فلز، سنگ و هویت مشترک

انگشتر، جزء معدود اشیای تزیینی است که در اسلام، به استفاده از آن توصیه‌شده و فضیلت‌های فراوانی برای استفاده از انگشتر با سنگ‌های عقیق یمنی، فیروزه و دُر نجف در دست راست، برشمرده شده است. پس از اسلام و با محدود شدن استفاده از ظروف فلزی برای خوردن و آشامیدن، هنرمندان فلزکار، بیش‌ازپیش هنر خود را بر روی این شی گرانبها متمرکز کردند.
در کشورهای اسلامی ساخت رکاب‌های پرکار، برای این سنگ‌های گرانبها از جایگاه خاصی برخوردار است و هنرمندانی در این رشته وجود دارند که هنر دست آن‌ها با بهایی بسیار بیش از ارزش مادی انگشتر خرید و فروش می‌شود. در ساخت رکاب انگشتر از تکنیک‌های مختلف فلزکاری، مانند قلم‌زنی، حکاکی روی فلز و کنده‌کاری استفاده می‌شود. مجموعه ی حدید یکی از گروه های هنری است که  در این زمینه درحال فعالیت است و انگشترهای فراوانی با تطبیق کم نظیر سنگ و فلز طراحی و ساخته است.این گروه در ساخت انگشترهای خود به صورت خاص از هنر قلم زنی بهره برده است.
 هنر قلم‌زنی عبارت است از تزیین و کندن نقوش بر روی اشیای فلزی به‌ویژه مس، طلا، نقره، برنج. برای قلم‌زنی ابتدا انگشتر موردنظر را که معمولاً از جنس نقره یا طلا است از محلول قیر و گچ پر می‌کنند تا سروصدای قلم کمتر به گوش برسد و همچنین مانع از سوراخ شدن ظرف در حین کار شود. سپس نقش موردنظر را روی رکاب رسم کرده و قلم مناسب را انتخاب و روی سطح قرار می‌دهند و با چکش بر انتهای قلم می‌کوبند تا شیارها و نقش‌ها با تغییر شدت ضربه روی ظرف ایجاد شوند.پس از ایجاد نقش‌ها و جدا کردن قیر، برای ایجاد نمای سیاه‌قلم روی شیارها گرده زغال می‌ریزند و روی ظرف را با روغن جلای سیاه می‌پوشانند. به‌این‌ترتیب نقش‌های قلم‌زده شده به شکل خط‌هایی تیره و مشخص دیده می‌شود.
طرح‌های مورداستفاده در قلم‌زنی از تنوع بالایی برخوردارند؛ گاه هنرمند از طرح‌های پیچان گیاهی و یا طرح‌های اسلیمی استفاده می‌کند و گاه از حروف، کلمات اذکار و اسامی ائمه صلوات‌الله‌علیه به شکلی خلاق و نو بهره می‌برد. توجه به جایگاه سفارش‌دهنده یا خریدار در انتخاب طرح اهمیت دارد. بسیاری از انگشترها با رکابی ساده و کمترین میزان قلم‌زنی، تمرکز بیشتر را بر روی سنگ قرار می‌دهند که این نوع از انگشترها، بین جوانان محبوبیت بیشتری دارند. تعدادی از انگشترها نیز با رکاب بسیار پرکار و ظریف، نه‌تنها هنر دست سازنده‌ی خود را نشان می‌دهد بلکه جایگاه و سلیقه‌ی خریدار را نیز مشخص می‌کند.هنرمند قلم‌زن با تطبیق نقش و طرح با سنگ موردنظر (بخصوص زمانی که خود سنگ نیز حکاکی شده باشد.) سعی می‌کند فاصله‌ی این دو جنس متفاوت را کم کند و چنان فلز رکاب را با سنگ هماهنگ می‌کند که انگشتر به‌صورت یک کل واحد و چشم‌نواز به نظر می‌آید. گویی از ابتدا رکاب و سنگ برهم نشسته بودند.

درختان صورتی، خورشید آبی، دریای سبز / توباچی

توباچی پیش‌تر از این که یادآور نام یک محصول باشد، شبیه یک سوال است. تو با چی؟

یک سوال وسوسه برانگیز برای انسان مصرف‌گرای قرن بیست و یک؛ که او را مجبور می‌سازد تا دنباله این اسم عجیب و غریب را بگیرد و پوسترهای خوش آب و رنگش را با آن تصویرسازی‌های خیال‌انگیز دنبال نماید. 

«توباچی» در واقع برندی است که با تکیه بر تولید مجموعه‌ای از اسنک‌های نوآورانه، با ترکیباتی سالم، خلاق و متمایز فعالیت خود را به عنوان یکی از برندهای صنایع غذایی نادی آغاز نموده است. جوانان، مخاطبان اصلی این محصول به حساب می‌آیند، از همین رو تازه طلبی، نوخواهی و روحیه ماجراجویانه این نسل، به شکل آشکاری در گرافیک تبلیغاتی «توباچی» لحاظ گردیده است. 

مدتی است که توباچی مصرف‌کنندگان خود را با برپایی یک ضیافت تصویری در سطح شهر غافلگیر کرده و با رویکردی احساسی، به سراغ رنگ‌های درخشان و گرم و تصاویر رویاگونه رفته تا آنان را به کشف طعم‌های جدید و سالم دعوت نماید. کمپین تصویری توباچی با عنوان «درختان صورتی، خورشید آبی، دریای سبز» سعی دارد تا ذهن مخاطبان را به این شکل به سوی مقصد از پیش مشخص خود رهنمون سازد و آنان را با طعم‌های نو و در عین حال سالم آشنا گرداند. استفاده از گرافیک خلاق و نوآورانه در تبلیغات محیطی این محصول خوراکی، سبب شده تا مخاطبان به طور ناخودآگاه این پوسترهای محیطی را هم‌چون یک راز سر به مهر دنبال نمایند تا بالاخره به جواب برسند. درواقع این مسئله نشانگر نقش مهم هنر تبلیغات در حمایت از تولید داخلی است، چرا که یک تبلیغ هنرمندانه و هدفمند قادر است کار هزاران شعار را آن هم به طور غیر مستقیم انجام دهد. این امری است که رسانه‌های بیگانه برای رسیدن به مقاصد خود سال‌ها است آن را در دستور کار خود قرار داده‌اند و از کوچک‌ترین چیزها تا بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مسائل را هم‌چون یک رویای شیرین پیش چشم مخاطبان‌ میلیونی‌شان در سرتاسر جهان جلوه می‌دهند. 

نقاش خود آموخته / ننه حسن

ننه حسن در کلبه کوچکی، صمیمانه در کنار شوهر و فرزندانش در شهر قیدار زندگی می کرد. شغل خودش خانه داری و همسرش هم کشاورزی بود. روزی برای اینکه به فرزند دانشگاهی خودش که تحصیلکرده رشته گرافیک است، خودی نشان دهد قلم به دست گرفت و این قلم به دست گرفتن او باعث شد تا شهرتش از مرزهای ایران اسلامی به آن سوی مرزها برود و یک چهره ی ملی شود .              آثار ننه حسن علاوه بر دارا بودن همه وجوه از نظر ظرافت‌های اجرایی، از نمونه‌های درخشان هنرخودآموخته را پیش روی ما گذاشته است. ترکیب هنرمندانه عناصر در فضای اثر، تقسیمات فضایی بدیع، تاثیرگذاری که با مینیاتور‌ها قرابت ویژه‌ای پیدا می‌کنند و کارکردهای ویژه بصری مثل استفاده از خطوط کناره نما در نقاشی‌های این بانوی خودآموخته نشان از استعداد قابل توجه او در نقاشی دارد.      زندگی، طبیعت و انسان از شاخصه های مهم و مشترک اغلب آثار این هنرمند است و نحوه بازنمایی تصاویر، یاد آور نقش های کهن و آثار تمدن های باستانی است که گویی او این شیوه بازنمایی را بی واسطه از پیشینیان خود آموخته و میراث دار دانسته های آنان است. حسن رجبی، پسر ننه حسن که خود نقاش است، درباره تم نقاشی‌های این هنرمند اظهار کرد: داستان‌ها و خاطرات دوران مختلف زندگی، اسطوره‌های ملی و بومی و خواب‌هایی که مادرم می‌بیند بیشترین تاثیر را در نقاشی‌هایش دارد. مادرم از هفت سالگی قالی می‌بافت. نقش‌هایی که آنها در قالی‌هایشان می‌بافتند سینه به سینه منتقل شده است و گنجینه های ارزشمندی هستند که موشکافی جنبه های روایی و زیبایی شناختی آنها حجمی از ارتباط ها را در مقابل ما قرار می دهند و کمک شایانی در جهت دست یابی به فهمی عمیق از دیرینه ی پربار هنر این مرز و بوم در اختیار ما قرار می دهند.

تایپ فیس لاله زار / برنا ایزد پناه

تایپ فیس "لاله زار" که به تازگی توسط برنا ایزدپناه(طراح تایپ فیس "لیدا") طراحی شده است، یکی از انواع تایپ فیس نمایشی محسوب می شود. "لاله زار" با الهام از طراحی حروف مورد استفاده در تیتر پوستر های فیلم های قدیمی و عامه پسند ایرانی(فیلم فارسی) طراحی شده است و زبانی گویا، صمیمی و همه پسند دارد. این فونت طوری طراحی شده که با هر سه زبان فارسی، عربی و اردو سازگار است و نمونه ی لاتین نیز برای آن در نظر گرفته شده است. کاربرد این تایپ فیس بیشتر برای تیتر و متون کوتاه است.

شرکت گوگل سرمایه گذار تایپ فیس لاله زار بوده و به زودی به صورت رایگان آن را منتشر می کند.
برنا ایزدپناه هنرمند جوان ساکن انگلستان است. وی دارای مدرک کارشناسی گرافیک از دانشگاه سوره و کارشناسی ارشد گرافیک از دانشگاه هنر لندن و طراحی فونت از دانشگاه ردینگ انگلستان است.

گل، رنگ، پارچه / پوشاک ایرانی انارگل

"انارگل" نام برند ایرانی پوشاک بانوان است که مدت هاست در تولید انواع مانتو، شال، روسری، دامن و کفش فعالیت دارد. 
سادگی و متانتی که در پوشاک انارگل دیده می شود ویژگی ای است که اخیرا کمتر در تولیدات پوشاک بانوان دیده می شود. طراحی هنرمندانه و موثر از لباس های سنتی ایرانی از دیگر ویژگی های این تولیدات است.
روسری و شال ها با طرح های گل دار و تک رنگ و از جنس نخ در قواره های بزرگ و متناسب با مدل مانتو ها و کت و دامن ها طراحی شده اند. طراحی کفش های ساده و کلاسیک چرمی باعث تکمیل تولیدات انارگل شده است.
مدل های پوشاک انارگل با توجه به آب و هوای هر فصل تغییر می کنند و در فصل جدید مدل های قدیمی دیگر به چشم نمی خورند و طرح های جدیدی ارائه می شود.
خوشبختانه تولیدات انارگل مورد استقبال جامعه و مخصوصا جوانان قرار گرفته است و یکی از برند های موفق ملی محسوب می شود.

سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز

پرفورمنس‌ آرت (Performance Art) که با عنوان «هنر اجرا» در ایران شناخته می‌شود؛ نوعی نمایش، بر آمده از هنرهای تجسمی است، به منظور ارائه انگاره‌های نو و حتی تبلیغ اندیشه‌های اجتماعی و عقاید سیاسی که از اوایل سدۀ بیستم میلادی کم کم رواج یافته است. 

نمونه‌های پیشین پرفورمنس آرت با جنبش‌های فوتوریسم، کنستروکتیویسم، باوهوس، دادا و سوررئالیسم همراه بوده و سایر هنرها هم‌چون هنر کنشی و بدنی، هنر خاکی و کانسپچوآل آرت نیز به نحوی با آن پیوند دارند.

پرفورمنس آرت را «هنر زنده» نیز می‌نامند، چرا که زنده بودن مشخصۀ اصلی آن است؛ بدین معنا که در برابر مخاطبان و گاه با مشارکت ایشان اجرا می‌شود. در مجموع، امروزه پرفورمنس آرت نه به عنوان یک سبک یا جنبش هنری بلکه به عنوان یک شیوه با امکانات چند جانبه به حساب می‌آید، که از سال‌های پس از جنگ جهانی دوم تاکنون صور مختلف و مشخص‌تری در آمریکا و اروپا یافته و در بسیاری از نقاط دنیا نیز هنرمندان و مخاطبانی را به سوی خود جلب کرده است. 

با این حال پرفورمنس آرت در فضای هنری و محیط آکادمیک ایران هنوز جایگاه مشخصی نیافته، اما شکل تا حدی جدی‌تر آن را می‌توان در جشنواره تخصصی «سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز» جستجو کرد. هرچند تنها شش دوره از عمر این جشنواره می‌گذرد اما حداقل در این زمان کوتاه توانسته رسمیتی نسبی به این هنر ببخشد و هنرجویان جوان را بیش از پیش با آن آشنا سازد. 

گفتنی است امسال نیز ششمین دورۀ جشنواره «سی پرفورمنس، سی هنرمند، سی روز» با هدف معرفی این مدیوم به مخاطبان و هنرمندان سایر حوزه‌های هنری، آموزش مستقیم و غیر مستقیم و انجام فعالیت‌های تحقیقی و گسترش مباحث تئوریک در این زمینه، با تمرکز بر بر رابطه میان مکان، فضا و اهمیت آن در پرفورمنس‌آرت با شرکت سی هنرمند، از ۲۱ آذر ماه تا ۳۰ دی‌ماه سال ۱۳۹۵ به همت کانون نیومدیا موزه هنر‌های معاصر تهران، برای دومین بار در مکان همین موزه برگزار گردید.

پوستر جشنواره سی و پنجم فیلم فجر

با قدم گذاردن در دومین هفته از بهمن ماه ۱۳۹۵، سی و پنجمین دورۀ جشنواره فیلم فجر نیز آغاز به کار کرد، تا در جشن انقلاب بار دیگر اهالی سینما دور هم جمع شوند و سال جدید سینمای ایران را جشن بگیرند. 

امسال هم پوستر مهم‌ترین جشنواره سینمایی کشور، هم‌چون سال گذشته به چهره یکی از بزرگان و هنرمندان فقید سینمای ایران تعلق گرفت. علی حاتمی (۱۳۲۳ – ۱۳۷۵) از کارگردانان درخشان و اثرگذار سینمای ایران، که حدود ۱۵ فیلم و مجموعه تلویزیونی را در کارنامه خود ثبت کرده است. هر چند دو دهه از مرگ این هنرمند بزرگ می‌گذرد، اما آثار به جای مانده از وی همچنان طراوت خود را حفظ کرده‌ و یاد او را در دل‌ها و دیدگان اهالی هنر و سینما زنده نگاه‌داشته‌اند. 

به همین سبب پوستر سی‌ و پنجمین جشنواره فیلم فجر، تحت نظارت مجید برزگر در مقام مدیر هنری، با گرافیک حسین زارعی و نقاشی علی بیگی‌پرست بر اساس عکسی از عزیز ساعتی، به زنده‌یاد علی حاتمی تعلق گرفته است. همچنین خوشنویسی پوستر امسال را حسن عکاسی‌پرزاد عهده‌دار بوده است. 

هر چند پوستر امسال جشنواره را می‌توان در ادامه پوستر سال گذشته دانست، اما پیشرفتی در آن به چشم نمی‌آید. ارائه تصویر- نقاشی شاعرانه از شاعر سینمای ایران، هر چند زیبا است، اما سایر اجزا تشکیل دهنده پوستر، نمی‌توانند به یک هماهنگی ساختاری در نسبت با تصویر در آیند و همین امر مخاطب را با سردرگمی بصری مواجه می‌سازد.کادربندی آبی با دو مربع نارنجی خارج شده از آن، در کنار پرنده‌ای که هنرمند از نقاشی‌های گل و مرغی وام گرفته تا شاید به نوعی دوره قاجاریه (به یاد فیلم‌های تاریخی علی حاتمی هم‌چون کمال‌الملک) را یادآور باشد و کلاکت سیاه جشنواره به همراه دستی که آن را گرفته و به داخل کادر آمده، هیچکدام در نسبت با یکدیگر معنا نمی‌شوند بلکه صرفا به صورت اجزایی مجزا قابل تعریف‌اند. به همین سبب  پوستر جشنواره سی و پنجم فیلم فجر، در ارائه ی تصویری واحد دچار ضعفی اساسی است، چرا که پوستر رسمی یک جشنواره باید چیزی بیشتر از یک پوستر نکوداشت باشد، تا بتواند در دل خود هویت جشنواره را نیز معرفی نماید.