عشاق محمد (ص)

فکر می کنم دیده باشید؛ حدود یک ماه قبل در پی توهین یکی از نشریات فرانسوی به ساحت پیامبر عظیم الشان اسلام، گروهی از هنرمندان به صورت خود جوش و از روی غیرت دینی، دست به راه اندازی کمپین "عشاق محمد(ص)" در فضای مجازی زدند. طراحی، تولید و عرضه این آثار گرافیکی به نحوی بود که تنها چند روز پس از انتشار اولیه، توانست بخش اعظمی از صفحات مجازی کاربران، از اقشار مختلف مردم را به خود اختصاص دهد. (که در حد خود پاسخی بود بر حماقت های اخیر کشور های متهم این بی احترامی. )

آثار ارائه شده در این کمپین را می توان نمونه های مناسبی از گرافیک غیر سفارشی یا مردمی دانست. فرم های تصویری عشاق محمد(ص) ترکیب بندی، ابعاد و تمرکز آن در وسط مربع، مناسب برای هر نوع فضای وبی و آواتار کاربران و نیز قابل استفاده در صفحات اینستاگرام است. این طرح ها به لحاظ رنگ بندی و فرم هم توانسته برای عموم مردم، چه ایرانی و چه غیر ایرانی جذاب باشد.

اگر چه به کار بردن عبارت عشاق محمد(ص) برای مخاطب جهانی این کمپین غریب نیست، اما با توجه به درصد بالای مخطبان ایرانی آن، بهتر بود هنرمندان طراح ایرانی، القاب و نام های دیگر ایشان مانند "رحمةللعالمین" یا "رسول الله" را به کار می بردند تا به این وسیله فرهنگ سازی مثبتی در جهت هرچه محترمانه تر به کار بردن نام ایشان صورت بگیرد.

حجم های بداهه / محمدعلی بنی اسدی

هنرمندی با چهار ضلع پر قدرت! جمله ای است که  به خوبی محمد علی بنی اسدی را توصیف می کند؛ نقاش، مجسمه ساز، طراح گرافیگ و تصویرساز، چهار بعد از ابعاد هنری این هنرمند است. 

او جزو معدود هنرمندانی است که آنچه در زندگی اش آموخته را با قدرت تمام به کار می برد. حضور در هنرستان مجسمه سازی، رشته نقاشی و بعد ها سفرش به عالم تصویرسازی در تشکیل این چهار ضلع نقش داشته اند. در مجموعِ آثار متنوع و بی شمار او شاید مجسمه هایش کمتر شناخته شده باشند با وجود آنکه آثاری در خور توجه اند.

مجسمه های او در واقع بروزی آنی تر و بداهه تر از سایر آثارش به نظر می آیند؛ مجسمه هایی با تکنیک پاپیه ماشه که از ترکیب سیم، کاغذ و چسب به راحت ترین صورت ممکن ایجاد شده اند. این راحتی را در شخصیت، اجرا و رنگ گذاری این مجسمه ها می توان مشاهده کرد. در واقع مجسمه های او نسخه حجمی شده عناصر و شخصیت هایی است که وی عموما در آثارش استفاده می کند. شاید در نگاه نخست این مجسمه ها را احجامی بی مفهوم و انتزاعی بیابیم اما با کمی دقت از زوایای مختلف از اسرار آنها سر در خواهیم آورد.

عکاسان دوره گرد

عکاسان دوره گرد از همان سالهای آغازین اختراع عکاسی تا نیمه قرن بیستم از روش­های ارزان مانند فروتیپ یا تین­ تیپ برای گرفتن عکس فوری مثبت فلزی در استودیوهای سیار خود استفاده می­کردند. با پیشرفت تکنولوژی، مواد و روش­های عکاسی نیز تغییر کرد . اوایل قرن بیستم، عکاسان دوره ­گرد بساطشان را در جاهای خوش­ منظر محلی پهن می­کردند و با شعار تهیه کارت پستال از چهره شما، اقدام به این کار می­کردند. عکاسانی که در این قالب کار می­کردند از هر شگرد وقیحانه­ ای در کار خود استفاده می­کردند. سر سوژه را روی بدنی چاق وصل می­کردند، یا او را در هواپیمای چوبی یا در میان ستاره­های نقاشی شده می­ نشاندند.

دوربین­های چوبی با یک لنز ساده تقریباً از نیمه قرن بیستم باب شد. عکاسان برای ارزان­تر تمام شدن کار از کاغذ عکاسی به جای فیلم استفاده می کردند. این دوربین­ها در محفظه اتاقک تاریک دارای چند تشتک حاوی داروی ظهور و ثبوت بود که عکاس همان لحظه عکس را در آن ظاهر می­ کرد. این دوربین­ها یک لابراتوار سیار بودند زیرا چاپ عکس نیز همان لحظه با امکانات تعبیه شده در دوربین میسر بود. کاغذ عکاسی(نگاتیو) تعبیه شده در کاش فیلم بعد از برداشتن لنز و شمارش عکاس برای چند لحظه نور می­ دید بعد از ظهور بر روی یک کاغذ دیگر قرار داده می­شد و در معرض نور خورشید( به جای آگراندیسمان) قرار می­گرفت. به دلیل حساسیت کم کاغذ این حجم از نور مشکلی ایجاد نمی­کرد. تصویر پزتیو دوباره در محفظه ظهور دوربین ظاهر می­شد. به این ترتیب پس از چند دقیقه عکس مشتری حاضر می­شد. رواج این دوربین­ها در ایران تقریبا همزمان با اجباری شدن شناسنامه بود. استفاده ازاین دوربین­ها تا قبل از انقلاب کنار حرم­ های مطهر برای گرفتن عکس یادگاری رواج داشت . مشهدی‌ها آن‌را “دست‌لتگی” می‌نامیدند. کار این نوع از عکاسان مشهدی بیش‌تر تهیه عکس فوری پرسنلی بود و کوچه «ثبت» که در مرکز شهر و نزدیک ادارات مهم قرار داشت، جایگاهی خاص و مهم برای “فوری‌کاران” محسوب می‌شد و دکان اغلب آنان در آن کوچه به‌گونه­ای متمرکز، درکنار یک‌دیگر واقع شده بود. ابراهیم ذهبی با نام مستعار “سیاح”، رسول و حمید عربلین نیز جزء عکاسان فوری بودند که عکاسخانه نداشتند.

 در سال­های اخیرآخرین عکاس دوره­گرد در ایران در منطقه گردشی درکه با این دوربین­های چوبی دیده شده است. در افغانستان هنوز هم عکاسان دوره­ گرد با همین دوربین­ها که به آن« کمره­ فوری » می­گویند عکس پرتره می­ گیرند.

منتخب نسل نو نقاشان ایران یا نسل کوکاکولا؟!

رونالد ریگان زمانی برای مقابله با اتحاد جماهیر شوروی گفته بود:«باید قشر عظیمی از جوانانی که نگرشی مصرف گرایانه نسبت به جامعه دارند، در شوروی بوجود بیاید، یک نسل پپسی!».
این عبارت اگرچه رویکرد یک رئیس جمهور فقید امریکا در باب کشوری غیر از کشور ماست، اما فحوای آن، نگاه حاکم بر نظام سرمایه داری را به نمایش می گذارد. نگاهی که با ایجاد نوع خاصی از سبک زندگی، آرام آرام اندیشه و فرهنگ جامعه ای را دگرگون می کند و زمینه را برای استثمار و بهره کشی از آن جامعه در راستای منویات خود فراهم می نماید؛ تردیدی نیست که گاه افراد و جریاناتی درون همین جوامع، بازوان اجرایی این نظام سلطه می شوند و جامعه را به سوی آنچه آن ها می خواهند و نه آنچه حقیقتا شایسته است، سوق می دهند.

رسانه ها و خصوصا در حیطۀ هنر، جشنواره ها و سالانه و دوسالانه ها و از این قبیل، همواره در جهت دهی نگاه جامعه و سبک زندگی و به تبع، تفکر آن جامعه نقشی انکارناپذیر داشته اند و در حقیقت بخشی از سکان داری فرهنگ یک جامعه به عهدۀ این جریانات است. از این رو، اینکه رسانه ها و جشنواره ها با چه هدفی برگزار شوند و خود از کدام آبشخور فکری تغذیه شده باشند، تا حدود زیادی تعیین کنندۀ شاکلۀ جامعۀ مخاطب در آینده است.

شور حماسه / هادی محمدیان

راوی با "ذوالجناح" گفتگو می کند. گویی از زبان ما است که با دوالجناح حرف می زند. روایتی اکه بار ها شنیده ایم ا؛ اما این بار "هادی محمدیان" آن را با نگاه دیگر و زاویه دید خاص به ما نشان می دهد. 

برای نمایش ویژگی های شخصیتی در سینما، از پیش زمینه ها و پس زمینه ها در داستان کمک می گیریم؛ در حالی که در انیمیشن اغلب با اغراق در شکل و آناتومی آن ها این امر حاصل می شود. در انیمیشن به دلیل این که  عصاره و جوهره ی حقیقت اصل حقیقت است، بلافاصله وارد اصل موضوع شده و کم تر به حواشی پرداخته می شود، در نهایت با اختصار و ایجاز مفهوم را باز گو می کند. مهمترین و عمده ترین شاخصه ی ایجاز طراحی شخصیت است که این امر با اغراق در موارد تکنیکی و فیزیکی و روحی صورت می پذیرد. این خصوصیات در شخصیت های منفی یا به اصطلاح اشقیا در انیمیشن "شور حماسه"نمود پیدا کرده و فرم خطوط و برجستگی و فرورفتگی های چهره مبین ویژگی های شخصیتی آن ها است. شخصیت محوری این روایت خاص، اسب است. حیوان در جریان داستان تماشاگر اتفاقات اطراف خود است. حالت چشم ها، صورت و حالات بدن آمیخته با برخی ویژگی های انسانی، از مهمترین وجوه شخصیت پردازی حیوانات است. در این حالت انتقال احساسات با فانتزی و تخیل همراه است و تماشاگر ازبرقراری این رابطه عاطفی لذت می برد.

در اینجا ما با حالات متفاوت ذوالجناح در جریان فجایع اطرافش همراه هستیم؛ گریه، ترس، پریشانی، غصه، وحشت از حالات چشم ها و یال های اسب پیدا است. با این وجود فانتزی در طراحی شخصیت حیوانات ظرفیت بیش از این دارد، به عنوان مثال حالات جزئی صورت و بدن اغراق بیشتری را می طلبید.

سمبل میدان انقلاب / ایرج اسکندری

نماد حجمی میدان انقلاب چه برای آنهایی که انقلاب را درک کرده و در آن دوره حضور داشتند، و چه نسل جدید گویای خاطرات آن زمان و روایتی تصویری از گذشته ای نچندان دور است.

این نماد با طراحی ایرج اسکندری و اجرای فریدون صدیقی در سال 61 در میدان انقلاب جای گرفت. ابتدا این طرح به منظور ساخت نقش برجسته ای به طول صد متر برروی دیوار ارائه شد. این نقش برجسته حالتی روایتگونه داشته و بیننده با نگاه به بخش بخش آن میتوانست شاهد اتفاقات آن زمان باشد. نقوش این  اثرنمایش دهنده نقش اقشار مختلف مردم  در جریان انقلاب و تظاهرات ها بود. نشان دادن حضور و نقش زنان و اقوام مختلف با فیگورهایی رئال و اندکی اغراق در فرم دستها؛ خصوصا در طرح امام که اشاره به نقش امام و حمایت ایشان از مردم در جریان انقلاب داشت.

بعد از آن به روایت هشت سال جنگ تحمیلی و رهبری امام خمینی (ره) در این سالها پرداخته شده است.

 با تصمیم مسئولین وقت این طرح تبدیل به مجسمه ای مارپیچ شد ودر میدان انقلاب قرار گرفت. نتیجه این تغییر در اجرای طرح گم شدن بخشی از وقایع نقش  در میان پیچ و تاب اثر شد.

در سال 86 به دلیل ساخت مترو در این مکان تصمیم گرفته می شود که این مجسمه ازمیدان برداشته شده و پس از اتمام پروژه به جای خود برگردد. اما به دلیل موقعیت جدید این میدان و وزن زیاد اثر این اتفاق نمی افتد. و اکنون تنها ماکتی ازآن در ضلع غربی میدان جای گرفته است  .

درست است که قرار گرفتن این طرح در میدان از ابتدا تصمیمی شتابزده بود ، ولی حذف ناگهانی این نماد بعد از سی سال مستلزم تمهیداتی است، از جمله انتخاب جایگزینی مناسب جهت قرار گیری در یکی از میدان های مهم شهر. درحالی که  بعد از گذشت پنج سال شاهد تصمیم جدی از طرف مسئولین در این زمینه نیستیم .

گرافیک تبلیغاتی / تهمتن امینیان

کار گرافیکی در هر عرصه‌ای زبان خودش را می‌طلبد. مثلا در عرصه‌ی تبلیغات که مردم به طور ناخواسته با اثر تبلیغی مواجه می‌شوند، آثار برای برقراری ارتیاط با مخاطب باید ویژه‌گی‌های خاصی داشته باشند. آن‌ها باید در لحظه‌ی اول جذابیت ایجاد کنند، در زمانی کوتاه و با کم‌ترین داده‌ها پیام خود را منتقل کنند و مهم‌تر از این‌ها محتوای خود اثر است که هنرمند برای بیان منظور خود از آن بهره می‌برد. امینیان از جمه گرافیست‌هایی است که این نکات را به خوبی فهمیده و آثار تبلیغاتی او نیز در روندی تدریجی به این مفاهیم نزدیک شده است. پوسترهای او معمولا از دو عنصر ساخته می‌شوند. موضوع تبلیغ، و تشبیهی که خود او برای انتقال مفاهیم‌ش انتخاب می‌کنند. او در آثارش این دو عنصر را در تصویری واحد به هم پیوند می‌دهد تا زاویه‌ای جدید و در جهت موضوع تبلیغ در ذهن مخاطب خود ایجاد کند. شاید مهم‌ترین علت‌ موفقیت کارهای او را نیز بتوان در تشبیه‌های هوش‌مندانه و ملموس او دانست.