شهدای منا / نهضت مردمی پوستر انقلاب

«نهضت مردمی پوستر انقلاب» همواره در طول هفت سال فعالیت مستمر خود در عرصه فرهنگ و هنر تلاش کرده تا با زبان گرافیک، با مردمان بیدار جهان ارتباط برقرار نماید و در قالب پوستر، فرامین ولی امر مسلمین را به مخاطبان خود منتقل کند. از همین رو به مناسبت اولین سالگرد فاجعه‌ی منا، «نهضت مردمی پوستر انقلاب» صد و بیستمین مجموعه پوستر خود را با عنوان «شهدای منا» به سفارش فرهنگسرای انقلاب تهران، منتشر نمود. این مجموعه شامل شانزده پوستر از یازده طراح کشور می‌باشد، که با موضوعیت کشتار حاجیان در منا طراحی و تولید شده است. از آن جا که تنوع طراحان در نسبت با تعداد آثار قابل توجه می‌باشد، پس نمی‌توان از همه پوسترها توقع کیفیتی یکسان از ایده تا اجرا داشت. زیرا همانطور که از نام این مجموعه پیداست، به سبب مردمی بودن نهضت پوستر انقلاب، باید انتظارات را تا حدی پایین آورد و بیشتر به نفس عمل و ایمانی که در پس تولید این آثار وجود دارد، بها داد. مسلماً اگر این نهضت مردمی، راه خود را به درستی ادامه دهد، در آینده‌ای نزدیک می‌تواند به یک جریان اثرگذار در فضای هنرهای تجسمی کشور تبدیل شود و قالب و سبک ویژه خود را بیابد. 

تصاویر پارچه ای / نیلوفر میرمحمدی

همه افراد اعم از کودک و بزرگسال بازی با عروسک‌های پارچه‌ای را تجربه کرده‌اند. اما شاید کودکان امروز کمتر امکان داشتن عروسک‌های پارچه‌ای دست‌ساز را داشته باشند. نیلوفر میرمحمدی در مجموعه تصویرسازی‌های پارچه‌ای خود با زبان شیرین و دلنشینش شخصیت‌های پارچه‌ای‌اش، کودکان و چه بسا بزرگسالان را به تماشای تجربه‌ای شیرین دعوت می‌کند.

ویژگی بارز این مجموعه فرم کودکانه شخصیت‌ها با دستان بلند و باریک است که گویی کودکان آن را به تصویر کشیده‌اند. تصاویر پارچه‌ای که هنر دست‌دوز بودن خود را با کوک‌های نامنظم و برش‌های بی‌الگو به رُخ می‌کشند. بی‌نظمی و به زبانی بهتر عدم استفاده از ریتم تکرارپذیر در طراحی جزئیات به خوبی مشهود است و این نوع از طراحی حس پویایی قابل درکی به مجموعه بخشیده است. شخصیت‌ها اغلب در  حال ایفای نقشی واقعی هستند ولی نکته جالب توجه فضاسازی مجموعه است. فضاسازی که می‌خواهد شخصیت‌ها مهم‌ترین عنصر تصویر باشند. گویی القای فضا و محیطی خاص مد نظر طراح نبوده و قصد دارد با زمینه‌ای سفید که بی‌مکان و بی‌زمان است مخاطب را همراه شخصیت‌ها به دنیایی ببرد که خودش می‌سازد. تنوع رنگ لباس و شخصیت‌ها به این فضای رویایی بسیار کمک می‌کند. طراحی لباس‌ها مُلهم از لباس‌های محلی ایرانی‌ست و با اینکه در بیشتر کارها فضاسازی دیده نمی‌شود، اما مجموعه کاملا حال و هوای ایرانی دارد.

در کنار تمام ویژگی‌های مطرح شده آنچه که بسیار مهم جلوه می‌نماید احساس شادابی‌ست که از تصاویر به مخاطب منتقل می‌شود. این احساس می‌تواند ناشی از حالت دست‌ها و چهره شخصیت‌ها، رنگ‌های به کار رفته و طراحی شیطنت گونه جزئیات باشد.

خانه دوست/ عباس کیارستمی

روزی همه بودن ما در این زندگی پُر پیچ و خم به یک سنگ ختم می‌شود، که گویی فقط تاریخ ولادت و مرگش مهم است. 

عباس کیارستمی کارگردان شهیر ایرانی متولد نخستین روز تابستان ۱۳۱۹، پس از هفتاد و شش سال تلاش مستمر در عرصه هنر، در چهاردهمین روز از تابستان ۱۳۹۵ از میان ما رفت. اما آخرین یادگار این هنرمند بین المللی نه فیلم‌ها و عکس‌ها و نقاشی‌های اوست، بلکه سنگ مزاری است متفاوت از همه سنگ ها و یادبودها، که دنیای ما را به جهان بینی او نزدیک‌تر می‌سازد.

سنگ مزار این هنرمند موج نوی سینمای ایران، در نوع خود جالب توجه است. شاید ارزش هنری این سنگ را باید در سادگی آن جستجو کرد. در این اثر که نوعی اقتباس از پوستر فیلم «خانه دوست کجاست» اثر زنده یاد مرتضی ممیز پدر هنر گرافیک معاصر ایران است، سعی شده تا با کمترین دخالت در ظاهر اصلی سنگ و با استفاده از رگه‌های طبیعی آن، اثری ساده و هنرمندانه خلق گردد. در واقع این نگاه ساده و مینیمال نوعی ادای احترام به فرم روایت آثار کیارستمی و وفاداری به دنیای ساده و شاعرانه اوست. انتخاب پوستر فیلم «خانه دوست کجاست» نیز به عنوان منبع اقتباس برای طرح سنگ، نوعی استعاره زیبا و خلاقانه از خانه ابدی این هنرمند سینمای ایران است.

آشپزی با گِل/ نیلوفر میرمحمدی تهرانی

گِل بازی، یکی از بهترین بازی‌های کودکان دیروز و امروز بوده و هست. بازی ای که حس لامسه در آن نقش مؤثری دارد. در میان آثار نیلوفر میرمحمدی شاهد آثاری هستیم که از این تکنیک در تصویرسازی بهره برده. تصاویری که به شیوه‌ای کودکانه با گل ساخته و به تصویر کشیده شده‌اند. نام مجموعه و تکنیک اجرای تصاویر وام‌دار یکدیگر بوده و هر یک یادآور دیگری‌ست و این می‌تواند نقطه قوت این مجموعه باشد. نام کتاب "آشپزی با گِل" است که هر بار با عنوانی مثل کباب‌ها و کتلت‌ها، کیک ها و... مجموعه‌ای آموزشی را برای کودکان منتشر کرده که به کودکان یاد می‌دهد چطور با گِل غذا درست کنند. شاید این کار بهانه‌ایست برای آشتی کودکان با غذا. در ابتدای کتاب می‌خوانیم: "این کتاب درباره آشپزی با گل است. اگر با گل آشپزی کنی نه دستت را می‌بُری و نه آن را می‌سوزانی، می‌توانی پیتزاهایت را هم به دوستانت هدیه کنی. فقط باید از دستهایت استفاده کنی. ...". در این مجموعه درست کردن انواع خوراکی‌ها با گِل، مرحله به مرحله به کودکان آموزش داده می‌شود.

استفاده از شخصیت‌های کودکانه در طراحی که یادآور نقاشی‌های کودکان است، مجموعه را برای کودکان قابل باورتر کرده و فضایی کودکانه به آن بخشیده. اما حجم در کارهای میرمحمدی مجسمه‌وار استفاده نمی‌شود، بلکه کارهای وی یادآور کتیبه‌های خشتی است. این شیوه، کارها را به تصویرسازی کتب کودک نزدیک‌تر می‌کند تا فضایی شبیه پویانمایی. رنگ‌آمیزی تصاویر گِلی با رنگ‌های شاد و متنوع حس و حالی شاد و دوست داشتنی را به تصویر می‌کشند و رنگ‌ها تنها روی پس‌زمینه گِلی تصاویر که گاه بافت گونی روی آنها نقش بسته، دیده نمی‌شوند. با این وجود با دیدن تصاویر حس و حال گِلی بودن آثار کاملا آَشکار است و این ناشی از شیوه اجراست. چرا که تصاویر گویای حجم خود بوده و نظم تصاویر دو بعدی را ندارند. همچنین استفاده از زمینه‌ای به رنگ گِل خشک شده در بهتر دیده شدن شخصیت‌ها و تکنیک اجرا مؤثر عمل می‌کند. ایجاد فرورفتگی روی زمینه‌ی گِلی در اطراف تصاویر، همچون دورگیری در تصویرسازی‌های دو بعدی عمل می‌کند و به جذابیت تصاویر افزوده است. تکنیک طراحی با گِل ایده‌ای جذاب برای فضای کودکانه است که گویی حس لامسه را نیز هنگام دیدن تصاویر به چالش می‌کشد و خلاقیت کودکان در ساخت غذاهایی دوست داشتنی را برمی انگیزد.

سلاح شیمیایی / خانه طراحان انقلاب اسلامی

وقتی صحبت از سلاح‌های شیمیایی به میان می‌آید، ناخودآگاه یاد هشت سال جنگ تحمیلی و بمباران شیمیایی شهرهای سردشت، نودشه و حلبچه و هزاران کشته زخمی بی دفاع این نبرد نابرابر پیش رویمان زنده می‌شود. البته تاریخچه استفاده از این سلاح‌ها نه از ایران شروع شده و نه به ایران ختم می شود. چرا که در آگوست سال ۲۰۱۳ بار دیگر جهان ناظر یکی از بدترین حملات شیمیایی در سوریه بود. هر چند استفاده از سلاح های شیمیایی، نقض حقوق بشر به حساب می‌آید، اما مسلماً از دشمن خودکامه نمی‌توان توقع بشر دوستی داشت!

خانه طراحان انقلاب اسلامی با ساخت موشن گرافیک «سلاح‌های شیمیایی» سعی کرده تا با کامل کردن این پازل، نقش موثر آمریکا را در استفاده از این سلاح‌ها در جهت حفظ منافع خود روشن سازد. در واقع به عراقی‌ها تجهزات ضد شیمیایی داده شد تا در اواخر جنگ‌، وقتی ایرانی‌ها پیروزی‌های متعددی را کسب کردند و رئیس جمهور وقت آمریکا، رونالد ریگان پیروزی ایران را غیرقابل قبول خواند، صدام به سراغ استفاده از سلاح‌های شیمیایی علیه ایران برود. 

این اثر سعی دارد تا در چهار دقیقه به صورت تصویری و کوتاه، با بیان مستنداتی که سازمان جاسوسی سیا (سی آی اِی) اقدام به انتشار آن‌ها نموده چهره واقعی آمریکا را از پس نقاب مضحک حقوق بشری‌اش به تصویر درآورد.

شناخت قابلیت های معماری / نقوش

بناهای تاریخی ایران همواره موضوعی مهم در گردشگری بوده و خواهد بود. اما معماری ایران اجزایی دارد که می تواند در هنرهای دیگر نیز منبع الهام هنرمندان رشته های مختلف قرار گیرد. نقوش و پیکره معماری از جمله آن اجزاست که این روزها شاهد استفاده طراحان در حوزه های چاپ و طراحی پوشاک هستیم. اگر گشتی در صفحات مجازی از جمله اینستاگرام بزنید به راحتی می توانید ردپای این سبک از آثار را پیدا کنید.

در نمونه های موجود گاه با استفاده از طراحی خطی و سیاه سفید قصد به تصویر کشیدن فضای معماری را دارند و گاه با رنگ و طرح وام دار نقوش و اصول طراحی در جزئیات معماری ایران هستند. تکرار استفاده از هنر گذشگان همواره مورد توجه هنرمندان عرصه های مختلف بوده است. شاید این تاثیر را به شیوه مدرن بتوان در سبکی چون رترو دیزاین جست و جو کرد. این امر نشان از غیر قابل انکار بودن مسئله دارد. اما کارهای موجود تنها در طراحی و چاپ ملهم از هنر معماری هستند و این شیوه می تواند با تکرار و در معرض دید قرار دادن طرح، مخاطب خود را نسبت به ریشه آن کنجکاو کند. در مواقعی نیز می تواند به عنوان هدیه ای ایرانی کاربرد لازم را داشته باشد. می توان اظهار داشت جنبه زیبایی شناسی در آثار فوق اهمیت بیشتری برای طراحان آن داشته است.

باید در این مسیر درست و آگاهانه گام برداشت تا بلایی که بر سر نقوش تخت جمشید و تکرار نقش آن در تمامی محصولات افتاد و ارزش و اعتبار آن را ضایل نمود، برای دیگر هنرهای ایرانی رقم نخورد.

پوستر های خلاقانه / پریسا تشکری

در طراحی پوسترهای مناسبتی معمولا هنرمند در به کار گیری عناصر تزیینی و به کار بردن تکنیک های گوناگون آزادتر است چرا که محدودیت کمتری از لحاظ موضوعی دارند و جذابیت و به کار گیری خلاقیت در آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

در پوستر های پریسا تشکری که شامل پوستر های پیام رسان و مناسبتی است، یک ویژگی بسیار مهم دیده می شود و آن ویژگی، استفاده از ایده های خاص و غافلگیر کننده است. برای مثال در پوستر "سارس" از یک نقاشی مربوط به شرق دور استفاده شده که ماسکی بر روی آن مونتاژ شده است و یا در پوستر روز جهانی گرافیک از پولک های رنگی که بر پارچه ای عبارت یک روز رنگی را نشان می دهند، استفاده شده است. پریسا تشکری در دیگر پوستر های خود نیز از ایده های نو استفاده می کند. وی که عضو انجمن طراحان گرافیک ایران است، تاکنون در نمایشگاه های داخلی و خارجی بسیاری شرکت و جوایزی بسیاری کسب کره است و نیز در زمینه ی طراحی گرافیک فعالیت های گسترده ای داشته است.