جشنواره هنرهای تجسمی فجر / تصویرسازی

در میان آثار نمایشگاه هنرهای تجسمی فجر به جرات می‌توان گفت تصویرسازی‌هایی حضور دارند که یک سر و گردن بالاتر از هنرهای دیگر خودنمایی می‌کنند. آثاری که در شخصیت‌پردازی، رنگ‌ آمیزی، تکنیک و طراحی حرف‌هایی برای گفتن دارند و از نظر موضوع و محتوا قابل تأمل هستند. تصاویری که حکایت از اشعار و داستان‌های ایران دارند. داستان نوح را روایت می‌کنند و داستان‌های کهن ایران را. اما آیا این موضوع‌ها تنها خاص این جشنواره است؟ آیا جشنواره فجر قرار بر روایت تاریخ معاصر انقلاب ایران ندارد؟ روایتی گاه با زبان تصویرسازی و گاه با زبان پوستر، نقاشی و... .

اگر چشم بر این موضوع ببندیم، هنرمندان تصویرساز ایرانی را به راستی باید ارج نهیم. پیشرفت کارها بسیار مشهود و قابل تقدیر است. برخی از آثار تک فریم ارائه شده‌اند و برخی در قالب چند تصویر که کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و قالب روایتگری کتاب مصور را دارند. یکی از آثار که متعلق به خانم پریشانزاده است، پا را فراتر از سطح دو بعدی کاغذ و تکنیک‌های مرسوم گذاشته است و با استفاده از چاپ سیلک اسکیرین روی شیشه و استفاده از محیط اطراف اثر در روایتگری تصویر، تصویرسازی مفهومی را در نمایشگاه در معرض نمایش می‌گذارد.

اما جدایی از آثار، ارائه آنها می‌تواند نقش مؤثری در استقبال از نمایشگاه داشته باشد. آشفتگی در چیدمان و عدم تقسیم‌بندی حوزه کاری آثار و حتی ثبت نوع اثر در شناسنامه، چنان سردرگمی در مخاطب جشنواره ایجاد می‌نماید که او را از بازدید منصرف می‌کند. علاوه بر این گاه مخاطب را بر  سر دو راهی تشخیص اثر میان نقاشی یا تصویرسازی قرار می‌دهد و این حکایت از مرز مشترک این هنرها با یکدیگر دارد. حکایت جشنواره امسال پیشرفت روز افزون هنرمندان تصویرساز است، و سکون و عدم تلاش مسئولین در راستای افزایش کیفیت در ارائه آثار.

شادمانه هایی برای کودکان / مهشید رجایی

تصاویری که از دید کودکان زیبا هستند و در ذهن آنها ماندگار می شوند، دارای مشخصه هایی هستند که یک تصویرگر باید آنها را بشناسد. مهشید رجایی با شناخت این مشخصات، تصاویری مطلوب سلیقه ی کودکان خلق کرده است. وی در آثارش از رنگ های تخت و درخشان و بدون سایه پردازی استفاده کرده است. دیگر مشخصه ی کارهای او عدم استفاده از پرسپکتیو و عدم رعایت اندازه ی واقعی اجسام و اشخاص است که به این وسیله آثار خود را مورد پسند کودکان قرار داده است.

مهشید رجایی یکی از فعالان عرصه ی تصویرسازی کودک است. وی تا کنون بیش از 15 جلد کتاب کودک را تصویرسازی کرده است و نیز در چندین نمایشگاه تصویرسازی شرکت داشته است. از دیگر فعالیت های مهشید رجایی می توان طراحی شخصیت برای انیمیشن و بازی های کامپیوتری را نام برد.

گسترش فضای مجازی و گرافیک / هیئت عاشوراییان اصفهان

این روزها با فراگیر شدن تلگرام و سایر فضاهای مجازی، هنر گرافیک وجهه‌ای عمومی‌تر پیدا کرده. استفاده از هنر گرافیک در اطلاع‌رسانی‌ها و فرهنگ‌سازی‌های هیئت عاشوراییان اصفهان نمونه بارز این ادعاست. این حرکت نشان از آن دارد که در دنیای پیشرفته امروز حتی مجموعه‌های با اصل و ریشه‌ای چون هیئت‌های عزاداری باید پا در عرصه هنر بگذارند تا بتوانند با مخاطب امروز ارتباط بهتری برقرار کنند. طراحی نشانه، معرفی کمپین‌های هیئت، اطلاع‌رسانی سخنرانی‌ها، انتشار فایل‌های صوتی و متنی و مواردی از این دست در قالب طراحی گرافیک، هویت زیبای این هیئت را به تصویر می‌کشد. نکته قابل توجه در کارها، تنوع سبک طراحی آن‌هاست. این مسئله گویای آن است که هیئت، جمعی از افراد مختلف با زمینه‌های فکری متفاوت ولی با هدف مشترک هستند، که گویا هر طرح از مجموعه توسط طراحی مستقل از دیگری طراحی شده است. این موضوع از نگاه تنوع حضور افراد مختلف در هیئت، مثبت به نظر می‌آید ولی از نظر نگاه هویت‌سازمانی یک مجموعه، ببیننده را دچار سردرگمی خواهد کرد. شاید پیدا کردن قالبی یک‌پارچه و در عین حال انعطاف‌پذیر بتواند رویکرد مناسبی برای فعالیت این هیئت در ادامه مسیر خود باشد. فعالیت هیئت‌هایی چون هیئت هنر که هیئت دانش‌جویان و فعالان هنر و رسانه در تهران است که در گذشته به آن پرداخته ایم، می‌تواند الگویی در رسیدن به این هدف باشد.

فعالیت‌هایی این چنین در زمینه انتشار اخبار در فضای مجازی در طول زمان، چشم و ذهن مخاطب را از نظر شناخت بصری ارتقا خواهد داد که این می‌تواند نویدی برای طراحان گرافیک باشد چرا که در آینده با مخاطبانی حرفه‌ای‌تر نسبت به امروز روبه رو خواهند بود.

پنجره‌های تشنه / مجید زارع

اگر از خوانندگان دائمی کتاب باشید متوجه پیشرفت طراحی جلد و صفحه‌آرایی کتاب‌ها، طی چند سال اخیر شده‌اید؛ پیشرفتی که حاصل قوت و عمق نگاه طراحان در مفهوم و تکنیک طراحی، همچنین توسعه صنعت چاپ است. در میان طراحان جلدهای کتاب، مجید زارع به عنوان طراح متخصص در حوزه کتاب نامی آشناست. کتاب‌های زیادی تا کنون با طراحی این طراح وارد بازار شده‌اند. پنجره‌های تشنه، کتابی‌ست که روایتگر انتقال ضریح امام حسین(ع) از ایران به عراق است. روایتی که خواندنش از زبان مهدی قِزِلی، نویسنده جوان و سرشناس ایرانی خالی از لطف نیست.

آنچه در طراحی کتاب اهمیت پیدا می‌کند، نگاهی کلی به اجزای آن است. کتاب مجموعه‌ای واحد از طراحی جلد، صفحه‌آرایی، فونتِ عنوان و جنس کاغذهای داخلی و جلد کتاب است؛ مجموعه‌ای که در خدمت متن بوده و نمود عینی آن خواهند بود. استفاده از پلکسی در جلد پنجره‌های تشنه علاوه بر جذابیت و تفاوت فاحش با دیگر کتاب‌های بازار، می‌تواند مُلهم از ضریح باشد. چرا که زیر آن، نوشته ی "سلام علی شهید الشهدا" به رنگ طلایی قرار دارد که نشانی از ضریح است. رنگ طلایی متن تضاد(کنتراست) خوبی با زمینه اصلی کتاب که نقوش سفید بر سطح خاکستری روشن است ایجاد کرده و توجه مخاطب را جلب می‌کند. استفاده از کادر مشکی همچون قاب عکس انتخابی‌ست هوشمندانه. این انتخاب می‌تواند یادآور روایت یک عکس از مجموعه خاطرات باشد. عکسی که تنها یک فِریم از خاطراتی‌ست که صاحب تصویر آن را زندگی کرده است. کتاب پنجره‌های تشنه، هرچند زیبا و دلنشین، اما به گفته نویسنده تنها توانسته بخشی از این روایت زیبا را به رشته تحریر درآورد.

استفاده از فونت دست‌نویس برای عنوان، کاغذهایی به رنگ دفترهای کاهی قدیمی، طراحی داخلی همچون تقویم و خط‌کشی صفحات شبیه دفترهای خط‌دار، انتخاب‌هایی درست و به‌جا در انتقال احساس روایت‌گری خاطرات‌گونه متن کتاب است. خاطراتی که نویسنده در همسفر شدن با ضریح مشاهده نموده و یادداشت برداری کرده و حالا آن خاطرات تبدیل به کتاب شده‌اند. می‌توان گفت زارع در طراحی این کتاب علاوه بر درگیر کردن مخاطب از راه اجزای بصری با مفهوم کتاب، با درگیر کردن حس لامسه مخاطب زمانی که کتاب را در دست می‌گیرد، پا فراتر از طراحی‌های معمول گذاشته است. مجید زارع با این نگاه در طراحی، گویی به کتاب جان تازه‌ای می بخشد که خواننده می‌تواند آن را لمس کند.

طراحی جلد کتاب / مجید عباسی

طراحی جلد یک کتاب مرحله ای است که در عرضه ی آن در بازار نقش مهمی دارد. جلد یک کتاب، گویای مفهوم و مضمون آن است، حتی گاهی روحیات نویسنده و فضای داستان یا مطلب را بیان می کند. هنگام خرید کتاب هم آنچه ابتدا نظر مخاطب را جلب می کند، طرح روی جلد است.

جلد هایی که توسط مجید عباسی طراحی شده است، ساده و گویا هستند. وی در طراحی جلد هایش از تصاویر ساده و یا ترکیب عکس و تایپوگرافی استفاده می کند. برای مثال استفاده از تصویر گیاه واقعی در برخی از جلد ها و پخش کردن یکنواخت آنها در سطح جلد و استفاده ی به جا و چشم نواز از نوشته ها، طرحی ساده اما جذاب را پدید آورده است. گاه هنرمندان برای طراحی یک جلد از نقوش و تصاویر زیادی استفاده می کنند اما به دلیل ترکیب نادرست آن ها و ایجاد تصویری شلوغ یا آزاردهنده نتیجه ی مطلوب به دست نمی آورند که این مساله به تجربه و حس زیبایی شناسی هنرمند بستگی دارد.
مجید عباسی یک مدیر هنری و یک مشاور طراحی عالی رتبه و فعال در جامعه ی جهانی است. وی متخصص طراحی شرکت های بزرگ، گسترش برند، چاپ و طراحی نشریه، بسته بندی، چاپ کتاب و سرمقاله است. او همچنین از بنیان گذاران و سرپرست نویسندگان مجله ی نشان است. مجید عباسی عضو اتحادیه ی بین المللی گرافیک ( AGI) نیز می باشد.

معضلات اجتماعی به سبک مینیمال / مقداد شیرعلی

در معرفی و شناخت مسائل و مشکلات اجتماعی سخنان بسیار گفته می شود و کتب بسیاری نوشته می شود، چرا که این مباحث گسترده و مهم هستند. هنرمندانی هم در عرصه های مختلف هنری مانند نقاشی، گرافیک، سینما و انیمیشن به این موضوعات پرداخته اند.

مقداد شیرعلی هنرمندی است که از زاویه ی دیگری این معضلات را دیده و آن ها را به سبکی نو در پوسترهایش به تصویر کشیده است. وی با استفاده از کمترین عناصر بصری، سعی در بیان برخی از مشکلات اجتماعی داشته است. استفاده از سبک مینیمال، به علت سادگی و استفاده ی حداقلی از عناصر بصری، باعث می شود مخاطب درباره ی موضوع اثر بیشتر فکر کند و نگاه گسترده تری به موضوع داشته باشد.
در برخی از آثار این هنرمند تصاویر، بدون توضیحات برای بیننده ملموس نیست و متوجه مفهوم آن نمی شود و حتما باید توضیحی درباره ی تصویر بیان شود.
مقداد شیرعلی هنرمند تصویرگر، طراح و مدرس گرافیک است و تا کنون در نمایشگاه های متعدد داخلی و خارجی شرکت داشته است.

لوگوتایپ / محمد صابر شیخ رضایی

طراحی لوگوتایپ شاخه ای از طراحی گرافیک است که هم به ایده ی قوی نیاز دارد و هم به اجرای درست و حرفه ای و هم هنرمند باید درک و احساس درستی از موضوع داشته باشد تا بتواند احساسش را از آن موضوع به مرحله ی اجرا برساند. لوگوتایپ هم باید ارتباط موضوعی با مخاطب برقرار کند و هم ارتباط بصری.

محمد صابر شیخ رضایی در طراحی لوگوتایپ سعی دارد پیام را به وسیله ی جلوه های بصری به مخاطب انتقال دهد. مثلا لوگوتایپ سیخونک را به شکلی تیز طراحی کرده تا مفهوم لغت را به شکل بصری نشان دهد. استفاده از فونت های گوناگون و رنگ های متناسب با موضوع، دخل و تصرف در شکل حروف و استفاده از عناصر بصری مربوط به موضوع، در نشان دادن شکل بصری مفاهیم در تمام لوگوتایپ ها به هنرمند کمک کرده است.
محمد صابر شیخ رضایی متولد تهران و فارغ التحصیل کارشناسی گرافیک از دانشگاه هنر شاهد است. وی در زمینه های طراحی گرافیک، عکاسی و تصویر سازی فعالیت می کند.