نمایشگاه بسته بندی / اولین کنفرانس بین المللی بسته بندی

بسته بندی از دغدغه های مهم طراحان و مسئولین مربوط به این حوزه است. موضوعی مهم که می تواند نقش مؤثری در اقتصاد کشور داشته باشد. برگزاری نمایشگاه ها و مسابقات مختلف با محوریت بسته بندی گواه این ادعا هستند.

چند ماه گذشته اولین کنفرانس بین المللی بسته بندی، صنایع دستی و توسعه پایدار به کار خود خاتمه داد. این همایش در سه بخش اصلی آثار، مقالات و سخنرانی کار خود را آغاز نمود. برگزاری همایش در این سه بخش نشان از اهمیت پرداختن مسئله در دو فاز تحقیقاتی و عملی دارد. اما حاصل بخش عملی کنفرانس انتخاب 45 اثر در مرحله اول و 14 اثر به عنوان آثار برتر بوده است. آثار برگزیده طی نمایشگاهی در معرض دید عموم قرار گرفت. نقطه قوت این کنفرانس پرداختن به صورت خاص به حوزه بسته بندی صنایع دستی کشور است. حوزه ای که برای صادرات به راستی به همراهی هر چه قوی تر و جدی تر بسته بندی نیازمند است. هنر فاخر صنایع دستی ایران نیازمند بسته بندی است که علاوه بر حفاظت آن در حمل و نقل، جلوه ای فاخر به آن بخشد. با مروری بر آثار منتخب می توان دریافت که مجموعه نگاه ها در طراحی به سمت طراحی سنتی سوق دارند. اما آیا استفاده از نقوش سنتی در بسته بندی که قرار است محصولی سنتی با نقوش سنتی را در میان گیرد رویه ی درستی خواهد بود؟ آیا استفاده از طراحی ساده و مدرن و در عین حال جذاب که به شیوه ای خلاق نمایانگر ارزش محصول درون خود باشد انتخاب صحیح تری در طراحی نیست؟

در کنار بخش های مرتبط با آثار، کارگاه هایی در ارتباط با حوزه بسته بندی نیز برگزار گردید که مورد استقبال دانش آموختگان طراحی گرفت. در سال جدید نیز دومین دوره این کنفرانس را به همت دوباره ی دانشگاه الزهرا به همراه کانون صنایع دستی ایران و موسسه هنرهای کاربردی آفام در پیش رو خواهیم داشت.

تبریک سال نو / کانال مجله رنگ

با شروع سال جدید خیلی ها دغدغه چگونگی تبریک آن را دارند. در این میان مجله رنگ شیوه ای نو را برای جذابیت تبریک، در کانال تلگرام خود رقم زد. انتشار کارت های تبریک و تصاویر متحرک گرافیکی (motion graphic) که زاده نگاه و هنر هنرمندان مختلف در فضای مجازی فرصت خوبی را برای مخاطبان خود به ارمغان آورد تا سال جدید را هنرمندانه به دیگران تبریک گویند.

انتشار تصاویر با ذکر نام هنرمند شیوه ای تازه در فضای تلگرام بود که مجله رنگ با شناخت فرصت های جدیدی که با گسترش فضای مجازی ایجاد شده به خوبی استفاده نموده است. تنوع در اجرا و ایده پردازی آثار قابل توجه بوده و جذابیت آنها را دو چندان می کند. این تنوع در نگاه اهمیت سال جدید از زوایای مختلف نیز مشهود است. طراح گاه به بازی با حروف و اعداد پرداخته، گاه تصویر و موضوع حیوان سال در اولویت قرار گرفته و گاه انتقال حال و هوای هنر ایرانی. نکته قابل توجه این است که تمام کارها یک هدف مشترک دارند و آن تبریک هرچه زیباتر و جذاب تر تحویل سال نو است و هیچ رقابتی در میان نیست. در میان هنرمندان نام افراد بنامی چون تورج صابری وند و میثم نامدار  نیز به چشم میخورد.

طراحی نشانه / حامد مغروری

 شاید نتوان حدس زد هنرمند دقیقا خلق نشانه را از چه نقطه ای آغاز کرده و چه روندی را طی کرده است.
ویژگی قابل توجه نشانه های حامد مغروری آن است که نقطه ی آغاز ایده و روند طراحی مشخص است. وی در طراحی نشانه ها معمولا از شکل بصری مفهوم و موضوع نشانه استفاده می کند و در قالب آن شکل بصری تایپوگرافی را وارد می کند. برای مثال در طراحی نشانه ای که در آن لغت تسبیح به چشم می خورد، از شکل تسبیح استفاده کرده است و حروف را به شکل دانه های تسبیح به کار برده است. می توان گفت این سبک کار یکی از سبک های متداول طراحی نشانه است، اما اگر هنرمندی که به این سبک کار می کند، مهارت و خلاقیت کافی را نداشته باشد، آثارش از نظر هنری ارزش کافی را دارا نخواهد بود.
حامد مغروری هنرمند جوان اهل اصفهان است که در زمینه ی طراحی پوستر و نشانه فعالیت دارد، وی همچنین مدرس گرافیک و و مدیر آتلیه و استدیو کارگاه است.

طراحی نما در بافت تاریخی/ گروه فرآیند منطقی

 اگرچه یکی از وظایف مدیران شهری ایجاد ضوابط برای طراحی نما در بافت های تاریخی است، اما وجود چنین ضوابطی و پایبندی به آن ها در بافت های تاریخی ما مشاهده نمی شود. در شرایط فعلی که ضوابطی الزام آور برای طراحان وجود ندارد، شاید بتوان گفت تنها تعهدات اخلاقی آن ها می تواند ملاحظاتی را برای طراحی در بافت تاریخی ایجاد کند. خانۀ بیدآباد جزء معدود خانه هایی است که چنین ضوابطی را قائل بوده و رفتاری متفاوت با سایر ساختمان های امروزی از خود نشان داده است و با رعایت سادگی در طرح، دقت در انتخاب مصالح، طرز جانمایی بازشوها و رعایت ابعاد آن ها، به خوبی توانسته  با بافت خود همخوانی پیدا کند. 

معماران این بنا، احسان حسینی و الهام گرامی زاده، توانستند با این طرح جایزۀ رتبۀ دوم مسکونی جایزۀ معمار را از آن خود کنند. آن ها ایدۀ دیگری نیز به کار گرفته اند که نباید از آن چشم پوشی کرد، با ایجاد اغراق د انتخاب رنگ آجری برای مشخص کردن مکان راه پله و قرار دادن آن در زمینه ای متضاد، جلوه خاصی به بنا در بافت داده اند. این ساختمان ضمن اینکه در مواجهه با بافت، رفتار هماهنگی داشته، اما جلوه ای متفاوت نیز دارد که حاکی از تفاوت آن با بناهای پیرامونی است. این تضاد همچنان که به مخاطب نو بودن و اختلاف زمانۀ بنا با بافت را نشان می دهد، سبب درک هماهنگی به وجود آمده نیز خواهد شد. اگر این تضاد در بنا وجود نداشت و بنا کاملا با سبک و سیاق بناهای گذشته نماسازی می شد، چنین فهمی برای مخاطب به آسانی پیدید نمی آمد و به دنبال آن درک نحوۀ تعامل آن با بافت تاریخی هم مقدور نبود.  

 از طرف دیگر جانمایی های نامناسبی از بازشوها در نما دیده می شود که گویی این بازشوها به نما الصاق شده و تناسبی با ترکیب اجزای نما ندارند، اما جانمایی این بازشوها از آنجا که از کلیت طرح و ویژگی پلکان دوار آن تبعیت می کنند، قابل دفاع هستند؛ اگر چه می توانستند با رعایت ظرایفی دلچسب تر به نما متصل شوند.   

بزرگان گرافیک در قرن ۲۱ / شارلوت و پیتر فیل

«امروزه پیغام‌های گرافیکی ما را احاطه کرده‌اند. در واقع این پیغام‌ها چنان در تار و پود زندگی مدرن تنیده شده‌اند، که به طور ناخودآگاه در ذهن ما  نقش می‌بندند. طراحان با اتکا بر تاثیر بصری مداوم، در صدد جلب توجه بینندگان بوده‌اند. ایشان یا از رهگذر طرح و نقش‌های درشت و واضح، و یا در هاله‌ی ابهام و معانی دو پهلو در پی برانگیختن توجه بیننده برآمده‌اند.

این بمباران جلوه‌های بصری نه تنها موجب شده‌ است تا بتوانیم هر چه بیشتر به نیات این طرح‌ها پی ببریم، بلکه به نوعی فرسودگی منجر شده است که حاصل یکنواختی جریان ارتباطی مجریان تبلیغاتی است. امروزه دیگر برای آن که چیزی توجه ما را به خود جلب کند باید واقعا تفکر برانگیز و گیرا باشد.

غالب طراحانی که در این اثر معرفی شده‌اند، رایانه را ابزار اصلی خود می‌دانند؛ مع‌ذلک تمایل به رهایی از قید و بند برنامه‌های نرم‌افزاری نیز در میان ایشان مشاهده می‌شود. شایان ذکر است که قدرت فوق‌العاده رایانه و اینترت توانسته است در پیشرفت طراحی گرافیک تأثیر بسزایی داشته باشد، و در عین حال روند متروک شدن سبک‌های طراحی را نیز شتاب بخشیده است. ظرف ده سال گذشته، طراحی گرافیک از یک رسانه‌ی استاتیک صرف پیغام‌های خلاصه‌وار (از جمله کتب، پوسترها، آگهی‌های نمایشی و غیره) به رسانه‌ای پویا و جذاب مبدل شده است که عرصه‌ی تعاملات گرافیکی، مبتنی بر نقوش هستند.»

گزیده‌ای از کتاب «بزرگان گرافیک در قرن بیست و یک»، نوشته شارلوت و فیل، با ترجمه‌ای از مهرداد محمدی که نخستین بار در سال ۱۳۹۰ توسط انتشارات پشوتن به بازار کتاب ایران عرضه گردید.

دژ سپید و دلیرستان / هنرهای خیابانی ایرانی

در سال های اخیر شهرداری تهران با کمک گرفتن از هنرمندان خلاق به زیباسازی شهر به وسیله ی آثار هنری خیابانی پرداخته است. دژ سپید و دلیرستان عنوان دو نمونه از این هنر های خیابانی است. دژ سپید در انتهای خیابان ملاصدرا قرار دارد و برای مخاطب سواره طراحی شده است. طراح این اثر، اوژن زرگرباشی و مجری آن شمس گستر پارسیان می باشد. ماده ی مورد استفاده در دژ سپید، بتن است. در طراحی و اجرای این اثر، ساختار خاص دیوار و ابعاد بسیار بزرگ آن در نظر گرفته شده است و علاوه بر حفظ ساختار ذاتی دیوار که یادآور یک اثر باستانی است، نقوشی متاثر از دست بافته های قدیمی ایران به صورت نقش برجسته اجرا شده است که عظمتی دلنشین و چشم نواز به وجود آورده است.

دلیرستان اثری است که در خیابان ولیعصر، زیر پل همت قرار گرفته و طراح و مجری این اثر، محمود شعیبی و رسول ملاعباسی هستند. دلیرستان نیز به صورت نقش برجسته و با بتون و برای مخاطب پیاده و سواره کار شده است. تصاویر این اثر، استعاره هایی از اساطیر ایران مانند آرش کمانگیر، رستم، سهراب، کاوه ی آهنگر و... به صورت فیگوراتیو است و نمایش دلیری هایی است که در طول تاریخ ایران اتفاق افتاده است.

اینفوگرافیک / مجتبی غریب نواز

در دنیای انبوه اطلاعات امروز، شاید یکی از راه‌های اصلی برای درک راحت و به خاطرسپاری بهتر اطلاعات، استفاده از تصاویر است. ترجمه‌ی اطلاعات و رابطه آن‌ها با یکدیگر با استفاده از هنر تصویر در گرافیک را گرافیک اطلاع‌رسان(اینفوگرافیک) می‌گویند. روشی از انتقال اطلاعات که پیشینه‌ای به قدمت خلقت انسان دارد ولی گویا این روزها با افزایش وسایل ارتباطات و حجم بالای اطلاعات، بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.

مجتبی غریب‌نواز متولد 1369 در مشهد این روزها به صورت تخصصی در دو حوزه‌ی تصویرسازی و گرافیک اطلاع‌رسان، مشغول فعالیت است. او کار در این حوزه را با دریافت سفارش از روزنامه شهرآرا آغاز کرده و در حال حاضر با برخی از خبرگزاری‌ها و ارگان‌هایی چون شهرداری مشهد و آستان قدس همکاری می‌کند. نکته مهم در گرافیک اطلاع‌رسان، جذابیت و انتقال اطلاعات در نگاه اول است و این در انتخاب تصویر پس‌زمینه و آنچه ابتدای امر به چشم مخاطب می‌آید نقش مهمی دارد؛ چرا که مطالب ارائه شده در این بُردها باید مطالعه شوند و نقشی چون روزنامه دیواری‌های دوران مدرسه را دارند. این نکته در آثاری چون شب یلدا و آنفولانزا به خوبی مشهود است. اما در اکثر کارها متن بر تصویر سوار است و تصویر نتوانسته نقش مؤثر خود را ایفا نماید. علاوه بر این گاه نیاز است پا را فراتر از تصاویری که مستقیم با موضوع مرتبط هستند گذاشت و از مفاهیمی غیر مستقیم و جذاب که برای بیننده تازگی دارد استفاده کرد، به گونه‌ای در نگاه اول جذب شده و با دقت متوجه مفهوم مرتبط تصویر شود و جرقه‌ای در ذهن او شکل گیرد. در کنار انتخاب تصاویر، رنگ و ترکیب بندی می‌تواند نقش مؤثری در این هنر داشته باشد که در مجموعه حاضر به اندازه لازم از ظرفیت‌های آنها به خوبی استفاده نشده است.

کار و فعایت متمرکز غریب‌نواز در حوزه‌ی گرافیک اطلاع‌رسان می‌تواند نوید انتشار کارهای برجسته در آینده را دهد.