انیمیشن «آخرین داستان» / اشکان رهگذر

جشنواره کن امسال در حالی به کار خود پایان داد که علاوه بر بخش اصلی جشنواره در بخش مربوط به پویانمایی نیز شاهد حضور آثاری از ایران بودیم. «آخرین داستان» به کارگردانی اشکان رهگذر روایتگر داستانی اسطوره‌ای از دل شاهنامه فردوسی است. هرچند این اثر نخستین تجربه «استودیو هورخش» در تولید پویانمایی بلند سینمایی است، اما بازخوردها و نتایج حاصل شده، نشانگر پتانسیل بالای انیماتورهای جوان ایرانی است، که می‌کوشند علی رغم وجود مشکلات، روز به روز خود را به سطح اول انیمیشن‌سازی در جهان نزدیک‌تر کنند. 

این پویانمایی با نگاهی تازه به دنبال بازنمایی اساطیر و قهرمانان کهن ایرانی است، که به واقع صاحب هویتی جهانی هستند. ساخت «آخرین داستان» از سال ۱۳۸۹ و با همکاری تیمی صد نفره آغاز شد که همچنان هم تولید آن ادامه دارد. در سال ۲۰۱۳ این اثر توانست به عنوان یکی از شش پروژه برتر در حال تولید در جهان به جشنواره معتبر «انسی» در کشور فرانسه (که مهمترین رویداد سالانه پویانمایی جهان است) معرفی گردد. همچنین در سال 2016 از  طرف جشنواره انسی در بازار فیلم جشنواره کن فرانسه در برنامه‌ای تحت عنوان Annecy Goes To Cannes در بین چهار اثر پویانمایی سینمایی برتر و در حال تولید جهان معرفی و بخش‌هایی از آن به نمایش درآمد.

«آخرین داستان» برداشتی آزاد از روایت کاوه و ضحاک است، که در مدت ۱۲۰ دقیقه، به صورت دو بعدی و با تکنیک Digital Cell Animation در حال ساخت است و نیمه دوم سال ۱۳۹۶ آماده نمایش می‌گردد. 

ستاره‌های سوخته/فاطمه عرفانیان

کاش ما یاد می‌گرفتیم یک تخصص را عمیق بیاموزیم و بعد در ساحت آن به عرض اندام بپردازیم. متاسفانه معنای هنر و گرفتن تخصص در آن‌ برای ما در حد گذراندن یک دوره شش ماهه کفایت می‌کند! از دید ما نقاشی، عکاسی و گرافیک مانند دیگر رشته‌های هنرهای صنایع دستی مثل گلدوزی، روبان دوزی، ملیله دوزی و .. نیاز به یک مهارت و الگوی اولیه دارد و البته از آنجا که هنر نزد ما ایرانیان است و بس، به بسط و گسترش آن از طریق معلومات و فضائل شخصی‌مان می‌پردازیم. این نگاه شاید در نزد عوام و از دریچه ساده‌انگاریشان به مسائل قابل قبول باشد ولی برای ما که این رشته‌ها را در حد آکادمیک می‌شناسیم و یا در آن تحصیل کرده‌ایم قدری دشوار است پا در کفش دیگران کردن، البته بدون تخصص!
نمیدانم چرا ما ایرانی‌ها که قورمه سبزی را با آن طمطراق و اصول خاصش می‌پزیم تا این اندازه به عکاسی فست فودی علاقه پیدا کرده‌ایم؟ آیا ذائقه ما عوض شده یا تنبل شده‌ایم و یا شاید خدایی نکرده از بس کپی پیست کرده‌ایم دچار این عارضه شده‌ایم؟
ستاره‌های خاموش مثنوی بلند مجموعه عکسی است که ماه گذشته در هفته هنرانقلابی در گالری خانه عکاسان به نمایش درآمد و اواخر اردیبهشت در نشست هم‌اندیشی عکاسان متعهد از آن تقدیر به عمل آمد. این مجموعه به جنایات آمریکا از ابتدا تا کنون می‌پردازد. هنرمند داستان این پرچم را چنین توصیف کرده که در پس پنجاه ستاره روی پرچم آمریکا که نشان پنجاه ایالت و جزء افتخارات آن به شمار می‌آید، جنایتی نهفته است. گاهی زدن خیلی حرف‌های درست در قالب نادرست شنونده را کسل می‌کند. این عکس با هوشمندی می‌توانست در یک فریم و نه پنجاه فریم خلاصه شود. بنظرم تایپ آن همه توضیح و کپشن، مثنوی هفتاد منی است که مخاطب را خسته می‌کند، آن‌هم مخاطبی که موضوع را خوب می‌شناسد. عرفانیان در صحنه چیدمان شده‌اش که پرچم آمریکا در ابعاد نسبتا بزرگی چاپ شده از افراد خواسته است تا ستاره‌های روی پرچم را بردارند و نوشته‌ی پشت آن را به ما نشان دهند. هر عکس در دو فریم لحظه برداشت و لحظه نمایش ستاره عکاسی شده است. اشکال این استیج در بیش از حد به کار بردن کلمات هم در پرچم به عنوان پس‌زمینه هم در ستاره‌ها و هم در توضیح بلندی است که در پایین عکس نهایی آورده است. عکاس هنرمند باید از قدرت و جادوی تصویر استفاده کند تا بر مخاطبش تاثیر بیشتری بگذارد وگرنه این اطلاعات تاریخی در بسیاری از کتاب‌ها و روزنامه‌ها رسانه‌ها هر روز خوانده شنیده و دیده می‌شوند. هنرمند باید از حافظه و تجربه و آشنایی مخاطب بهره جسته و در قالب تصویر مفاهیم را انتقال دهد. در چنین مورد و موضوع خاص می‌توان به اثر داستان یک پرچم عکسی ازسید احسان باقری ارجاع داد.

جورینا / رویاگران

این روزها کودکی نیست که بازی های دیجیتال جزء کارهای روزانه اش نباشد. نمی توان راه را بر ورود این بازی ها بست و استقبال کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسالان را نسبت به این بازی ها نادیده گرفت، اما می توان از این بازار گسترده به خوبی بهره برد. بهره ای که هم نفع اقتصادی داشته باشد هم نفع فرهنگی. طی چند سال گذشته شاهد رشد طراحی بازی های کامپیوتری توسط طراحان شرکت های داخلی بوده ایم.

بازی "جورینا" ساخته شرکت رویاگران با تصویرسازی علیرضا اسدی، راشین جیحون و مریم زندی، بازی در سبک پازل است که باید با بازی های این سبکِ شرکت هایی چون کینگ و دیگر تولیدکنندگان خارجی که طرافداران بسیاری نیز در بین مخاطبان ایرانی دارند، رقابت کند. این رقابت باید از جنبه های مختلف از جمله طراحی، سبک بازی و برنامه نویسی اتفاق بیفتد. جورینا با روایت داستانگونه شروع می شود. این شیوه ی شروعِ بازی، رسمی دیرینه در بازی های دیجیتال است که این بار با زبان فارسی روایت می شود و این در برقراری ارتباط بهتر با مخاطب بسیار مؤثر است و مخاطب دیگر دغدغه عدم فهم زبان را ندارد. اما جدایی از موارد فنی بازی که اینجا هدف پرداختن به آنها نیست، تصویرسازی های مجموعه در میان دیگر بازی های ایرانی این سبک کیفیت بهتری دارد. رنگ آمیزی پر کنتراست و خطوط دورگیری جلوه مناسبی ایجاد کرده است. همچنین فضای قالب در طراحی بازی، با فضای تصویرگری کتاب های موجود در بازار غریب نبوده و همین ایجاد حس آشنایی در طراحی می تواند نکته خوبی در همراهی مخاطب با بازی باشد. استفاده از شخصیت فرشته به عنوان شخصیت راهنما در بازی نشان از گروه سنی این بازی دارد. کودکانی که در داستان ها دنبال خیال پردازی و فرشته های زیبا هستند که بی تاثیر از داستان ها و انیمیشن های غربی نیست. جدایی از شخصیت فرشته می توان گفت حال و هوای قالب بر تصویرسازی مجموعه، فضایی ایرانیست که می تواند برای گروه هدف مورد نظر جذاب باشد.

در مجموع می توان گفت کیفیت تصویرسازی های این بازی از خود بازی پیشی گرفته و عامل اول در جذب مخاطب است، که البته بعد از نصب بازی و تجربه آن ، دیگر جذابیت اول را نخواهد داشت.

سردر دانشگاه علم و صنعت/شرکت کوا

سردر هر مکانی بیانگر هویت و کارکرد درون آن است. معماری و ساختمان سردر به صورت نمادین، ناقل پیام هایی اعم از فرهنگی، اجتماعی و ... برای رهگذران است. سردر مکان هایی مثل دانشگاه ها  که  نماد علم و فرهنگ هر جامعه و تأثیرگذار در بالا بردن سطح شناخت و آگاهی افراد هستند، شاید از اهمیت بیشتری برخوردار است.

سردر دانشگاه علم و صنعت به عنوان اولین سردر دانشگاهی پس از انقلاب اهمیت ویژه ای دارد. این سردر اولین بار در مسابقه سراسری معماری در سال 1378 توسط استادان فن، انتخاب و عملیات اجرای آن سال 1382 آغاز شد. این طرح با نگاهی مدرن متشکل از دو پوسته بتنی، که هر یک شامل 2 قوس است طراحی شده که قوس های جناغی داخل، برگرفته از معماری اسلامی ایران و قوس های سهمی گونه بیرونی، با الهام از قوس بنای طاق کسری و نمادی از علم و فناوری و یادآور معماری باستانی ایرانی است.

نکته قابل تامل اینجاست که آیا طرح این سردر برای عابران و رهگذران،یادآور فضای دانشگاه است و از گویایی کامل به عنوان یک فضای علمی و فرهنگی برخوردار است؟ شاید بتوان گفت دغدغه ذهنی عابران برای یافتن نمادی شاخص به عنوان دانشگاه در معماری این سردر، تا حدی بی پاسخ می ماند چون درظاهر بر خلاف سردر بسیاری از دانشگاه های مطرح ایران، المان و نمادی از مفاهیم علمی را در طرح آن نمی توان یافت و همچنین با الهام از آرم دانشگاه شبیه سازی نشده است.

محدوده قرمز/ جلال سپهر

جلال سپهر را پیش‌تر با عکس‌های تبلیغاتی و تجاری‌اش می‌شناختیم. او اینک در چند مجموعه اخیرش فرش ایرانی را دستمایه خلق آثار هنری خود کرده‌است. فرشی که هویت و راز و رمزهای زندگی ایرانی با آن عجین شده است. فرش‌های ایرانی در فضای بیرونی و نامانوسی گسترانیده شده‌اند تا راز و رمزهای خود را آشکار کنند. محدوده قرمز جاده‌ای سرخ و وسوسه انگیز و راهی است که ادامه ندارد. محدوده قرمز گویی خط قرمزی است میان غرب و شرق و بقول هنرمند محدوده قرمز وسعتی است به نام خاورمیانه. در عکس اول که از نظر پرسپکتیو و زاویه دید متفاوت است و شاید موقعیت مکانی این محدوده را مشخص می‌کند فرش‌ها مانند خطی قرمز فضای کادر را به دو قسمت تقسیم می‌کنند که می‌توان آن را تعبیر به غرب و شرق کرد و این خط قرمز را محدوده میانه کادر یا خاورمیانه در نظر گرفت. سپهر با پرسپکتیو یک نقطه‌ای که با امتداد خطوط جاده در آسمان قطع می‌شود ما را در میان این محدوده می‌کشاند تا از درون و از نزدیک لمسش کنیم. ردیف سربازان حاکی از حضور و فضای نظامی و استراتژیک منطقه است. منطقه‌ای  که با هجوم گردباد و حفره‌ای سوخته بر فرش که گویی اثر بمب است تهدید به نابودی می‌شود. جایی که ساکنینش محکوم به رفتن هستند. جایی که محدوده خطر است و بر سر راه گریز از آن موانعی بزرگ قرار دارد. محدوده قرمز جایی است که نظامیان کوله‌بارشان را بگذارند و من و تو را از آنجا برانند. جلال سپهر در این مجموعه از توان فنی‌اش در عکاسی تبلیغاتی برای ارائه عکس‌هایی با کیفیت و با وضوح بالا و نوردهی‌ بسیار دقیق استفاده کرده‌است. عکس‌هایی با نور و رنگی دلفریب همچون موضوعش(خاورمیانه) چشم‌ها را مینوازد و نظر همه را به سوی خود جلب می‌کند.

به نام اسلام، به کام... !

این روزها نام ماهر زین را زیاد می شنویم... خواننده ای که متولد لبنان است و در دوران کودکی، به همراه خانواده اش به سوئد مهاجرت کرده، علاقه زیادی به موسیقی رپ داشته و تا به حال دو آلبوم را با مشارکت Awaking Records منتشر کرده است. شرکتی که پیش تر سامی یوسف آثارش را با مشارکت آن تولید می کرد و در حال حاضر از آن جدا شده است. هردو آلبوم ماهر زین، ظرف مدتی کوتاهی طرفداران زیادی در داخل و خارج کشور پیدا کرد. او بعد از "بزرگ ترین ستاره پاپ اسلام" سامی یوسف، به نقل از روزنامه های معتبر بین المللی، دومین خواننده ی مسلمان است که آثارش بازتاب زیادی در جهان دارد. اگر از همه نکات ریزی که در آثار ماهر زین به چشم می خورد بگذریم، نمی توان از کاربرد نمادی که در پرچم گروه ستیزه جوی داعش در نماهنگ "muhammad" هست، چشم پوشید. در این نماهنگ، به شکل واضحی نماد اصلی این گروه تروریستی پررنگ شده و کل داستان بر محور انگشتری روایت می شود که این نماد را تبیین می کند؛ انگشتری که این روزها با عنوان MaherZain ring شناخته می شود.

حال این سوالات مطرح می شود که، چرا امثال این نماهنگ ها، در بین جوانان ما طرف دار دارد؟ چرا سازندگان نماهنگ های دینی، توجهی به سلیقه مخاطب جوان نمی کنند تا آن ها مجبور نباشند نیاز خود را با این کلیپ ها برطرف کنند؟ ...و یا چرا مخاطبان و جوانان علاقمند به این کلیپ ها، دقتی در نمادها و مباحث فرهنگی به کار رفته در آن ها نمی کنند... چرا با بی اطلاعی محض، فقط لذت می بریم...؟!

یک روستا-یک شهر- یک شهید/ حسین بهرامی

 عمق شعاع عشق به وطن را در مجموعه عکس حسین بهرامی می‌توان دید. حسین بهرامی شعاع این عشق را تا دورترین نقاط این خطه پیگیری کرده است. او به روستاهایی سفر کرده است که یک آرامگاه در میان قبرستان آنجا خودنمایی می‌کند. بهرامی به استان همدان و کردستان سفر کرده‌ و روستاهایی را یافته که تنها یک شهید را به وطن هدیه کرده است. قبر شهید با تمام سادگی‌اش در فضای گورستان خودنمایی می‌کند. طبعاْ در چنین روستاهایی بدلیل نبودن نهادهای مدنی، دوری از شهر، کهنسالی و یا فوت پدر و مادر، مهاجرت همسر و فرزندان شهید و ... عمده ظواهر مرتبط با شهید از بین می‌رود تنها یک آرامگاه از شهید باقی می‌ماند. بهرامی به دنبال یاد و خاطره شهید در میان نزدیکان اوست. آنچه که در این مجموعه عکس بارزاست تاثیر شهید بر نسل بعدی و شکل ارتباط کودکان با خاطرات و یادگارهای شهید است، کسی که هرگز آن را ندیده‌اند. خانواده‌ها و اطرافیان این شهدا در زنده نگه داشتن یاد و بیان رشادت‌های و گرامی داشتن مزار آن‌ها وظیفه انتقال مفاهیم ارزشی را به نسل بعد به عهده گرفته‌اند. این مجموعه در بخش سفارشی دومین دوره جشنواره بین المللی هنر و مقاومت در موسسه فرهنگی هنری صبا به نمایش درآمد.