پوسترهای برگزیده نهمین سوگواره هنر عاشواریی

یکشنبه هفدهم آبان، نهمین سوگواره هنرهای عاشورایی با موضوعات مذهبى توسط حوزه هنری برگزار و برندگانش معرفی شد. رویدادی که هر سال با حضور فعال هنرمندان آثاری تازه با نگاهی نو را خلق می‌نمایند. تداوم برگزاری این مسابقه با محوریت موضوع عاشورا نشان از اهمیت آن در بین هنرمندان نوظهور و پیش‌کسوت دارد که زاینده آثاری بدیع طی این سال‌ها بوده است.
آثار امسال با تنوع در مفاهیم، ترکیب‌بندی، تکنیک اجرا، طراحی و رنگ جذابیت مجموعه را دو چندان کرده است. استفاده از نمادهای اصیل عاشورا که از دیرباز مورد استفاده هنرمندان بوده است با نگاهی نو منجر به خلق آثاری متفاوت شده است. استفاده از کلاه‌خودهای سبز رنگ که نشان از جبهه حق امام حسین‌(ع) است در کنار کلاه‌های رزمندگان ایرانی در جنگ ایران و عراق مفهومی را با زبان گویای تصویر عرضه می‌کند که برای هر مخاطبی قابل درک است. استفاده از آموزش الفبا در کتب فارسی، تصویر حضرت مسیح با ردای سبز رنگ، ظرف سفالی با تصویر لعاب‌کاری روی آن و طراحی به سبک نگارگری‌های ایرانی کمک کرده‌اند تا این نگاه نو در آثار هنرمندان عینی شود.
سمیه خزاعی‌مسک، سید محمد جاماسبی و مجید بهرامی به ترتیب نفرات اول تا سوم بخش پوستر با موضوع "حماسه عاشورا" و هادی مهاجری، نرجس محمدلو و تیلا اصغرزاده منصوری به ترتیب نفرات اول تا سوم بخش پوستر با موضوع "حسین تنها نمی‌ماند" معرفی شده‌اند.

بزرگان گرافیک در قرن ۲۱ / شارلوت و پیتر فیل

«امروزه پیغام‌های گرافیکی ما را احاطه کرده‌اند. در واقع این پیغام‌ها چنان در تار و پود زندگی مدرن تنیده شده‌اند، که به طور ناخودآگاه در ذهن ما  نقش می‌بندند. طراحان با اتکا بر تاثیر بصری مداوم، در صدد جلب توجه بینندگان بوده‌اند. ایشان یا از رهگذر طرح و نقش‌های درشت و واضح، و یا در هاله‌ی ابهام و معانی دو پهلو در پی برانگیختن توجه بیننده برآمده‌اند.

این بمباران جلوه‌های بصری نه تنها موجب شده‌ است تا بتوانیم هر چه بیشتر به نیات این طرح‌ها پی ببریم، بلکه به نوعی فرسودگی منجر شده است که حاصل یکنواختی جریان ارتباطی مجریان تبلیغاتی است. امروزه دیگر برای آن که چیزی توجه ما را به خود جلب کند باید واقعا تفکر برانگیز و گیرا باشد.

غالب طراحانی که در این اثر معرفی شده‌اند، رایانه را ابزار اصلی خود می‌دانند؛ مع‌ذلک تمایل به رهایی از قید و بند برنامه‌های نرم‌افزاری نیز در میان ایشان مشاهده می‌شود. شایان ذکر است که قدرت فوق‌العاده رایانه و اینترت توانسته است در پیشرفت طراحی گرافیک تأثیر بسزایی داشته باشد، و در عین حال روند متروک شدن سبک‌های طراحی را نیز شتاب بخشیده است. ظرف ده سال گذشته، طراحی گرافیک از یک رسانه‌ی استاتیک صرف پیغام‌های خلاصه‌وار (از جمله کتب، پوسترها، آگهی‌های نمایشی و غیره) به رسانه‌ای پویا و جذاب مبدل شده است که عرصه‌ی تعاملات گرافیکی، مبتنی بر نقوش هستند.»

گزیده‌ای از کتاب «بزرگان گرافیک در قرن بیست و یک»، نوشته شارلوت و فیل، با ترجمه‌ای از مهرداد محمدی که نخستین بار در سال ۱۳۹۰ توسط انتشارات پشوتن به بازار کتاب ایران عرضه گردید.

پوستر های مذهبی / جعفر بهروان راد

طراحی پوستر با موضوعات مذهبی معمولا از قواعد خاصی پیروی می کند. سادگی، استفاده از عناصر بصری خاص، رنگ آمیزی با رنگ هایی که حس و حال معنوی به تصویر می دهند و ... .

در پوسترهایی که توسط جعفر بهروان راد با موضوعات مذهبی طراحی شده اند، از رنگ های تخت و بدون سایه پردازی و رنگ های آبی، فیروزه ای و نخودی استفاده شده. این رنگ ها در گنبد مساجد و کاشیکاری بناهای اسلامی به عنوان رنگ های معنوی و آسمانی مورد استفاده بوده اند.
فرم هایی که بهروان راد در پوسترهایش به کار برده است، فرم هایی ساده، منظم و بدون پیچیدگی است. وی بیشتر از نوشته هایی به خط کوفی بنایی و نستعلیق بهره گرفته و می توان گفت پوسترهایی معنوی، بدون تجمل و زینت اضافه طراحی کرده است.
جعفر بهروان راد، هنرمند گرافیست و تصویرساز و دانش آموخته ی رشته ی کامپیوتر است. وی فعالیت های هنری زیادی با موضوعات فرهنگی و مذهبی انجام داده و در نمایشگاه ها و مسابقات بسیاری نیز شرکت داشته است.

جشنواره هنرهای تجسمی فجر / تصویرسازی

در میان آثار نمایشگاه هنرهای تجسمی فجر به جرات می‌توان گفت تصویرسازی‌هایی حضور دارند که یک سر و گردن بالاتر از هنرهای دیگر خودنمایی می‌کنند. آثاری که در شخصیت‌پردازی، رنگ‌ آمیزی، تکنیک و طراحی حرف‌هایی برای گفتن دارند و از نظر موضوع و محتوا قابل تأمل هستند. تصاویری که حکایت از اشعار و داستان‌های ایران دارند. داستان نوح را روایت می‌کنند و داستان‌های کهن ایران را. اما آیا این موضوع‌ها تنها خاص این جشنواره است؟ آیا جشنواره فجر قرار بر روایت تاریخ معاصر انقلاب ایران ندارد؟ روایتی گاه با زبان تصویرسازی و گاه با زبان پوستر، نقاشی و... .

اگر چشم بر این موضوع ببندیم، هنرمندان تصویرساز ایرانی را به راستی باید ارج نهیم. پیشرفت کارها بسیار مشهود و قابل تقدیر است. برخی از آثار تک فریم ارائه شده‌اند و برخی در قالب چند تصویر که کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و قالب روایتگری کتاب مصور را دارند. یکی از آثار که متعلق به خانم پریشانزاده است، پا را فراتر از سطح دو بعدی کاغذ و تکنیک‌های مرسوم گذاشته است و با استفاده از چاپ سیلک اسکیرین روی شیشه و استفاده از محیط اطراف اثر در روایتگری تصویر، تصویرسازی مفهومی را در نمایشگاه در معرض نمایش می‌گذارد.

اما جدایی از آثار، ارائه آنها می‌تواند نقش مؤثری در استقبال از نمایشگاه داشته باشد. آشفتگی در چیدمان و عدم تقسیم‌بندی حوزه کاری آثار و حتی ثبت نوع اثر در شناسنامه، چنان سردرگمی در مخاطب جشنواره ایجاد می‌نماید که او را از بازدید منصرف می‌کند. علاوه بر این گاه مخاطب را بر  سر دو راهی تشخیص اثر میان نقاشی یا تصویرسازی قرار می‌دهد و این حکایت از مرز مشترک این هنرها با یکدیگر دارد. حکایت جشنواره امسال پیشرفت روز افزون هنرمندان تصویرساز است، و سکون و عدم تلاش مسئولین در راستای افزایش کیفیت در ارائه آثار.

معضلات اجتماعی به سبک مینیمال / مقداد شیرعلی

در معرفی و شناخت مسائل و مشکلات اجتماعی سخنان بسیار گفته می شود و کتب بسیاری نوشته می شود، چرا که این مباحث گسترده و مهم هستند. هنرمندانی هم در عرصه های مختلف هنری مانند نقاشی، گرافیک، سینما و انیمیشن به این موضوعات پرداخته اند.

مقداد شیرعلی هنرمندی است که از زاویه ی دیگری این معضلات را دیده و آن ها را به سبکی نو در پوسترهایش به تصویر کشیده است. وی با استفاده از کمترین عناصر بصری، سعی در بیان برخی از مشکلات اجتماعی داشته است. استفاده از سبک مینیمال، به علت سادگی و استفاده ی حداقلی از عناصر بصری، باعث می شود مخاطب درباره ی موضوع اثر بیشتر فکر کند و نگاه گسترده تری به موضوع داشته باشد.
در برخی از آثار این هنرمند تصاویر، بدون توضیحات برای بیننده ملموس نیست و متوجه مفهوم آن نمی شود و حتما باید توضیحی درباره ی تصویر بیان شود.
مقداد شیرعلی هنرمند تصویرگر، طراح و مدرس گرافیک است و تا کنون در نمایشگاه های متعدد داخلی و خارجی شرکت داشته است.

پوسترهای استکبار ستیز

 

پوستر ها از نظر محتوایی انواع گوناگونی دارند مانند پوستر های تبلیغاتی، اطلاع رسان، هنری، سیاسی و... . اما در این میان پوستر هایی هستند که هدف های ارزشی و مبارزه علیه ظلم و استکبار و یا اعتراض به رویدادی خاص را دنبال می کنند. شاید بتوان گفت نقش این پوستر ها مانند کاریکاتور های سیاسی و ضد جنگ است، با این تفاوت که جنبه ی طنز در آن ها دیده نمی شود.

پوسترهای هشتمین سوگواره هنر عاشورایی / حوزه هنری

هنر عاشورایی یکی از مصادیق بارز هنر دینی و تجربه‌ای متفاوت برای هر هنرمند به حساب می‌آید. زیرا به صرف استفاده از تکنیک و عناصر نمادین پر تکرار هم‌چون علم و کتل، خیمه، اسب، پنجه و... نمی‌توان پیام عاشورا را انتقال داد؛ در واقع هنرمند باید عاشورا را فراتر از ظواهر ببیند تا بتواند همواره آثاری بدیع بیافریند و به ورطه تکرار نیافتد. 

مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری چند سالی است که با فراخوان سوگواره هنر عاشورایی، هنرمندان عرصه تجسمی را برای ورود به ماه محرم آماده می‌کند. در بخش پوستر هشتمین دوره از این سوگواره، با موضوع حماسه عاشورا، محمد صادق محمد پور با «روزنامه»، سید محمد قادری با «شفا» و نصیر بشیری با «۱۳ آبان» به ترتیب حائز رتبه‌های اول تا سوم شدند. و از آثار نوشین بیجاری با عنوان «تنهای تنها مانده» ، جلال پیر مرزآباد با «هل من ناصر ینصرنی» و ایمان خاکسار بنی اسدی با نام «بصیرت» نیز تقدیر به عمل آمد.  

نقطه قوت پوستر نخست، جدای از ایده و اجرای قابل قبولش، در جمله‌بندی تیتر اصلی است؛ چرا که می‌تواند در لحظه تأثیر خود را بر روی مخاطب بگذارد. اثر منتخب دوم نیز ایده جالبی دارد و مضمون اثر به خوبی با شعر محتشم کاشانی عجین شده است. اما سومین اثر منتخب هیأت داوران اختلاف چشم‌گیری با دو اثر برگزیده دیگر دارد، به‌طوری‌که طراح سعی کرده با استفاده از تکنیک نقاشی خط و چاپ سنگی ضعف ایده را در اثر خود جبران نماید. 

داوری ۲۷ پوستر راه‌یافته به مسابقه هشتمین سوگواره هنر عاشورایی را محمد خزایی، احمد آقا قلی زاده و فرشته سعیدا عهده دار بودند.