فراخوان دوازدهمین دوره جایزه معماری میرمیران

از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﺎری اﯾﺮاﻧﯽ، ﻣﻌﻤﺎری ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺟﻮﺳﺖ، و ﺣﻘﯿﻘﺖ آن ﮐﻤﺎل اﺳﺖ، ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮان ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﻌﺎﻧﯽ را ﻣﺎﻧﺎﺗﺮﯾﻦ و واﻻﺗﺮﯾﻦ ﻋﺮﺻﻪ در اﯾﻦ ﻣﻌﻤﺎری داﻧﺴﺖ. ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ ﭼﻮن ﻣﺤﺮﻣﯿﺖ، ﺳﯿﺎﻟﯿﺖ و اﻧﻌﻄﺎف، ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ و ﺗﺪاوم، ﺷﺎدی، وﺣﺪت و ... ﮐﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ را ﻫﺮﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺟﻮﻫﺮه اﯾﻦ ﻣﻌﻤﺎری ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﯽﺳﺎزد. در اﯾﻦ ﺑﯿﻦ ﺗﺠﻠﯽ ﻣﺎﻫﯿﺖ وﺟﻮدی ﻧﻮر و ﺳﺎﯾﻪ، اﯾﻦ دو ﻋﻨﺼﺮ را از اﺻﻠﯽﺗﺮﯾﻦ ﻣﺤﻮرﻫﺎی زﯾﺒﺎﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻌﻤﺎری اﯾﺮاﻧﯽ در ﻣﻌﻨﺎ و ﻣﻔﻬﻮم ﻗﺮار داده اﺳﺖ و از اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻧﻮر و ﺳﺎﯾﻪ در اﯾﻦ ﻣﻌﻤﺎری ﺑﻪ ﺳﺎن ﺗﻌﺒﯿﺮی ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ از ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺣﻘﯿﻘﺖ، ﻣﺘﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽﮔﺮدد.

ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﺑﻨﯿﺎد ﻣﻌﻤﺎری ﻣﯿﺮﻣﯿﺮان از ﮐﻠﯿﻪ ﻣﻌﻤﺎران، ﻃﺮاﺣﺎن، داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﻣﻌﻤﺎری و اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ، دﻋﻮت ﻣﯽ‌ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ در دوازدهمین دوره مسابقه ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ معماری میرمیران ﮐﻪ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ اﻧﺪﯾﺸﻪ‌ای ﭘﻮﯾﺎ در ﺧﺼﻮص راﺑﻄﻪ «ﻣﻌﻤﺎری» ﺑﺎ «ﻧﻮر و ﺳﺎﯾﻪ» اﺳﺖ، ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.

ﻣﻬﻠﺖ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﻃﺮح ﻫﺎ ﺑﻪ دﺑﯿﺮﺧﺎﻧﻪ ﺑﻨﯿﺎد ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﺎ ﺳﺎﻋﺖ۱۶:۰۰  روز ﺳﻪ ﺷﻨبه مورخ ۹۶/۱۱/۱۶ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﻋﻨﻮان ﺗﻤﺪﯾﺪ نمی گردد. زﻣﺎن داوری ﻃﺮح‌ﻫﺎ نیز روزهای ﯾﮑﺸﻨﺒﻪ ﺷﺸﻢ و دوﺷﻨﺒﻪ ﻫﻔﺘﻢ اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎه می‌باشد. هم‌چنین ﻧﺘﺎﯾﺞ داوری و اﻫﺪاء ﺟﻮاﯾﺰ  نیز در ﻣﺮاﺳﻢ ﯾﺎدﻣﺎن و ﺟﺎﯾﺰه ﻣﻌﻤﺎری ﻣﯿﺮﻣﯿﺮان در روز دوﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮم اردﯾﺒﻬﺸﺖ ﺳﺎل۱۳۹۷  ﻣﻘﺎرن ﺑﺎ روز ﻣﻌﻤﺎر در ﺧﺎﻧﻪ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪان اﯾﺮان اﻋﻼم ﻣﯽ ﮔﺮدد.

اﺳﺎﻣﯽ ﻫﯿﺌﺖ داوران اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ ﺑﺪﯾﻦ ﺷﺮح ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ: ﺟﻨﺎب آﻗﺎی آﯾﺪﯾﻦ آﻏﺪاﺷﻠﻮ، ﺟﻨﺎب آﻗﺎی دﮐﺘﺮ اﯾﺮج اﻋﺘﺼﺎم (رﯾﺎﺳﺖ ﻫﯿﺌﺖ داوران)، ﺟﻨﺎب اﻗﺎی دﮐﺘﺮ داراب دﯾﺒﺎ، ﺟﻨﺎب آﻗﺎی مهندس ﻓﺮﺷﺎد ﻓﺮﻫﯽ، ﺟﻨﺎب آﻗﺎی ﻣﻬﻨﺪس ﺳﯿﺪ ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﻗﻬﺎری ، ﺟﻨﺎب آﻗﺎی ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻣﺤﻤﻮد ﮔﻼﺑﭽﯽ و ﺟﻨﺎب آﻗﺎی ﻣﻬﻨﺪس ﺣﻤﯿﺪ ﻣﯿﺮﻣﯿﺮان.

علاقه‌مندان جهت شرکت در این مسابقه و کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند به وب‌سایت بنیاد معماری میرمیران به نشانی www.mirmiran-arch.org مراجعه نموده و یا از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻠﻔﻦﻫﺎی 88058827 و 88615869 و ﭘﺴﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺑﻨﯿﺎد ﻣﻌﻤﺎری ﻣﯿﺮﻣﯿﺮان ﺑﻪ آدرسEmail:[e-mail] ﺗﻤﺎس ﺣﺎﺻﻞ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ. گفتنی است دبیرخانۀ مسابقۀ معماری میرمیران نیز  واقع در تهران، خیابان وﻧﮏ، خیابان ﻣﻼﺻﺪرا، ﺷﯿﺮاز ﺟﻨﻮﺑﯽ، ﮔﺮﻣﺴﺎر ﺷﺮﻗﯽ، ﭘﻼک ۱۴ می‌باشد.

اقامتگاه بوم گردی ارگ رادکان

نزدیک یک دهه است که واحدهای بوم‌گردی در کشورمان تشکیل شده‌اند؛ در این میان مناطق نمونه گردشگری و روستاهایی با جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و رفاهی، به عنوان گزینه‌هایی مناسب جهت راه اندازی اقامتگاه‌های بوم‌گردی بیش از پیش مورد توجه قرارگرفته‌اند. این اقامتگاه‌ها به عنوان مکانی برای بازدید و اسکان مسافرین و گردشگران، تفاوت زیادی با هتل‌ها دارند، چرا که دارای ویژگی‌های خاص بومی هستند. 

زندگی در خانه‌های قدیمی بازسازی شده، به عنوان اصلی‌ترین مکان برای یک اقامتگاه بوم‌گردی، این فرصت را برای میهمانان فراهم می‌آورد تا با آداب و رسوم منطقه، غذاهای محلی و شیوۀ زندگی خاص مردمان آن محل آشنا گردند. به طوری‌که متفاوت بودن فضا برای گردشگران داخلی و خارجی جذابیت‌هایی را در بردارد و همین امر سبب رشد قابل توجه صنعت بوم گردی کشورمان در سال های اخیر شده است.

از این رو به تازگی یکی از این اقامتگاه‌های بوم‌گردی در روستای تاریخی رادکان، از توابع شهرستان چناران، واقع در 45 کیلومتری شهر مشهد، در خانه‌ای با قدمت بیش از صد سال، در نزدیکی برج نجومی رادکان شروع به فعالیت نموده است. این مجموعه دارای دو حیات اندرونی و بیرونی است؛ در حیات اندرونی اصطبل، کبوترخانه و یک حوض کوچک قرار دارد و در حیات بیرونی اتاق‌های شاه‌نشین، اتاق‌های تابستانه، چایخانه، شربت‌خانه و حوض بزرگ آب قرار گرفته‌ است. در طراحی داخلی و خارجی این اقامتگاه نیز تلاش شده تا در کنار رنگ‌های زیبا و تزیینات اصیل، از مصالح بومی هماهنگ با محیط طبیعی و فرهنگی منطقه استفاده گردد، تا ضمن تامین رفاه گردشگران، فرصتی هم برای آشنایی و درک بهتر محیط فراهم آید.

«اقامتگاه بوم‌گردی ارگ رادکان» در زمینی به مساحت ۱۲۰۰ متر مربع و زیر بنای ۵۰۰ متر، با داشتن ۱۲ اتاق، بزرگ‌ترین اقامتگاه بوم‌گردی ایران است و از لحاظ درجه بندی نیز دارای کیفیت ممتاز می‌باشد. گفتنی است عملیات مرمت و آماده‌سازی این اقامتگاه از بهمن ماه سال ۹۴ آغاز و در بیست و هشتم مرداد ماه ۱۳۹۵ با حضور معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور افتتاح گردید و اکنون میزبان انبوه گردشگران و علاقه‌مندان به حوزه اکوتوریسم و بوم‌گردی است.

نگاهی به مفهوم سبک در مقالۀ «تدوین شکل و دشواری‌های معماری معاصر ایران»

مقاله‌ای که در این اختصار به مفهوم سبک از منظر آن پرداخته شده، مقالۀ «تدوین شکل و دشواری‌های معماری معاصر ایران» نوشتۀ دکتر منصور فلامکی است که در دومین شمارۀ نشریۀ هنرهای زیبا به انتشار درآمده. در این مقاله نویسنده از نارسایی و سردرگمی ناشی از جهالت معماری معاصر ایران سخن گفته و این معماری را نیازمند اندیشه دانسته است؛ اندیشه‌ای که بتوان با آن سنجیده‌تر به آفرینش معماری دست یافت.

بازآفرینی سه‌بعدی کاخ آیینه‌خانه اصفهان/ محمد یزدی‌راد

بازآفرینی بناهای تاریخی از طریق مدل‌سازی در فضای سه‌بعدی یکی از روش‌هایی است که امروزه برای مستندسازی آثار تاریخی معماری به‌کار می‌رود. این کار مزیت‌های متعددی دارد که از جمله مهمترین آنها گویایی تصاویر سه‌بعدی در انتقال اطلاعات بناست. این مزیت استفاده از مدل‌سازی سه بعدی را در پژوهش‌های تاریخ معماری و پروژه‌های مرمت بنا ضروری می‌کند. اهمیت این روش وقتی بیشتر دانسته می‌شود که بنای شبیه سازی شده، آسیب دیده و یا کاملا تخریب شده باشد. در این صورت فرآیند مدل‌سازی خود نیازمند پژوهشی‌هایی است تا بتواند شبیه‌سازی را با دقت هرچه بیشتر به انجام برساند.

آتلیه هنر و معماری نور اصفهان در همین زمینه اقدامات قابل توجهی انجام داده است. یکی از کارهای شبیه‌سازی این گروه مربوط به پروژۀ محمد یزدی‌راد است که در بخشی از پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد خود به  شبیه‌سازی کاخ آیینه‌خانه اصفهان پرداخته است. این کاخ، که امروزه هیچ اثری از آن باقی نیست، از کاخ‌های تخریب شدۀ صفوی در زمان ظل السلطان به‌شمار می‌آید. در مطالعات اولیۀ  این پروژه از اسناد مکتوب و مصور استفاده شده است و پس از آن مدل سه‌بعدی، که کیفیت قابل توجهی برخوردار است، با استفاده از نرم افزارهای 3ds Max, V-Ray, Photoshop ارائه شده است. 

اسناد مکتوب به‌کارگرفته شده در این پروژه، شامل گزارش‌های مورخین و سفرنامه‌های سیاحان ایرانی و اروپایی همچون تحویلدار، شاردن و کمپفر است. اسناد تصویری به کار گرفته شده نیز، شامل اسکیس‌ها و نقشه‌های ترسیمی توسط هیئت فرانسوی پاسکال کوست و اوژن فلاندن و همچنین عکس‌های گرفته شده توسط مهندس تلگراف آلمانی و ارنست هولستر مربوط به پیش از تخریب بناست. اما از آنجاکه اسناد و مدارک برجای مانده برای پرداختن به جزئیات بنا در شبیه‌سازی کافی نبودند؛ لذا در این بازآفرینی، پژوهشگر به بررسی معماری سایر کاخ‌های ساخته شده در زمان صفویه پرداخته و از بناهای هم عصر با کاخ آیینه‌خانه، مانند کاخ‌های چهلستون، عالی قاپو، هشت بهشت و تالار اشرف نیز الهام گرفته است.

تغییر سبک معماری مساجد ایران

مفاهیمی همچون نیایشگاه و پرستشگاه از دیرباز در ادوار و ادیان مختلف وجود داشته است که با ظهور اسلام رنگ و بویی تازه گرفت و این مفاهیم در کالبدی جدید به نام مسجد جانی دوباره گرفت.این مساجد در ابتدا بسیار ساده و بدون تکلف ساخته می شدند به گونه ای که نخستین مسجد (مسجد پیامبر در مدینه) با سنگ لاشه و ابتدایی ترین مصالح و به شیوه شبستانی بنا شد.این شیوه ساخت (شبستانی) تا مدت ها ادامه داشت تا اینکه در قرن چهارم هجری با کناررفتن ستون ها، معماری مساجد از شبستانی به ایوانی تبدیل شد. با گذر زمان هرچند که عناصر و شاکله اصلی همچون گنبد، مناره، محراب و... حفظ شد اما سبک معماری مساجد سمت و سویی دیگر گرفت و تلاش معماران برای نمایش ابهت، شکوه و زرق و برق در آنها بیشتر شد. زیاد شدن ارتفاع مناره ها، بیشتر شدن تزیینات و استفاده از رنگهای مختلف در تزییتات وهمچنین به کاربردن تکنولوژی های جدید همچون گچ بری، کاشی معرق وهفت رنگ و... در دوره های مختلف تاریخی برای رسیدن به این هدف به کاربرده شد.اما مشکل اصلی از آنجایی شروع شد که این روند ادامه یافت تا اینکه نمایش شکوه و عظمت  به هدفی اصلی و مهم در طراحی مساجد مبدل گشت که این امر منجر به افول معماری مساجد در دوره قاجار و پس از آن شد.

ایران با وجود معماری غنی خود و به عنوان کشوری اسلامی از هزار تا ۱۵۰ سال پیش بهترین نمونه های مساجد را دارا بوده است اما متأسفانه معماران و طراحان امروز اسیر زرق وبرق و مسائل حاشیه ای شده اند.چرا که برای ساخت مساجد مدرن سعی می کنند تا دقیقاً همان عناصر سنتی همچون گنبد و مناره را با مصالح و مفاهیم جدید پیوند بزنند که این امر نتیجه ای جز ناهمخوانی عناصر و معماری بی هویت در مساجد نداشته است.مساجدی که در ۱۵۰ سال اخیر ساخته شده اند دارای هویتی واحد و یکپارچه نیستند و نمی توان الگویی منطقی برای آنها یافت.هرچند که در این میان نمونه های موفقی هم وجود دارد اما نادیده گرفتن یک اصل مهم برای طراحی مکانی مقدس همچون مسجد؛ یعنی القای حس آرامش و معنویت و ترکیب هنرمندانه آن با مدرنیته منجر به پیدایش چنین آشفتگی و بی نظمی ای در معماری مساجد شده است و مساجدی که روزی به عنوان مفاخر معماری ایران به شمار می رفتند و چشم نواز بودند به عناصری ناموزون و نامتناسب با بدنه شهر تبدیل شده اند.

طبیعت‌گرایی در طراحی حفاظ‌های ساختمانی

اخیرا حفاظ‌هایی را بر دیوارهای حیاط خانه‌ها مشاهده می‌کنیم که با فرم‌های جدید و گاهی عجیبشان نظر رهگذران را به خود جلب می‌کنند. حفاظ‌هایی شبیه شاخ و برگ درختان و یا شبیه‌سازی‌هایی نامتناسب از سایر فرم‌های طبیعی که بیشتر از اینکه زینت‌بخش نمای ساختمان باشند، چهرۀ آن را مخدوش می‌کنند. 

جالب است که نام این حفاظ‌ها نیز برگرفته از فرم طبیعی آنهاست و با نام‌هایی چون حفاظ «شاخ گوزنی»، حفاظ «بوته‌ای»، حفاظ «لاله‌ای»، حفاظ «لیلیوم»، حفاظ «نیزاری» و ... به بازار عرضه می‌شوند. استفاده از این حفاظ‌ها اخیراً طرفداران بیشتری نیز پیدا کرده است و نمونه‌های بیشتری از آنها را می‌توان در سطح شهر مشاهده کرد که البته این موضوع بی ربط با قابلیت بالای ایمنی بخشی برخی از آنها نیست. 

از نظر طراحی فرم، در برخی از نمونه‌های حفاظ‌های ذکر شده، نظم بیشتری در فرم حفاظ مشاهده می‌شود که در تناسب بیشتری با نمای ساختمان های مدرن امروزی است و در برخی دیگر از نمونه‌ها بی‌نظمی بسیار فرم‌ها بی‌تناسب با نما ظاهر شده است. افزون بر این، نباید از مشکل خشن بودن فرم‌ها غافل شد؛ چراکه از نظر سیمای شهری منجر به ایجاد ناهنجاری‌های بصری شده است. 

طراحی نما با الهام از الگوی ارسی و ایوان

تصویری که مشاهده می‌کنید مربوط به خانه‌ای است در تهران که متأسفانه موفق به یافتن نام و نشان بیشتری از معمار و محل ساخت آن نشده‌ایم اما آنچه سبب شده تا تصاویر این خانۀ بدون نام و نشان بر روی برخی از کانال‌ها و سایت‌ها قرار گیرد، استفاده از عناصر معماری ایرانی در نمای آن است که این عناصر ارتباط قابل توجهی با قابلیت‌های معماری ایرانی از نظر ارزش فضایی ایجاد کرده‌است.