی در گفت‌و‌گو با سایت خط در این رابطه می‌گوید: من هم مثل دیگر طراحان سبک اورگانیک، بی‌انتهایی، آرامش و ارتباط بین انسان و ذات طبیعت را احساس کرده و دنبال می‌کنم.

مجموعه کارهای حاضر نمونه‌هایی از طراحی‌های کانسپت مختارانی است که طی چند سال اخیر طراحی شده‌اند. از میان کارها اثر "budlight"  چراغ مطالعه‌ایست که قراردادی برای تولید انبوه با یک شرکت فرانسوی "signatuture concept " در چین داشته است که به گفته مختارانی متاسفانه در جریان رکود اقتصاد جهانی و کمبود منابع مالی شرکت، تولید نشده.

زیبایی رنگ ها / ماهو

در سال‌های اخیر استقبال گروه بزرگی از جوانان از محصولات دست‌ساخته، بخصوص در بخش لوازم‌التحریر و کیف، باعث شده است، هنرمندان نیز رغبت بیشتری به تولید محصولاتی ازاین‌دست داشته باشند.
علی شهباززاده دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی طراحی صنعتی به همراه همسرش زهرا ضیایی دانش‌آموخته‌ی رشته صنایع‌دستی، در کنار حرفه‌ی اصلی‌شان حدود 5 سال است که گروه هنری ماهو را تشکیل داده‌اند. این گروه در تلاش است، محصولاتی با ترکیب جنس و رنگ‌های متنوع و زیبا،  طراحی خلاقانه و نیز با قیمت مناسب ارائه دهند. گروه ماهو تلاش می‌کند محصولاتش به‌عنوان یک برند با قیمت مناسب شناخته شود تا مهم‌ترین گروه مشتریان مورد نظرشان که دانشجویان و دانش آموزان هستند، این محصولات را خریداری کنند.

آقای شهباززاده در گفتگو با نشریه خط، یکی از مهم‌ترین اقدامات برای برآورده شدن این خواسته را افزایش شمار تولید و نیمه ماشینی کردن مراحل تولید برشمردند که در آینده‌ای نزدیک تحقق می‌یابد."پروسه‌ی تولید محصولات ماهو که بیشتر متمرکز بر روی دفترچه و کیف‌های کوچک است، در حال حاضر به‌صورت دستی اتفاق می‌افتد که بخشی از آن مانند، برش‌ها به‌صورت نیمه ماشینی در حال تغییر است".

ایشان در توضیح سبک‌ کاری‌شان نیز می‌گویند:"سبک‌ کاری ما ventage یا کهنه‌کاری است که به علت پولیش خور بودن جنس کارها، به‌مرورزمان و با سایش دست بر روی جلد، حس قدیمی بودن را بیشتر القا می‌کند. این به معنی کثیف شدن کار نیست؛ بلکه با سایش رنگ برخی قسمت‌ها تیره‌تر شده و با این اتفاق قسمت‌های دیگر تمیزی خود را بیشتر نشان می‌دهد.

نخستین سمپوزیوم مجسمه سازی مفاخر شعر ایران

ساخت مجسمه مشاهیر و بزرگان پدیده تازه‌ای نیست و در همه کشورها به سبب آشنایی مردم با مفاخر ملی و زنده نگه داشتن یادشان رواج دارد. هرچند در ایران هنر مجسمه‌سازی علی رغم سیر آکادمیک آن، هنوز نتوانسته همه آنچه را که در چنته دارد بروز دهد و وجوه اثرگذارش تا حد زیادی مغفول مانده اما شهرداری تهران چند سالی است که به بهانه برپایی سمپوزیوم‌های مختلف مجسمه‌سازی، شهر را با این هنر سنگی آشتی داده است. 

به تازگی نیز در دوازدهم مرداد ماه، اختتامیه نخستین سمپوزیوم مجسمه‌سازی مفاخر شعر ایران، به کوشش سازمان زیباسازی شهرداری تهران و با همکاری انجمن خانه شاعران ایران برگزار گردید، که طی آن از پانزده هنرمند راه یافته به این سمپوزیوم با اهدا لوح تقدیر و مبلغ شش میلیون تومان قدردانی به عمل آمد. 

در این سمپوزیوم که طی ده روز در خانه شاعران ایران برگزار شد، سردیس چهارده شاعر معاصر ایران از جمله، مهدی اخوان ثالث، سهراب سپهری، سیدحسن حسینی، شهریار، پروین اعتصامی، قیصر امین پور، مشفق کاشانی، حسین منزوی، نیما یوشیج، حمید سبزواری، طاهره صفارزاده و سلمان هراتی ساخته گردید.

این سمپوزیوم یکی از مهمترین رویداداهای هنری در زمینه مفاخر ایران است، که نه تنها به اعتلا هنر مجسمه‌سازی کمک می‌کند بلکه برگزاری هدفمند آن در آینده موجب ساخت تمثال‌های سایر مفاخر ایران می‌گردد.

مجموعه پوستر «خط سرخ» / جمعی از هنرمندان

انگار قرار نیست که مستضعفین جهان با یک جنگ و دو جنگ ورق را برگردانند. خون‌های زیادی در ایران و عراق و سوریه، نیجریه و لیبی و تونس، بحرین و یمن و حجاز ریخته می‌شود تا این برگه نهایی تاریخ هم برگردد و روسیاهی به ذغال بماند..

از سختی‌ها و خرابی‌ها و تلفات این روزهای منطقه کم ندیدیم و نشنیدیم، از رشادت‌ها و قهرمانی‌های جوانان ایرانی و افغان و عراقی و سوری و لبنانی نیز. اما همه‌ی این‌ها را می‌توان جور دیگری هم دید و فهمید؛ که زیبانِگرترین بانوی تاریخ نیز در رثای عزیزان‌ش تنها از زیبایی سخن می‌گفت. این جورِ دیگر دیدن و نمایش زیبایی‌ها در دوران ما بر دوش هنرمندان است. قلم آن‌ها اگر از روح صیقل‌خورده و ذهن باریک‌بین فرمان بگیرد، ظرایفی را نشان‌مان می‌دهد که هیچ خبرنگار و تحلیل‌گری را توان آن نیست. کار خوبی که چند سال است "نهضت مردمی پوستر" آغاز کرده و جوانانِ علاقه‌مند و معتقد را به این عرصه فرامی‌خواند، به دنبال همین رسالت است. مجموعه‌ی اخیر آن‌ها که با هم‌راهی «آیه» و «کانون هنر شیعی»، در خلال کارگاه‌هایی در چند کلان‌شهر کشور تولید شد، موضوع مقاومت اسلامی، داعش و دشمنان مقاومت را هدف قرار داده بود و در نهایت با ۶۰ پوستر به کار خود پایان داد. پوسترهای این مجموعه به دلیل آزاد بودن شرکت‌کنندگان و ماهیت کارگاهی آن از طیف کیفی وسیعی تشکیل شده است و کارهای ضعیف و خوب هر دو در آن دیده می‌شود. شاید بتوان مهم‌ترین موضوع انتخابی توسط طراحان را دفاع از حرم حضرت زینب (ع) عنوان کرد که اغلب فرمی مشابه داشته و از نظر انتخاب تشبیهات هنری با یک‌دیگر متفاوت بودند.

حضوری سفید/ محمد رفیع ضیایی

صاحبان اندیشه بنا به ذوق و استعدادشان  راهی را بر می گزینند تا ایده هایشان را با دیگران به اشتراک بگذارند، یکی دست به قلم می شود و می نویسد، یکی قلمو را بر می دارد و نقشی می زند، یکی دوربین به دست می گیرد، یکی از صدایش استفاده می کند... از این یکی ها زیاد است. یکی از این یکی ها محمدرفیع ضیایی است. استادی که اگر او را از نزدیک هم ببینی از تواضع و فروتنی اش در عجبی. او کاریکاتوریست، کارتونیست و اهل قلمی بود که همین پنجم تیرماه 95 چمدانش را بست و سفر آن دنیایی اش را آغاز کرد. برخی معتقدند که وی پرکارترین کاریکاتوریست ایران است. او نه تنها طرح می زند بلکه در زمینه ی کارتون و کاریکاتور هم تحقیقاتی ژرف انجام داده است.  اگر بنا باشد تا سوابق کاری اش بیان شود شاید یک پست نتواند تمامی تلاش های سی ساله اش در زمینه ی کاریکاتور را پوشش دهد.  نگاهش طنزآمیز و انتقادی است. در برخی آثارش مردی سفید رنگ دیده می شود که هاشورهایی متراکم و متمرکز آن را پوشانده است. سفید بودن و رنگین بودن پس زمینه  و بالعکس تضادی مناسب به وجود آورده است که با وجود هاشورها همگن شده اند البته کاریکاتورهایی تمام رنگی و بدون خصوصیات تشریح شده هم جزیی از آثار اوست. موضوعات مختلفی زیر قلمش جان گرفته اند. موضوعاتی نظیر صلح، انتقاد از جنگ طلبی، اخبار و مطبوعات، محیط زیست، میراث فرهنگی وغیره در آثارش دیده می شوند. محمد رفیع ضیایی در میان شخصیت های کارتون هایش نفس می کشد، حضوری سفید که جاودانه است.

قصه های شاهنامه / نیلوفر میرمحمدی

شاید بیشترمان تجربه شنیدن اشعار حافظ، سعدی و فردوسی از زبان پدربزرگ و مادربزرگ هایی که سواد خواندن و نوشتن نداشتند را داشته باشیم. این تجربه نشان از حضور پویای ادبیات کهن ایران در بین نسل های گذشته دارد. اما چرا این روزها این حضور رنگ و بوی خود را از دست داده؟ مسئله ای که این روزها ناشران بسیاری را برای نشر ادبیات کهن ایران برای کودکان درگیر خود کرده است.

در میان کتاب های متعدد منتشر شده که خوشبختانه رو به افزایشند، شاهد انتشار مجموعه کتاب های قصه های شاهنامه به تصویریگری "نیلوفر میر محمدی" هستیم. نیلوفر میرمحمدی متولد 1348، دانش آموخته لیسانس گرافیک از دانشکده هنرهای زیبا و فوق لیسانس باستان شناسی از دانشکده تربیت مدرس و عضو انجمن تصویرگران کتاب کودک تهران، آثاری را در رزومه کاری خود دارد که نشان از درک خوب وی از فضای کودکانه دارد. این فضا در کتاب قصه های شاهنامه هم به خوبی احساس می شود. تصویرگری شاهنامه با فضایی تاریخی، رزم گونه و عاشقانه، برای مخاطبان کودک و نوجوان می تواند سخت و در عین حال چالش برانگیز باشد. چگونه می توان با حفظ مفاهیم کتاب در تصویر، فضایی قابل درک برای کودکان ایجاد کرد. استفاده از تکنیک حاضر در طراحی و چیدمان نوشته هایی با خط دست نویس در کنار تصاویر، یادآور کتاب های چاپ سنگی ایران هستند که در راستای ایجاد حال و هوای تاریخی، انتخابی درست بوده است. محدود کردن رنگ در مجموعه و بسنده کردن به یک رنگ ملایم در هر یک از کتب مجموعه نیز می تواند الگوبرداری از حال و هوای کتاب های کهن ایرانی باشد. نکته جذاب در طراحی، تکرار خطوط و حس سیالیت و در عین حال مجسمه وار بودن شخصیت هاست که احساس حرکت و مجسمه هایی اسطوره ای را به طور همزمان منتقل می کند. همچنین بهره گیری از تصاویر جدا در بین متن کتاب، سختی خوانش کتاب را برای مخاطب نوجوان کم می کند. این مجموعه با کیفیتی مناسب توسط انتشارات افق به چاپ رسیده و در حال حاضر در بازار موجود است.

شناخت قابلیت های معماری / نقوش

بناهای تاریخی ایران همواره موضوعی مهم در گردشگری بوده و خواهد بود. اما معماری ایران اجزایی دارد که می تواند در هنرهای دیگر نیز منبع الهام هنرمندان رشته های مختلف قرار گیرد. نقوش و پیکره معماری از جمله آن اجزاست که این روزها شاهد استفاده طراحان در حوزه های چاپ و طراحی پوشاک هستیم. اگر گشتی در صفحات مجازی از جمله اینستاگرام بزنید به راحتی می توانید ردپای این سبک از آثار را پیدا کنید.

در نمونه های موجود گاه با استفاده از طراحی خطی و سیاه سفید قصد به تصویر کشیدن فضای معماری را دارند و گاه با رنگ و طرح وام دار نقوش و اصول طراحی در جزئیات معماری ایران هستند. تکرار استفاده از هنر گذشگان همواره مورد توجه هنرمندان عرصه های مختلف بوده است. شاید این تاثیر را به شیوه مدرن بتوان در سبکی چون رترو دیزاین جست و جو کرد. این امر نشان از غیر قابل انکار بودن مسئله دارد. اما کارهای موجود تنها در طراحی و چاپ ملهم از هنر معماری هستند و این شیوه می تواند با تکرار و در معرض دید قرار دادن طرح، مخاطب خود را نسبت به ریشه آن کنجکاو کند. در مواقعی نیز می تواند به عنوان هدیه ای ایرانی کاربرد لازم را داشته باشد. می توان اظهار داشت جنبه زیبایی شناسی در آثار فوق اهمیت بیشتری برای طراحان آن داشته است.

باید در این مسیر درست و آگاهانه گام برداشت تا بلایی که بر سر نقوش تخت جمشید و تکرار نقش آن در تمامی محصولات افتاد و ارزش و اعتبار آن را ضایل نمود، برای دیگر هنرهای ایرانی رقم نخورد.