نشریه خط

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

پیش ‌نهاد ویژه

توسط زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷

در آستانۀ جام‌جهانی فوتبال ۲۰۱۸، خانه طراحان انقلاب اسلامی با راه اندازی کمپین «با هم قهرمانیم» مجموعه پوسترهایی را با همین عنوان و با شعار «یک ملت، یک ضربان» طراحی و اجرا نموده و در سطح شهر به اکران در آورده است. هدف از راه اندازی این کمپین حمایت از تیم ملی فوتبال ایران و تأکید بر وحدت و انسجام ملی به عنوان یک عنصر پیشبرندۀ مهم است، که حاصل آن پیشرفت و پیروزی ایران و ایرانی در تمامی عرصه‌های ورزشی و غیر ورزشی می‌باشد. گفتنی است این روزها تعدادی از این آثار بر فراز بزرگ‌ترین دیوارنگارۀ کشور در میدان حضرت ولی‌عصر‌(عج) نیز به نمایش درآمده‌اند، تا بیش از پیش حال و هوای فوتبال را با چاشنی وحدت و همدلی همراه سازند. 

محمدرضا دوست محمدی، محمد شکیبا، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و محمد تقی‌پور از جمله طراحان و عوامل ساخت پوسترهای «با هم قهرمانیم» می‌باشند.

مینا مختارزاده ؛ ۲ مرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۰ خرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷
زهره حاضری ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷

۳۴ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «هنرهای سنتی» ثبت شده است

قفل سازی ، هنر فراموش شده / بروجرد

تاریخ نشر : چهارشنبه / ۳۰ دی ۱۳۹۴

درگذشته بسیاری از اشیاء روزمره، حتی کوچک‌ترین عناصر زندگی، علاوه بر ارزش کارکردی، ارزش معنوی، زیبایی‌شناسی یا سمبلیک نیز داشند. قفل و کلید از آن جمله اشیایی بودند که علاوه بر اهمیت کارکردشان، میزان تزیینات و ظرافت قلم‌زنی روی آن‌ها، میزان اهمیت یا جایگاه صاحب خود را نشان می‌داد. شهرستان بروجرد باسابقه‌ای کهن در تولید برخی صنایع‌دستی و هنرهای سنتی متفاوت بخصوص هنرهای فلزی شامل مسگری، چلنگری، ورشو سازی، قفل‌سازی، چاقوسازی، طلاسازی و...شهرتی جهانی داشته است.
هنر قفل‌سازی که پیش از اسلام نیز در ایران رواج داشته است، از آن جمله هنرهایی است که در کنار ظرافت دست استادکار، نیاز به دانستن علوم و فنونی خاص و مهندسی گونه داشته که این هنریا فن را متمایز از دیگر هنرهای گذشته می‌کند. هنرمندان این رشته، علاوه بر مهارت در کاربا فلز و قلم‌زنی، فنون ساخت و چفت کردن داخل قفل و کلید را با استادی کامل انجام می‌دادند. قفل‌ها انواع و شکل‌های مختلفی دارند و جنس بیشتر آن‌ها از فولاد، برنج و برنز است.در کتاب (قفل‌های ایران)،نوشته پرویز تناولی، قفل‌ها به دو دسته تصویری و هندسی تقسیم شده اند. بعضی از قفل‌های موجود در موزه‌ی هنرهای تزیینی اصفهان و موزه بروجرد ابعاد بسیار کوچکی دارند و بعضی از قفل‌های بزرگ به‌سختی قابل‌جابه‌جایی هستند. ولی بیشتر آن‌ها از لحاظ کارکرد مشابه هستند. تنها تعدادی قفل وجود دارد که ساختار داخلی آن‌ها بسیار پیچیده است و کاربرد ویژه‌ای داشته‌اند مانند جعبه‌های جواهرات سلطنتی و یا جعبه‌ی مخصوص کیمیاگران. پژوهشگران همچنان در حال مطالعه روی بعضی از این قفل‌ها هستند.
به نظر می‌رسید با تغییر ساختار قفل‌ها و انقراض کاربرد قفل و کلیدهای قدیم این هنر به فراموشی سپرده شود ولی با ثبت آن در فهرست آثار معنوی کشور به نام بروجرد در سال ۱۳۹۱امید زنده ماندن و احیای آن همچنان وجود دارد. علاوه بر بروجرد در شهرهای دیگری مانند اصفهان، تبریز، اردبیل، چالشتر، سراب، زنجان، قزوین، تهران، سمنان، یزد، شیراز، فسا، جهرم، همدان، کرمانشاه، کرند، بجنورد، مشهد، نیشابور و کرمان نیز قفل‌سازانی وجود دارند که با نگاهی هنری و بیشتر برای صادرات همچنان این هنر-فن را زنده نگه‌داشته‌اند.

۱ نظر موافقین ۴ مخالفین ۰ ۳۰ دی ۹۴ ، ۱۹:۱۰
مینا مختارزاده

علامت سازی / بروجرد

تاریخ نشر : جمعه / ۲۵ دی ۱۳۹۴

محرم که آغاز می‌شود، علامت‌های بزرگ کوچک هیئت‌ها در شهر خودنمایی می‌کند. جوان‌ها و پهلوانان به یاد علمدار دشت کربلا حضرت ابوالفضل العباس علم فلزی را به دوش می‌کشند و این‌چنین است که علامت از گذشته‌های دور یکی از نشانه‌های باارزش این واقعه بوده است.
تاریخچه علم‌گردانی در ایران و به‌ویژه در میان مردم بروجرد مشخص نیست. برخی اساس آن را مربوط به دوره آق قویونلوها و قره قویونلوها می‌دانند. آنچه مسلم است آیین علم‌گردانی به دوره‌های پیش از حکومت صفویه بازمی‌گردد؛ اما دولت صفویه علامت سازی را مرسوم کرد و هنرمندان این رشته آن را به اوج خود رساندند و چون اصفهان در آن دوران پایتخت ایران بود، هنرمندان در رشته‌های گوناگون روانه این شهر شدند و عملاً اصفهان را وارث هنر هزارساله ایران کردند. علامت سازی در دوره قاجار شکل تازه‌ای گرفت و علامت‌ها هرروز به همت هنرمندان ایرانی سنگین‌تر و نشانه‌های بیشتری به آن افزوده شد. امروزه بروجرد، تهران و اصفهان شهرهایی هستند که بازماندگان هنرمندان و صنعت‌کاران دیروز در آن به ساخت علامت‌ مشغول‌اند.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۵ دی ۹۴ ، ۱۳:۲۵
مینا مختارزاده

تنها موزه وقف کشور / بیرجند

تاریخ نشر : جمعه / ۱۸ دی ۱۳۹۴

وقف سنتی دیرینه در میان ایرانیان است که ارتباط تنگاتنگی با مصالح عمومی دارد.
درگذشته سندی که واقف امضا می‌کرد، با خط خوش و در برگه‌ای خاص تنظیم می‌شد. این سندها علاوه بر اهمیت حقوقی که همچنان دارند، جنبه هنری و فرهنگی نیز پیداکرده و به‌عنوان میراث تاریخی شناخته می‌شوند.
 تنها موزه‌ای که به‌صورت خاص به موضوع وقف پرداخته است، موزه وقف بیرجند است که در سال ۱۳۸۲از سوی اداره اوقاف بیرجند در بزرگ‌ترین حسینیه و مدرسه تاریخی بیرجند به نام شوکتیه ( امام رضا (ع) ) افتتاح شد. این موزه به‌عنوان تنها موزه اختصاصی وقف در کشور است و وقف نامه‌های خطی قدیمی نوشته‌شده روی کاغذ، سنگ و پارچه با خط نستعلیق، قرآن‌های خطی قدیمی، عکس از اماکن مقدسه و مشاهیر بیرجند، سکه‌ها و دست‌نوشته‌های قدیمی در آن نگهداری می‌شود. سماورهای زغالی، اتوی زغالی، قهوه‌جوش، قلیان، تشت‌های بزرگ مسی، کاسه و بشقاب‌های قدیمی مربوط به دوره قاجار و صفویه و قرن نوزدهم میلادی از اشیاء وقفی این موزه است.
علاوه بر اشیا موجود در این موزه، بنای آن نیز دارای ارزش‌های تاریخی، هنری و فرهنگی است که موردتوجه بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد و ارتباط معنوی موزه با ساختمان حسینیه را نشان می‌دهد.

۲ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۸ دی ۹۴ ، ۱۹:۲۷
مینا مختارزاده

ورشو سازی / استان لرستان

تاریخ نشر : چهارشنبه / ۲۵ آذر ۱۳۹۴

نام هنر ورشو سازی احتمالاً به گوش بسیاری از هم‌وطنانمان ناآشنا باشد و کمی باعث تعجب، از اشتراک نام این هنر بانام پایتخت لهستان. البته این نام مشترک تصادفی نبوده است. ورشو فلزی است سفیدرنگ و نقره مانند که آلیاژ آن ۲۰ درصد نیکل، ۳۵ درصد روی و ۴۵ درصد مس است، به‌خوبی ذوب و به‌آسانی قالب‌گیری می‌شود. این فلز به‌صورت ورق از کشورهای آلمان و لهستان به ایران وارد می‌شد و به علت جلا و درخشندگی زیاد و مقاومت طولانی در مقابل پوسیدگی به «ژرمن سیلور» مشهور شده بود. هنرمندان و استادکاران بروجردی با شکل دادن و قلم‌زنی روی این فلز، آن را تبدیل به ظروفی زیبا و کاربردی می‌کردند. بستر اصلی هنر قلم‌زنی در بروجرد بر روی ظروف ورشو است. قلم‌زنی روی این فلز سختی دوچندان نسبت به فلزات دیگر مانند مس و نقره دارد و این نکته قدر و منزلت دست‌ساخته‌های این استادکاران را فزونی می‌بخشد. به هنرمندان ورشو ساز، دوات گر نیز اطلاق می‌شده زیرا اولین وسیله‌ای که با این فلز می‌ساختند، دوات و بدنه جوهر خشک‌کن بود.
درباره تاریخچه هنر _ صنعت ورشوسازی در ایران، نظرهای گوناگونی وجود دارد ولی آنچه مسلم است شکوفایی این هنر در دوره قاجار و در زمان امیرکبیر بوده است و  بخش وسیعی از بازار قدیمی این شهر را تا دوران معاصر، به خود اختصاص می‌داده است. گستردگی این هنر به حدی بوده است که نام شهر بروجرد و ورشو باهم آمیخته‌شده است.هنرمندان بروجردی با استفاده از فن چکش‌کاری و خم‌کاری که با دستگاه‌های ساده و نیروی بازوی هنرمند میسر بود، آثاری فلزی از ورق‌های ورشو خلق می‌کردند و ظروف بسیاری نظیر سینی، دیس، بشقاب، قاشق و چنگال، سماور زغالی، قوری، زیر سماوری، چای دان، قندان، استکان، گلاب‌پاش، آفتابه‌لگن، سرمه‌دان و وسایلی که معمولاً در جهیزیه دختران یافت می‌شد، می‌ساختند. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در از رونق افتادن این هنر، عدم تولید فلز ورشو در دنیاست که با بررسی و توجه مسئولین و سرمایه‌گذاری روی این هنر به‌عنوان مهم‌ترین هنر این شهر، این مسئله را نیز قابل‌حل می‌کند.

۰ نظر موافقین ۴ مخالفین ۰ ۲۵ آذر ۹۴ ، ۰۱:۳۰
مینا مختارزاده

جواهرات دست ساز بهشت / مهناز صدریا

تاریخ نشر : يكشنبه / ۲۲ آذر ۱۳۹۴

در سال های اخیر زیور آلات مدرن طرفداران بسیاری پیدا کرده اند و استفاده از زیور آلات فقط به طلا و جواهرات کلاسیک محدود نمی شود. برند بهشت، مجموعه ای از زیور آلات و جواهرات دست ساز و مدرن است که توسط مهناز صدریا و با الهام از نقوش و فرش های ایرانی طراحی و تولید شده است. آنچه این مجموعه را از دیگر زیور آلات متمایز می کند، کاربرد متفاوت عنصر رنگ، استفاده از نقوش ظریف ایرانی و طراحی ساده و بدون پیچیدگی است که باعث شده زیور آلات در عین سادگی و دور شدن از اشرافی بودن، جلوه و جذابیت خاصی همراه با اصالت و فرهنگ ایرانی داشته باشند.
مهناز صدریا، فارغ التحصیل رشته ی طراحی صنعتی دانشگاه هنر اصفهان است. وی به دلیل علاقه به گرایش طراحی جواهرات، پایان نامه ی خود را با موضوع طراحی جواهرات با الهام از نقوش و فرش های ایرانی به انجام رسانده است و می توان گفت این نقطه ی شروع فعالیت های گسترده ی اش بوده است.
زیور آلات بهشت تا کنون در نمایشگاه هایی در شهر های مختلف ایران به نمایش عموم در آمده و با استقبال گسترده ی مردم مواجه شده است.

۳ نظر موافقین ۲ مخالفین ۰ ۲۲ آذر ۹۴ ، ۰۳:۳۵
فاطمه سادات تهامی

تابلوهای گره بافت / ابوالفضل شاهی

تاریخ نشر : شنبه / ۱۴ آذر ۱۳۹۴

تابلوهای گره‌بافت شاهی، هرچند طعنه‌ای به احوال ناخوش فرش دستبافت ایرانی است، اما هویت‌‌مند است. هویتی پست مدرن که از تلفیق هنرهای سنتی با نگاه معاصر هنرمند به وجود آمده. این تابلوهای گره بافت هر چند ظاهر‌شان شبیه قالیچه است اما خبر از باغ پرگل ایرانی ندارند، زیرا کارکرد متفاوتی برای آن‌ها تعریف شده است. در این آثار شاهد تلفیق هنر‌های قالیباقی و خوشنویسی با گرافیک هستیم. 

در این‌جا بوم هنرمند، دارقالی ‌است و به جای استفاده از رنگ و جوهر، به سراغ خامه‌های رنگین فرش رفته و چاقوی بافت را جایگزین قلم خود کرده است تا اثری متفاوت بیافریند. اثری که نه برای زیرپا، بلکه مناسب آویختن از دیوار است. خط نوشته‌های گره خورده بر تابلو‌ بافته‌های شاهی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: دسته اول شامل جملاتی از نیچه، وارهول و دیگران است و دسته دیگر نیز ترانه‌های فولکلور قالی‌بافان. البته در هر دو گروه شاهد طنز‌های زیرکانه و ظریف شاهی هستیم، که در ایجاد هویتی منسجم و مستقل اثر گذار بوده است، به طوری که حتی ارتباط مخاطب با اثر را تسریع می‌کند. 

ابوالفضل شاهی خود پرورش یافته شهر هنرپرور کاشان است؛ که در بافت فرش‌های نفیس شهره تاریخ بوده و هست. او در مقطع کارشناسی رشته گرافیک انتخاب کرد اما علاقه‌اش به هنر‌های سنتی سبب شد تا در مقطع ارشد به سراغ الهیات برود. آثار شاهی را باید در ادامه زیبایی شناسی مکتب سقاخانه دنبال کرد با این تفاوت که خود معتقد است نباید بخش محتوایی هنر سنتی را فدای جذابیت‌های فرمیک کرد. گفتنی‌ است تا به امروز چهار نمایشگاه از آثار متفاوت او در تهران و کاشان برگزار شده و پنج عنوان کتاب نیز از او منتشر شده است.

۰ نظر موافقین ۲ مخالفین ۰ ۱۴ آذر ۹۴ ، ۲۳:۱۷
زهرا اردکانی

فلز در دستان هنرمند / سلام

تاریخ نشر : يكشنبه / ۲۶ مهر ۱۳۹۴

زمانی که فلز سخت و بی‌روح در دستان هنرمند ایرانی قرار می‌گیرد، انگار روح در آن دمیده می‌شود و به سخن درمی‌آید.
گروه آفرینش‌های هنری سلام با مجموعه‌ای به نام حدید، هنر دست استادکاران اصفهانی را عرضه کرده است. محصولاتی با نمادهای عاشورایی که با شیوه‌ای نو به مجسمه‌هایی تبدیل‌شده‌اند که می‌توانند جزئی از زندگی مردم شوند و گامی باشد در جهت زنده ماندن این نمادها که در سال‌های اخیر روبه فراموشی می‌روند. این مجموعه در میان دیگر محصولات سلام، به لحاظ انتخاب مواد و تکنیک به‌کاربرده شده متمایز است.
 هنرمندان این مجموعه با استفاده از طرح پرندگان، کلاه‌خود و قسمتی از علم‌های عاشورایی گویی می‌خواستند این مجموعه را مختص هنر عاشورا کنند. فرم طوق که از دیرباز در مراسم و دسته‌های عزاداری محرم به‌تنهایی و با به عنوان تیغه‌ی میانی و بلندتر از همه در علامت-علم-عزاداری استفاده می‌شده، شکلی شبیه به درخت سرو دارد. سرو در گنجینه‌ی ادبیات فارسی بیانگر راست‌قامتی و رشادت است. بر همین اساس طوق را نمادی از حضرت اباعبدالله(علیه السلام) می‌دانند.
تکمیل‌کننده‌ی این آثار فلزی، پایه هایی از جنس چوب گردو است که با تکنیک سوخت چوب روی آن حکاکی شده است. نکته‌ی دیگر این مجموعه طراحی بسته‌بندی آن است که هرچند، طراحی خلاقانه و نویی دارد ولی با توجه به قیمت بالای محصولات می‌توانست، طراحی بهتر و جذاب‌تری داشته باشد.

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۶ مهر ۹۴ ، ۱۰:۲۸
مینا مختارزاده
زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۸ اسفند ۱۳۹۶
کلثوم پیامنی ؛ ۱۹ آبان ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۱۱ مهر ۱۳۹۶
زهرا اردکانی ؛ ۵ مهر ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۲۰ شهریور ۱۳۹۶
درباره خط
چگونه با خط هم‌کاری کنیم؟
دوستان خط
تماس با خط
طراح قالب : گلبرگ دانلود