جامه دران/ روایتی از عزاداری بازار تبریز

جامه دران عنوان کتابی است شامل عکس‌هایی از مراسم قدیمی و سنتی عزاداری امام حسین(ع) که در سال ۱۳۹۳ چاپ و منتشر شده است. هادی لزیری عکاس مجموعه حاصل بیش از سه سال عکاسی را از میان هزاران فریم عکس انتخاب و چاپ کرده است.از انگیزه های شکل‌گیری چنین مجموعه ای میتوان به تعلق داشتن عکاس به زادگاهش یعنی تبریز و حضور دایمی او در بازار تبریز و این مراسم نام برد. تجربه حضور سی ساله عکاس در مراسم عزاداری بازار تبریزبه دلیل دادن اطلاعات دقیق‌تر و آگاهی بیشتر او با فضا به غنای مجموعه کمک می‌کند. عکس‌های او در کتاب با متن پژوهشی راجع به آیین عزاداری در بازار تبریز چاپ شده است.
این مراسم در بنای آجرین بازار که در یونسکو به عنوان اولین بازار مسقف آجری ثبت شده بیش از سیصد سال اجرا می‌شود. آیین عزاداری جزو لاینفک بازار تبریز است. سازنده بنای بازار این ملک را در ایام محرم وقف عزاداری نموده و هرساله بازاریان در این ایام آن را سیاهپوش و برای عزاداری آماده میکنند. سه دسته اصلی عزاداران سینه زن عجم سینه زن عرب و دسته‌ی زنجیر زنان هستند که هریک با پوشش و نواها و مرثیه های خاص به خود طبق برنامه ریزی هرساله بازاریان به عزاداری می‌پردازند.
عکس‌های هادی لزیری از سیاهپوش کردن بازار آغاز می‌شود و به جزییات مراسم عزاداری نیز می‌پردازد. در میان عکس‌ها که پر  مستندات خوب و دقیقی هستند مجموعه عکس‌های پرتره عزاداران نیز جالب توجه است. عکاس اقشار مختلف دسته جات از کودک تا پیر غلامان بازار را با بکگراندی مشکی عکاسی کرده است. سیاه و سفید بودن این مجموعه به بیان بهتر حال و هوای عکس‌ها کمک کرده است.

چشم ما حیرت/ مجتبی حیدری

 نمایشگاه عکس «چشم ما حیرت» در محوطه میدان امام حسین(ع) در ایام محرم تا اربعین برپا بود. این نمایشگاه حاصل تلاش و سفرهای چندساله مجتبی حیدری به عراق است. حیدری از پیاده روی زائران حرم حسینی عکاسی کرده است و تکیه موضوعی خود را بر موکب داران و خدام زائران اباعبدالله الحسین(ع) قرار داده است. نمایشگاه به گفته عکاس به چند دلیل در فضای باز برگزار شده بود. دلیل اول آنکه قالب  دیوار گالری با سایزهای عکس های او و ارائه و چیدمان آنها سازگاری نداشت و دلیل دوم آنکه مخااطب گالری ها قشر خاصی هستند و هدف عکاس نمایش عمومی آثار برای همه اقشار و عاشقان امام حسین(ع) بوده است.
عکس ها در سایزهای مختلف و کنار هم چیده شده اند و هر چیدمان حامل روایتی است از داستان دلباختگی به حضرت که دین، آیین و مذهب نمی شناسد،آنجا که تنها مسیحی راه آهن بصره یعنی یوسف طوما الیاس از زوار شیعه پذیرایی می کند.
حیدری زائر-عکاسی است که فقط در طول مسیر و موضوع نیست بلکه در عرض و حاشیه آن عکاسی می کند. او تنها به ثبت و برداشت عکس اکتفا نکرده است و از روی عکس ها می شود گفت حیدری با آنها چند روزی را گذرانده است و هرعکس متناسب با داستان موکب دار فضا و حال و هوای خود را دارد و بخوبی آن را به بیننده منتقل می کند. استفاده درست عکاس از نور حال و هوای معنوی موکب داران را بهتر بیان می کند. پرهیز از نمایش چهره آنها شاید با منطق صداقت و عدم ریا و خودنمایی این موکبداران که عمیقاً و از صمیم دل از زوار پذیرایی می کنند سازگار باشد.
بخش دیگر عکس های حیدری پرتره هایی هستند که چهره خود را پوشانده اند. پوشش آنان به دلیل گردو غباری است که در طول مسیر با آن روبرو شده اند.عکاس با قرار دادن سوژه هایش بر پسزمینه مشکی و با بکار بردن نکات فنی حین عکاسی و شارپنس و وضوح بالا بیننده را مقابل این چهره های بهت زده میخکوب می کند و بیننده را نیز به حیرت می کشاند. برداشت عکاس از داستان پیاده روی اربعین در چشم های زائران متبلور می شود. او در توضیح عکس هایش می نویسد:« از سختی های این گروه از زائران اربعین، باد و طوفانی است که موجب می شود سر و صورتشان را با پارچه های مختلف بپوشانند و فقط چشم هایشان می ماند که عیان است، همان بخشی از وجودشان که راه به باطن و قلبشان دارد و میتوان حیرت را با خیره شدن به آنها مشاهده کرد. بنابراین در سفر به وادی حیرت و حرکت بین حیرت زدگان مکتب سیدالشهدا(ع)، چشم ها بصورت تنها و مستقل، حرف های زیادی دارند که از حیرت صاحبانشان برایمان بگویند. ...»

دهم ماه/ سعید کیایی

عکس‌های سعید کیایی در قالب کتاب دهم ماه تصاویری است از اجتماع زنانه در قالب هیئت های هفتگی، ماهانه و مراسم عزاداری ایام محرم و صفر است. رویکرد عکاس به چنین اجتماعی صرفاً عکاسی مستند نیست،­­­ بلکه رویکردی پژوهشی است به زندگی روزمره زنان ایرانی (تهرانی)با تاکید بر تحلیل شکل و سازو کار حضور آنها در مراسم ها و نشست‌های مذهبی و روضه خوانی است.

محدودیت عکاس هم به لحاظ جنسیت هم به لحاظ زمانی برای حضور در جمع‌های اختصاصی بانوان سبب تاثیرات کیفی و کمی در مجموعه عکس‌های وی شده است.

در مقدمه کتاب با تحلیلی جامعه شناختی از چنین جمع‌های زنانه صحبت شده است. از نظر نویسنده مداحی زنان و چنین مجالسی متاثر از مجالس مردانه است و زنها هنوز به روایتی زنانه و لطیف از عاشورا دست نیافته اند و چه بسا ذکر مصیبت‌های زنان کربلا نیز روایت مردان است از این واقعه. روایت مردانه همچنان بر این عکس‌ها حاکم است زیرا عکاس این مجموعه (سعید کیایی) از دیدگاه و با محدویت هایی که ذکر شد روایت ناقص اما ارزشمندی را ثبت کرده‌اند. ارزش این مجموعه به این دلیل است که شاید اولین و تنها ترین تلاش برای شکل‌گیری مجموعه جدی عکس با این موضوع باشد.

 تصویری که از زنان ایرانی در قالب عکس، نقاشی و ... دیده ایم بسیار متفاوت از واقعیت است و یا بخش کوچکی از زندگی این جمعیت است.

تصاویری زنان مذهبی که اکثریت زنان ایرانی را  تشکیل می‌دهند، غالباً از فضای ساده زندگی نسلی از مادران فداکار شهداست و خوب میدانیم این همه ی پتانسیل تصویری زنان ایرانی نیست. زنانی که بواسطه ویژگی های اختصاصیشان برای دوربین‌های عکاسان سوژه های پر رمز و راز و جذابی هستند.

کیایی همراه با هر تصویر جملات توصیفی(کپشن) نیز درج کرده است که برای توصیف عکس‌ها و دادن اطلاعات بیشتر از این مجالس به مخاطب کمک می‌کند. این توضیحات بار بخش تصویری اتفاقاتی که تصویر نشده‌اند را به دوش می‌کشند.

تمدید فراخوان مسابقه عکس فرش دستباف

از خصوصیت‌های بارز هنرها و صنایع‌دستی، درهم تنیدگی آن‌ها با زندگی و باورهای مردمان آن فرهنگ است. در این‌ بین فرش به‌ عنوان یکی از مصادیق ماندگار و تأثیرگذار، همواره نقش به‌سزایی در تداوم فرهنگ به عهده داشته است. با این حال در دوران ما فرش بسیاری از کارکردهای خود را از دست داده است و تولید کنندگان دغدغه تولید بر اساس جامعۀ هدف و دکوراسیون داخلی را به کلی از سر بیرون کرده‌اند.

از این‌رو «مسابقه عکس فرش دستبافت» مجال مناسبی است تا در آن با مطالعۀ تجسمی فرش در مقام یک اثر هنری، تعاملِ میان فرش و دکوراسیون داخلی از منظر رنگ، طرح و نقش، اندازهها و تناسبات و... به تصویر کشیده شود؛ همچنین با توجه به تنوع بی‌مانند فرش‌ها در گستره‌های جغرافیایی، این مسابقه فرصت مناسبی را پیش می‌آورد تا به امکان سنجی و تطبیق فرش‌های مناطق مختلف با سبک‌های دکوراسیون داخلی پرداخته شود. تا شاید از این ره‌آورد به مدد تصویر بتوان به اهمیت طراحی فرش و چیدمان داخلی معماری تاکید کرد و تولید کنندگان را به تولید هدفمند ترغیب نمود.

گفتنی است آخرین مهلت ارسال آثار تا ۳۱ تیرماه ۱۳۹۶ تمدید گردیده و علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر و حضور در مسابقه «عکس فرش دستباف در دکوراسیون داخلی» با محوریت فرش دستباف کرمان، می‌توانند به سایت دبیرخانه جشنواره به نشانی www.kccd.ir/contest مراجعه نمایند. 

نمایشگاه آهنگ آفتاب(کویر ایران،کانون تمدن)/محمدرضا جوادی

 نمایشگاه آهنگ آفتاب(کویر ایران،کانون تمدن) نهم شهریور ماه ۱۳۹۵ در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.از ۲ سال قبل پیش بینی هایی برای برگزاری نمایشگاهی با عنوان کویر صورت گرفته بود و سرانجام ثبت جهانی کویر لوت موجب شد تا این ایده جامه عمل پوشیده و به سرانجام برسد. به گفته سرپرست موزه هنرهای معاصر " این نمایشگاه تنها به نمایش عکس اختصاص ندارد بلکه به عنوان یک کانسپت فرهنگی، مایه کار هنرمندان قرار گرفته تا نشان دهد یک ساخت جغرافیایی چگونه وارد یک تمدن می شود." در این نمایشگاه ۶۰ عکس از آثار هنرمندانی چون محمدرضا جوادی، غلامحسین نامی، محمد ابراهیم جعفری و تنی چند از دیگر عکاسان برجسته کشور به نمایش گذاشته شده که نگاه نو و متفاوت آنها به موضوع کویر و بیابان، موجبات توجه بسیاری از منتقدان عکاسی در این مقوله را به خود جلب کرده است.در این میان عکسهای محمدرضا جوادی که غالب آثار متعلق به اوست، با به تصویر کشیدن کویر به عنوان موجودی زنده، سیال و در حال حرکت ، نقطه عطف این نمایشگاه به شمار می آید،  به گونه ای که ببینده را با قابی متفاوت از کویر مواجه می کند و نظم ذهنی او نسبت به واژه هایی همچون خشکی و سکون درباره کویر را برهم می زند. همچنین این نکته نیز شایان ذکر است که ابعاد عکسها وافقی بودن آنها، تعمدی هنرمندانه است که کمک شایانی به القای حس حرکت در کویر برای مخاطب خود  کرده است.

اردوگاه عنبر / مهرداد موسوی

استفاده از هویت بصری در مجموعه کتاب های چند جلدی از مشخصه هایی است که می تواند آن مجموعه را در میان مخاطبان محبوب تر کند. این هویت بصری باید هم به موضوع کتاب مرتبط باشد و هم انسجام آن مجموعه را نشان دهد.
مجموعه ی یازده جلدی با موضوع دفاع مقدس که توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است دارای یک هویت بصری منسجم و جذاب است. طراحی جلد این مجموعه توسط مهرداد موسوی انجام شده است و وی در کنار طراحی جلدها برای آن ها هویت بصری نیز در نظر گرفته است. وی تکنیک جالبی را برای این پروژه به کار گرفته است، عکاسی از نوشته ها در ترکیب با خاک واقعی و به کار گرفتن خصوصیت های عنوان کتاب ها در طراحی جلد آن. وی همچنین برای هر جلد رنگ خاصی را در نظر گرفته و این رنگ را در حروف و نوشته ها به نمایش گذاشته است.
مهرداد موسوی دارای مدرک کارشناسی گرافیک از دانشگاه هنر است و در زمینه ی طراحی جلد و طراحی پوستر و دیگر شاخه های طراحی گرافیک فعالیت دارد.

طرح هایی با نقشه هوایی / آذین والی

آذین والی Azin Valy  معمار و خالق برند نوظهور Cityzen by Azin (از ۲۰۱۲ تا کنون)، با بهره گیری از تصاویر ماهواره‌ای ناسا از شهر‌های مختلف جهان و چاپ آن‌ها به صورت دیجیتال بر روی پارچه هایی با کیفیت هم‌چون ابریشم، توانسته طرح‌های جدیدی را در قالب البسه، شال، کیف، دستمال‌گردن و سایر اقلام تزئینی وابسته، به دنیایی مُد معرفی نماید. 

این نگاه بومی و در عین حال جهانی، در آثار آذین والی او را به یکی از افراد مورد توجه در عرصه مد و لباس نیویورک بدل ساخته، به طوری‌که بسیاری از جامعۀ‌ مُد‌گرای آمریکا به سراغ نقشه هوایی شهر زادگاه‌شان رفته و از آن به عنوان معرفی وجهی از شخصیت خود استفاده کرده‌اند. از هنرمندان تا سیاستمداران و حتی ایرانیان ساکن ایالات متحده و برخی بازیگران ایرانی هم‌چون فاطمه معتمدآریا؛ گستره وسیع مخاطبان و طرفداران طرح‌های آذین والی را شکل می‌دهند. اما ایدۀ برند Cityzen by Azin بیشتر جامعۀ برند‌شناس و برندپوش را شامل می‌شود و برای مخاطبان عام نه به لحاظ مالی و نه به لحاظ زیبایی شناسی از جذابیت چندانی برخوردار نیست. چرا که این برند، طرح یا شاخصه‌ ظاهری خاصی ندارد و باید حتماً پیش‌زمینه‌ای جهت آشنایی با ایده اصلی آذین والی وجود داشته باشد. 

با این حال نوع نگاه آذین والی و جهانی شمولی آن در عین بومی گرایی‌اش، سبب شد تا انوشه انصاری (نخستین فضانور زن ایرانی) در مراسم اسکار ۲۰۱۷، شالی با نقشه هوایی مشهد (شهر زادگاهش) به تن نماید، تا تلویحاً اشاره‌ای به ایرانی بودنش و علت حضورش در آن مراسم باشد و بیان‌گر این نکته مهم که وقتی از فضا به زمین می‌نگریم هیچ مرزی به چشم نمی‌آید. این خود کنایه‌ای هنرمندانه به اقدامات اخیر ترامپ و قانون جدیدش در ارتباط با عدم اجازه ورود اتباع هفت کشور مسلمان از جمله ایران به آمریکا بود.