آیدیران /موسسه طراحی صنعتی ایرانیان

مسابقات بین‌المللی طراحی صنعتی، علاوه بر جذابیت‌های خاص خود، فواید فراوانی را نیز برای برگزیدگان و صنایع به همراه دارند و باعث شناخته شدن طراحان، در مجامع بین‌المللی می‌شوند. بسیاری از این مسابقات در جهان دارای اعتبار زیادی هستند و شرکت‌های بزرگ از طریق همین مسابقات، طراحان خود را جذب می‌کنند. این کاربرد مسابقات مستقل (مسابقاتی که به شرکت یا کارخانه‌ی تولید محصولی خاص وابسته نیستند) را می‌توان مهم‌ترین اثر و فایده‌ی آن‌ها برای جامعه‌ی طراحان و صنعت دانست.
در سال ۱۳۹۳، موسسه طراحی صنعتی ایرانیان، اقدام به برپایی اولین مسابقات جامع طراحی صنعتی در حوزه‌های مختلف صنعت نمود. هدف از راه اندازی این مسابقات، شناساندن رشته‌ی طراحی صنعتی به صنایع و ایجاد ارتباط بین نهاد دانشگاه و صنعت است که  با حمایت و همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری آغاز به فعالیت کرده است. این گروه خوش‌فکر ایرانی، به دنبال کشف حلقه‌ی مفقوده‌ی بین صنعت و دانشگاه، با الگو گرفتن از مسابقات جهانی و بومی‌سازی آن، مسابقه‌ی طراحی صنعتی آیدیران را شکل داده‌اند. این مسابقه با شعار طراحی ایرانی، صنعت ایرانی، اولین دوره‌ی خود را برگزار کرده است. نام این مسابقه مخفف (industrial design iran) است.

به صنعت بسته بندی جدی بیاندیشیم / مسابقه آیدیران

صعنت بسته‌بندی تنها محدود به یک صنعت نیست که با واردات و ساخت ماشین‌آلات پیش‌رفته رشد پیدا کند. بسته‌بندی همواره به عنوان هنر-صنعت نام برده می‌شود و تا زمانی که هر دو جنبه‌ی هنر و صنعت باهم همراه نشوند ایران به جایگاه واقعی خود در این حوزه نخواهد رسید. برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی، چاپ مقالات، مسابقات متعدد و ارائه دورس بسته‌بندی برای رشته‌های طراحی گرافیک و طراحی‌صنعتی  در ایران نشان از اهمیت ویژه بسته‌بندی از نگاه مسئولین دارد. اما باید توجه داشته باشیم زمانی که هر یک از این حوزه ها ساز خود را بنوازد و باهم همراه نباشند پیشرفتی حاصل نخواهد شد.

مسابقه آیدیران قدمی در راستای پیوند هنر و صنعت برداشته است. در این میان برگزیدگان بخش بسته‌بندی کارهایی ضعیف از نظر طراحی و ارائه دارند. کارهایی که نشانی از مطالعه پیش از طراحی ندارند و یا در ارائه آن ناتوان بوده‌اند. استفاده از فرم ساده و تکراری در بسته‌بندی زعفران، عدم توجه به نحوه حمل بسته‌بندی بشقاب مینا و مواردی از این دست نشان از ضعف طراحی‌ست. تنها در بسته‌بندی پسته شاهد فرمی مرتبط با مفهوم و ارائه‌ای از چنگش (چگونگی در دست گرفتن محصول) و نحوه استفاده هستیم.  باید توجه داشته باشیم طراحی تنها محدود به ظاهر محصول نمی‌شود و مواردی چون ارگونومی، هزینه تولید، کاربری، انبارداری و...مهم و حائز اهمیت هستند.

گل هایی از جنس کریستال / زهره پهلوان

بسیاری از طراحان به دلیل عدم استقبال تولیدکنندگان داخلی و کیفیت پایین تولید، مجبور به فروش طرح‌هایشان به شرکت‌های خارجی می‌شوند. به‌تازگی در رسانه های داخلی تبلیغ کریستال‌های خارجی را  که هم سو با واردات بی رویه ی این محصول است، شاهد هستیم. دیدن تبلیغ کریستال لیزاموری، مرا به یاد طراحی ظروفی انداخت که توسط یکی از طراحان صنعتی این کشور، طراحی و موردتوجه قرارگرفته بود.
ظروف طراحی‌شده توسط زهره پهلوان تنها یک نمونه(و البته جزء نمونه‌های شاخص و برتر) بین صدها طرحی است که در این حوزه توسط  فارغ‌التحصیلان رشته طراحی صنعتی انجام شده است و گواه از آن را دارد که در صورت سرمایه‌گذاری روی هنرمندان با استعداد، دیگر نیازی به خرید ظروف خارجی نیست.  طرح‌های خانم پهلوان از ایده‌های اولیهٔ جذابی نشأت ‌گرفته‌اند که به‌خوبی به محصول تبدیل‌شده‌اند و طبیعتاً جای گسترش و اصلاح نیز دارند.الهام از فرمهای ایرانی و گلهای بهاری باعث جذابیت این ظروف شده است. همچنین این طرح‌ها موفق به حضور در نمایشگاه Cebit 2011 آلمان شدند و طرح نسترن توسط شرکت ژاپنی تویو درحال تولید است. قطعاً امروز پس از گذشت چند سال از طراحی این ظروف، این هنرمند جوان (که طراحی های زیورآلات او نیز مورد توجه قرار گرفته است)، قادر خواهد بود طرح‌هایی جدید و جذاب دیگری در این عرصه ارائه دهد.

حمل و نقل خلاق / مهدی مومنی و مهرداد اردلان یکتا

طراحی وسایل نقلیه یکی از جذاب‌ترین شاخه‌های طراحی صنعتی است. شاید طراحی خودرو و وسایل دیگر نقلیه در ایران با چالش‌های فراوانی همراه باشد، ولی محدودیت‌ها نمی‌تواند مانع خلاقیت طراحان شود. می‌توان به‌جرأت گفت، آثار منتخبِ بخش حمل نقل مسابقه آیدیران، از بهترین آثار شرکت داده‌شده هستند.
طرح ادغام مهدی مؤمنی از توجه و یک نگاه موشکافانه ناشی شده است. طراح در توضیح طرح این‌طور آورده است: «منبع الهام اصلی در شکل گیری این ایده، حالت بدن راننده در یک خودرو و یک موتورسیکلت اسپرت بود. به‌طوری‌که وقتی به حالت قرارگیری بدن راننده یک خودروی اسپرت و یک موتورسیکلت نگاه کنیم کاملاً واضح است که این دو حالت تقریباً قرینه یکدیگرند. بر این اساس ایده طراحی وسیله‌ای با امکان راندن در این دو حالت شکل گرفت.» این طرح می‌تواند برای جوانانی که به دنبال سرعت و مسابقات اتومبیل‌رانی هستند جذاب باشد و بازار خوبی داشته باشد.
طرح دوم با نام جَلد که توسط مهرداد اردلان یکتا از دانشجویان دانشگاه تهران، طراحی‌شده است، می‌تواند راه‌حلی برای شهرهای پرترافیک باشد. ظاهر متفاوت آن با فرم‌های پویا و طراحی‌های تک برای کاربران جوان و نوجوان جذاب است. این وسیله‌ی نقلیه قابلیت جمع شدن و حمل دستی را دارد تا کاربر بتواند در هنگام تردد در شهر با این وسیله، از مترو و اتوبوس هم استفاده کند. طراح درباره‌ی مواد به‌کار رفته در آن می گوید: «اگر با توجه به موارد زیست‌محیطی تصمیم‌گیری شود می‌بایست قطعات از مواد(متریال) قابل بازیافت و برگشت‌پذیر به چرخه‌ی تولید استفاده شود؛ به همین منظور برای شاسی جَلد فولاد ضدزنگ، برای بدنه‌ی اصلی می‌تواند از ABS و یا پلیمری باقابلیت فینیشینگ خوب مانند پلی کربنات و برای رینگ‌های چرخ‌ها نیز به‌جای کامپوزیتی مانند فیبر کربن از آلومینیوم استفاده نمود.»

طراحی برای کمبودها / کولان زرگامی، کوروش مهدوی، بابک علی یاری

با شدت گرفتن بحران کمبود آب در جهان، طرح‌های نوآورانه‌ی زیادی در جهت کاهش مصرف آب، از سوی طراحان و شرکت‌های مختلف ارائه‌شده است. این مسئله به‌ندرت در ایران موردتوجه قرارگرفته است
نقش طراحان در اصلاح الگوی مصرف و ایجاد فرهنگ صرفه جویی قابل‌تأمل است. دو تن از منتخبین مسابقه‌ی آیدیران در حوزه‌ی بهداشت و سلامت به این امر پرداخته‌اند. طرح شیر آب اکو که توسط کولان زرگامی و کوروش مهدوی از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی ارائه گردیده است، با علائم ساده گرافیکی و کنترل میزان مصرف پیش از باز کردن شیر آب کمک می‌کند تا کاربر با تخمین میزان آب موردنیازش علاوه بر کاهش اتلاف در زمان مصرف به تصویر درستی از استفاده  برسد. طرح شیرهای آبی که به صرفه جویی در مصرف آب کمک می‌کنند کم نیست ولی در این طرح رویکرد آموزشی مدنظر قرارگرفته است و به‌گونه‌ای آگاهانه به فرد آموزش چگونگی مصرف را می‌دهد و باعث می‌شود در طولانی‌مدت کاربر به‌صورت ناخود آگاه به مصرف بهینه برسد. قطع شدن خودکار جریان آب در این شیر بدون استفاده از نیروی الکتریکی اتفاق می‌افتد که به دلیل حفظ انرژی یک روش دوستدار محیط‌زیست است.
 یکی دیگر از نقاط اتلاف آب در منازل، حمام است. طرح دوم، دوش هوشمند آب با طراحی بابک علی یاری از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، بیشتر یک کانسپت خوب است و به نظر می‌رسد برای عملی شدن هنوز نیاز به پرداخت دارد. این طرح قابلیت تنظیم مقدار آب، دما و موارد دیگر را دارد. نکته‌ی قابل‌تأمل در این طرح کاربر محور (user friendly) بودن طرح است که به مخاطب اجازه می‌دهد، شرایط حمام را با علایق و نیازهای خود مطابقت دهد.ازنقاط ضعف این طرح ارائه ی ضعیف آن است که ایده ی خوب  پروژه را نیز تحت تاثیر قرار داده است.

خانه چوبی / عباس افتخاری

گاه مرز طراحی صنعتی و معماری از مو هم باریک‌تر می‌شود. دکتر عباس افتخاری نمونه بارز یکی از طراحان موفق صنعتی است که به عرصه معماری نیز ورود پیدا کرده است. 

خانه چوبی دکتر افتخاری تلفیقی از سبک‌‌های کلاسیک غربی با معماری ایرانی است و از شاخصه‌های مهم آن به‌ کارگیری صنایع دستی ایرانی به ویژه در ساختار پنجره های چوبی و اورسی است که با شیشه های رنگی و نقوش اسلیمی تزئین یافته است. در این بنا سعی شده تا حد امکان از تکنولوژی های ماشینی در ساخت قطعات و محصولات استفاده نشود. بنابرین به غیر از لوازم برقی متداول، سایر عناصر و محصولات داخلی و بیرونی خانه به صورت سنتی و هنری ساخته شده‌اند. این دست ساز بودن به ویژه در لوستر چلچراغ میانی خانه به خوبی قابل مشاهده است. 

اسکلت اصلی خانه از جنس فولاد است و تمامی سازه بنا به وسیله اتصال قطعات چوبی با کمک پیچ و مهره بنا شده، به‌طوری‌که امکان جداسازی قطعات و جابه جایی خانه به محلی دیگر نیز وجود دارد. از انواع چوب هم‌چون چوب توت و شمشاد در ساخت قطعات مختلف خانه استفاده شده، اما مهم ترین چوب مورد استفاده کاج روسی است. 

مهم ترین جنبه استفاده از تفکر طراحی صنعتی در ساخت این بنا، پیش بینی، انتخاب و جای‌گیری عناصر هنری و غیر متداول با عناصر مدرن و تکنولوژیک عصر حاضر به حساب می‌آید. 

موشن گرافیک طراحی صنعتی / آیدیران

چندی پیش خبر مسابقه ایرانی طراحی صنعتی، "با شعار طراحی ایرانی، صنعت ایرانی" در محافل مختلف این رشته به گوش رسید و دیدگاه‌های مختلفی نسبت به آن به وجود آمد. هرچند این مسابقه تبلیغات خود را دیر شروع کرد ولی با انتشار چند کلیپ از جمله یک موشن گرافیک که برای معرفی رشته‌ی طراحی صنعتی بود، مشخص شد که برنامه‌ریزی درست و همه جانبه ای برای مسابقه شده است.
این موشن گرافیک کوتاه علاوه بر تبلیغ مسابقه به‌صورت ساده و جذاب، طراحی صنعتی را به‌عنوان یک راه حل برای صنعت و جامعه توضیح می‌دهد و خیلی سریع بسیاری از ویژگی‌های این رشته را بیان می‌کند. تصاویر دوبعدی ساده و گویا و تک گویی(نریشن) جذابی که بر فضا خوب نشسته است، از نکات قوت آن است.
نکته‌ی مهم این کلیپ، انتخاب دریچه‌ی ورود مناسب آن است. از آنجایی‌ که رشته‌ی طراحی صنعتی در جامعهٔ ما شناخته‌ شده نیست، می‌توان گفت این قدم، بیش از تبلیغ یک مسابقه، آموزش به مردم و در عین حال حمایت از تولید ملی با نگاهی دقیق است.
نتایج این مسابقه به تازگی در سایت آیدیران اعلام شده است و در مهرماه مراسم تقدیر از برگزیدگان  برگزار خواهدشد.