نشریه خط

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

نشریه تحلیلی هنر و طراحی

پیش ‌نهاد ویژه

توسط زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷

در آستانۀ جام‌جهانی فوتبال ۲۰۱۸، خانه طراحان انقلاب اسلامی با راه اندازی کمپین «با هم قهرمانیم» مجموعه پوسترهایی را با همین عنوان و با شعار «یک ملت، یک ضربان» طراحی و اجرا نموده و در سطح شهر به اکران در آورده است. هدف از راه اندازی این کمپین حمایت از تیم ملی فوتبال ایران و تأکید بر وحدت و انسجام ملی به عنوان یک عنصر پیشبرندۀ مهم است، که حاصل آن پیشرفت و پیروزی ایران و ایرانی در تمامی عرصه‌های ورزشی و غیر ورزشی می‌باشد. گفتنی است این روزها تعدادی از این آثار بر فراز بزرگ‌ترین دیوارنگارۀ کشور در میدان حضرت ولی‌عصر‌(عج) نیز به نمایش درآمده‌اند، تا بیش از پیش حال و هوای فوتبال را با چاشنی وحدت و همدلی همراه سازند. 

محمدرضا دوست محمدی، محمد شکیبا، سینا رعیت‌دوست، محمود آراسته‌نسب و محمد تقی‌پور از جمله طراحان و عوامل ساخت پوسترهای «با هم قهرمانیم» می‌باشند.

مینا مختارزاده ؛ ۲ مرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۰ خرداد ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷
زهره حاضری ؛ ۲۰ ارديبهشت ۱۳۹۷

۳۱ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «معماری مدرن» ثبت شده است

سبک زندگی ماشینی امروز و گذر زمان موجب شده تا نیازهای افراد و به تبع آن تعریف آنها از خانه و محل سکونت دچار تحولات بسیاری شود. در همین راستا ناسازگاری شرایط زندگی با خانه های موجود در بافت تاریخی منجر به تخلیه سکنه از این بافت و در نهایت متروکه شدن آن شده است.در این میان بافت تاریخی شهر یزد به عنوان گسترده ترین بافت تاریخی دنیا به لحاظ وسعت؛ دارای اهمیت به سزایی است و رفتن ساکنان بومی از این منطقه، تهدید بزرگی برای آن به شمار می آمد، اما اجرای پروژه انبوه سازی به سبک معماری اصیل یزد و با تلفیقی از سنت و مدرنیته، روحی تازه در کالبد بی جان این بافت دمید و امیدها را برای رونق گرفتن دوباره آن، زنده کرد.

پروژه همسایگی کویر، عنوان مجتمع مسکونی ۶۰ واحدی در محله نظرکرده(میدان امیرچخماق) یزد می باشد که با نگاهی به معماری امروز و پیوند آن با سنت، سبکی نو از معماری مسکونی پدید آورده است.در طراحی این پروژه یکی از اهداف اصلی تعامل هرچه بیشتر همسایه ها و زنده کردن مفاهیمی همچون ساباط، تویزه، کلاه فرنگی و ... که امروزه کمرنگ شده و کاربردی ندارند، بوده است. همچنین طراحی حیاط مرکزی و حوض در این پروژه موجب شده تا روزها و شبهای گرم تابستان بدون هیچ وسیله مکانیکی، جریان هوای خنک در ساختمان بوزد. در این مجموعه با گذر از زیر ساباط ها و استشمام بوی کاهگل، مشاهده گلدانهای شمعدانی تعبیه شده بر بهارخواب خانه ها، عبور از کوچه های آشتی کنان و تجربه یک فضای کاملاً سنتی به درب خانه ها می رسیم، اما درب که گشوده می شود، حال و هوای دیگری را تحربه می کنیم. چرا که داخل واحدها فضایی کاملاً مدرن دارد و وجود تکنولوژی های روز، تفاوت داخل آن با فضای سنتی بیرون را کاملاً مشهود می کند. به گفته مهندس مجتبی فرهمند( مدیرعامل و طراح این پروژه) رعایت سه مقوله از معماری تاریخی یزد شامل سادگی بیرونی بنا و هیجان و تحرک فضای درونی، شفافیت، سبکی و فرح بخشی و استفاده از عناصر آشنای معماری ایران از مزایا و نقاط قوت این طرح می باشد.همچنین در این مجموعه، پیوند هنرمندانه کالبدی سنتی با عناصر و مفاهیمی کاملاً مدرن همچون پارکینگ خودروها، استخر و فضای ورزشی، محوطه بازی بچه ها و از این دست فضاها، تحسین برانگیز می باشد.این پروژه که موفق به کسب رتبه نخست در بازآفرینی شهری در ایران شده است، به عنوان اولین تجربه مجموعه سازی در بافت تاریخی یزد، موجبات رضایتمندی ساکنان این مجتمع را فراهم نموده است. با وجود تمام مزایا و نقاط قوتی که این طرح دارد، اما در مورد موفقیت آن نمی توان با قاطعیت سخن گفت، چرا که به تازگی اجرا شده است و گذر زمان بیانگر تناسب و سازگاری آن برای پاسخگویی به نیازهای امروزی ساکنان می باشد و مشخص می کند که آیا توانسته پیوند عمیق و محکمی میان سنت و مدرنیته برقرار کند یا خیر؟!


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۰ فروردين ۹۷ ، ۱۶:۳۰
زهره حاضری

درنگ/ دفتر معماری اشعری و همکاران

تاریخ نشر : سه شنبه / ۷ آذر ۱۳۹۶

این اثر یکی از آثار ارائه شده به مسابقۀ طرح و ساخت جدارۀ گذر قوام‌الدین‌شیرازی است که توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان فارس در سال 95 برگزار شده. اثر برگزیدۀ این مسابقۀ هنر مفهمومی که مکان اجرای آن در باغ عفیف آباد شیراز قرار دارد، طرحی بود که توسط دفتر معماری اشعری طراحی و اجرا شده‌است. چند نکته دربارۀ این اثر قابل توجه است. یکی معنایی است که اثر برای القای آن به مخاطب خلق شده ‌است. «درنگ» ایده‌ای است که قرار است امکانات معمارانه را به‌کارگیرد تا مخاطب را لحظه‌ای به فکر فرو برد . موضوع انتخاب شده توسط گروه برگزیده، موضوع مهمی است از این نظر که امروزه به دلیل افزایش مشغله‌ها و به تبع آن بالا رفتن تشویش و سرعت در انجام کارها، انسان‌ها زمان کمتری برای خلوت خودشان پیدا می‌کنند.

اما این اثر چقدر در انتقال مفهوم درنگ موفق بوده‌است؟ این پرسشی است که غالباً در مواجهه با کارهای مفهومی برای مخاطبان مطرح است. 

ایدۀ اجرا شده در این اثر به گونه‌ای است که آن را تبدیل به فضایی نوربان شده، کرده‌است که توجه مخاطب را به بالا جلب می‌کند تا برای لحظه‌ای از حرکت بازایستد و لذت حضور در فضایی متفاوت و تجربه‌ای بدیع را کسب کنند. شاید منظور از درنگ همین لحظه باشد که مخاطب را برای لحظه‌ای از روزمرگی‌اش باز دارد و به فکر فرو برد. فکر به آسمان و فکر به تک شعله‌هایی از نور که بر روی قسمت‌های تاریک دیوارهای آجری نمایان شده است. 

اما از نظر رسالتی که اثر در بیان معمارانۀ خود به دوش داشته، می‌توان گفت جذابیت اجرایی طرح قابل توجه است؛ به عنوان مثال انتخاب رنگ آجرها و نحوۀ چیدمان آنها و قرارگرفتن آینه بر روی آنها بر ایجاد تمرکز در فضا کمک کرده است. اما از نظر ظرافت‌های اجرایی و تمیزی کار، نقص‌هایی وجود دارد که نقاط قوت دیگر را متأثر از خود می‌کند.   

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۷ آذر ۹۶ ، ۰۰:۰۹
مرضیه اصلانی

تغییر سبک معماری مساجد ایران

تاریخ نشر : پنجشنبه / ۲۷ مهر ۱۳۹۶

مفاهیمی همچون نیایشگاه و پرستشگاه از دیرباز در ادوار و ادیان مختلف وجود داشته است که با ظهور اسلام رنگ و بویی تازه گرفت و این مفاهیم در کالبدی جدید به نام مسجد جانی دوباره گرفت.این مساجد در ابتدا بسیار ساده و بدون تکلف ساخته می شدند به گونه ای که نخستین مسجد (مسجد پیامبر در مدینه) با سنگ لاشه و ابتدایی ترین مصالح و به شیوه شبستانی بنا شد.این شیوه ساخت (شبستانی) تا مدت ها ادامه داشت تا اینکه در قرن چهارم هجری با کناررفتن ستون ها، معماری مساجد از شبستانی به ایوانی تبدیل شد. با گذر زمان هرچند که عناصر و شاکله اصلی همچون گنبد، مناره، محراب و... حفظ شد اما سبک معماری مساجد سمت و سویی دیگر گرفت و تلاش معماران برای نمایش ابهت، شکوه و زرق و برق در آنها بیشتر شد. زیاد شدن ارتفاع مناره ها، بیشتر شدن تزیینات و استفاده از رنگهای مختلف در تزییتات وهمچنین به کاربردن تکنولوژی های جدید همچون گچ بری، کاشی معرق وهفت رنگ و... در دوره های مختلف تاریخی برای رسیدن به این هدف به کاربرده شد.اما مشکل اصلی از آنجایی شروع شد که این روند ادامه یافت تا اینکه نمایش شکوه و عظمت  به هدفی اصلی و مهم در طراحی مساجد مبدل گشت که این امر منجر به افول معماری مساجد در دوره قاجار و پس از آن شد.

ایران با وجود معماری غنی خود و به عنوان کشوری اسلامی از هزار تا ۱۵۰ سال پیش بهترین نمونه های مساجد را دارا بوده است اما متأسفانه معماران و طراحان امروز اسیر زرق وبرق و مسائل حاشیه ای شده اند.چرا که برای ساخت مساجد مدرن سعی می کنند تا دقیقاً همان عناصر سنتی همچون گنبد و مناره را با مصالح و مفاهیم جدید پیوند بزنند که این امر نتیجه ای جز ناهمخوانی عناصر و معماری بی هویت در مساجد نداشته است.مساجدی که در ۱۵۰ سال اخیر ساخته شده اند دارای هویتی واحد و یکپارچه نیستند و نمی توان الگویی منطقی برای آنها یافت.هرچند که در این میان نمونه های موفقی هم وجود دارد اما نادیده گرفتن یک اصل مهم برای طراحی مکانی مقدس همچون مسجد؛ یعنی القای حس آرامش و معنویت و ترکیب هنرمندانه آن با مدرنیته منجر به پیدایش چنین آشفتگی و بی نظمی ای در معماری مساجد شده است و مساجدی که روزی به عنوان مفاخر معماری ایران به شمار می رفتند و چشم نواز بودند به عناصری ناموزون و نامتناسب با بدنه شهر تبدیل شده اند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۷ مهر ۹۶ ، ۲۳:۲۴
زهره حاضری

طبیعت‌گرایی در طراحی حفاظ‌های ساختمانی

تاریخ نشر : سه شنبه / ۱۱ مهر ۱۳۹۶

اخیرا حفاظ‌هایی را بر دیوارهای حیاط خانه‌ها مشاهده می‌کنیم که با فرم‌های جدید و گاهی عجیبشان نظر رهگذران را به خود جلب می‌کنند. حفاظ‌هایی شبیه شاخ و برگ درختان و یا شبیه‌سازی‌هایی نامتناسب از سایر فرم‌های طبیعی که بیشتر از اینکه زینت‌بخش نمای ساختمان باشند، چهرۀ آن را مخدوش می‌کنند. 

جالب است که نام این حفاظ‌ها نیز برگرفته از فرم طبیعی آنهاست و با نام‌هایی چون حفاظ «شاخ گوزنی»، حفاظ «بوته‌ای»، حفاظ «لاله‌ای»، حفاظ «لیلیوم»، حفاظ «نیزاری» و ... به بازار عرضه می‌شوند. استفاده از این حفاظ‌ها اخیراً طرفداران بیشتری نیز پیدا کرده است و نمونه‌های بیشتری از آنها را می‌توان در سطح شهر مشاهده کرد که البته این موضوع بی ربط با قابلیت بالای ایمنی بخشی برخی از آنها نیست. 

از نظر طراحی فرم، در برخی از نمونه‌های حفاظ‌های ذکر شده، نظم بیشتری در فرم حفاظ مشاهده می‌شود که در تناسب بیشتری با نمای ساختمان های مدرن امروزی است و در برخی دیگر از نمونه‌ها بی‌نظمی بسیار فرم‌ها بی‌تناسب با نما ظاهر شده است. افزون بر این، نباید از مشکل خشن بودن فرم‌ها غافل شد؛ چراکه از نظر سیمای شهری منجر به ایجاد ناهنجاری‌های بصری شده است. 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۱ مهر ۹۶ ، ۱۴:۴۷
مرضیه اصلانی

نمای کتابخانۀ کانون اسلامی انصار/ شرکت ویرا

تاریخ نشر : جمعه / ۲۷ مرداد ۱۳۹۶

کتابخانۀ عمومی انصار از مجموعه بناهای وقفی کانون انصار است که در سال 1360 در خیابان پیروزی تأسیس شد. بانی این کتابخانه، یعنی مرحوم محمد حسین جابر انصاری، در سال 1356 این ملک را با کاربری سینما خریداری کرده و در ابتدا، از آن به عنوان سالن اجتماعات برای جلسات سخنرانی برخی از فعالان سیاسی و شخصیت‌های برجستۀ انقلابی استفاده شده است. مرحوم جابر انصاری در زمان حیات خود یکی از کارآفرینان برتر کشور بود که برای اولین‌بار صنعت قفسه‌سازی را در ایران پایه‌گذاری کرد. اموال ایشان در طول حیاتشان و پس از آن صرف کمک به مستمندان و ساخت و سازهای عام المنفعه شده است.

امروزه پس از تخریب بنای قدیمی کتابخانه، بنای جدیدی به جای آن درحال ساخت است تا بتواند با توجه به نیازهای امروز محلۀ پیروزی نقش گذشتۀ خود را خیلی قدرتر ایفا کند. ساختمان جدید این کتابخانه شامل کاربری‌های تجاری و فرهنگی است. در طراحی معماری این مجموعه که شرکت ره‌شهر آن را به عهده داشته، بخش تجاری طوری درنظر گرفته شده است که کاملاً مستقل از مجموعۀ فرهنگی به فعالیت خود بپردازد و هدف از ساخت آن، ایجاد محلی برای کسب درآمد جهت هزینه‌های آیندۀ کتابخانه است. بخش فرهنگی مجموعه که در طراحی در اولویت قرار داشته، شامل کتابخانۀ قفسه باز، سالن اجتماعات، آمفی تئاتر، کلاس‌های آموزشی، تالار مطالعه و سرای پژوهش است. 

حدود یک سال است که اجرای نمای ساختمان آغاز شده و شرکت ویرا مسئولیت طراحی و اجرای آن را بر عهده داشته‌است. در طرح این نما از معماری پارامتریک با ورقه‌های سمنت برد استفاده شده که آن را می‌توان تلفیقی از تکنولوژی روز و الگوهای فرمی معماری ایرانی معرفی کرد. با اینکه فرم نما یادآور الگوهای کهن معماری ایرانی است، اما امروزی بودن خود را نیز به رخ می‌کشد. به هم پیوستگی فرم‌ها در نما و حرکت رو به بالایی که القا می‌کنند می‌تواند حاوی نکاتی مفهومی در طرح این نما و نسبت آن با کاربری کتابخانه باشد. اگر چه هنوز ساخت این بنا به پایان نرسیده است، اما به نظر می رسد طرح این نما بتواند رضایت افرادی که با هدف رشد و تعالی قصد ورود به این کتابخانه را کرده‌اند، به‌دست آورد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۷ مرداد ۹۶ ، ۲۳:۱۲
مرضیه اصلانی

طراحی مدرسۀ ابتدایی در جیرفت/ استودیو بی‌ام دیزاین

تاریخ نشر : پنجشنبه / ۱۹ مرداد ۱۳۹۶

شرکت بی‌ام دیزاین طرحی از مدرسه‌ای ابتدایی در منطقۀ کرمان ارائه کرده که با محوریت پایداری اقلیمی ایده‌پردازی و طراحی شده است. این طرح متعلق به مدرسه‌ای ابتدایی در جیرفت کرمان است که طراح از سیستم جمع‌آوری آب باران، Rainwater Collecting System، در آن استفاده کرده است. در این ایده، کاسه‌هایی برای جمع‌آوری آب باران در بالای هر حجم مکعبی تعبیه شده‌‌‌اند که از اب جمع‌آوری شده در آنها می‌توان برای مصارف گوناگونی از قبیل کاهش دمای فضای داخلی، استفاده کرد. 

اما در این طراحیِ همساز با اقلیم، کاسه‌ها با شیب تندشان طوری درنظر گرفته شده‌اند که بازدهی بیشتری را برای سیستم مورد نظر فراهم کنند، ازاین‌رو اتصالی متزلزل و سست را از نظر بصری روی بام ایجاد کرده‌اند که مشاهدۀ آن تأثیر خوبی بر مخاطبان نخواهد گذاشت. قطعاً با ایجاد تغییراتی در نما یا فرم بنا، می‌توان چاره‌ای برای این موضوع اندیشید. یکی از این راه حل‌ها می‌توانست بالا آوردن جدارۀ نما برای پوشاندن بخش پایینی کاسه‌ها باشد که این ایده با سایه اندازی بر روی بام، مزایایی از نظر اقلیمی نیز برای طرح داشت. 

از سوی دیگر، مسئلۀ هویت‌بخشی به این طرح مطرح است. رویکرد طراح در طراحی به شیوۀ معماران مدرن نزدیک است. اتخاذ رویکرد معماری مدرن در طراحی این بنا، به حذف هرنوع نقش و نگاری از معماری گذشتۀ کرمان در این بنا منجر شده است. در تصاویر سه بعدی موجود از بنا، درختان نخل تعبیه شده در حیات مدرسه، مصالح آجری نما و تعبیۀ بادگیری که با ساده‌سازی، طرح آن از قوانین معماری مدرن تبعیت کرده است، شاهدانی از هویت معماری منطقه هستند.‌

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۹ مرداد ۹۶ ، ۰۱:۰۳
مرضیه اصلانی

اغلب تصور می‌شود کاربری‌هایی مانند کاربری‌های درمانی و پایانه‌های مسافربری، چون با مسائل فنی و تکنولوژی روز سروکار دارند، لذا بیشتر از سایر کاربری‌ها تبعیت از استاندارهای ثابت جهانی در طراحی آنها ضروری است. اما آیا در طراحی چنین مکان‌هایی باید تنها به استانداردها و نیازهای کارکردی بسنده کرد؟ امروزه با داغ شدن بحث‌های هویتی در معماری، گفتمان معماری مدرن و تبعیت از ایدۀ سبک بین‌المللی اهمیت پیشین خود را از دست داده است و از این رو معماران در طرح‌هایشان به دنبال نمایش نشانه‌هایی هویتی از جوامع هستند. 

در طراحی پایانه‌های مسافری نیز، شیوه‌ای متأثر از معماری مدرن دهۀ شصت رایج بوده که به طراحی پایانۀ فرودگاه‌ها با فرمی تندیس‌گون و نمای تمام شیشه‌ای روی آورده‌است که از پیش قراولان این جریان می‌توان به پایانۀ فرودگاه تی. دابلیو. ای در فرودگاه نیویورک و پایانۀ فرودگاه بین‌المللی دالاس در نزدیکی واشنگتن اشاره کرد. همچنین از نمونه‌های متأخرتر این مجموعه، می‌توان فرودگاه بین‌المللی باراخاس در مادرید اسپانیا و همچنین فرودگاه بین‌المللی امام خمینی را نام برد. 

در طراحی پایانۀ مسافربری شاهین‌شهر نیز تأثیرپذیری از چنین سبکی در معماری پایانه‌ها قابل تأمل است. با وجود اینکه شاهین‌شهر، شهری در نزدیکی شهر اصفهان است که از نظر سابقۀ تاریخی، جایگاهی کم‌نظیر در معماری و شهرسازی جهان دارد، اما این پایانه به مهارت سازندگانش در تبعیت از سبک‌های رایج بسنده کرده است و نشانه‌ای از تعلق‌خاطر به ارزش‌های تاریخ معماری ایران، در آن دیده نمی‌شود. با نگاه به این بنا و سایر بناهای مشابهی که ساخت آنها در کشور رایج است، می‌توان این سؤال را مطرح کرد که آیا بناهایی که در ایران ساخته می‌شوند، اساساً نیاز است که از بناهای سایر کشورها قابل شناسایی باشند؟ و لزوم تأکید بر استفادۀ منطقی و منصفانه از ارزش‌های معماری گذشته و روش‌های نوین و کارآمد بین‌المللی در طراحی و ساخت بناها چیست؟

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۲ خرداد ۹۶ ، ۰۱:۱۰
مرضیه اصلانی
زهرا اردکانی ؛ ۱ تیر ۱۳۹۷
زهرا اردکانی ؛ ۱۸ اسفند ۱۳۹۶
کلثوم پیامنی ؛ ۱۹ آبان ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۱۱ مهر ۱۳۹۶
زهرا اردکانی ؛ ۵ مهر ۱۳۹۶
زهرا کشاورز ؛ ۲۰ شهریور ۱۳۹۶
درباره خط
چگونه با خط هم‌کاری کنیم؟
دوستان خط
تماس با خط
طراح قالب : گلبرگ دانلود