صبر و کنترل خشم / سازمان فرهنگی هنری شهرداری اصفهان

یک اثر گرافیکی موفق، اثری است که از نظر ایده و اجرا قوی باشد. اگر هر کدام از این دو شاخصه ضعیف باشند، آن اثر گرافیکی در پیام رسانی به مخاطب موفق نخواهد بود.

موضوع صبر و کنترل خشم، طی طرحی در سه مرحله توسط سازمان فرهنگی هنری شهرداری اصفهان در سطح شهر مورد اجرا قرار گرفت.
مرحله ی اول این طرح به صورت تصویر خوانی (استفاده از تصاویر به جای کلمات) و بیان ضرب المثل هایی در مورد صبر، و مراحل دوم و سوم با موضوع صبور بودن و کنترل خشم به اتمام رسید.
طبق این گفته ها، ایده ی این طرح برای مخاطب، ایده ای مفید و سازنده است اما متاسفانه در مرحله ی اجرا ضعیف عمل شده است. استفاده از عناصر تصویری ای که به نظر می رسد وقتی برای طراحی آنها صرف نشده، استفاده از فونت های نامناسب، رنگ آمیزی و ترکیب بندی ابتدایی که در جلب نظر مخاطب موفق عمل نمی کند و عدم استفاده ی حرفه ای از نرم افزار های گرافیکی، همه باعث شده اند که این طرح آن گونه که باید اثر گذار نباشد.
بار ها مشاهده شده که ایده های ضعیف و حتی ایده های مخرب و مغایر با اخلاق و فرهنگ ما در هر عرصه ی هنری، با اجرایی قوی توانسته اند در ذهن مخاطب و افکار او اثری ماندگار داشته باشند، پس باید در اجرای ایده های مفید و سازنده، دقت بیشتری به عمل آید و اجرای آنها به طراحان حرفه ای و خلاق محول شود.

نخستین دوسالانه پوستر سرخ

هرچند همه‌ی ما نگاه می‌کنیم اما هیچ وقت همه‌چیز را نمی‌بینیم. اینجاست که کار هنرمند آغاز می‌شود و ناگفته‌ها و نادیده‌ها را با زبانی جدید و با زاویه‌ای نو به ما یادآوری می کند. محرم، هر سال می‌آید و ما را به عاشورا می‌بَرد، عاشورایی که بعد از هزار و چهارصد و اندی سال همچنان داغش تازه‌ و سوزان است، آن‌چنان که هنرمندان همه ساله با دستی پر، آثاری را به مناسبت این ایام به پیشگاه امام‌شان تقدیم می‌کنند و می‌کوشند بُعد تازه‌ای از روز واقعه را در نظر مخاطبان خود جلوه‌گر ‌سازند.

نخستین «دوسالانه پوستر سرخ»، ۱۲ مهر ماه سال ۱۳۹۲ با محوریت عاشورا برگزار گردید و ۳۱ هنرمند با ۳۱ پوستر عاشواریی به این دوسالانه دعوت شدند. علاوه بر تهران، شهر‌‌های مختلفی نظیر سمنان، یزد، مشهد، بروجرد و البرز نیز میزبان این نمایشگاه بودند. این دو سالانه که به همت میثم نامدار و با هدف حمایت از اعضای جامعه طراحان گرافیک معاصر ایران بر پا شد، در نوع خود اقدامی نو و شروعی خوب محسوب می‌شد و همین امر یکی از دلایل مهم استقبال مخاطبان از این رویداد هنری به حساب می‌آمد. 

نمایشگاه‌هایی از این قبیل قادر‌ اند تا حدی فضای غالب بر جامعه هنری را تعدیل کنند و کفه ترازو را کمی متوازن نمایند، تا فرصتی برابر برای به نمایش درآمدن آثار همه هنرمندان فراهم آید. البته ای‌ کاش این قبیل اتفاقات مبارک در تمام طول سال جریان داشته باشند و صرفا به صورت مقطعی و در ایامی خاص شاهد برپایی چنین نمایشگاه‌هایی، به صورت موازی نباشیم؛ زیرا نه تنها فرصت دیده شدن را از یکدیگر سلب می‌نمایند، بلکه فضایی تکراری را رقم می‌زنند که سبب دل‌زدگی مخاطب می‌شود. در عوض برپایی چنین نمایشگاه‌هایی در امتداد یک بازه زمانی بلند مدت می‌تواند فرصتی را فراهم آورد تا علاوه بر تنوع بخشیدن به فضای هنری کشور، نگاه‌های مردم را نیز در طول زمان با خود همراه سازد و به جریانی فرهنگی و فرهنگ‌ساز بدل شود.

پوسترهای تاریخی / خانه طراحان انقلاب اسلامی

روز‌ها می‌آیند و می‌روند، اما بعضی روزها با همیشه فرق دارند. روزهایی‌ که تاریخ ساز می‌شوند، و برای یک دنیا یا یک ملت اهمیت می‌یابند و در دل صفحات تقویم جای می‌گیرند. خانه طراحان انقلاب اسلامی با وام گرفتن از زبان گیرا و سریع الانتقال گرافیک، مدتی است که به سمت طراحی پوسترهای مناسبتی رفته و همزمان با رصد اتفاقات حال و آینده، نیم‌نگاهی نیز  به روزها و اتفاقات مندرج در تقویم دارد و سعی می‌کند با استفاده از زبان هنر و بیان تصویری آن، یک تقویم گرافیکی ایجاد نماید و تاریخ و انسان‌های تاریخ‌ساز را پیش روی مخاطبانش قرار دهد.

شاید بسیاری از ما به صرف آگاهی از روزهای تعطیل به سراغ تقویم برویم اما مسلماً در مواجه با چنین تقویم هنری، مغلوب جذابیت‌های فرمی و محتوایی آن می‌شویم؛ زیرا کشش و جذابیت این آثار به ‌قدری است که ذهن مخاطب را برای لحظاتی به خود معطوف می‌سازد. همچنین تنوع بصری و تکنیکی این آثار نیز بیننده را درگیر خود می‌کند چنان که دوست دارد تقویم را همچون یک آلبوم تورق نماید و به پیشواز روزهای نیامده برود. 

خانه طراحان انقلاب اسلامی پیش‌تر نیز با سلسله پوسترهای «یک ملت هستیم»، «صداقت آمریکایی»، «میراث مقدس»، «به خانواده برمی‌گردیم»، «اینجا ایران است»، «شمر زمانه‌ات را بشناس» و ... نزد مخاطبان این عرصه شناخته شده بود؛ البته هر چند در اکران شهری این آثار باز سهم ساکنین تهران بهتر و بیشتر از شهرستان‌ها لحاظ شده اما علاقه‌مندان به چنین آثاری می‌توانند با رجوع به سایت این مجموعه، به طور مستقیم در جریان جدیدترین اقدامات خانه طراحان انقلاب اسلامی قرار بگیرند و حتی از نسخه با کیفیت و قابل چاپ پوسترها نیز استفاده نمایند. 

نمایشگاه کارتون‌های علی جهانشاهی / خانه کاریکاتور

سال ۱۳۴۴ در تهران به دنیا آمد. هر چند فارغ‌التحصیل رشته طراحی صنعتی از دانشکده هنرهای زیبا است، ولی او را بیشتر به سبب کاریکاتورهایش می‌شناسند. البته در زمینه طراحی صنعتی نیز جوایز معتبری کسب کرده اما از سال ۱۳۶۵ و با گروه کاسنی فعالیتش را به صورت حرفه‌ای در حوزه کاریکاتور آغاز نمود. او همچنین یکی از اعضای مؤسس کیهان کاریکاتور نیز می‌باشد.

علی جهانشاهی قریب به بیست و یک سال است که در زمینه کارتون و تصویرسازی فعالیت دارد. او در این مدت با مجلات و روزنامه‌های متعددی از جمله: همشهری، سروش، داستان، صبح امروز، جام‌جم، کیهان کاریکاتور، آفتابگردان، مجله شهر و برخی مطبوعات در ونکوور کانادا همکاری داشته، او در سال ۱۳۹۰ نیز مسئول بخش تصویرسازی گروه مجلات همشهری بوده است. 

با وجود سکونت در کانادا، به تازگی نمایشگاهی از کارتون‌های علی جهانشاهی در تهران بر پا گردید. این نمایشگاه مشتمل بر ۲۵ اثر اورژینال از جهانشاهی بود که از اول تا دهم مهر امسال در خانه کاریکاتور ایران به نمایش در آمد. نکته مهمی که با مشاهده آثار او بیشتر به چشم می‌آید تمرکز وی بر طراحی خطی و اولویت بخشیدن به ارز‌ش‌های خط در قیاس با رنگ است، که باعث می‌شود طرح‌ها به راحتی با مخاطب ارتباط برقرار نمایند. همکاری بلند مدت جهانشاهی با مطبوعات و ترسیم کاریکاتورهای ژورنالیستی به سبب اقتضا و کارکردی که دارند به آثار او نوعی سادگی و صراحت بخشیده‌اند، که به درک سریع مخاطب می‌انجامد.

آثار جشنواره بین المللی کارتون اَفدستا / خانه کاریکاتور

جهان بدون مرز، حقیقتی‌ است که روزی به واقعیت بدل خواهد شد و هنرمندان نیز در نوع خود نقش به سزایی در تحقق این امر دارند. «جشنواره بین المللی کارتون اَفدستا» با موضوع قرار دادن جهان بدون مرز، فرصتی را فراهم آورد تا هنرمندانان ملل مختلف هر چند دور از هم اما همسو با یکدیگر به خلقی آثاری درباره صلح، دوستی، برابری و برادری بپردازند تا سرانجام بتوانیم به جهانی بهتر دست یابیم.

این جشنواره نخستین جشنواره مجازی ایران به شمار می‌آید که به همت علی دل‌زنده‌روی و به صورت آنلاین برگزار شد، به‌طوری‌که ۹۲ هنرمند با ۳۰۰ اثر  در این مسابقه بین المللی شرکت داشتند. در نهایت نیز ۷۳ اثر از ۴۰ هنرمند با نظر هیأت انتخاب به مرحله پایانی راه یافتند، که از آن بین هیأت داوران متشکل از جواد علیزاده(ایران)، اردوغان کارایل(آلمان)، اَنجل بوریگان(مکزیک)، ولادمیر کازونفسکی(اکراین) و مارسین بوندالوویچ(هلند)، سه اثر را شایسته تقدیر دانستند. 

هیجابی دمرچی (ترکیه)، ناتالیا وارچنکو (روسیه) و ایگور وارچنکو (روسیه) سه هنرمند برگزیده جشنواره بین المللی کارتون افدستا هستند. در این جشنواره علاوه بر ایران، هنرمندانی از کشورهای ویتنام، ایتالیا، اوکراین، ترکیه، پرو، پرتقال، بلژیک، روسیه، رومانی، صربستان مراکش، اندونزی و دیگر کشورها حضور داشتند. 

باید توجه داشت که برپایی چنین مسابقات و جشنواره‌‌های بین المللی، آن هم با محتوایی ضد جنگ و صلح طلبانه‌، جدا از بٌعد هنری که دارند، قادرند نقش موثری در تغییر وِجه عمومی ایران در خارج از مرزهای کشور ایفا ‌نمایند، تا مردم سایر ملل به دور از تریبون‌های سیاست زده غربی با ایران واقعی آشنا شوند. 

آثار منتخب این جشنواره طی یک تور نمایشگاهی از ۱۲ تا ۲۴ شهریور امسال با همکاری حوزه هنری و خانه کاریکاتور اصفهان، در گالری نقش خانه این شهر به نمایش در‌آمدند. همچنین در تهران این آثار از ۱۱ تا ۱۶ مهر ماه در خانه کاریکاتور ایران در معرض دید علاقه مندان قرار داشت و سرانجام هم نگارخانه افدستا شهر شیراز در آبان‌ماه میزبان آثار منتخب جشنواره بین المللی افدستا خواهد بود.

ایران آینده در افق ۱۴۰۴ / حوزه هنری

در هر جامعه اصلی‌ترین عامل پیشرفت، نقشه راهی است که بر پایه مطالعات متقن و مبتنی بر روش‌های علمی فراهم شده باشد. از این رو ششمین جشنواره سراسری کاریکاتور حوزه هنری، با نگاهی به سند چشم  انداز ۲۰ ساله کشورمان، محور اصلی کار خود را با موضوعیت « ایران آینده در افق ۱۴۰۴» انتخاب نمود؛ چرا که به عقیده برگزارکنندگان جشنواره، با توجه به میدان‌داری ارتباطات تصویری در عصر حاضر، تبیین و ترویج هنریِ سند چشم انداز برای عموم جامعه، مهم‌ترین اقدام برای مردمی شدن این موضوع به حساب می‌آید.

ششمین جشنواره سراسری کاریکاتور به همت حوزه هنری خراسان شمالی و با همکاری و مشارکت حوزه هنری انقلاب اسلامی و دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام،  با موضوع «ایران آینده در افق ۱۴۰۴» در ۱۲ محور به میزبانی بجنورد برگزار گردید. گفتنی است داوری این دوره از جشنواره را بهمن عبدی، مسعود ضیایی، داوود یار احمدی، محمد علی رجبی و عباس ناصری عهده دار بودند. 

در مجموع ۳۷۱ اثر متعلق به ۱۵۲ هنرمند از ۲۲ استان کشور در این جشنواره حضور داشتند، که نهایتاً ۸۰ اثر از ۶۱ هنرمند به نمایشگاه راه یافتند. از این میان محمدرضا ثقفی، آیت نادری و مجتبی حیدر پناه به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم را به خود اختصاص دادند. همچنین هیأت داوران فرزانه وزیری تبار، هدیه صدیقه کسمایی، پویا عبدلی، حمید قالیجاری، فرهاد رحیم قراملکی، علی‌رضا پاکدل، سعید صادقی، محمود نظری، ناصر همتی راد، سید حامد مرتضوی، مجتبی فیضی و مهدی عزیزی را نیز شایسته تقدیر دانست.

نمایشگاه گروهی کاریکاتورهای سیاسی / اس داعیل

کاریکاتور شاید در نگاه اول برای خنداندن مخاطب باشد اما همیشه صرف خندیدن یا خنداندن نیست؛ بلکه در پشت این تصاویر مضحک و اغراق آمیز، حقیقتی بس عمیق و حتی تلخ نهفته است. به قول رهی معیری، خنده تلخ من از گریه غم‌ انگیزتر است، کارم از گریه گذشته به این می‌خندم! 

 از همین رو در ۲۸ مرداد ماه امسال به مناسبت ایام مقاومت اسلامی، ۲۲ کاریکاتور از هنرمندانی چون عباس ناصری، علی میرزایی، رسول آذرگون، حمیدرضا مصیبی، بهرام ارجمندنیا، پویا عبدلی، مهدی عزیزی، محمدرضا ثقفی و مجید خسرو انجم، تحت عنوان نمایشگاه کاریکاتورهای سیاسی «اس‌داعیل» در نگارخانه مهر فرهنگسرای انقلاب به نمایش در آمدند. اس‌داعیل در واقع نشان‌ دهنده پیوند خونی میان اسرائیل و داعش است و از این جهت بسیار ارزشمند است. 

پیش از این نیز مسابقه بین المللی کارتون و کاریکاتور داعش با حضور ۱۰۷۲ اثر از هنرمندان ۴۳ کشور دنیا در ایران برگزار شد و در رسانه‌های معتبر بین المللی از جمله واشنگتن تایمز، شبکه فرات عراق، شبکه trt ترکیه، تلویزیون السلام عراق، خبرگزاری بلادی عراق، آژانس خبری تیما انگلستان و... بازتاب و انعکاس گسترده ای یافت. 

امروزه رسانه‌ها در خط مقدم جبهه‌ها ایستاده‌اند و تاثیرشان به مراتب بیشتر از سلاح‌های سرد و گرم چشیده جنگی است. کاریکاتور یکی از همین رسانه‌های قدرتمند است که  به سبب زبان تصویری همه فهم خود قادر است مفاهیم بسیاری را به صورت طنز آمیز اما تلخ و گزنده ابراز کند و افراد بسیاری را به خود جذب نماید تا نوعی جبهه مقاومت فرهنگی را شکل دهد و در برابر زورگویان ایستادگی نماید.