خانه شماره 144 / علی سوداگران و نازنین کازرونیان

خانه‌ی شماره‌ی 144، آپارتمانی کم تراکم در نزدیکی باغ عفیف آباد شیراز است. ساختمانی چهارطبقه با نمایی از سنگ و چوب که فضای پرورش گیاهان در نما نیز تعبیه شده است. به سبب قدمت سکونت کارفرمایان در این نقطه از شهر، ضرورت تحدید عبور نور و حرارت به داخل ساختمان اولویتی مهم شناخته شد. طراحی کمدها و فضاهای سبز کوچک در جداره‌ی رو به نور، ضمن استفاده از مصالح مناسب بنایی توانسته انتقال حرارت را تا حد مطلوبی کاهش دهد. هم‌چنین کنترل نورگیرها و عبور محتاطانه‌ی نور با طراحی سایه‌بان‌های چوبی پنجره میسر گشته است. در نگاه بعدی دو اتفاق مهم در طراحی این بنا رخ داده است. نخست آن‌که فضای اداری و دفتر کار، در طبقه‌ی همکف ساختمان به‌نحوی جانمایی و طراحی شده است که کوچکترین خللی در تردد و الگوی آرام زیست ساکنین طبقات فوقانی ایجاد نمی‌کند. 

معماری نیروگاه برق درکشور آلمان / دفتر معماری کاداویتفلد

نیروگاه‌های تولید برق در اغلب نقاط جهان چهره‌ای صنعتی و مشوش دارند. مجموعه‌هایی که هدفشان تولید انرژی برای شهرنشینان است و چندان تعهدی به ساخت منظری مطلوب یا بهبود منظرشهری ندارند. به همین دلیل و نیز به سبب آلودگی‌های ایجاد شده توسط این مراکز، اغلب نیروگاه‌های برق پیرامون شهرها جانمایی و ساخته می‌شوند. در کشور ما نیز بیش‌تر نیروگاه‌ها در حومه‌ی شهرها ساخته می‌شوند و نمای آن‌ها انبوهی از لوله‌های صنعتی، برج‌های خنک‌کننده، تجهیزات الکترونیکی عظیم و کابل‌های برق است. قرارگیری این عناصر در نمای نیروگاه‌های برق اجتناب‌ناپذیرو طبیعی به‌نظر می‌آید و ضرورت قرارگیری آن‌ها را در خارج از شهرها دوچندان می‌کند. این‌بار اما یک نیروگاه برق در شهر "دوسلدورف" آلمان در بطن شهر ساخته شده و توجه‌ بسیاری را به خودش جلب کرده است. 

این مجموعه از یک سو رکورددار پربازده‌ترین و پاک‌ترین نیروگاه برق جهان (با آمار و ارقام چشم‌گیر) است و از سویی دیگر به‌خاطر ویژگی‌های معمارانه‌ی متفاوتش مورد توجه است. آلودگی‌های صوتی بسیار کم و افت محسوس در کاهش گازهای گلخانه‌ای باعث هم‌زیستی سالم نیروگاه و شهر شده است. هم‌چنین طراحی این نیروگاه به قصد اهداء منظر شهری مناسب و تعدیل چهره‌ی صنعتی رایج در نیروگاه‌ها انجام شده و برخلاف سایر نمونه‌های مشابه، درون بافت شهری قرار گرفته تا منظرگاه پنجره‌ی بسیاری از ساکنین شهر باشد.

خانه‌ی آجرپوش / دفتر معماری آدمون

چندی است در میان معماران جوان نگاه‌های تازه‌ای به مصالح قدیمی نظیر آجر دیده می‌شود.غالب این نگرش‌های جدید در جهت احیای سنت‌های پسندیده‌ی معماریست که در بیش‌تر بناهای نوساز حل نشده باقی مانده‌اند. ایجاد بافت‌های مختلف و تسری این بافت‌ها به صورت نیمه‌شفاف در جداره‌ی بنا، پرکاربردترین شیوه‌ای است که به کنترل نور و دید منجر می‌شود. طراحان اصلی پروژه (شبیر موسوی، امیررضا فاضل) دغدغه‌ی مهم خود را حفظ محرمیت بصری در واحدهای مسکونی می‌دانند. در بافت‌های سنتی مسکونی، بازشوهای هر خانه از دیده‌ها محفوظ و در عوض حیاط هر خانه محل قرارگیری بازشوهای بخش‌های مختلف منزل بود. در معماری معاصر شهرهای ما پنجره‌ی خانه‌ها رو به یکدیگر باز می‌شوند و حتی تراس‌ها نیز کارکرد مطلوب خود را از دست داده‌اند. ایجاد بافت پوششی که بتواند دیدهای مزاحم به درون منزل را کاهش داده و محرمیت را به منزل برگرداند راهکار این تیم طراحی است. بنابر توضیحات این تیم تکنیک اتخاذ شده باز تعریف الگوهای بومی برای خلق یک معماری منحصر به فرد متناسب با نیازهای انسان ایرانی امروز است. تقسیم‌بندی پلان داخلی هر واحد نیز به نحوی است که بخش‌های خصوصی و عمومی از حیث دید و دسترسی جدا از یکدیگر باشند.

خانه‌ی بزرگمهر / استودیو EOT

خانه‌ای آرام و بی‌حاشیه، در کوچه‌ای خلوت و کم‌تراکم، در شهر مشهد که میزبان یک خانواده‌ی متوسط است. اغلب خانه‌های این محله در مرور زمان از خانه‌های کوچک با حیاط‌های وسیع، تبدیل به آپارتمان‌های دو تا سه طبقه با حیاط‌های کوچک شده‌اند. خانه‌ی بزرگمهر اما تاکید زیادی بر فضاهای باز خود دارد. ایجاد فضاهای خالی عمودی در مرکز و جلوی ساختمان، و طراحی کارآمد حیاط خانه، پیوستگی با فضای باز را از آرمانی شعارگونه به عینیت تبدیل کرده است. ورود سخاوت‌مندانه‌ی نور به داخل فضاها ضمن تهویه‌ی مناسب هوا از عواقب سودمند این پیوستگی است. توجه به جزییات حتی در ساده‌ترین فضاهای خانه از جمله ویژگی‌هایی است که حس زیستن در ساختمانی اختصاصی، حساب شده و متناسب را به‌وجود می‌آورد. اختصاصی به این معنا که گویی این خانه صرفا برای این خانوار طراحی شده و مشخصه‌های زیست سایر خانوارها را به سختی دارد. حساب‌شده از این حیث که تمام جزییات، طراحی مبلمان‌ها، عناصر و... پیرو تفکر طراح جهت پاسخ به کاربری‌های روزانه است و متناسب به این خاطر که ترکیب رنگ‌ها، فرم‌ها، پروخالی، بافت‌ها و سایه‌ و روشن در این منزل به‌خوبی با یک‌دیگر در تناسب و تکامل هستند. متریال‌های ساده با تغییرات اندک و هماهنگ در کنار اجرای ظریف و با دقت، موجب تقویت سادگی مینیمالیستی در عین پاسخگویی به نیازهای معمارانه شده است.

پیوند هنرمندانه معماری و عکاسی/ محمدرضا دومیری گنجی

محمد رضا دومیری گنجی، دانشجوی رشته فیزیک است که به دلیل علاقه به هنر عکاسی با استفاده از لنزهای واید و تکنیک پاناروما، عکسهای باورنکردنی و خیره کننده ای از بناهای تاریخی به خصوص مساجد، گرفته است، به طوریکه  باعث شده درعرصه  بین المللی هم  از وی  و شیوه عکاسی ای که دارد، تمجید به عمل آید. او به گقته خودش سعی داشته لنز دوربین خود را بر روی ابعادی از معماری ایرانی که چشمگیر است تنظیم کند و با استفاده از بازی نور و سایه که دو عنصر مهم در عکاسی هستند، عکسهایی که بیننده را مجذوب خود می کند، به نمایش بگذارد و بتواند با این آثار، زیبایی و هنر معماری ایرانی را به رخ همگان بکشد.

چرا که همانطور که می دانیم یکی از راههای جذب توریست، نمایش عظمت و شکوه آثار معماری هر کشور است و در ایران با وجود بناهای تاریخی به خصوص مساجد بی نظیری که از معماری غنی و پرمفهومی برخوردارند، می توان با تلفیق هنرمندانه عکاسی و معماری، افراد بسیاری در سراسر دنیا را مسحور و مبهوت این آثار کرد.

مسابقه طراحی موکب زیارتی

مسابقات معماری با وجود فراهم‌آوری عرصه‌ی مناسب برای دانشجویان و معماران اغلب از یک چالش بزرگ بی‌نصیب نمی‌مانند. چند صباحی است که بیش‌تر کارفرمایان برای طراحی پروژه‌های متداول خودشان اقدام به برگزاری مسابقات معماری می‌کنند و علت این امر، فارغ از خوب یا بد بودن آن، بهره‌های مستقیم و غیرمستقیمی است که از این راه عایدشان می‌شود. درحالی‌که در شرایط ایده‌آل، مسابقات معماری نقش پررنگی در جذب ایده‌ها و خلاقیت‌های گوناگونی دارند که عرصه‌ی حضورشان در بازار کار حرفه‌ای کم‌رنگ است. شرکت در مسابقه به خاطر دوری از شرایط مستقیم بازارکار می‌تواند فرصتی را برای شرکت کننده و کارفرما فراهم کند تا نظرات منحصر به فرد، جدید و گاه رویاپردازانه را فراخوان نمایند. طی این روزها مسابقه‌ای در کشورمان در حال برگزاری است که ماهیت نزدیکی به هدف برشمرده شده دارد.

نقاش مناظر خاک آلودم/ پرویز کلانتری

پرویز کلانتری در زمان تدریس در دانشکده معماری و زمانی که دانشجویان را برای طراحی از بناها، به شهرهای مختلف می برد، به تدریج با حضور در چنین فضاهایی، میل و علاقه به نقاشی از بناهای معماری در او برانگیخته شد. او از سال ۱۳۵۳ با شروع نقاشی‌های کاهگلی، دوره ی تازه‌ای را در زندگی هنری خود آغاز کرد. 

با استفاده از کاهگل، آثار نقاشی بدیعی خلق کرد که بازتابی زیبا از طبیعت و روستاهای ایران را به تصویر می کشید. این آثار برگرفته از قاب های تصویری بود که او حس مکان را در معماری ایرانی با آن ها تجربه کرده بود. در این مجموعه از آثار او، تجلی زندگی در بافت شهر و روستا از زاویه دید انسانی، آن چنان هنرمندانه و هوشمندانه ترسیم شده که حس و حالی واقعی از بافت شهری و روستایی ایران را در نظر بیننده به تصویر می کشد. کاری که او با کاهگل انجام داد، طاق ‌ها و گنبدهایی که در کارهایش خلق کرد، جان تازه‌ای به معماری فراموش شده ایران بخشید و نوعی درک هویت ایرانی او را نشان می داد. نقاشی متفاوت و عمیقا وفادار به عناصر بومی ... کلانتری نقاشی بود که در بازنمایی عناصر شهر و روستای ایرانی، به نوعی هویت خاکی خود را جستجو می کرد و چه خوب گفت که نقاش مناظر خاک آلودم... .