صفحات پُر / علیرضا گلدوزیان

توجه به فضای مثبت و منفی در همۀ هنرها مهم است اما در گرافیک و بویژه صفحه آرایی، مهم تر؛ از این جهت که در این هنرها مخاطب و نیاز او نقشی پررنگ تر دارد. وجود فضای خالی در هر اثر هنری، اهمیت فضای پر را دوچندان کرده و توجه و تمرکز مخاطب را به آن جلب می نماید؛ ضمن اینکه در صفحه آرایی، وجود چنین فضایی، موجب آرامش بصری مخاطب نیز می شود و مطالعه را برایش آسان و شیرین می سازد. البته این امریست که به وضوح در صفحه آرایی مجموعه کتاب های "اختران" نادیده گرفته شده است. اگرچه طراح تلاش کرده با بهره گیری از تصاویر کوچک شخصیت های داستان در لابه لای متن و متناسب با محتوا، و همچنین در مواردی تغییر رنگ زمینه، از یکنواختی کسالت بار صفحات بی حاشیۀ متن کم کند، اما همچنان سطور طولانی که صفحه را از چهار سو، پر کرده و مجالی برای استراحت چشم مخاطب نمی گذارند آزاردهنده می نماید. همچنین قرار دادن شماره صفحات در لابه لای متن و در جاهایی متنوع و غیرثابت، مخاطب را سردرگم می کند. در مجموع می توان گفت که اگرچه این گونه از صفحه آرایی، خلاقانه به نظر می رسد اما چون هدف اصلی را مخدوش نموده، چندان ستودنی نیست. لازم به ذکر است مدیر هنری این پروژه علیرضا گلدوزیان، طراح گرافیک، کوروش پارسانژاد و صفحه آرا، شاپور حاتمی بوده است.

به خانواده برگردیم /خانه طراحان انقلاب اسلامی

مجموعه به خانواده برگردیم به تازگی توسط خانه طراحان انقلاب اسلامی میهمان بیلبوردهای شهرمان شده است. مجموعه ای که دغدغه غرق شدن جامعه امروز را در فضاهای مجازی به خوبی به تصویر می کشد. پدر، مادر و فرزندی که هر کدام به نوعی درگیر این آفت شده و از کانون گرم خانواده فاصله گرفته اند. ایده اصلی این آثار نیز بر مبنای همین فاصله شکل گرفته است که به صورت مناسب و ملموسی به تصویر درآمده اند. سرد و خالی بودن فضا و محیط نیز به احساس منفی از این اتفاق در مخاطب کمک می کند .البته شاید با وجود اجرای بسیار خوب که توانسته ایده اصلی را کاملا منتقل کند، ایرانی نبودن فضاهای شکل گرفته مورد سوال واقع شود و به نظر رسد که فضای غیر ایرانی از هم ذات پنداری مخاطبان خواهد کاست. در حالی که باید گفت طراحان این مجموعه تلاش کرده اند تا یک نوع سبک زندگی را به چالش کشند؛سبک زندگیی که متاسفانه دامان بسیاری از خانواده های ایرانی را گرفته است.

این مجموعه به سفارش خانه طراحان توسط آتلیه سه در چهار و کارگردانی پویا صالحی تولید شده است.

افول در گذر زمان

آغازی پر انرژی همراه با افول در گذر زمان ، توصیفی  است که با یک نگاه کلی به پوسترهای نمایشگاه کتاب تهران می توان بیان کرد .این افول هم به کیفیت اجرای پوسترها مربوط می شود و هم به خلاقیتی که جایش خالی است.در حالی که چنین رویدادهایی ویترینی هستند برای نمایش خلاقیت،رشد و هویت طراحی گرافیک ایران، اما متاسفانه این نکته جز در معدودی از این پوسترها دیده نمی شود. دراغلب این پوسترها به اشاره ای دم دستی به شکل کتاب و شعار هر دوره اکتفا شده است. البته نا گفته نماند که طراحی پوستر برای  نمایشگاهی با مخاطبین گسترده و در سطوح فرهنگی مختلف بسیار دشوار است به ویژه آنکه موضوع مشترک این پوسترها یک رویداد تکرار شونده است که نوآوری و خلاقیت را مشکل می کند.

با این حال نسپردن کار به کاردان در این سالها منجر شده تا با مجموعه ای نا امید کننده رو به رو باشیم؛ در این میان پوستر بیست و هفتمین دوره از رویکردی متفاوت خبر می دهد که از نمونه های گذشته بسیار مناسب تر و خلاقانه تر است؛ رویکردی که امیدواریم امسال در پوستر بیست و هشتمین دوره نیز شاهد آن باشیم.

گفتنی است طراحی پوستر بیست و هشتمین دوره از نمایشگاه کتاب تهران به ابراهیم حقیقی سپرده شده است.از طراحان  پوستر سالهای گذشته این رویداد می توان به علی دیوان دری ،سیاوش فانی ،طاها فکوری،محسن یوسفی و ... اشاره نمود.

ویژه روز معلم/ اولین پوسترها از معلم شهید مطهری

و ناگهان گلوله شلیک شد. در تاریکی شب سه شنبه یازدهم اردیبهشت ماه سال 1358؛ فردای آن روز خبر شهادت استاد مطهری همه را شوکه کرد و از آن پس 12 اردیبهشت ماه را به یاد استادِ شهید، روز معلم نام نهادند.

در این میان هنرمندان و خصوصاً فعالان عرصه تجسمی همچون تمام مردم انقلابی در صحنه حاضر شدند و با خلق آثار هنری متعدد، تصویر استاد را در ذهن ها ماندگار کردند. البته نکته قابل توجه در اولین پوسترهایی که به یاد استاد کار شد، استفاده مشترک از یک عکس بود که شاید این اشتراک به دلیل مشترک بودن خالق آثار باشد چرا که تعداد زیادی از این پوسترها اثر مرحوم ابوالفضل عالی بودند، که با تکنیک ترکیب مواد، در سال 1360 خلق شدند و همان سال در یک نمایشگاه گروهی در موزه ی هنرهای معاصر تهران به نمایش در آمدند.

اینجا ایران است / خانه طراحان انقلاب اسلامی

پرداختن به برخی موضوعات در قالب گرافیکی کار مشکلی است؛ به ویژه موضوعاتی که قرار است برای عموم مردم قابل فهم باشند. بیان دستاوردهای نظامی و علمی ایران در قالب یک سری پوستر از جمله ی همین موضوعات سخت است، موضوعی که خانه طراحان انقلاب اسلامی تلاش کرده تا به بهترین نحو با بیانی گرافیکی، برای عموم مردم قابل درک کند.

نکته ای که در کنار این همه فهمی اهمیت دارد جذابیت است. در بعضی از این پوسترها با تلفیق یک موضوع خشک و خشن با یک موضوع آشنا و همه فهم این جذابیت ایجاد شده، مانند پوستری که رکورد ایران در ساخت سریع ترین اژدر دنیا را معرفی می کند؛ در این پوستر طراح با تلفیق این موضوع با یک استخر مسابقات توانسته این جذابیت وخلاقیت را ایجاد نماید، اما متاسفانه این نوع برخورد در طراحی سایر پوسترها استفاده نشده و همین مساله از جذابیت آنها کاسته. نوع اجرای آثار نیز در جذابیت آنها تاثیر گذار است، در این مجموعه با اجرایی ساده و یک دست رو به رو هستیم که البته می توانست پخته تر و جذاب تر باشد.

پوشاک اسلامی / LiL Umah

تا به حال چقدر به لباس هایی که می پوشیم توجه کرده ایم؟ نه به این که حالا چی بپوشم و نه این که چطور ست کنم؟! در واقع این ها همان سؤالات معمولی هستند که ما به هنگام حضور در هر نوع جمعی از خود می پرسیم تا بهتر دیده شویم؛ اما تا به حال اتفاق افتاده که به لباس هایمان به چشم یک عنصر تبلیغاتی نگاه کنیم؟
نحوه لباس پوشیدن ما نشان دهنده وجوهی از شخصیت ماست که بسته به محل استفاده از آن می تواند بیانگر موقعیت اجتماعی یا شغل ما و بسیاری چیزهای دیگر نیز باشد. در واقع لباس های بی زبان ما خیلی درباره ما حرف می زنند، پس چه بهتر که ما خودمان لباس هایمان را دست آموز کنیم تا همان چیزی را بگویند که ما می خواهیم.
سایت Lilumah هم با بهره گیری از زبان لباس ها، سعی در تبلیغ و آشنایی مردم و به خصوص کودکان غربی با دین اسلام کرده است. این سایت انگلیسی زبان، تمرکزش را بر روی پوشاک کودکان گذاشته و با طراحی خوش رنگ و لعاب لباس ها سعی در جذب آنان کرده است، زیرا در فضای غرب، شاید مسلمان بودن برای کودکان راحت و قابل فهم نباشد؛ چون در آن سر دنیا مثل این جا، مسلمانی راحت نیست و مسلمانان در آن جا می کوشند تا از طرق گوناگون خود را معرفی نمایند و دین شان را نیز هر چه بهتر تبلیغ کنند.

دفترهای نقش / کانون پرورش فکری

طراحی جلد دفترهای مشق بومی موضوعی نو ظهور است. موضوعی که این روزها بسیاری را بر آن داشته  تا دفاتری بومی و فرهنگی تولید کنند. اما متاسفانه اغلب این تولیدات بیش از اینکه طراحی جلد دفترهای مشق باشند شبیه طراحی جلد کتاب و یا پوستر هستند. این مسئله آفتی است که دفاتر را شعاری کرده و از حالت تزئینی خارج می کند.

دربعضی موارد هم  اجرای نهایی آنچنان که باید قوی و مناسب نیست و یا از شخصیت هایی استفاده شده که چندان برای کودکان و یا نوجوانان آشنا نیستند. در این میان دفترهای کانون پرورش فکری در سطح هنری متفاوتی تولید شده اند؛ دفاتری که در طراحی آنها از نقوش بومی و تزئینی استفاده شده؛ ضمن اینکه این طرح ها برای جلد دفاتر مناسب هستند، تزئینات سفالینه های دوران سلجوقی را نیز یاد آور می شوند. البته ریزی و در هم بودن نقوش کمی آزار دهنده است و مانند نامی که خود کانون برای بعضی از طرح ها برگزیده شیر تو  شیر به نظر می رسند! همین مسئله، زیبایی این نقش ها را تحت الشعاع قرار داده.

در هر حال باید توجه کرد جلد یک دفتر مشق محدودیت هایی در بیان موضوع ومطلب دارد و نمی تواند قالبی برای رفع تمامی نقصان های فرهنگی باشد، در واقع ساخت یک نقش مایه ی ایرانی و تزئینی که رنگ و بوی وطنی داشته باشه کافی به نظر می رسد.