برگزیدگان پوستر خلیج فارس

نمایشگاه ششمین جشنواره ی بین المللی پوستر خلیج فارس در اردیبهشت ماه امسال برگزار شد و از آثار برگزیده نیز در مراسم گشایش نمایشگاه، تقدیر به عمل آمد. در این جشنواره به موضوعات "جزایر سه گانه" و "خلیج فارس، محور امنیت خاور میانه" پرداخته شده است. داوران مسابقه از کشور های مختلف جهان دعوت شده و به همراه داوران ایرانی، نفرات برتر را تعیین کرده اند.
رتبه ی اول این نمایشگاه از آن بهاره فراست کیا، ایمان یزدان پژوه و نرگس غیومیان شد. مجتبی نوبهار و سادات آکوچیان رتبه ی دوم را کسب کردند و رتبه ی سوم از آن علی رضا(ارسطو) معظمی شد.
آنچه در اکثر پوسترهای برگزیده دیده می شود، ایجاد نوعی ارتباط تصویری میان مفهوم صلح و خلیج فارس است. در تعدادی از پوستر ها، از شکل ظاهری نقشه ی جغرافیایی خلیج فارس و در بعضی دیگر از عناصر تصویری نمادین در کنار خلیج فارس استفاده شده است. یکی از نتایج مثبت برگزاری این جشنواره، گسترش این آثار در فضای مجازی و در پی آن، افزایش لغت "خلیج فارس" در نتایج جستجو های اینترنتی بوده است که باعث می شود پیوند نام های "خلیج فارس" و "صلح" و "ایران" گسترش یابد.

هنر انگشتر سازی / هنرکده محمد

انگشترها دنیایی از هنرهای مختلف هستند که در یک کل واحد جمع شده و یک شی‌ء منحصربه‌فرد را ایجاد  می‌کنند. هنر حکاکی و قلم‌زنی روی فلزاتی مثل نقره و برش و حکاکی روی سنگ‌های مختلف از جمله ی این هنرهاست که در انگشترها به کمال رسیده‌ اند. این هنر، هنر دیرینه و اصیل ایرانی است که  ریشه در فرهنگ اسلامی ایرانیان دارد.
یکی از مجموعه‌هایی که زیبایی و تنوع هنر انگشتر سازی را به‌خوبی نشان داده است، هنرکده‌ی محمد به سرپرستی و مدیریت آقای محمد گودرزی است. انگشترهای این هنرکده از دو قسمت رکاب و سنگ تشکیل‌شده است که در هرکدام به فراخور سفارش یا ذوق هنرمند سازنده‌ی آن، طرحی متفاوت به‌کاررفته. زنده نگه‌داشتن هنری قدیمی با طراحی نو که  اصالت گذشته را حفظ کرده، مهم‌ترین ویژگی آثار ساخته‌شده در هنرکده محمد است.
یکی از نقاط قوت انگشترهای این مجموعه خطوط زیبای حکاکی شده روی سنگ‌های قیمتی مانند عقیق، دُر، یشم و گاهی زمرد، یاقوت و یا شیشه است که زیبایی رکاب‌های ساده یا قلم‌زنی شده را چند برابر می‌کند. هنر حکاکی روی سنگ در ایران سابقه‌ای دیرین دارد که نقش مهر یا برگ هویت شخص را ایفا می‌کرده است. این مهر که پس از اسلام غالباً به شکل انگشتر مورداستفاده قرار می‌گرفته، نشان‌دهنده‌ی نسب، سلیقه، مبانی اعتقادی و جایگاه اجتماعی فرد بوده است.
قدیمی‌ترین مهر اسلامی، مهر حضرت محمد(صلی‌الله علیه و آله) است که با سجع «محمد رسول‌الله»،  مزین نامه‌های آن زمان بود و شرح آن در «تحفه خطاطین» آمده است. همچنین در کتاب «نوروزنامه» حکیم عمر خیام نیشابوری که از روی نسخه قدیمی در سال 1926 میلادی و در مسکو به چاپ رسیده، به این مهر اشاره‌ شده است.
اگرچه امروزه کمتر به جایگاه انگشترهای حکاکی شده توجه می‌شود، ولی همچنان این انگشترها به خصوص زمانی که نام ائمه بر آن‌ها حک ‌شود، نشان از درونیات شخص دارد و بیش از ارزش مادی، قداست و معنویت آن اهمیت پیداکرده است.

سینمای بدون مخاطب، سینمای بی هویت / دانشمیر و اسپریدونف

وجود 100 سالن سینما در یک شهر، رقم قابل توجهی است؛ اما زمانی که آن شهر، کلان شهری مانند تهران باشد، قضیه فرق می کند. گله کردن از امکانات موجود، کاری از پیش نمی برد و باید از فرصت های پیش رو، نهایت بهره را برد. طراحی و ساخت پردیس سینمایی ملت که در سال ۱۳۸۵ آغاز شد، یکی از فرصت هایی بود که می توانست امکان مناسبی را برای شهروندان تهرانی ایجاد کند، اما این اتفاق نیفتاد. به نظر می رسد، مهمترین مسئله در این عدم موفقیت، نگاه نادرست و تعریف نامناسب از جایگاه مخاطب(کاربر) در این طرح است؛ چراکه بررسی جایگاه این مهم، باید متناسب با شرایط موجود در نظر گرفته شود، نه مخاطبی که در فرآیند طراحی شکل می گیرد و ذهنی و ساختگی است.

پردیس سینمایی ملت، همان طور که از نامش پیداست، سینمایِ بوستانِ ملت است. سینمایی که در ضلع جنوب غربی این بوستان واقع شده و بناست به عنوان فضایی فرهنگی در پارک ایفای نقش کند. اما در واقع این بنا، به لحاظ کارکردی کاملا مستقل عمل می کند. به علاوه، نمی توان مخاطبان اصلی این بنا را افرادی دانست که از بخش های مختلف شهر و از طریق دو رهگذر ترافیکی مهم شهر، جذب این بنا می شوند، که ظرفیت در نظر گرفته شده برای پارکینگ آن هم گواه این مدعاست. این دو عامل باعث می شود که جایگاه مخاطب با اتمام پروژه هم چنان مجهول بماند. مجموعه ی فرهنگی ای که در هم جواری و ارتباطی بلافصل با ضلع شمالی اتوبان نیایش و در تقاطعی غیر هم سطح با انتهای اتوبان کردستان طراحی شده و چنان حضور این دو گذر ترافیکی در این طرح پررنگ است که نقش حضور انسان، به عنوان مهم ترین عامل ایجاد حس پویایی در یک فضای فرهنگی نادیده گرفته شده است. در نهایت می توان به این نتیجه رسید که پردیس سینمایی ملت با گذشت زمان، بیشتر نقش نمادین(سمبلیک) را برای تهران امروزی بازی می کند تا به عنوان فضایی که در جریان فرهنگی شهر تأثیرگذار باشد.

مبلمان flexit / آرمان فرهمند

طراحی مادولار از اصول کاربردی و مفید طراحی محصول است که هم روند تولید و ساخت را سرعت می‌بخشد و هم باعث ایجاد انعطاف در استفاده از محصول توسط کاربر می‌شود به‌نحوی‌که کاربر می‌تواند بر اساس نیاز خود، نوع استفاده و یا چیدمان محصول را تغییر دهد.
قاعده‌ای که در پس طراحی مادولار وجود دارد این است که محصول و یا دسته‌ای از محصولات را به‌عنوان سیستمی در نظر بگیریم که می‌تواند به قطعات کوچک‌تر تقسیم شود. سپس این قطعات به‌صورت استاندارد و یا یک قالب متداول می‌توانند طراحی شوند. طراحی مادولار همچنین یک جزء کلیدی است که کاربران را قادر می‌سازد تا ترکیبی دلخواه از ویژگی‌های موردنظر خود انتخاب کنند و بنابراین گزینه‌های بیشتری جهت انتخاب در ماهیت منحصربه‌فرد محصول خاص خود داشته باشند (1).
در طرح فلکسیت آرمان هوشمند که با راهنمایی اساتید محترم، آقایان  کامران هاشمی و سید رضا لاهیجی طراحی شده است، می توان برای تغییر ظاهر خانه یا تغییر کاربری وسیله‌ها، بدون پرداخت هزینه، دکوراسیون خانه را تغییر داد؛ به آن اضافه یا کم کرد یا هر عنصر را تغییر کاربری داد.
طراح در توضیح طرح خود می‌گوید: در این طرح سعی شده با دیدی آینده‌نگر، به نیازهای آتی خریدار توجه شود. تعاملی بودن, تحریک مخاطب و تشویق به درگیر شدن با محصول در کنار توجه به خلاقیت فردی یکی دیگر از ارزش‌های افزوده طرح به حساب می‌آید. در این طرح اصل عملکرد به عهده مدول هاست، این در حالی است که نگه دارنده‌ها هم می‌توانند خریداری شوند و هم می‌توانند توسط ذوق و سلیقه مشتری و بر حسب نیازهای خاص محل خود، ساخته و کاملاً منحصربه‌فرد باشد.
1.    موریس. ریچارد، اصول طراحی محصول، مترجم. محمدقلی زاده. نازیلا،1392، انتشارات فرهنگسرای میردشتی، چاپ اول. تهران

مسابقه طرح و ساخت / مرکز معماری ایران

چندی پیش دومین مسابقه‌ی طرح و ساخت در شیراز برگزار شد و چندین تیم‌ جوان، سازه‌هایی را در مقیاس پاویون‌هایی کوچک طراحی کرده و ساختند. ذات چنین برنامه‌ها و مسابقاتی برای جامعه‌ی دانش‌گاهی ما که به کل از دنیای واقع به دور است واجب به نظر می‌رسد، به خصوص که موضوع مسابقات روی‌کردی بومی و به روز نیز داشته باشد.

آثاری که طی این مسابقه ساخته شد، غالبا در پی نوعی آجرچینی ابداعی بوده‌اند که با حرکت در سه بعد به خلق فضا بینجامد.  دیواره‌هایی که با لغزش آجرها در جهات مختلف دارای تنوع و بافت‌های گوناگون می‌شوند و در ضمن این حرکت، گشودگی‌هایی را در دیوارهای صلب و معمول آجری ایجاد می‌کنند. به غیر از این شیوه که در اکثر کارها دیده می‌شود، بعضی گروه‌ها به سمت ایجاد صفحات منحنی و بعضی نیز به سمت دیوارهای متحرک آجری رفته‌اند. به نظر می‌رسد در کشوری که سابقه‌ای طولانی در کار با آجر داشته و بسیاری از رکوردهای مربوط به آن را نیز داراست، بیش از این‌ها باید در جوامع دانش‌گاهی‌ به آن پرداخته و به فکر توسعه‌ی عملی آن باشند. 

پیش‌تر نیز در نشریه خط آثار آجری را دیده بودیم. شاید بد نباشد به این بهانه بعضی از آن‌ها را مرور کنیم.  (+ + +)

میخوای چه کاره شی؟ / مرتضی ناییجی

یکی از مراحل اولیه ی ساخت پویانمایی، طراحی کانسپت است، به این معنی که تصاویری از کلیت پویانمایی طراحی شود و فضای تصویری و سیر مفهومی داستان را به عوامل تولید انتقال دهد. در واقع کانسپت، درون ذهن هنرمند تصویرگر و انیماتور را به دیگر عوامل تولید آن اثر می نمایاند.

پویانمایی "میخوای چه کاره شی"، اثری سریالی به تهیه کنندگی حوزه ی هنری است که متاسفانه به دلیل مشکلات مالی به مرحله ی تولید نرسید. مرتضی ناییجی طراح کانسپت این مجموعه است. وی سعی بر آن داشته که تصاویر را هم بر اساس اصول زیبایی شناسانه و هم متناسب با گروه سنی کودکان طراحی کند. به کار گیری فرم های فانتزی، رنگ آمیزی با رنگ های شاد و به کارگیری حرفه ای و به جا از تکنیک های نقاشی دیجیتال باعث شده است که نوعی فضای کودکانه و رویاگونه ی فانتزی به وجود بیاید و این کانسپت انیمیشن مناسب برای گروه سنی کودکان شود.
مرتضی ناییجی دارای مدرک کارشناسی ارشد نقاشی از دانشگاه شاهد، طراح کانسپت و کارگردان انیمیشن است. وی طراح کانسپت و بک گراند انیمیشن "دیرین دیرین" نیز می باشد.

نمای ساخت‌مان دستور / دفتر تداوم پویا

طراحی نمای مسکونی در تهران و بعضی دیگر از شهرهای بزرگ به معضلی تبدیل شده که اجازه‌ی تمرکز به خود طرح معماری را نمی‌دهد. ظواهر تشریفاتی و فخرفروشانه‌ی این روزهای بساز و بفروشی تهران، باعث می‌شود که تک بناهایی طراحی شده مثل کارهای گروه تداوم پویا بیش‌تر به چشم بیاید. یکی از کارهای این گروه ساخت‌مان خیابان دستور است، ساخت‌مانی که نمایی ویژه برای آن طراحی شده و به وسیله‌ی آن موفق به کسب جوایزی نیز شده‌ است. نمایی یک‌پارچه پوشیده شده از نوارهای چوبی که در سطوح بازشو گاهی به کلی کنار رفته‌اند و گاهی به بعد سوم راه یافته‌اند. پوشش متحرک پنجره‌ها مهم‌ترین ویژه‌گی طرح تداوم پویاست که با طرحی خلاقانه، بر روی ریلی در حرکت‌اند و قابلیت تنظیم نور و ایجاد حریم بصری را در خود دارند. ایجاد تضاد با استفاده از رنگ‌های تیره و روشن از دیگر اهداف طراحان بوده است که در فضای داخل و پوسته‌ی نما هر دو به کار رفته. طرح نمای این خانه حتی اگر ارزان هم نباشد، اما در خود ارزش‌های طراحانه‌ ی نهفته ای دارد که در جریان‌سازی پس از خود نقش‌آفرین خواهد بود.