نمایشگاه عکس ایستاده در غبار/ سحاب زری باف

اولین فیلم از کارگردانی جوان و نه چندان مشهور، با داستانی مستند که علی الظاهر نباید آنچنان جذاب باشد؛ اما محمد حسین مهدویان توانست با ایستاده در غبار، نگاه ها را به خود جلب کند و تحسین همگان را برانگیزد. ایستاده در غبار که با محوریت داستان زندگی حاج احمد متوسلیان از زمان کودکی تا لحظه ی مفقود شدن را روایت می کند، در جشنواره ی فجر امسال لقب پدیده را به خود اختصاص داد.

همزمان با اکران این فیلم، نمایشگاه عکس فیلم ایستاده در غبار در خانه هنرمندان برپا شد و با استقبال خوبی از طرف مردم، اهالی سینما و سیاست رو به رو شد. بر اساس یادداشتی که محمد حسین مهدویان در حاشیه ی این نمایشگاه نوشته است، سحاب زریباف، عکاس این اثر برخی از فریم ها را چیدمان کرده که این فریم ها الزاما در فیلم دیده نمی شوند. برای بهتر درآمدن حس عکس ها و نزدیکی به حال و هوای فیلم، برخی از عکس ها با دوربین آنالوگ و با استفاده از نگاتیو عکاسی شده اند.

کادر بندی های درست، چیدمان مناسب و مهمتر از این ها معرفی فیلم توسط عکس ها، از نقاط این آثار محسوب می شود. با دیدن این عکس ها می توان دریافت که عکاسی خوش ذوق با تسلط بر نورپردازی و اصول چیدمان در کادر پشت دوربین قرار گرفته است. 

این نمایشگاه از 20 خرداد تا 2 تیر سال جاری به نمایش در آمد.

لحظه ناقطعی/ بازخوانی تصاویری از دوران دفاع مقدس

بازخوانی تصاویر قدیمی همیشه نیازمند رویکردی جهت دار و محتوا محور است. اکران دوباره آنچه که بارها به واسطه ی رسانه های مختلف منتشر شده است با نوع نگاهی تازه می تواند دوباره مخاطب را به چالش نگریستن دعوت کند . 

«لحظه نا قطعی» از این دست است؛ نمایشگاهی از آثار چند عکاس دوران دفاع مقدس که با رویکرد زیباشناسانه، چیدمانی از تصاویر را در نگارخانه ی تم روبه روی مخاطبان قرار داده است.

این نمایشگاه منتخبی  از آثار جاویدالاثر کاظم اخوان، شهید سعید جانبزرگی، شهید محسن چوبدار، احسان رجبی و مهرزاد ارشدی است که تحقیق و نمایشگاه‌گذاری‌ آن توسط رهام شیراز مدرس عکاسی در دانشگاه و همیاری روزبه ملکی کارشناس ارشد رشته عکاسی صورت گرفته.

لحظه نا قطعی در بیانیه خود می گوید : «اگر عکاس خیابانی را شخصیتی بدانیم که به واسطه‌ی مواجهه‌اش با فضاهای شخصی دیگران در یک عمومی‌ مانند خیابان به قاب‌های ذهنی‌اش دست پیدا می‌کند، عملکرد عکاس -ـ رزمنده‌های این مجموعه بسیار نزدیک به عکاسی خیابانی است؛ با این تفاوت که مواجهه‌ی عمیق آنها در این عمومیِ خاص (خط مقدم)، بسیار تابع شهامت شان برای نفوذ و احاطه به روح اتفاق‌های پرتنشِ جنگ است.»

آنچه که از خاطره این تصاویر دیده شده در برهه های خاص زمانی در ذهن ها باقی مانده، مستنداتی است که در زمان خود حاوی واقعیت های سال های متمادی از عمر مردم این سرزمین است که در پی جنگی تحمیل شده، تغییرات خواسته و ناخواسته ای کردند. 

وحال نگاهی دوباره با گونه ای خاص از مستند به آنچه مستند جنگ خوانده میشود می تواند طراوتی در این حوزه ایجاد کند . 

نمایشگاه «لحظه نا قطعی» تا ۱۹ آبان ماه در نگارخانه تم برپاست .

انتقال/کوین کارادو

کوین کارادو عکاس جوانی است که در سال ۱۹۹۲.م  در آمریکا متولد شده است. تکنیک او برای خلق عکس‌های سورئال اغلب تلفیق چند عکس است که در نرم افزار صورت می‌گیرد. اما او در مجموعه انتقال موفق به تلفیق حس‌ها و مدیاهای گوناگون بدون نرم‌افزار شده است. مجموعه انتقال شامل سه عکس از چشم‌انداز دریا، زمین و آسمان است. عکاس باآغشته کردن دست خود به یکی از سه رنگ غالب منظره و قرار دادن آن در پیش‌زمینه، این عکس‌ها را خلق کرده است. او با ترکیب حس لامسه و بینایی به درک چندجانبه از طبیعت می‌رسد.
تفاوت دریافت حسی ما از طریق حس لامسه و بینایی امری بدیهی است و درک چندجانبه و انتقال چنین حسی در هنرهای وابسته به سطح مانند نقاشی و عکاسی در حوزه بینایی صورت می‌گیرد. آنچه که در اثر کارادو قابل دریافت است تنها درک طبیعت از طریق چشم نیست بلکه هنرمند با آغشته کردن دست خود با رنگ غالب منظره احساس لامسه مخاطب را نیز برمی‌انگیزد.  لمس رنگ سبز زمین و رنگ آبی آسمان با حسی که از دیدن آن داریم تلفیق شده، این دست‌ها که تا مچ رنگ شده و از مچ تا آرنج آن در آسمان است دقیقاً در مرز میان زمین و دریا و ابرها به رنگ غالب فضا آغشته شده است.
از سوی دیگر، اثر کارادو  نقاشی معروف آفرینش آدم اثر میکل‌آنژ بر روی سقف کلیسای سیستین در واتیکان را یادآوری می‌کند. حرکت دست از بالای کادر به درون آن، حسی از لحظه خلق این منظره بواسطه خداوند را تداعی می‌کند گویی دستی از آسمان می آید و رنگ و نقشی به پهنه هستی می‌زند.

چندسالگی های من / گالری دید

عکاسان عکس هایی که در گالری دید، با عنوان "چند سالگی های من" می بینید کودکانی روستایی هستند که از امکانات بسیاری محرومند؛ اما به بهانه ی ایده ی خلاقانه خانم " شَهپر آرمات" فارغ التحصیل کارشناسی طراحی صنعتی و از عکاسان جوان به نام تئاتر و سینما با همکاری معلمان خوب مدرسه معرفت، این کودکان فرصت عکاس شدن یافتند.
هدف از برگزاری این نمایشگاه کمی متفاوت از دیگر نمایشگاه های عکاسی است. این نمایشگاه با فراهم کردن دوربین برای کودکان روستای مرزی آیرقایه (نقطه صفر مرزی ایران و ترکمنستان) و آموزش اولیه به آن ها، از آن ها خواست از روستای خود عکاسی کنند. حالا این عکس ها در افتتاحیه گالری دید با حضور و استقبال خوب افراد فعال در حوزه فرهنگ همچون حجه الاسلام شهاب مرادی و هنرمندان بسیاری چون حجت اشرف زاده، گلاره عباسی، لاله اسکندری و... در معرض دید عموم قرار گرفت. آثار به نمایش در آمده به نفع جمع آوری هزینه ساخت پلی در همین روستا به فروش رسیدند و بعد از اتمام نمایشگاه دوربین های عکاسی به کودکان برگردانده خواهد شد.
عکس ها با آنکه توسط کودکان گرفته شده، گاه ترکیب بندی زیبا و قابل توجهی دارند. تصاویری که طبیعت روستا را از نگاه کودکان به تصویر می کشند. این نمایشگاه بازخوردهای خوبی در رسانه ها داشته و استقابل خوبی از آن شده است. حاصل تلاش و زحمات بی دریغ دست اندرکاران این مجموعه لبخند و آرامش را به کودکان روستای آیرقایه هدیه داد و به نظر می رسد انجام کارهای عمرانی در روستاها تنها وابسته ی به دولت ها نیست و گروه هایی غیر از گروه های جهادی نیز می توانند در آبادی ایران عزیز سهیم باشند.

نویسنده همکار: مینا مختارزاده

عکاسی آتلیه ای به سبک محرم/هیئت هنر

درک فضاها و اتفاقات دنیای بزرگترها برای کودکان متفاوت است. آن چیزی که در کودکی از اتفاقات غم انگیز یا شاد تجربه می کنیم حسی عمیق در نهادمان باقی می گذارد که سرمایه ی حسی و عقلی ما در آینده خواهد بود .

محرم و عزای سید الشهدا از آن دست خاطراتی است که در کودکی هر کدام از ما به گونه ای رقم خورده است و حال شاهد حب و ارادت خود به آیین عزای اباعبدالله هستیم.

هیئت محبین اهل بیت، متشکل از دانشجویان و دانش آموختگان هنر، چند سالی است که تجربه ی حضور در هیئت را برای کودکان ثبت می کند. 

عکاسخانه کودک از سال ۱۳۸۹ به همت جمعی از دانشجویان رشته های عکاسی و گرافیک برپا شد. در طول ده شب مراسم عزاداری هیئت، در دکوری براساس محتوایی برگرفته از روایات و قصه های کربلا، عکاسی از کودکان انجام شده و پس از ادیت و چاپ در شبهای پایانی، عکس ها توزیع می شود. از ابتدای کار عکاسخانه تا به محرم امسال، بیش از ۵۰۰ فریم عکس به عزاداران کوچک هدیه شده است. 

به امید اینکه این تصاویر در کنار دیگر عکسهای آتلیه ای کودکان قرار گرفته و یادآور خاطره شیرینی باشد که در بزرگسالی ذخیره حب به اهل بیت علیه السلام شود.

به نام زیتون/حسین مرصادی

نمایشگاه «به نام زیتون» چندی پیش در گالری خانه‌عکاسان ایران برگزار شد و ۴۵ قطعه عکس از حسین مرصادی به نمایش گذاشته شد. این عکس‌ها روایتی تصویری از نبرد نصر(۲) است که بهمن ماه سال گذشته در شمال حلب انجام شد و به فتح دو شهر نبل والزهرا انجامید و از مهمترین فتوح نبرد سوریه است.
حسین مرصادی ابتدا به عنوان رزمنده به سوریه سفر کرده و بعداً با ترغیب شهید کوچک‌زاده به عکاسی از عملیات و اتفاقات بعد از آن پرداخته است. مرصادی عکاس- رزمنده روزنامه کیهان هستند.
آنچه که در نگاه اول توجه مخاطب را جلب می‌کند نحوه ارائه عکس‌ در نمایشگاه است. تعداد متناسب عکس‌ها، قاب و پاسپارتو، کیفیت چاپ  و نحوه چیدمان عکس‌هاست. اگرچه ظرفیت گالری خانه عکاسان برای نمایشگاه گروهی متناسب است اما نمایش ۴۵ قطعه عکس از یک هنرمند قدری حوصله مخاطب را سر می‌آورد. نمایشگاه به نام زیتون با ارائه چهل و پنج عکس در قاب‌های سیاه  و حداقل فضای مناسب بین قاب‌ها، فضای تیره، شلوغ ، و پرازدحامی را بوجود آورده بود.
بخشی از عکس‌ها به رزمنده‌ها در جریان عملیات می‌پرداخت و بخشی به شادی و ناراحتی زنان سوری از شهادت نزدیکان و آزادسازی شهرشان. روایت تصویری مرصادی از عملیات‌ها و مبارزه رزمندگان بسیار ناقص و با ضعف‌های جدی در ترکیب‌بندی و تکنیک همراه بود و این مسئله شاید ناشی از کم تجربه بودن عکاس در حضور در وضعیت بحران به عنوان عکاس مستند جنگ باشد. عکس‌های دیگر مرصادی که بعد از فتح نبل و الزهرا  در میان غم و شادی زنان و کودکان عکاسی شده‌است به مراتب بهتر از گزارش تصویری او از عملیات‌هاست. این نکته نیز حائز اهمیت است که این عکس‌ها تنها عکس‌های گرفته شده از فتح نبل و الزهرا است. تدابیر شدید امنیتی مانع ورود عکاسان به مناطق عملیاتی است و مرصادی به عنوان رزمنده این اقبال را داشته است که با توجه به سوابق عکاسی‌اش هرچند با محدودیت‌هایی به تهیه گزارش تصویری از عملیات نصر۲ بپردازد.
 و اما توصیه‌ای برای عکاسان خبری از زبان یوجین اسمیت: تقریبا هر هنرمند عکاس که در حرفه‌ی خبرنگاری کار می‌کند، آرزودارد عکس‌هایش در طول تاریخ باقی بمانند و ازعمر مهم اما کوتاه مدت یک نشریه پا فراتر بگذارند. او فقط با آمیزش «نفوذ عمیق به درون خصوصیات موضوع» و «کمال ترکیب‌بندی و تکنیک» -انسجام لازم برای هر شاهکار عکاسی- می‌تواند به این مهم دست یابد.

مکان‌نگاری عکاسانه خاستگاه‌ها و رویکردها/ علیرضا ملکیان

«برای تهیه متن و در راستای به دست‌آوردن اطلاعاتی مانند تاریخ جریان‌های عکاسی، نام عکاسان و همچنین موارد فنی، از دو کتاب مرجع بسیار مهم  دانشنامه عکاسی در قرن نوزدهم و دانشنامه عکاسی در قرن بیستم از انتشارات روتلج انگلستان از معتبرترین منابع تاریخ عکاسی، استفاده شده است».
ملکیان علاوه بر پرداختن به اصطلاح زمین‌نگاری جدید New Topographics، « واژه‌ی مکان‌نگاری را نیز نه در اشاره به جریان و رویدادی خاص، بلکه به معنی فعل عکاسی کردن از یک مکان در این کتاب مورد استفاده قرار داده است. در تعریف اخیر، یک اثر مکان‌نگاری دارای ویژگی‌های مشخصی است: وسیع است مانند چشم‌انداز یا محدود است مانند یک کوچه؛ ماهیت شخصی را نمایان می‌کند مانند یک کوه و یا یک ساختمان و یا مکان بی‌مرزی را به تصویر می‌کشد، مانند یک دشت؛ و در ‌‌نهایت به شیوه‌ی سیاه و سفید تهیه شده‌است و یا به شیوه‌ی رنگی».
مؤلف شرح و صورت بندی رویکردهای پیشتاز مکان‌نگاری را بر اساس سیر تاریخی اتفاقات و جریان‌های رسانه‌ی عکاسی نگاشته است. او مکان‌نگاری را از اولین عکس ثبت ‌شده تاریخ (نمایی از پنجره‌ای واقع در لاسگراس ۱۹۲۶.م) توسط ژوزف نیسفور نی‌پس در قرن نوزدهم آغاز و با مکتب دوسلدورف و آندریاس گورسکی در قرن بیستم به پایان می‌برد.
کتاب مکان‌نگاری عکاسانه؛ خاستگاه‌ها و رویکرد‌ها به ترجمه و نگارش علیرضا ملکیان از سوی مؤسسه‌ی فرهنگی-پژوهشی چاپ و نشر نَظَر منتشر شد. این کتاب در ۱۲۰ صفحه گلاسه و رنگی چاپ شده و در پیوست آن، اطلاعاتی تکمیلی درباره عکاسانی که در متن بر نام آن‌ها تاکید شده در اختیار خوانندگان قرار داده شده است. در این پیوست منابع با نگاه بازتر و فارغ از موضوع کتاب انتخاب شده‌اند تا وجوه نسبتاً متفاوتی از فعالیت عکاسانِ مکان‌نگار را نمایندگی کنند. خواندن این کتاب برای بدست آوردن نگاهِ کلی به یک جریان و شکل مهم از بدنه عکاسی از گذشته تا به امروز دارای اهمیت است و به علاقه مندان به عکاسی توصیه می‌شود.