نشریه خط

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

پیش ‌نهاد ویژه

توسط زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷

در آستانۀ جام‌جهانی فوتبال ۲۰۱۸، خانه طراحان انقلاب اسلامی با راه اندازی کمپین «با هم قهرمانیم» مجموعه پوسترهایی را با همین عنوان و با شعار «یک ملت، یک ضربان» طراحی و اجرا نموده و در سطح شهر به اکران در آورده است. هدف از راه اندازی این کمپین حمایت از تیم ملی فوتبال ایران و تأکید بر وحدت و انسجام ملی به عنوان یک عنصر پیشبرندۀ مهم است، که حاصل آن پیشرفت و پیروزی ایران و ایرانی در تمامی عرصه‌های ورزشی و غیر ورزشی می‌باشد. گفتنی است این روزها تعدادی از این آثار بر فراز بزرگ‌ترین دیوارنگارۀ کشور در میدان حضرت ولی‌عصر‌(عج) نیز به نمایش درآمده‌اند، تا بیش از پیش حال و هوای فوتبال را با چاشنی وحدت و همدلی همراه سازند. 

محمدرضا دوست محمدی، محمد شکیبا، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و محمد تقی‌پور از جمله طراحان و عوامل ساخت پوسترهای «با هم قهرمانیم» می‌باشند.

مینا مختارزاده ؛ ۲ مرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۰ خرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷
زهره حاضری ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷

شهر بدون خاطره

تاریخ نشر : دوشنبه / ۱۳ دی ۱۳۹۵

ساکنین شهر برمی‌خیزند و روز آغاز می‌شود. شهر در التهاب روزانه‌ی خود، انسان‌ها را که امروزه عابرتر از هر زمانی هستند درخود جای داده است. عابرانی با نیازهای متعدد، گاه مشترک و گاه متفاوت. سلسله مراتب فضاهای عملکردی در شهر درست مانند یک خانه عمل می‌کند. همانگونه که یک خانه باید برای استراحت، خواب، نشستن، پذیرش مهمان، تلویزیون دیدن، مطالعه، ارتباط با بیرون، آرامش، پخت و پز، برسنج‌های آسایشی1، فعالیت‌های شخصی انسان‌ها و... راه‌حل داشته باشد، شهر نیز باید بتواند نیازهای بسیاری را برطرف کند. نیازهایی مانند سکونت، بازی کودکان، گردش شهروندان، خرید، بهره‌مندی از طبیعت، عبور و مرور کم خطر، سهولت دسترسی‌ها، نوازش چشم و گوش، گردهمایی‌های خرد و کلان و... . در شهر تهران مدتهاست که تمرکز اصلی متولیان محترم شهری بر تامین زیرساخت‌های یک شهر مدرن و روزآمد (به درست یا به غلط) استوار شده و بخش عمده‌ی نیازهای دیگر شهروندان را تحت تاثیر خودش قرار داده است. نظیر نیازهای انسانی و طبیعی شهروندان (در معنای حقیقی کلمه) که در ابعاد گسترده‌ای مغفول مانده‌اند و اگر نخواهیم اغراق کنیم می‌توان گفت به مرحله‌ی نگران کننده‌ای رسیده است. از بارزترین نیازهای بی‌پاسخ در شهر، نیاز انسان‌ها به تجمع، تعامل و دیدار است. تهران امروزی برخلاف ظاهر شهروند‌پذیر و سخاوتمندانه‌ی خود، عموما نمی‌تواند فضاهای مناسبی برای گرد آمدن انسان‌ها را فراهم کند و شهروندانی که توان مداخله در اصول صلب طراحی شهرشان2 را ندارند، با ایجاد فضاهای دیگر خودخواسته به این نیاز پاسخ می‌دهند. پرکاربردترین این فضاهای خودخواسته: کافه.

 

امروزه تعداد زیادی کافه در گوشه کنار شهر رشد کرده‌اند. از دلایل اصلی شکل‌گیری این میزان کافه در شهر، فارغ از زیرساخت‌های فرهنگی، می‌تواند تلاش شهروندان برای پیدا کردن فضاهای تعاملی و گردهمایی باشد. فضا‌های تعاملی در شهر به میزان کافی موجود نیستند و همین امر فضاهای موجود را نیز با ازدحام و گاه ناهنجاری‌های اجتماعی مواجه کرده است. در این وضعیت انسان‌ها به‌طور طبیعی شروع به شکل‌دهی فضاهایی برای ملاقات شهروندان و گاه تعاملات گسترده‌تر به بهانه‌های فرهنگی می‌کنند. به سبب نیازسنجی مناسب، کافه‌ها با جمعیت قابل توجه مشتریان (چه در مرکز شهر و چه در مناطق کم جمعیت‌تر) روبرو می‌شوند و همین وضعیت موجب پیدایش کافه‌های بیش‌تر می‌گردد. کافه‌ها با اسلوب و شیوه‌ی کاری امروز، خاستگاه غیر ایرانی دارند. عملکرد فضاهای مشابه در شهرهای ایرانی با کافه‌های امروزی متفاوت بوده است.

پیش از این‌ها وجود فضاهایی نظیر مساجد، میادین محلی، تکایا و... بستر مناسب و اجتناب ناپذیری برای برقراری تعاملات بین شهروندان را فراهم می‌آورده. آن‌هم در شهرهای ایرانی که تمرکز بر حریم افراد و حریم خانواده غیرقابل انکار است و همین مساله ضرورت وجود عرصه‌های تعاملی در شهر را تقویت می‌کند. هم‌چنین وجود مراسم و آیین‌های جمعی که انسان‌ها را در بزنگاه‌های مهم گرد یکدگر می‌آورد. و اما در نزدیک‌ترین شباهت با شیوه‌ی کار کافه‌های امروزی، سال های نه چندان دور قهوه‌خانه‌ها در سطح شهر شکل می‌گرفتند. قهوه‌خانه‌های سنتی خصوصا در نواحی نزدیک بازار، محل تجمع کاسبان و احیانا جوانان محل در اوقات بیکاری بوده است. تضارب آرا، دید و بازدیدهای محلی و انسجام روابط بین افراد از اثرات وجود و دلایل تداوم قهوه‌خانه‌ها در شهر بوده است. ولیکن کافه‌ها با تفاوت عملکردی خود گروه‌های دوستان جوان را از نقاط مختلف شهر جمع می‌کنند. در فضایی که نه نشانی از بسترش دارد و نه از فرهنگ مصرف‌کنندگانش. وجود عرصه‌هایی مانند مساجد، حسینیه‌ها و پارک‌ها در سطح شهر "به جهت برقراری تعامل" بیش‌تر توسط اقشار میان‌سال جامعه مورد استقبال است و بنابر دلایلی توان جذب جوانان زیادی را ندارد. 

با این اوصاف جای تعجبی هم نیست که کافه‌ها کم‌تر بهره‌ای از موتیف‌های آشنای بومی داشته باشند. در شهری که انسان‌ها نشان‌های بومی خود را بی آن‌که تقصیری داشته باشند فراموش کرده‌اند، نمی‌توان انتظار ترجمانی بومی از یک فضای غیربومی داشت. با این رویه کافه‌ها تبدیل به نقاط کانونی در شهری مشوش شده‌اند که در گنجاندن این تعداد شهروند و پذیرش آنان رقیبی جز خود ندارند. دیدارهای دوستانه، رویدادهای خاطره انگیز، رویدادهای فرهنگی و... از سطح شهر به این مکان‌ها کشیده می‌شود و عملا نقش شهر در ساخت خاطرات جمعی برای شهروندان رنگ می‌بازد. رنگ باختنی که با هیچ زیرساخت مدرن شهری، خطوط حمل و نقلی سریع، ساختمان بلند مرتبه و حتی پارک‌های عظیم متمرکز در نقاط شهر جبران نمی‌شود. تصور آینده‌ای که این شهروندان در خواهند داشت و میزان احساس مسئولیتشان در برابر این شهر، تصویر امید بخشی نیست. ارتقاء تلقی قانون‌گذاران و متولیان محترم شهری نسبت به فضای شهری، ویژگی‌ها و ضرورت‌های آن گام اصلی و ابتدایی در راستای حل این چالش‌ها است.


1- برسنج آسایشی (پارامتر آسایشی) شامل مواردی نظیر سیستم گرمایشی، سرمایشی، تهویه مطبوع و... می‌شود که ناظر بر آسودگی فیزیکی کاربران است.
2- مواردی نظیر تراکم، کاربری، طرح تفصیلی، ضوابط نما و سایر احکام ناظر بر ساخت و ساز که ضمن داشتن نمود شهری فاقد انعطاف لازم و مورد به مورد هستند.
درباره نویسنده
من "فردین طهماسبی" یکی از نویسندگان سایت خط هستم

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی
زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۸ اسفند ۱۳۹۶
کلثوم پیامنی ؛ ۱۹ آبان ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۱۱ مهر ۱۳۹۶
زهرا اردکانی ؛ ۵ مهر ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۲۰ شهریور ۱۳۹۶
درباره خط
چگونه با خط هم‌کاری کنیم؟
دوستان خط
تماس با خط
طراح قالب : گلبرگ دانلود