پیاده‌روی اربعین / خانه طراحان انقلاب اسلامی

خانه طراحان انقلاب اسلامی در تازه‌ترین پوستر محیطی خود، به مناسبت نزدیک شدن به ایام اربعین، همۀ عاشقان ابا عبدالله الحسین را در یک قاب بزرگ قرار داده است. تفاوتی ندارد ایرانی یا عراقی، سفید یا سیاه، فارس یا انگلیسی زبان، وقتی در راه حسین گام برداری، ناخودآگاه با همه یکی می‌شوی.

این روزها بزرگترین دیوارنگارۀ کشور با ابعاد یک کیلومتر مربع، واقع در میدان ولی‌عصر (عج) رنگ و بوی پیاده‌روی اربعین را به خود گرفته است. طرح این دیوارنگارۀ عظیم یادآور یک عکس خانوادگی بزرگ است، خانواده‌ای به بزرگی یک تفکر، یک مذهب و یک جهان! در واقع به واسطۀ یک حس مشترک و یک هدف واحد که همانا گره‌ زدن روزهای سرخ عاشورا به روزهای سبز ظهور است، طعم این نزدیکی و برادری بی‌نظیر را تنها می‌توان یک بار در سال و در یک مسیر چشید.

گفتنی است دیوارنگارۀ بزرگ میدان ولی‌عصر (عج) با موضوع حضور جهانی مسلمانان در پیاده روی اربعین، با شعار «انی احامی ابداً عن دینی»، (من حامی دین هستم) که به عنوان شعار مراسم اربعین امسال نیز انتخاب گردیده، توسط استاد محمدرضا دوست محمدی تصویرسازی شده و از سوی خانه طراحان انقلاب اسلامی اکران گردیده است.

اشک بر حسین (ع) / حامد مغروری و زینب ربانی خواه

پوستر متفاوت «اشک بر حسین» اثر حامد مغروری و زینب ربانی‌خواه در محرم امسال زیاد دیده شد و جزء کارهای اثرگذار با موضوع امام حسین (ع) بود. طراحان اشک‌های ریخته شده بر حسین (ع) را با سیاهه‌ای از گناهان، بر مبنای حدیثی از امام رضا (ع) پیوند داده و اثر اشک بر سیدالشهدا را به تصویر کشیده‌اند. اشک‌هایی که با غلتیدن بر طومار اعمال انسان، گناهان را محو کرده و نیکی‌ها را جلا می‌دهد. آن‌ها برای رسیدن به تصویر نهایی از عکاسی بهره گرفته و پرداخت‌ اصلی را بر روی تصویر خام ابتدایی انجام داده‌اند؛ کاری که به نظر برای استفاده از جلوه‌ی طبیعی قطرات آب و حل شدن جوهر در آن انجام گرفته است. 
پوستر اشک بر حسین با بیانی صریح و مستقیم،‌ آثار عزای امام حسین(ع) را در زندگی روزمره نمایش می‌دهد. این صراحت اگرچه تکیه به حقایقی مهم داشته و اثرگذار است، اما پیام پوستر را از ماهیت بصری خود خارج کرده و آن را چیزی شبیه به موعظات نوشتاری می‌کند. ایده‌ی شجاعانه‌ی مغروری و ربانی‌خواه، پوستر را کمی از مرزهای مرسوم هنری خارج کرده و اثر، لفاف معمول پوسترهای فرهنگی را در خود ندارد.

مناسبت نگاری / آتلیه سه در چهار،خانه طراحان انقلاب اسلامی

اصلی ترین علت تمایز آثارگرافیکی از یکدیگر خلاقیت است. این مهم در آثاری که موضوع مشابه دارند بیشتر به چشم می آید. طراحی پوستر نیز از این امر مستثنا نیست. آتلیه ی سه در چهار و خانه طراحان انقلاب اسلامی پوسترهایی با موضوعات ملی و مذهبی تولید کرده اند که با آثار مشابه در این حوزه متفاوت است. در برخی از این پوسترها از ابیات یا مصرع هایی متناسب با موضوع به عنوان شعار استفاده شده. یکی دیگر از خصوصیات بصری این آثار خلوت بودن یا به اصطلاح مینیمال بودن پوستر هاست. در واقع هنرمند از عناصر بصری زیادی استفاده نکرده و با تصاویری اندک منظور پوستر را به مخاطب منتقل  کرده است. استفاده از عناصر بصری کم در یک قاب، به دلیل به وجود آوردن تمرکز بصری سرعت انتقال مفهوم را بالاتر می برد و این امر در پوستر که اصلی ترین کارکردش انتقال اطلاعات است، مهم می نماید.  

به نظر می رسد این دو مجموعه به خوبی توانسته اند مفاهیم مذهبی را در قالب پوسترهایی که اصول اصلی هنرهای تجسمی در آنها رعایت شده است، منتشر کنند و شائبه ی نشدنی بودن این مسئله را از بین ببرند.

مجموعه پوسترهای سیانور / آتلیه سه در چهار

«سیانور» از معدود فیلم‌های خوب سینمای ایران است که در بخش تبلیغات نیز عملکرد خوبی داشته و با به کارگیری یک گروه طراحی حرفه‌ای، فضای مناسبی را در زمان اکران فیلم به وجود آورده است. فضایی نوستالژیک و خاطره‌انگیز برای جوانان دهه‌های سی و چهل، که فرصت این را یافته‌اند تا دوباره روزگار جوانی‌شان را بر پرده سینما‌ها به نظاره بنشینند. 

در کنار فضاسازی خوب فیلم، پوسترهای متعدد و شخصیت‌پردازانۀ اثر نیز ضمن معرفی بازیگران، به خوبی توانسته‌اند حس و حال دهه‌های چهل و پنجاه ایران را برای مخاطبان خود تداعی ‌نمایند. با توجه به این نکته که در سینمای ایران بر خلاف آن‌چه در سینمای دنیا مرسوم است، کمتر شاهد طراحی پوستر برای بازیگران فیلم هستیم؛ آتلیه طراحی سه در چهار با حفظ انسجام و وحدت حسی و بصری پوسترها، نه تنها هر یک از بازیگران را در قالب یک اثر معرفی نموده، بلکه بخشی از وجوه شخصیت آنان را نیز در پوستر گنجانده تا نوعی تعلیق برای مخاطب ایجاد نماید و او را بیش از پیش با اثر درگیر سازد. 

مجموعه پوسترهای فیلم سینمایی «سیانور» از ایده و اجرای خوبی برخوردارند. انتخاب مجموعه فونت رایج در دهه پنجاه با لوگوتایپی خاص و تمرکز بر روی دو رنگ سفید و زرد به نشانه‌شناسی اثر کمک به سزایی کرده است. همچنین استفاده از قدرت بیانی رنگ‌ها برای پرداخت شخصیت‌های داستان و استفاده از رنگ‌ها در یک طیف خاکستری و کِدرگونه، در کنار انتخاب تک فریم‌هایی از فیلم و اجرای آن به شکل طراحی‌های دستی دهه پنجاه و گرافیکی کردن عناصر حاضر در کادر، نه تنها به چشم مخاطب جهت می‌دهند، بلکه راویت‌گر بخشی از قصه نیز می‌باشند.

گفتنی است مجموعه پوسترهای فیلم «سیانور» به کارگردانی بهروز شعیبی، در آتلیه طراحی سه در چهار و زیر نظر محمد جواد رضایی کارگردان هنری این پروژه، با تصویرسازی میکائیل براتی و همکاری محمد رضا چیت‌ساز طراحی و اجرا شده‌اند.

رنگ نجوا / علی وزیریان

«رنگ نجوا» عنوان تازه‌ترین نمایشگاه از آثار علی وزیریان با موضوع عاشورا است؛ که از یازدهم مهرماه، مصادف با شب اول محرم به مدت پنج روز، در تالار زمستان خانه هنرمندان ایران، در معرض دید علاقمندان به هنر گرافیک و هنر عاشورایی قرار گرفت.

این مجموعه شامل پانزده اثر بزرگ با محوریت واقعه عاشورا است، که در آن وزیریان با استفاده از سبک ایزوتایپ، تأکیدش را بر استفاده از عنصر خط گذاشته و کمتر به تصویر پرداخته است، و بدین گونه سعی نموده تا با نگاهی متفاوت فراز‌هایی از زیارت عاشورا را با صحنه‌هایی از این واقعه جانسوز تلفیق نماید. نکته جالب توجه در این مجموعه از آثار، استفاده از رنگ‌های سرد و روشن است. هر چند محرم ماه پیروزی خون بر شمشیر است و تصور ما از آثار عاشورایی به تصویر درآوردن فضایی ملتهب و خونین است، اما وزیریان در گزینش رنگ‌ها تا حدی به تأسی از نقاشی‌های قهوه‌‌خانه‌ای، صرفاً اشقیا را با رنگ‌های قرمز و تیره ترسیم نموده و در بیان اولیا بیشتر بر استفاده از رنگ‌های سرد و روشن تأکید کرده است. این اقدام هنرمندانه وزیریان یادآور جمله معروف حضرت زینب (س) در توصیف واقعه عاشورا است که فرمودند: جز زیبایی ندیدم!

علی وزیریان  متولد ۱۳۳۹ است و اکنون نزدیک به سه دهه از حضورش در عرصه هنرهای تجسمی می‌گذرد. او دارای مدرک کارشناسی نقاشی از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران و دارای نشان درجه یک هنری معادل دکتری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران است. از جمله آثار مهم و ماندگار وزیریان در عرصه گرافیک می‌توان به طراحی نشانه فستیوال بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان اصفهان و طراحی پروانه‌ی زرین این جشنواره اشاره کرد. همچنین انتشار اولین نشریه تخصصی حوزه هنرهای تجسمی در ایران به سال ۱۳۷۲ با عنوان «هنر معاصر» و بنیان‌گذاری اولین نمایشگاه بین‌المللی سالانه تایپوگرافی پوستر در جهان با عنوان «اسماء الحسنی» که هر ساله در ماه مبارک رمضان برگزار می‌گردد، از دیگر فعالیت‌های مهم و اثرگذار ایشان در حوزه طراحی گرافیک به شمار می‌آید.

ایران توانا / نهضت مردمی پوستر انقلاب

برای بچه‌های دهه شصت اسم نهضت، یادآور نهضت سواد آموزی است. سوادِ خواندن و نوشتن نیاز جدی جامعه آن روز‌مان بود؛ اما حالا وقتی اسم نهضت به میان می‌آید، دیگر باید به یاد «نهضت مردمی پوستر انقلاب» بیفتیم. 

اکنون که جامعه از سوادِ خواندن و نوشتن برخوردار است، باید سواد بصری را نیز بیاموزد؛ چرا که امروز لازمه ی ایستادن در خط مقدم جنگِ نرم فرهنگی، داشتن سواد هنری است. 

«نهضت مردمی پوستر انقلاب» یک نهضت برآمده از مردم و برای مردم است، که از محرم سال هشتاد و هشت به بعد همواره در مناسبت‌ها و رخ‌دادهای مهم، حضوری هنرمندانه داشته است. 

پس از مجموعه پوسترهای شهدای منا، مدتی است که جدیدترین مجموعه پوستر‌های این نهضت با نام «ایرانِ توانا» نیز رونمایی شده است. صد و بیست و یکمین مجموعه‌‌ی «نهضت مردمی پوستر انقلاب»، یازده اثر از هنرمندان مختلف را شامل می‌شود. در این مجموعه هم‌چنان که از نام آن پیدا است، هنرمندان با توجه به پیشرفت‌ها و توانمندی‌های ایران عزیزمان در این چند سال اخیر، کوشیده‌اند تا با زبان هنر بخشی از آن را به تصویر بکشند. به طوری‌که در پوستر «مرمت ایرانی» اثر محبوبه و منصوره جوادی پور و ثویبه پروین، با موضوع ترمیم بافت آسیب دیده قلب، از نگاره معروف کمال‌الدین بهزاد به نام «ساختن کاخ خورنق»، به شکلی بدیع و نمادین اقتباس شده تا منظور مورد نظر هنرمند هر چه بهتر و سریع‌تر به مخاطب منتقل گردد.  

البته هر چند تمامی آثار حاضر در این مجموعه از کیفیت هنری یکسانی برخوردار نیستند، اما خط سیر مجموع آثار پدید آمده از ابتدا تا به حال، بیانگر قوت گرفتن هنرمندان و نگاه حرفه‌ای‌تر آنان به مقوله طراحی پوستر و خلق ایده است. به همین سبب می‌توان در آینده‌ای نزدیک به فراگیرتر شدن این نهضت و گسترش نگاه آن در میان هنرمندان جوانِ دغدغه‌مند امیدوارتر بود.

نمایشگاه پوستر صلح

نمایشگاه پوستر با موضوع "صلح" شامل سی اثر از چهارده طراح از کشور های مختلف به موزه ی هنرهای معاصر اصفهان آمده است. در این میان آثاری از طراحان کشور های لهستان، چک، آلمان، بلژیک، آمریکا، آفریقا به چشم می خورد و نیز از آسیا طراحانی از روسیه، چین، ترکیه و کره شرکت کرده اند. الهام اسحاقی تنها هنرمند ایرانی است که از وی پوستری با موضوع پناهندگان سوریه به نمایشگاه راه پیدا کرده است.
آثار این نمایشگاه بسیار ساده کار شده و می توان گفت نمایشی از پوسترهای مینیمال است. به کار بردن رنگ های محدود و مخصوصا رنگ سیاه و سادگی ایده و اجرا، وجه اشتراک بسیاری از آثار است.
این نمایشگاه از هفتم تا بیست و دوم مهرماه در موزه ی هنرهای معاصر اصفهان دایر بوده است.