طراحی بدنه سورنا 3 / دانشگاه تهران

به گفته رابرت برونر: "طراحی یک فرآیند است نه یک اتفاق". طراحی بدنه سورنا 3 گواه این مدعاست. اگر  کمی عمیق‌تر نیز بنگریم منصفانه‌تر آن است که این روند را نه تنها در این مرحله بلکه در هر سه پروژه سورنا  که پیش‌تر تحلیلی بر سورنا 2 نیز منتشر کرده‌ایم، جست‌و‌جو کنیم تا رشد و پیشرفت طراحی آن را هرچه بهتر درک کنیم. ربات سورنا پروژه‌ای تحت مدیریت دانشگاه تهران، امروز به مرحله‌ای از پیشرفت رسیده است که می‌توان رَد آن را در خبرگزاری‌های خارجی نیز به سادگی پیدا کرد.

جدایی از سیستم فنی سورنا و پیشرفت بسیاری که نسبت به نمونه‌های اولیه خود داشته است این پیشرفت را می‌تواند در طراحی و ساخت بدنه آن نیز به خوبی مشاهده کرد. طراحی بدنه سورنا 3 با مدیریت دکتر جمشید امامی، هیئت علمی دانشکده طراحی صنعتی دانشگاه تهران، با همراهی تیم طراحی پروژه انجام شده است. طراح فردی خلاق است که چگونگی استفاده از جزئیات و فرم‌های پایه را برای ایجاد نوعی یادآوری تشابه برای مخاطب را می‌داند. به گفته مگی مَکنب در کتاب طراحی با الگوهای طبیعی: "طراحی یک فرآیند اکتشافی برای شما و مخاطب شماست. هر چقدر آگاهی‌تان بیشتر باشد، درست‌تر کددهی می‌کنید و ارتباط قابل اعتمادتری با مخاطبان برقرار می‌کنید." در این راستا می‌توان اظهار داشت طراحی عضلانی و در عین حال سطوح نرم در بدنه نشان از الگوبرداری طراحان از آناتومی انسان دارد و این انتخابی درست در طراحی ربات انسان‌نما است. در عین حال نمایان بودن بخش‌هایی از ساختار بدنه جدایی از محدودیت‌های فنی و طراحی، گویا همچنان بر ربات بودن محصول تاکید دارد. استفاده از اِل-ای-دی‌های نور در چشم‌ها و بخشی از بدنه نیز گویای ارتباط حسی بهتر با مخاطب است.

سورنا 3 حاصل شناخت مسئله و ویژگی‌های فنی، طراحی اولیه، ساخت ماکت و بررسی آن طی جلسات مشترک تیم طراحی و تیم فنی پروژه و باز طراحی است. رباتی که می‌توان به آینده آن امیدوار بود.

طراحی صنعتی ایرانی / شرکت طراحی فرمینیک

شاید روزگاری طراحی کردن در شرکت زیبادیزاین سهراب وثوقی از رؤیاهای هر طراح صنعتی بود و تحقق آن در ایران دور و دست‌نیافتنی به نظر می‌رسید. ولی امروزه، با شناخته‌تر شدن این رشته در کشور و تلاش طرحان صنعتی، شرکت‌های طراحی در حال باز کردن جای خود در صنعت و اقتصاد کشور هستند.  شرکت طراحی صنعتی فرمی نیک با مدیریت علیرضا عمادیان مهر از سال ۱۳۷۸تاکنون صدها پروژه طراحی صنعتی انجام داده که بسیاری از آن‌ها برای شرکت‌های بزرگ داخلی و خارجی به تولید رسیده اند. همچنین این شرکت فعالیت‌های خارجی خود را درزمینهٔ طراحی، با تأسیس یک شرکت طراحی در اروپا گسترش داده است. حوزه‌های کاری فرمی نیک، در زمین‌های تجهیزات پزشکی، لوازم‌خانگی، خودرو، بسته‌بندی، طراحی محیطی و طراحی برند است.
شرکت‌هایی مانند فرمی نیک، درواقع واسطه‌ای بین طراح و تولیدکننده هستند. گستردگی کار یک شرکت طراحی، هم به جهت تنوع پروژه‌های پیشنهادی و هم پروسه کار زیاد است؛ این شرکت‌ها با تشکیل بخش‌های تخصصی، بهترین شکل روند طراحی و تولید محصول را پیش می‌برند. مهندس عمادیان مهر در سایت شرکت برای معرفی فرمی نیک این‌گونه نوشته است: "استودیوی طراحی محصول ما شباهتی به شرکت‌های رسمی ندارد. ما محیطی دوستانه و آزاد فراهم کرده‌ایم، جایی که نوآوری و مهارت کلید اصلی موفقیت بشمار می‌رود. ما طراح صنعت هستیم، طراحانی که ضمن بهره‌گیری از آخرین فناوری‌ها درزمینهٔ طراحی صنعتی و طراحی محصول، همواره از کار خود لذت می‌بریم."
وی به یکی از مهم‌ترین نکات برای داشتن طراحی موفق اشاره‌کرده‌است؛ برای طراحان صنعتی هیچ‌چیز مانند آزادی عمل و محیط آرام، قوه‌ی خیال و خلاقیت آن‌ها را بارور نمی‌کند. البته در پروسه طراحی، تنها خلاقیت و آزادی در ایده دادن کافی نیست. خلاقیت کلید اصلی این پروسه است ولی تکمیل‌کننده‌ی آن داشتن یک پروسه منطقی و هوشمندانه است. همان‌طور که در استراتژی شرکت فرمی نیک آمده، برای داشتن یک پروژه موفق چهار قدم جمع‌آوری اطلاعات، پروسه طراحی، مهندسی (طراحی جزییات و نمونه‌سازی) و بررسی روند تولید، باید با دقت و به‌صورت همه‌جانبه اتفاق بیفتد. شرکت فرمی نیک با بهره‌گیری از طراحان جوان و خلاق کشورمان و داشتن یک‌ روند دقیق طراحی محصول توانسته است خود را اثبات کند.

خودروهای توریستی / جواد فلاح

دانش و تخصص دانش آموختگان طراحی صنعتی در ارتباط با روش های ساخت مدلسازی (پروتوتایپ) در کنار تولیدات صنعتی، موقعیت های کاری متفاوتی را برای آنها فراهم می کند. شاخه ای از فعالیت طراحان صنعتی که می تواند در کشورهایی چون ایران در راستای خدمت به گردشگری، مورد استفاده قرار گیرد. طراحی و ساخت خودروهای دست ساز جواد فلاح نشان از امکان فعالیت طراحان در این حوزه دارد.

جواد فلاح دانش آموخته طراحی صنعتی، برگزیده 4 دوره متوالی جشنواره خوارزمی، دارای 8 گواهی ثبت اختراع، گواهی شرکت در دو دوره مسابقات روبوکاپ جهانی و مدال طلا و نقره در نمایشگاه ابداعات و اختراعات مسکو است. حاصل علاقمندی او به حوزه طراحی خودرو؛ ساخت خودروهای دست ساز از جمله خودرو رستوران ارکیده، قطار تفریحی توریستی سه واگنه، خودرو تشریفات بازار مبل الماس تبریز و... و همچنین اصلاح فنی و ظاهری خودرو شخصی اش برای بیراهه نوردی و بیابان گردی بوده است. برخی از نمونه های ساخته شده طراحی بر اساس نمونه های موجود قدیمی و برخی اصلاح و الهام از آن هاست.  ساخت خودروهای دست ساز محدودیت ها و مشکلات خاص خود را دارد و جدایی از طراحی بدنه نیازمند ساخت سیستم فنی را نیز می طلبد که این محدودیت هایی را برای طراح به همراه دارد. اما با در نظر گرفتن این موارد می توان روند رو به رشد کارها را احساس کرد. کار مداوم و کسب تجربه می تواند مخاطب را به دیدن آثاری درخور و شایسته تر امیدوار سازد.

از دیگر فعالیت های فلاح، طراحی المان های شهری ست که چندان هم بی ربط به حوزه خودرو نیست؛ البته می توان اظهار داشت قدرت طراحی و ساخت وی در حوزه خودروهای دست ساز از کیفیت بالاتری برخوردار است.

تصویر سازی با دور ریختنی ها / محبوبه کلایی

کلاژ یکی از تکنیک های پر کاربرد تصویرسازی است. این تکنیک با هر ماده ای می تواند اجرا شود و هیچ محدودیتی ندارد.

محبوبه کلائی با به کارگیری تکنیک کلاژ و ترکیب آن با دیگر تکنیک ها، به ساخت تصویر های غیر معمول از ترکیب دور ریختنی ها پرداخته است. او معمولا از اشیای دور ریختنی که هیچ کاربردی ندارند در کارهایش استفاده می کند و به آنها نقش جدیدی در تصویر می دهد.
وی معتقد است تصویرسازی خاص برای کودکان باید آن ها را به چالش بکشد و زمانی که کودک داستان یا شعری را می خواند، درست مانند کشف مفاهیم و احساسات از آن شعر یا داستان، در تصویر نیز نکات و جزئیاتی را کشف کند.
کلائی در کارهایش از بافت های ریز و درشت بسیاری استفاده می کند و گاهی برای ایجاد یک بافت، ساعت ها وقت صرف می کند.
محبوبه کلائی فارغ التحصیل رشته ی طراحی صنعتی از دانشکده ی هنر های زیبا است. وی در عرصه ی تصویرسازی نیز فعالیت می کند و تا به حال آثار زیادی را به اجرا در آورده است و در اکثر آثارش، چه تصویرسازی و چه طراحی های کاربردی از مواد دور ریختنی و بازیافتی، طبق شعار دوستی با محیط زیست استفاده می کند.

کفش‌های ترکیبی / پریا ویژه

کفش از جمله محصولاتی‌ست که تاریخ و عمر درازی دارد. محصولی که دوره‌های مختلفی را تجربه کرده و طراحان بسیاری را به خود مشغول ساخته است. از آنجایی که می‌گویند پا قلب دوم انسان است، اهمیت طراحی کفش دو چندان می‌شود. با توجه به توسعه‌ی امروز صنعت و دانش، توجه به ارگونومی و راحتی، به امری بدیهی در طراحی تبدیل شده و آنچه در عرصه‌ی رقابت بیشتر جلوه پیدا می‌کند، زیبایی و تمایز در طراحی‌ست.

پریا ویژه، طراح کفش‌های حاضر با ترکیبی هنرمندانه از مواد معمول در طراحی کفش و پارچه‌هایی با نقوش و بافت سنتی، قدمی رو به جلو برداشته است. نقوشی پرکار که برآمده از صنایع دستی ایران هستند در کنار پارچه‌هایی تک‌رنگ بیشتر جلوه پیدا می‌کنند. هنرمند گاه تنها با استفاده از برش های معمول و تنها استفاده از مواد خاص، سعی در ساخت محصولی متفاوت دارد و گاه با طراحی برشی جدید نسبت به نمونه‌های موجود در بازار ارزشی نو برای مخاطب آفریده. همچنین ترکیب رنگ‌های هم‌خانواده و متضاد از ویژگی‌های دیگر کار است و هم‌راهی این موارد، شخصیتی واحد به مجموعه داده و آنها را در یک خانواده قرار می‌دهد.

آنچه بارز به نظر می رسد این است که گویی کاربران این کفش را می‌پوشند تا تفاوت خود را در خرید محصول به رُخ دیگران بکشند و باید طی بازه‌ی زمانی سنجیده شود که آیا آنها از نظر تامین سلامت پایشان نیز نسبت به خرید خود هم راضی هستند.

خلاقیتهای کوچک ولی تاثیرگذار

خیلی وقت‌ها ما طراحان گمان می‌کنیم باید شاخ قول را بشکنیم و پروژه‌ای که کار می‌کنیم باید مشکلات بزرگ بشری را حل کند. ولی واقعاً این‌طور نیست یا حداقل دیگر حل کردن مشکلات بزرگ برای جامعه کافی نیست. بسیاری از مشکلات آن‌قدر کوچک و پیش‌پاافتاده هستند که حتی شاید نام مشکل روی آن‌ها گذاشته نشود ولی داشتن راه‌حل برایشان می‌تواند زندگی مردم را شیرین‌تر کند.

سال‌هاست که طراحان جهان به دنبال حل این مشکلات کوچک هستند و پاسخ‌های خلاقانه‌ای هم به آن‌ها، داده‌اند. اگر این رویکرد در میان طراحان ایرانی هم موردتوجه قرار گیرد، می‌تواند هم به صنعت و هم به رشته‌ی طراحی صنعتی رونقی بیشتر بخشد و هم خلاقیت را وارد محصولات کوچک و پیش‌پاافتاده‌ی ایرانی کند. بسیاری از طراحان بزرگ جهان که امروز به دلیل محصولات خلاقانه‌شان شناخته‌شده‌اند، روزگاری مشکلاتی کوچک را حل کرده‌اند و نگاهی تیزبینانه‌تر از افراد عادی به اطراف و جامعه‌ی خود داشته‌اند.

حل کردن مشکلات کوچک یک خانم خانه‌دار در آشپزخانه، سرگرم کردن یک کودک بیمار با کیسه‌ی خونی که به شکل یک خرس عروسکی است، توجه به کاهش مصرف کاغذ و موادغیربازیافتی دربسته بندی، حل مشکل همیشگی سیم‌های درهم‌پیچیده‌ی محصولات برقی و بینهایت مشکلاتی دیگر که آن‌قدر جز زندگی شده‌اند که دیده نمی‌شوند، ارزشی است که باید به دانشجویان این رشته یادآوری شود. عملاً بسیاری از طراحان با شعار طراحی برای مردم، وارد بازار کار می‌شوند ولی به‌سوی طراحی برای سرمایه‌داران ، کشیده می‌شوند و محصولاتی طراحی می‌کنند که به ایجاد حس نیاز کاذب در خریداران و افزایش مصرف گرایی می‌انجامد و نه حل مشکلات آن‌ها.

طراحی بدنه سورنا 2 / جواد فلاح

رُباتیک، نامی که با شنیدن آن یاد مسابقات روبوکاپ خواهید افتاد. اما گستردگی این حوزه و اهمیت آن در دنیای امروز، متخصصین بسیاری را درگیر خود کرده است. یکی از پروژه‌های این حوزه طراحی و ساخت ربات "سورنا" است. به گفته دکتر یوسفی کما، دانش‌یار دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه تهران: هدف از طراحی، ساخت و هوشمندسازی این نوع ربات‌ها، استفاده از آن‌ها در موقعیت‌های کاری حساس و دشوار به جای انسان و یا به عنوان همکار در کنار انسان است.

اما جدایی از عملکرد فنی این ربات‌ها عملکرد ظاهری آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، ویژگی که سورنا را نسبت به موقعیت و رقابت جهانی در کنار عملکرد فنی رو به جلو سوق خواهد داد. به گفته دانِلد نورمن زیبایی مرتبط با سطح رفتاری که یکی از سطوح عملکرد انسان معرفی می‌کند، است. جواد فلاح طراح و سازنده بدنه سورنا 2 در گفت‌و‌گویی اختصاصی با مجله خط از سختی‌های پروژه می‌گوید. شاید عدم درک درست ذینفعان حوزه‌های مختلف از قابلیت‌ها و توانایی‌های طراحان صنعت در تشدید سختی‌های کار بی‌تاثیر نباشد. اما انجام پروژه‌هایی همچون سورنا زمینه اعتماد بین کارفرمایان حوزه‌های مختلف با طراحان را ایجاد خواهد کرد.

شناخت مسائل فنی، نیازهای تعریف شده و سیستم حرکتی ربات نقش مهمی در طراحی بدنه دارد. با این رویکرد نمی‌توان طراحی بدنه را تنها پوسته‌ای ظاهری برای زیباتر جلوه دادن رُبات دانست. بلکه طراحی فُرم بدنه می‌تواند گویای نحوه حرکت، عملکرد و شخصیت رُبات باشد. استفاده از شکست در سطوح و خطوط منحنی در طراحی از عوامل مؤثر در ایجاد احساس تناسبات ابعاد ربات با انسان و عدم ایجاد احساس غول‌پیکر بودن آن است که مطمعنا این نوع طراحی در مقایسه با سطوح یکنواخت و پیوسته انتخابی درست بوده است. همچنین استفاده از فرم دایره در اتصالات شانه از روبه‌رو، زانو و ران از نمای جانب علاوه بر ایجاد فرم و هویتی یکپارچه نمود بیرونی عملکرد حرکتی ربات نیز می‌باشد. همچنین استفاده از رنگ مشکی برای این دوایر انتخابی به جا برای تاکید بر نقطه حرکت و ایجاد هماهنگی با سطح نسبتا وسیع رنگ در صورت ربات می‌باشد.