توجه به فرم سنتی در طراحی/ فرصت ها و تهدیدها

توجه به فرم‌های سنتی ایرانی (اسلیمی و ختایی و بسیاری از فرم‌ها و گرایشات دیگر) در بین طراحان با نگاه‌های متفاوتی همراه است. گاه طراحان با دیدی خلاقانه به این فرم‌ها، محصولاتی بدیع و با هویت ایرانی خلق کرده‌اند و گاه استفاده از این فرم‌ها در بعضی محصولات بدون دقت کافی بوده و محصول نهایی چندان دل‌نشین از کار درنیامده است. بعضی مواقع نیز بادید انتقادی و یک‌سونگرانه استفاده از این فرم‌ها و توجه به داشته‌های هویتی و فرهنگی با توجیهاتی مانند تغییر ذائقه مخاطب و مینیمالیستی یا مدرن شدن دنیای امروز کاملاً رد می‌شود. درهرصورت استفاده از فرم‌های سنتی فرصت‌های بی‌شماری را برای طراحان ایجاد می‌کنند تا محصولاتی خلاق و ایرانی طراحی کنند در عین آن‌که می‌تواند باعث شکست یک محصول نیز شود. در سال‌های اخیر استفاده‌ی طراحان از این منبع الهام غنی، رنگ و بوی خلاقانه‌تری به خود گرفته؛ بخصوص آن‌که بسیاری از طراحان با استفاده از این رویکرد در مسابقات جهانی درخشیده‌اند. نمونه‌ی آن رخت‌آویز اسلیمی طراحی مهدی مجتبوی است که برنده‌ی مسابقه جهانی red dot شد.
مسابقه‌ی طراحی صنعتی آیدیران نیز در سال ۹۵که دومین دوره‌ی برگزاری خود را تجربه می‌کرد شاخه‌ای را با نام طراحی فرهنگی و صنایع‌دستی به دسته‌های مسابقه‌ی ایده‌های نو افزود تا اهمیت توجه به هویت و فرهنگ بومی را در دنیای امروز نشان دهد. منتخبین این دسته محصولات جذاب و متفاوتی عرضه کردند که به‌عنوان یک رویکرد نو، در نوع خود جالب و موردتوجه بود بخصوص منتخب طلایی این دسته که مجموعه ظروف سرو عرقیجات را علاوه بر نگاه به فرم‌های سنتی، با توجه به سابقه‌ی بومی ایرانیان در استفاده از عرقیجات طبیعی ارائه داده است. این مجموعه که طراحی شیما جهانی، سینا حسنلو، ضحی خانیکی و زهرا شهامت نیا است، زیبایی، ظرافت، کاربرد و اصالت را یکجا در خود دارد. منتخب نقره‌ای این مسابقه، یوسف حاجی محمدزاده نیز با طراحی جذاب دستگیره گل و مرغ، دیگر قابلیت‌های این رویکرد را به‌خوبی نشان داد. علاوه بر این دو شرکت‌کننده، روشنایی کپوران طراحی مهنام منفرد، مجموعه کارد قاشق چنگال با طراحی محمدرضا شاه‌محمدی و مجموعه جالب ست ختایی و اسلیمی نریمان موسوی نشان از تنوع بی‌نظیر این سبک از طراحی است.
علاوه بر نمونه‌های یادشده، نمونه‌های فراوانی بخصوص در حوزه بسته‌بندی، مبلمان خانگی و منسوجات با این رویکرد، در بازار می‌توان یافت که با توجه به استقبال مخاطبان در حال گسترش است.

دید / اولین دیزاین شاپ ایران

در سال‌های اخیر با افزایش تعداد کمی و کیفی طراحان و تلاش آن‌ها برای گسترش مقوله‌ی دیزاین در جامعه، جمع‌هایی تخصصی شکل‌گرفته که از مهم‌ترین اهداف آن‌ها، نشان دادن توانایی‌های طراحان و ایجاد ارتباط بین طراحان و تولیدکنندگان است. «کانون دید» ازجمله‌ی این جمع‌ها است. این مجموعه که شامل گالری، مرکز آموزش دوره‌های مختلف و محلی برای گردهمایی های دوستانه‌ی طراحان است، توسط محمدرضا کتابی تأسیس شده و اولین نمایشگاه رسمی خود را در پاییز امسال با نمایش عکس‌های کودکان مرزنشین تجربه کرد. کتابی باتجربه‌ی سال‌ها کار در فضای واقعی تولید و ساخت محصولات و همچنین ارتباط مستمر با دانشجویان و طراحان صنعتی در دانشگاه‌ها، این کانون را تأسیس کرد.

جشنواره ملی مُد و لباس خلیج فارس

حفظ و تقویت فرهنگ و هویت ایرانی- اسلامی، ارج نهادن، تبیین، تثبیت و ترویج الگوهای بومی و ملی، هدایت بازار تولید و عرضه پوشاک، بر اساس طرح‌ها و الگوهای داخلی و نیز ترغیب مردم به پرهیز از انتخاب مدل‌های بیگانه و غیر مأنوس با فرهنگ و هویت ایرانی، همواره از مهمترین دغدغه‌های مسئولین عرصه فرهنگ و هنرمندان حوزه طراحی لباس بوده است. اما فرهنگ با بخش‌نامه‌ها ساخته نمی‌شود و یک برنامه بلند مدت و هدفمند را می‌طلبد. به همین سبب نیز چند سالی است که شاهد برپایی جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های متعدد در حوزه طراحی لباس هستیم، که نشانگر توجه بیش از پیش مسئولان به این موضوع مهم و خطیر می‌باشد. 

از این رو بنیاد ملی مد و لباس اسلامی-ایرانی با مشارکت کارگروه مُد و لباس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین انجمن طراحان پارچه و لباس ایران، نخستین «جشنواره طراحی لباس خلیج فارس» را با رویکرد علمی و تحقیقاتی زیر نظر استادان مطرح انجمن طراحان پارچه و لباس، از ۲۸ آذر الی ۵ دی در فضای داخلی برج آزادی برگزار نمودند. 

این جشنواره با موضوعیت طراحی لباس برای بانوان و آقایان ایرانی با الهام از طبیعت، فرهنگ و هنر اصیل حاشیه خلیج فارس در دو محور پوشاک زنانه (مانتو اجتماع و مانتو مجلسی) و پوشاک مردانه به صورت گروهی و طی دو مرحله برگزار گردید. در مرحلۀ نخست گروه‌های شرکت کننده پروژۀ تحقیقی و طرح لباس خود را به دبیرخانه ارسال نموده و در مرحلۀ بعد با حضور در جشنواره، مراحل دوخت و تزئین لباس را براساس طرح و تحقیق ارائه شده به انجام رساندند.

گفتنی است نخستین «جشنواره طراحی لباس خلیج فارس» با معرفی تیم‌های برگزیده در زمینه‌هایی چون، طراحی لباس بانوان و آقایان با الهام از خلیج فارس، پژوهش، طراحی کلکسیون، الگوسازی، کیفیت دوخت، طراحی صحنه و چیدمان آثار، خلاقیت و نوآوری، انتخاب جنس پارچه متناسب با موضوع و طرح لباس، انتخاب ترکیب‌بندی رنگ متناسب با موضوع، انتخاب تزئینات لباس،  طراحی لباس دوخته شده و رفتار تیمی در شامگاه یک‌شنبه پنجم دی‌ماه در برج آزادی، به کار خود پایان داد.

حل مشکل دربهای کرکره ای / امیر نقیب زاده

تفاوت طراحان و مبتکران با سایر مردم در یک نکته‌ی کلیدی است و آن تفاوت دیدشان به دنیای پیرامون و پیدا کردن مشکلات بزرگ و کوچک ناپیدا درآن است. یکی از این مشکلات به‌ظاهر ساده، نحوه‌ی نصب و استفاده از درهای کرکره‌ای است. فروشگاه‌ها و سایر محل‌هایی که از این نوع درب‌ها استفاده می‌کنند، اغلب به دلیل کمبود جا و پیش‌بینی نشدن فضایی که باید کرکره در آن جمع شود، آن را به‌صورت برعکس نصب می‌کنند و قسمتی که کرکره‌ها در بالای در جمع می‌شود، رو به بیرون قرار می‌گیرد؛ درنتیجه پشت کرکره‌ها که نمای زیبایی ندارند، روبه بیرون است و قسمت بیرونی و زیبای آن در حالتی که مغازه بسته است روبه‌داخل قرار می‌گیرد. این مشکل برای بسیاری از مشتریان این محصول وجود داشته است و اکثر غریب به اتفاق مشتریانی که مجبور بودند کرکره‌ی خودشان را پشت‌ورو نصب کنند با نارضایتی مجبور به این کار می‌شدند. نکته جالب این که این امر تنها برای مشتریان ایرانی صدق نمی‌کرد، بلکه در دیگر نقاط جهان نیز مشتریان با این مشکل روبرو می‌شدند. بر اساس آمار حدود ۷۰ درصد از مشتریان، فضای مناسب برای نصب کرکره به‌صورت استاندارد را نداشتند. امیر نقیب زاده، دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی طراحی صنعتی و طراح محصول به ویژه در حوزه تجهیزات پزشکی، با یک ایده‌ی خلاقانه این مشکل را حل کرده و کرکره‌ها را به‌گونه‌ای طراحی کرده است که هر دو سمت آن یک شکل باشد، بدون آن‌که برای جمع شدن آن مشکلی ایجاد شود. با استفاده از تیغه‌های مادولار و دوروی نما، ظاهرِ هر دو طرف کرکره یکی شده و به دلیل شکل خاص تیغه، فضایی که کرکره برای جمع شدن نیاز دارد نیز تا ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است؛ که این مهم جمع کردن کرکره برای هردوطرف را امکان پذیر نموده است.
در تصاویری که در ادامه خواهید دید، کرکره ساده و کرکره های مادولار با هم مقایسه شده است. طرح تیغه مادولار با قابلیت رول شدن از دو طرف، با شماره ۴۰۴۱۳ ثبت اختراع شده و هم‌اکنون توسط شرکت زیبا سازه ارس در حال تولید است.
نویسنده همکار: زهرا کشاورز

حتی یک نوشابه هم مهم است / مهدی افضل زاده

اثر پروانه ای (اتفاقات زنجیره ای گسترش یابنده)، یکی از تم های جذابی است که در سالهای اخیر بارها و بارها دستمایه تولید آثار کوتاه و بلند سینمایی قرار گرفته است. در این ساختار روایی اگر فیلمساز بتواند روند و ارتباط مناسبی بین اتفاقات ایجاد کند و آنها را با یک سرعت مناسب و باپیوستگی قابل قبول پیش ببرد، حاصل کار اثری جذاب و اثرگذار خواهد بود.
کلیپ کوتاه اگر ایرانی نخریم محصول مرکز مستند حوزه هنری و به کار گردانی مهدی افضل زاده، یکی از کارهایی است که این تکنیک روایی را با ساختار دایره ای روایت، درآمیخته و نتیجه اتفاق انتهای فیلم را به نقطه اول آن باز گردانده است. این روایت به سادگی این ضرب المثل را به یاد می آورد که «دودش تو چشم خودت میره» و می خواهد این حس را به مخاطب القا کند که نخریدن کالای ایرانی به ضرر خود ماست.  
هرچند این پیام در موضوع حمایت از تولید ملی حرف جدیدی نیست اما پرداخت خلاقانه به آن وجه تمایز این کلیپ از دیگر کارهایی است که اغلب در فضایی شعارزده به طرح این موضوع پرداخته اند.
سادگی موقعیت (پریدن تشتک نوشابه خارجی در چشم دوچرخه سواروآغاز اتفاقات زنجیره ای) و فضای کمیک اثر بر جذابیت و صمیمیت اثر افزوده است و آن را از ورطه شعارزدگی نجات داده است.
فضای کار و نوع بازی  بازیگران قابل قبول است و جلوه های ویژه آن نیز تا پیش از جداشدن و حرکت مخزن سوخت، خوب و باورپذیر از کار درآمده. شاید اگر دقت بیشتری روی فیزیک اشیا (رابطه وزن و سرعت آنها) و نمایش بافت روی آنها (مثلا جنس فلزی مخزن) بعمل می آمد با اثر بی نقص تری مواجه بودیم.
 در مجموع  مشخص است که کارگردان قصد  بزرگ نمایی  و غلو در اتفاقات را داشته است و در تلاش بوده تا عواقب  عدم خرید کالاهای ساخت داخل را، در ذهن مخاطب پررنگ نماید ولی در نهایت، جلوه های ویژه ی ضعیف قسمت پایانی و گنگ بودن هدف اصلی آن که با دانستن اسم کلیپ فهمیده می شود،  نتوانسته او را به طور کامل به این مقصود برساند. با این وجود، تلاش سازندگان این اثردر پرداختی متفاوت به موضوعی ملی و انتخاب نوع قالبی که مناسب انتشار در بستر فضای مجازی باشد و در عین حال از کیفیت بالایی نیز برخوردار باشد، قابل تقدیر است و امید است ادامه یابد

 

 

کریستال تشریفاتی / شرکت جهان کریستال

بلور و کریستال از جمله کالاهایی است که ضروری محسوب نمی شود و تنها در مناسبت‌های خاص مورداستفاده قرار می‌گیرد. ولی با توجه به حجم بالای واردات و میزان زیاد ارزی که برای این کالا از کشور خارج می‌شود، توجه به طراحی آن ضروری به نظر می رسد.
شرکت جهان کریستال، تنها شرکت تولید ظروف کریستال با برندjcc  در ایران است.
طراحی ظروف کریستال جهان ، توانسته تا حدی باسلیقه‌ی بانوان ایرانی هم سو شود و توجه آن‌ها را به خود جلب کند. به گفته‌ی یک از فروشندگان ظروف بلور و کریستال، خانواده‌های ایرانی به دنبال ظروف پرکار و پرنقش هستند، به همین دلیل کریستال‌هایی که از کشورهای دیگر وارد می‌شوند، توسط صنعت گران داخلی پرداخت شده و  پرنقش تر می‌شوند تا در بازار با استقبال بیشتری مواجه شوند. ظروف جهان با دقت به این ویژگی، توانسته در بازار داخلی جایگاه خوبی را برای خود پیدا کند. ولی همچنان طرح های استفاده شده روی ظروف، کپی از طرح های خارجی است و عدم اطمینان به طراحان داخلی، قدرت رقابت در بازارهای جهانی را از این شرکت گرفته است.
تبلیغات خوب  یکی از مهمترین  راه های موفقیت یک شرکت است که در پروسه ارائه ی محصول توسط تیم طراحان، برنامه ریزی و اجرا می شود.این شرکت علاوه بر ضعف در طراحی محصول ، در استراتژی تبلیغات نیز چندان قوی عمل نکرده است  و نتوانسته خود را به مخاطبان بخصوص نسل جوان معرفی کند.
مشکلی که ظروف شیشه، بلور و کریستال در ایران دارند، استحکام کم آن‌هاست و اصطلاحاً زود لب پر می‌شوند. این نکته با توجه به قیمت بالای این ظروف، نقطه‌ضعف بزرگی محسوب می‌شود. با پیشرفت‌های اخیر این حوزه به خصوص در کارخانه جهان کریستال، امید می‌رود تا این مسئله نیز رفع شده و ظروف باکیفیت ایرانی بتوانند جایگاه بهتری در بازار ایران و حتی جهان برای خود کسب کنند.

انگشتانه موزیکال / کوروش مهدوی

طراحی بازی بخصوص برای جامعه‌ی ما که به سمت افزایش تعداد کودکان می‌رود، مهم است. چند سالی است که این شاخه از طراحی صنعتی موردتوجه قرارگرفته و طراحان زیادی به خلق بازی‌های نوآورانه و جذاب می‌پردازند. یکی از فاکتورهای مهم در طراحی بازی، علاوه بر سرگرم‌کننده بودن آن، داشتن بار آموزشی و افزایش مهارت‌های مختلف در کودکان است. درصورتی‌که بازی بتواند همراه با سرگرمی و آموزش، عادت خوبی را نیز در **کودک** نهادینه و یا باعث از بین رفتن رفتاری غلط در او شود، می‌توان گفت ازهرجهت موفق بوده است.
اسباب‌بازی انگشتدانه ی موزیکال که توسط کوروش مهدوی دانش‌آموخته‌ی طراحی صنعتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز طراحی‌شده است با هدف برآورده کردن سه خصوصیت آموزش، سرگرمی و کنترل رفتارهای ناپسند، عرضه‌شده است.
مشکلی که این طراح روی آن دست گذاشته، جویدن ناخن توسط کودکان است. مهدوی در توضیح طرح خود این‌گونه نوشته: « ناخن جویدن یکی از مشکلات شایعی است که ۳۰ درصد کودکان ۷ الی ۱۰ سال و ۴۵ درصد نوجوانان به آن دچار هستند. برای حل این مشکل راه‌های مختلفی وجود دارد که اغلب آن‌ها نامناسب و مخرب می‌باشد؛ مانند استفاده از لاک تلخ کننده ناخن، چسب زدن سرانگشتان، استفاده از پلاک دهان و... با این‌ وجود مشکل نه‌ تنها حل نشده بلکه شرایط را سخت‌تر نیز کرده است. این محصول دور ناخن را پوشش داده و آن را در برابر جویدن حفظ می‌کند و همچنین با ضربه خوردن بر روی سطح، نسبت به هر انگشت، نت موسیقی مخصوصی تولید می‌کند.»
به نظر می‌رسد طراح با ایده‌ی تلفیق ابزار تولید موسیقی و انگشتانه، توانسته اهداف خود را عملی کند ولی تا زمانی که این محصول، تولید و مورداستفاده قرار نگیرد، نمی‌توان به‌طورقطع از موفقیت آن اطمینان داشت. این محصول از منتخبین اولین دوره مسابقات طراحی صنعتی آیدیران است.